Ema balu hanoin katak inan-aman sira tenke gaba beibeik sira-nia oan. Maibé iha mós ema balu neʼebé dehan se gaba demais oan sira, neʼe sei halo oan sira sai foti-an no halo buat hotu tuir sira-nia hakarak deʼit.

Nuʼudar inan-aman, ita tenke tetu didiʼak: Ita presiza gaba duni oan sira ka lae? Se ita gaba demais, neʼe sei halo sira hanoin saida kona-ba sira-nia an? Liafuan saida mak diʼak ba ita atu uza bainhira gaba ita-nia oan?

Buat tolu tuirmai neʼe sei ajuda ita hatene kona-ba oinsá atu gaba oan.

Gaba demais neʼe ladiʼak. Inan-aman balu gaba demais sira-nia oan tanba hakarak oan fiar-an. Doutór David Walsh dehan: “Baibain bainhira inan-aman gaba demais oan, oan sira hatene katak inan-aman koʼalia la ho laran. Oan sira mós hatene katak sira rasik seidauk halo buat diʼak ida neʼebé merese inan-aman gaba sira. Se nuneʼe, karik neʼe sei halo oan la fiar tan inan-aman.” *

Se oan halo buat diʼak, inan-aman tenke gaba sira. Porezemplu, se Ita-Boot nia oan-feto hatene pinta dezeñu kapás, Ita gaba duni nia atu nia bele pinta dezeñu furak liután. Maibé Ita presiza kuidadu. Se Ita gaba demais oan tan deʼit ninia talentu, neʼe bele halo oan hakarak halo buat neʼebé fasil deʼit no lakohi hakaʼas an halo buat neʼebé susar, liuliu nia mós lakohi aprende atu halo buat foun. Karik Ita-nia oan-feto bele hanoin: ‘Haʼu lakohi koko halo buat foun tanba haʼu la bele halo no haʼu la fiar an.’

Gaba oan sira bainhira sira hakaʼas an halo buat diʼak ruma, neʼe diʼak liután. Se inan-aman gaba oan sira tanba sira hakaʼas an no la rende an atu halo buat diʼak ruma, neʼe sei halo oan sira hatene katak atu sai matenek no bele halo buat ruma, sira presiza pasiénsia no hakaʼas an. Tuir livru ida (Letting Go With Love and Confidence)  dehan, labarik sira neʼebé iha hanoin hanesan neʼe, sira sei “badinas no hakaʼas an atubele hetan rezultadu diʼak husi buat neʼebé sira halo. Maski karik dala ruma buat neʼebé sira halo la susesu, maibé sira sei la rende an, sira hakarak aprende nafatin.”

Gaba oan sira-nia hakaʼas-an, laʼós sira-nia talentu deʼit. Se Ita gaba Ita-nia oan dehan: “Haʼu-nia oan-feto hanoin didiʼak mak pinta dezeñu”, neʼe diʼak liu fali duké Ita dehan: “Haʼu-nia oan-feto moris mai hatene pinta dezeñu kedas.” Liafuan gaba sira-neʼe diʼak hotu, maibé liafuan ida ikus neʼe bele halo oan hanoin katak talentu neʼebé moris mai iha nanis ona mak diʼak liu.

Se ita gaba ita-nia oan nia hakaʼas-an, neʼe bele hanorin oan katak se nia halo beibeik buat diʼak ruma, nia bele hetan rezultadu diʼak. Hodi halo nuneʼe sei halo ita-nia oan hakarak koko aprende buat foun ho fiar-an.—Bíblia nia matadalan: Provérbios (Amsal) 14:23.

Ajuda ita-nia oan atu labele rende an. Ema sira neʼebé diʼak tebes mós bele halo sala beibeik. (Provérbios [Amsal] 24:16) Bainhira sira monu, sira sei hamriik fali, aprende husi sira-nia sala, no laʼo ba oin. Nuʼudar inan-aman, oinsá mak ita bele ajuda oan sira atu la rende an no kontinua laʼo ba oin?

Ita tenke gaba oan sira-nia hakaʼas-an, laʼós sira-nia talentu deʼit. Porezemplu, se ita gaba deʼit ita-nia oan-feto nia talentu dehan: “Matemátika hotu ó bele halo”, maibé oinsá se loron ida, nia halo ezame matemátika nian no nia la liu? Nia bele hanoin katak nia lakon ona ninia talentu neʼe no lakohi hakaʼas an tan.

Maibé se ita gaba oan sira-nia hakaʼas-an, neʼe hanorin sira katak sira tenke haburas nafatin sira-nia hakarak atu aprende liután no labele rende an lalais. Se karik ita-nia oan-feto la liu ezame matemátika nian, fó-hatene nia katak nia bele hakaʼas an no halo diʼak liután. Hodi halo nuneʼe, ita-nia oan-feto sei hakaʼas an atubele hetan rezultadu diʼak.—Bíblia nia matadalan: Tiago 3:2.

Ho domin, hanorin oan sira. Se ita koʼalia didiʼak ba oan sira kona-ba sira-nia fraku, neʼe bele halo oan sira simu ita-nia hanorin. Se ita mós gaba oan sira-nia hakaʼas-an, neʼe sei ajuda sira atu halo diʼak liután. Sira sei sente kontente ba buat diʼak neʼebé sira halo ona no sira sei foti inan-aman nia oin.—Bíblia nia matadalan: Provérbios (Amsal) 13:4.