Belun falsu

Ita iha “belun” ida neʼebé Ita hasoru bainhira joven. Nia halo Ita sente maduru no ajuda Ita atu kolega seluk bele simu Ita. Bainhira Ita estrese, Ita buka ajuda husi nia atu bele sente “kmaan”. Ita tau fiar ba nia iha situasaun barak.

Maibé tuirmai, Ita deskobre ninia fraku. Nia hakarak atu sempre akompaña Ita, maibé dala ruma ida-neʼe hanetik Ita atu tama ba fatin ruma. Maski nia ajuda Ita atu sente maduru liu, maibé nia estraga Ita-nia saúde. Aat liután mak nia naʼok Ita-nia saláriu balu.

Agora daudaun Ita hakaʼas an atu hakotu relasaun ho nia, maibé nia lakohi. Bele dehan katak nia sai ona Ita-nia patraun. Ita arrepende tanba koñese ona nia.

NEʼE mak relasaun belun neʼebé ema barak iha ho sigarru. Depois fuma tiha sigarru durante tinan 50, feto ida naran Earline hatete: “Haʼu gosta liu atu sigarru mak hamaluk haʼu duké ema. Sigarru mak hanesan haʼu-nia belun diʼak, no iha situasaun balu só sigarru deʼit mak haʼu-nia belun.” Maibé ikusmai Earline rekoñese katak sigarru mak belun neʼebé falsu no mós perigu. Liafuan sira neʼebé temi ohin kona duni Earline nia situasaun, só buat ida deʼit mak la hanesan. Bainhira nia komprende katak Maromak la gosta ema neʼebé fuma sigarru tanba neʼe hafoʼer ema nia isin-lolon neʼebé Maromak mak kria, Earline para ninia toman atu fuma.​—2 Korinto 7:1.

Mane ida naran Frank mós deside atu para fuma tanba hakarak halo Maromak kontente. Maibé loron ida ka rua depois nia para fuma, nia hakaʼas an makaʼas atu buka fali sigarru rohan neʼebé monu. Frank hatete: “Iha tempu neʼebá mak haʼu halo desizaun. Bainhira haʼu hakaʼas an makaʼas atu buka sigarru rohan, neʼe halo haʼu hakribi haʼu-nia an. Haʼu nunka fuma tan sigarru.”

Tanbasá susar tebes ba ema atu para fuma sigarru? Matenek-naʼin sira deskobre razaun balu: (1) Ema bele sai dependente ba tabaku hanesan mós ba droga. (2) Nikotina bele toʼo ema nia kakutak iha segundu balu deʼit. (3) Dala barak fuma sigarru sai parte importante iha ema nia moris, tanba sira fuma bainhira han, hemu, koʼalia halimar, halakon estrese, no bainhira halo buat seluk.

Maibé hanesan Earline no Frank nia esperiénsia, ema bele duni para fuma. Se Ita mak fumadór no hakarak atu para, diʼak atu lee informasaun tuirmai tanba karik neʼe bele ajuda Ita atu halaʼo moris foun.