PROBLEMA hanesan neʼe akontese loroloron. Bainhira ema naʼin-rua iha hanoin la hanesan, dala barak sira la besik malu ona tanba hirus malu no fó-sala ba malu. Se problema neʼe seidauk rezolve ho didiʼak, sira sei la hasé malu tan.

Karik Ita-Boot rasik mós hasoru ona situasaun hanesan neʼe no ida-neʼe halo Ita-Boot sente laran-susar tebes. Neʼe duni, ita hotu hakarak moris hakmatek hodi haree malu diʼak entre família no viziñu sira. Entaun, maski dala ruma ema halo ita hirus, oinsá mak ita bele moris hodi buka dame? Ita bele sai ema neʼebé iha pasiénsia naruk no fó perdua ba ema ka lae? Oinsá mak ita bele rezolve problema ho didiʼak?

Mai ita hanoin fali problema neʼebé mosu entre Fransisco ho Jerônimo. Sira-nia problema sai boot tanba hahalok tuirmai neʼe: (1) Jerônimo la hanoin kona-ba viziñu nia diʼak, (2) Fransisco nia liafuan no jeitu halo Jerônimo hirus, (3) rua-rua sai nervozu, no (4) rua-rua lakohi hakiduk.

Maibé ikusmai, sira naʼin-rua konsege hadame malu. Saida mak ajuda sira atu halo nuneʼe? Tanba sira halo tuir matadalan balu neʼebé ajuda ona ema barak atu hadiʼa sira-nia problema ho kolega no sai belun neʼebé besik liután. Matadalan sira-neʼe bele hetan husi neʼebé?

Matadalan sira-neʼe bele hetan husi livru espesiál ida, Bíblia. Iha mundu tomak, ema sira neʼebé estuda Bíblia simu ajuda atubele haburas hahalok diʼak sira hanesan laran-diʼak, domin, pasiénsia, komprende ema no hatene koʼalia tuir situasaun no ema nia sentimentu. Ho hahalok hirak-neʼe, ita bele haburas dame no hatún nervozu maski ema seluk hakanek ita-nia laran.—Provérbios (Amsal) 14:29; 1 Korinto 13:4, 5.

 Loos duni, hodi simu matadalan husi Bíblia, ema barak konsege troka sira-nia hahalok, maski ema neʼebé hahalok aat tebes mós bele troka ba diʼak. Porezemplu, mane ida naran Robert iha rai-Austrália, neʼebé uluk nervozu aat tebes, agora sai fali ema laran-maus. Mane ida tan iha Timor-Leste, naran Nelson mós konsege halakon ódiu iha ninia laran no sai fali belun diʼak ho ema ida neʼebé uluk mak ninia inimigu. Oinsá mak Bíblia bele ajuda Robert ho Nelson? Mai ita haree hamutuk.

Maun ROBERT, Ita-Boot nia moris uluk nian oinsá?

Haʼu boot iha umakain ida neʼebé la iha dame. Haʼu-nia aman mak siʼak-teen tebes no baku haʼu beibeik. Dala ruma, nia baku haʼu toʼo raan suli no dezmaia tiha. Tan neʼe, haʼu mós sai ema nervozu aat no gosta baku malu. Ikusmai, haʼu tenke tama iha prizaun juventude nian ba tinan rua. Liutiha neʼe, haʼu mós halo violénsia makaʼas toʼo tama fali iha komarka ba ema kriminozu aat sira. Sai tiha husi komarka, haʼu mai hela iha rai-Austrália tanba hakarak soe tiha haʼu-nia hahalok aat neʼe.

Muda ba fatin seluk, neʼe ajuda maun atu troka hahalok ka lae?

Ladún, maibé buat neʼebé ajuda haʼu mak estuda Bíblia ho Testemuña ba Jeová. Maski nuneʼe, haʼu tenke hakaʼas an tebes troka haʼu-nia hahalok. Tanba dala barak haʼu sai nervozu fali, neʼe halo haʼu laran-tun tebes no sente haʼu la iha folin. Maibé loron ida haʼu hanoin didiʼak liafuan iha Provérbios (Amsal) 19:11, dehan: “Hodi uza matenek ema sei la sai hirus lalais, no buat furak ba nia mak fó perdua ba ema nia sala.” Atubele haburas matenek neʼe, haʼu hanoin kleʼan kona-ba ita ema nia sentimentu, liafuan, no hahalok. Neineik-neineik haʼu sai pasiénsia-naʼin, komprende ema no fó perdua ba ema.

Kona-ba mudansa neʼe, maun konta toʼok istória ida.

Loron ida, la ho neon haʼu halo kolega ida hirus, nia siʼak haʼu iha ema barak nia oin, no halo haʼu moe loos! Maibé haʼu hanoin fali eskritura ida neʼebé dehan: “Keta selu aat ho aat ba ema”, tan neʼe haʼu husu deskulpa kedas ba nia. (Roma 12:17) Bainhira haʼu haree kolega neʼe kalma fali, haʼu hakbesik ba nia no nia hatete katak nia hasoru daudauk problema oioin iha uma-laran. Ami hadame malu, no liutiha neʼe, nia mós fó roupa furak ida mai haʼu. Hanoin toʼok, se haʼu seidauk troka haʼu-nia hahalok karik, haʼu la hatene saida mak haʼu sei halo ba nia iha momentu neʼebé nia hamoe haʼu.

