BÍBLIA NIA HANORIN
Taru osan
Ema balu hanoin katak la sala atu taru ka joga osan tanba neʼe mak halimar deʼit, maibé balu tan hanoin katak neʼe mak toman aat no perigu tebes.
Taru osan, neʼe sala ka lae?
EMA HANOIN OINSÁ?
Ema barak hanoin katak la sala atu taru osan, naran katak la kontra estadu nia lei. Iha rai balu, governu mak harii joga osan fatin no kobra osan balu husi osan neʼebé ema taru hodi uza atu ajuda povu.
SAIDA MAK BÍBLIA HANORIN?
Bíblia la temi liafuan “taru osan”, maibé fó matadalan barak neʼebé fó sai Maromak nia hanoin kona-ba ida-neʼe.
Ema ida neʼebé taru osan, ninia hakarak mak atu manán ema seluk nia osan. Hakarak hanesan neʼe kontra duni Bíblia nia konsellu ba ita atu “hasees an husi hahalok kaan-teen oioin”. (Lucas 12:15) Baibain, ema ka kompañia neʼebé loke jogu ka faʼan lotaria halo promosaun, dehan: ‘Imi bele manán osan boot.’ Maibé sira la fó sai katak iha jogu neʼe ema barak sei lakon, tanba sira hatene katak mehi atu hetan rikusoin mak halo ema hakarak taru. Sin, taru osan ka jogu sei haburas ema nia hakarak kaan-teen atu manán osan boot lalais, laʼós atu halakon ema nia hahalok kaan-teen.
Buat ida tan neʼebé book ema atu taru mak hahalok hanoin an deʼit, tanba sira hakarak ema seluk atu lakon osan. Maibé Bíblia fó anima ba ita hotu atu ‘buka uluk ema seluk nia diʼak, laʼós ita rasik nia diʼak’. (1 Korinto 10:24) Ukun-fuan ida husi Ukun-Fuan Sanulu mós dehan: “Imi labele kaan . . . buat naran deʼit neʼebé imi-nia maluk nian.” (Êxodo [Keluaran] 20:17) Kuandu ema ida taru osan, nia hakarak ema seluk atu lakon sira-nia osan no nia mak manán.
Bíblia mós hatete katak ita labele buka “sorte”. Iha tempu antigu, ema Izraél balu neʼebé la fiar metin ona ba Maromak, sira “prepara meza ba maromak Sorte Diʼak nian”. Maromak neʼebé loos simu hahalok neʼe ka lae? Lae duni. Maromak hatete ba sira: “Imi nafatin halo buat neʼebé aat iha haʼu-nia haree, no imi hili buat neʼebé halo haʼu la kontente.”—Isaías (Yesaya) 65:11, 12.
Iha rai balu, husi osan hotu neʼebé ema taru tuir estadu nia lei, osan balu estadu sei uza ba programa edukasaun, atu dezenvolve ekonomia, ka halo buat seluk ba povu nia diʼak. Maski osan neʼe uza atu ajuda povu, maibé osan neʼe halibur liuhusi dalan neʼebé la diʼak. Tanba bainhira sira halibur osan neʼe, sira halo ema sai kaan-teen, hanoin an deʼit, hodi haburas hakarak atu manán ema seluk nia osan la ho sira-nia hakaʼas-an rasik.
“Imi labele kaan . . . buat naran deʼit neʼebé imi-nia maluk nian.”—Êxodo (Keluaran) 20:17.
Taru osan bele lori susar saida deʼit ba ema?
SAIDA MAK BÍBLIA HANORIN?
Bíblia fó avizu ida dehan: “Sira neʼebé hakarak atu sai riku monu ba tentasaun no lasu no hakarak aat oioin neʼebé folin-laek no buat sira-neʼe lori ema atu lakon.” (1 Timóteo 6:9) Ema taru osan tanba kaan rikusoin. Tanba “hahalok kaan-teen” sei estraga ema nia moris, Bíblia haruka ita hasees an husi hahalok aat neʼe.—Éfeso 5:3.
Ema neʼebé gosta taru osan haburas domin ba osan, neʼebé Bíblia temi nuʼudar “hun ba buat aat oioin”. Domin ba osan bele domina ema nia moris, hanesan halo sira hanoin barak no mós halo sira-nia fiar ba Maromak sai fraku. Bíblia hatete katak ema neʼebé monu ba lasu neʼe sei “fó kanek oioin ba sira-nia an”.—1 Timóteo 6:10.
Hahalok kaan-teen mós halo ema la hafolin buat neʼebé sira iha ona no la kontente ho sira-nia moris. Bíblia dehan: “Ema neʼebé hadomi osan-mutin sei nunka sente haksolok ho osan-mutin, no ema neʼebé hadomi rikusoin mós sei nunka sente haksolok ho osan neʼebé nia manán.”—Eclesiastes (Pengkhotbah) 5:10.
Ema barak neʼebé toman taru osan, sira hanesan monu ona ba lasu ida neʼebé kesi metin sira. Matenek-naʼin sira hatete katak iha rai-Estadus Unidus deʼit mós iha ema millaun ba millaun neʼebé susar tebes atu husik sira-nia toman kona-ba taru osan.
Bíblia dehan: “Ema neʼebé hetan liman-rohan ho kaan-teen, toʼo ikus sei la hetan bensaun.” (Provérbios [Amsal] 20:21) Ema balu neʼebé toman ona taru osan, sira sei sai debedór, lakon serbisu, lakon kolega, no sira-nia moris kaben nian mós bele naksobu. Maibé hodi halo tuir Bíblia nia matadalan, ita bele simu ajuda atu sees husi susar oioin neʼebé bele estraga ita-nia moris no halakon ita-nia haksolok.
“Sira neʼebé hakarak atu sai riku monu ba tentasaun no lasu no hakarak aat oioin neʼebé folin-laek no buat sira-neʼe lori ema atu lakon.”—1 Timóteo 6:9.