Skip to content

Skip to table of contents

LISAUN ESTUDU 3

Oinsá mak Ita bele proteje Ita-nia laran?

Oinsá mak Ita bele proteje Ita-nia laran?

“Proteje bá ó-nia laran, neʼe mak buat importante liu hotu neʼebé ó tenke proteje.”​—PROV 4:23.

KNANANUK 36 Proteje ita-nia laran

IHA LISAUN NEʼE *

1-3. (a) Tanbasá mak Jeová hadomi Salomão, no bensaun saida deʼit mak Salomão hetan? (b) Ita sei buka resposta ba pergunta saida deʼit?

SALOMÃO sai nuʼudar liurai iha Izraél kuandu nia sei joven. Bainhira nia komesa ukun nuʼudar liurai, Jeová mosu ba nia iha mehi no hatete: “Husu bá, saida mak ó hakarak haʼu atu fó ba ó.” Salomão hatán: “Haʼu joven deʼit no la iha esperiénsia. . . . Entaun favór ida, fó ba Ita-nia atan laran neʼebé prontu atu halo tuir Ita hodi bele tesi-lia ba Ita-nia povu.” (1 Reis 3:5-10) Ho haraik an, Salomão husu ba Jeová atu fó ba nia “laran neʼebé prontu atu halo tuir”. Tan neʼe mak Jeová hadomi Salomão! (2 Sam 12:24) Maromak sente kontente tebes ho Salomão nia resposta, tan neʼe nia fó ba Salomão “laran neʼebé matenek no kbiit atu komprende”.​—1 Reis 3:12.

2 Durante tempu neʼebé Salomão hatudu laran-metin ba Maromak, nia simu bensaun barak husi Maromak. Nia simu priviléjiu atu harii templu “atu fó glória ba Izraél nia Maromak Jeová nia naran”. (1 Reis 8:20) Nia sai naran-boot tanba matenek neʼebé Maromak fó ba nia. No liafuan sira neʼebé nia koʼalia hakerek iha livru tolu iha Bíblia. Livru ida mak Provérbios.

3 Livru Provérbios temi dala barak kona-ba laran. Porezemplu, Provérbios 4:23 hatete: “Proteje bá ó-nia laran, neʼe mak buat importante liu hotu neʼebé ó tenke proteje.” Liafuan “laran” neʼebé temi iha eskritura neʼe refere ba saida? Ita sei hetan resposta ba pergunta neʼe iha lisaun neʼe. Ita mós sei hetan resposta ba pergunta rua tan: Iha dalan saida deʼit mak Satanás koko atu estraga ita-nia laran? No saida mak ita bele halo atu proteje ita-nia laran? Atu bele laran-metin nafatin ba Maromak, ita presiza komprende didiʼak resposta ba pergunta importante sira-neʼe.

“LARAN” KATAK SÁ?

4-5. (a) Liafuan “laran” neʼebé temi iha Bíblia refere ba saida? (b) Oinsá mak komparasaun kona-ba saúde fíziku hatudu ho klaru kondisaun iha ita-nia laran mak importante duni?

4 Liafuan “laran” neʼebé temi iha Provérbios 4:23 refere ba ita-nia hanoin, sentimentu, motivu no hakarak. Ita-nia “laran” katak ita mak ema oinsá loos, laʼós deʼit tuir buat neʼebé matan bele haree.

5 Mai ita haree oinsá kondisaun iha ita-nia laran mak importante liu. Mai ita kompara neʼe ho ita-nia saúde fíziku. Primeiru, atu ita-nia isin nia kondisaun bele diʼak nafatin, ita presiza han ai-han neʼebé diʼak ba saúde, no halo ezersísiu beibeik. Nuneʼe mós atu nafatin iha kondisaun espirituál neʼebé diʼak, ita presiza han beibeik ai-han espirituál, no ita mós presiza hatudu fiar ba Jeová. Ita hatudu fiar liuhusi aplika buat neʼebé ita aprende no fó sai ita-nia fiar ba ema seluk. (Rom 10:8-10; Tgo 2:26) Segundu, se ita haree deʼit ba ita-nia fíziku, karik ita hanoin katak ita iha saúde diʼak, maibé tuir loloos ita iha moras ruma iha laran. Nuneʼe mós karik ita hanoin katak ita iha ona fiar neʼebé metin tanba atividade espirituál neʼebé ita halo, maibé karik hakarak neʼebé sala sai buras daudaun iha ita-nia laran. (1 Kor 10:12; Tgo 1:14, 15) Ita presiza hanoin-hetan katak Satanás hakarak dada ita atu tuir ninia hanoin. Oinsá mak nia koko halo ida-neʼe? No oinsá mak ita bele proteje ita-nia an?