Se problema mosu iha uma-laran, maun halo saida?

Haʼu iha feen no oan-mane ida ho tinan 20. Hanesan ho família seluseluk, dala ruma ami mós koʼalia la hasoru malu. Maibé haʼu aprende buat barak husi Bíblia, inklui mós presiza husu deskulpa ba malu. Liafuan “Deskulpa” iha forsa duni, tanba se husu deskulpa ho laran, neʼe hamenus problema.

Maun NELSON, ami haree Ita-Boot oin-midar hela deʼit. Maibé ami rona katak uluk maun moris nakonu ho odi. Neʼe tebes ka?

Tebes duni. Uluk haʼu sei joven, haʼu apoia partidu rezisténsia nian. Haʼu odi tebes partidu ida seluk neʼebé hakarak okupa haʼu-nia distritu. Atubele luta makaʼas, haʼu aprende arte marsiais. Haʼu-nia toman aat mak sé deʼit neʼebé halo haʼu hirus, haʼu baku nia toʼo tasak didiʼak.

Tanbasá maun hakarak troka maun nia hahalok?

Haʼu komesa estuda Bíblia ho Testemuña sira no aprende atu halo tuir Bíblia nia hanorin. Eskritura ida neʼebé kona loos haʼu-nia laran mak: “Buat hotu neʼebé imi hakarak ema halo ba imi, imi mós tenke halo ba sira.” (Mateus 7:12) Eskritura ida seluk tan dehan: “Ó tenke hadomi ó-nia maluk hanesan ó-nia an rasik.” (Mateus 22:39) Haʼu mós haree katak Testemuña sira halo tuir Bíblia nia matadalan hodi hatudu domin ba malu maski sira-nia rasa no rai la hanesan. Haʼu mós hakarak iha hahalok hanesan neʼe. Ikusmai, haʼu-nia kolega sira haree katak haʼu troka ona haʼu-nia hahalok, ida-neʼe halo sira hakfodak no la taʼuk tan haʼu.

Dala ruma maun nia toman aat neʼe mosu fali ka lae?

Ba ema seluk, lae. Maibé iha uma-laran, dala ruma haʼu tenke tahan makaʼas haʼu-nia nervozu. Dala ida haʼu sai hirus tebes toʼo baku haʼu-nia feen, no ikusmai halo haʼu arrepende an tebes. Haʼu-nia feen mós fó perdua mai haʼu, ida-neʼe halo haʼu hakarak duni atu labele hirus tan hanesan neʼe.

Entaun, agora ema la taʼuk ona maun. Maun bele konta istória ida kona-ba neʼe ka lae?

Loron ida, haʼu hasoru ema ida husi haʼu-nia rai neʼebé uluk tama partidu ida neʼebé haʼu odi. Nia naran Augusto. Foufoun, nia oin taʼuk-taʼuk hela bainhira hasoru haʼu. Maibé haʼu hasé nia, no haʼu dehan ba nia katak buat neʼebé liu ona, liu ona, no lalika rai hela iha laran. Haʼu bolu nia atu mai halimar iha haʼu-nia uma, no nia mai. Nia hakfodak tanba haree haʼu-nia hahalok la hanesan uluk ona, tan neʼe nia mós komesa estuda Bíblia. Agora, ami naʼin-rua sai Testemuña no sai belun diʼak.

Ema bele hirus malu tanba razaun oioin deʼit, no mós iha ema balu neʼebé lakohi hadame malu fali. Neʼe mak realidade duni. Tan neʼe mak Bíblia dehan: “Hakaʼas imi-nia an atu nuneʼe, se bele karik, imi bele moris iha dame ho ema hotu.”—Roma 12:18.

Istória sira neʼebé Ita-Boot foin lee hatudu katak Bíblia iha forsa duni atu troka ema nia hahalok. Sin, maski ema nia hahalok aat mak hanesan “moru neʼebé metin”, maibé Bíblia bele “sobu rahun” hahalok sira-neʼe se ema moris tuir matadalan sira. (2 Korinto 10:4) Kona-ba matenek husi Bíblia, Provérbios (Amsal) 3:17, 18 dehan: “Ninia dalan sira mak lori haksolok, no ninia dalan sira hotu mak dame. Ba ema neʼebé kaer metin ba matenek, matenek mak hanesan ai-hun moris nian ba sira. Sira neʼebé kaer metin ba matenek sei hetan haksolok.”

Ita-Boot mós hakarak moris haksolok iha dame laran ka lae? Maski dala ruma iha problema kiʼik neʼebé bele halo ita-nia relasaun ho ita-nia belun nakdoko uitoan, maibé Ita-Boot hakarak atu nafatin iha relasaun metin ho belun sira, loos ka lae? Ami fiar katak Bíblia deʼit mak bele hatudu dalan ba ita hotu atubele moris haksolok ho dame.