OINSÁ SATANÁS KOKO ATU ESTRAGA ITA-NIA LARAN

6. Satanás iha hakarak saida? Oinsá mak nia koko atu kumpre ninia hakarak neʼe?

6 Satanás hakarak ita atu kontra Maromak nia matadalan no haburas hahalok hanoin an deʼit hanesan nia. Satanás labele obriga ita atu iha hanoin no hahalok hanesan ninian. Tan neʼe mak nia koko atu kumpre ninia hakarak hodi uza dalan seluk. Porezemplu, ita moris iha mundu neʼebé nakonu ho ema neʼebé simu ona influénsia husi Satanás. (1 João 5:19) Satanás hakarak ita atu ransu ho sira, maski ita hatene katak ransu neʼebé aat sei “estraga” ita-nia hanoin no hahalok. (1 Kor 15:33) No Satanás susesu hodi uza dalan neʼe atu dada Liurai Salomão. Nia kaben ho feto jentiu barak no ikusmai sira “kontrola ninia laran” no neineik-neineik “dada ninia laran” dook husi Jeová.​—1 Reis 11:3; nota.

Oinsá mak Ita bele proteje Ita-nia laran husi Satanás neʼebé hakarak atu dada Ita tuir ninia hanoin? (Haree parágrafu 7) *

7. Dalan seluk saida mak Satanás uza atu habelar ninia hanoin? Tanbasá mak ita presiza kuidadu kona-ba neʼe?

7 Satanás uza filme no programa iha televizaun atu fó sai istória neʼebé habelar ninia hanoin. Nia hatene katak istória sira laʼós deʼit halo ita sente kontente maibé mós bele book ita-nia hanoin, sentimentu no hahalok. Jesus mós konta istória sira bainhira nia hanorin ema. Porezemplu, ai-knanoik kona-ba ema Samaria neʼebé laran-diʼak, no oan-mane neʼebé sai husi uma no gasta rikusoin sira. (Mt 13:34; Lc 10:29-37; 15:11-32) Maibé, ema neʼebé hetan ona influénsia husi Satanás nia hanoin bele uza istória atu estraga ita-nia hanoin. Ita presiza tetu ho didiʼak kona-ba filme no programa neʼebé ita haree. Laʼós filme no programa hotu mak estraga ita-nia hanoin, iha balu neʼebé hanorin ita no halo ita sente kontente. Maibé ita presiza kuidadu. Kuandu atu hili filme ka programa ruma, husu ba Ita-nia an: ‘Filme ka programa neʼe hanorin haʼu katak la sala atu halo tuir deʼit hakarak isin nian ka lae?’ (Gal 5:19-21; Éf 2:1-3) Saida mak Ita tenke halo se Ita haree katak programa ida apoia Satanás nia hanoin? Hadook an husi ida-neʼe hanesan Ita hadook an husi ema neʼebé iha moras neʼebé bele hadaʼet.

8. Oinsá mak inan-aman bele ajuda sira-nia oan atu proteje sira-nia laran?

8 Inan-aman, Ita iha responsabilidade espesiál atu proteje Ita-nia oan sira husi Satanás neʼebé koko estraga sira-nia laran. Baibain Ita hakaʼas an tebes atu proteje Ita-nia oan husi moras. Ita halo nuneʼe hodi mantein uma moos, no soe buat hotu neʼebé bele halo Ita no Ita-nia oan hetan moras. Iha dalan neʼebé hanesan, Ita mós tenke proteje Ita-nia oan husi filme, programa televizaun, games eletróniku no sítiu sira neʼebé bele book oan sira atu iha Satanás nia hanoin. Jeová entrega ona responsabilidade ba Ita atu ajuda oan sira sai Jeová nia belun. (Prov 1:8; Éf 6:1, 4) Tan neʼe keta taʼuk atu halo lei iha família laran neʼebé bazeia ba Bíblia nia prinsípiu. Fó-hatene Ita-nia oan sira neʼebé kiʼik kona-ba buat neʼebé sira bele haree no labele haree, no esplika razaun atu sira bele komprende Ita-nia desizaun. (Mt 5:37) Bainhira Ita-nia oan sai boot ba daudaun, treinu sira-nia kbiit atu bele hatene buat neʼebé aat no diʼak tuir Jeová nia haree. (Ebr 5:14) Hanoin-hetan, Ita-nia oan sira sei aprende buat barak liuhusi Ita-nia liafuan no hahalok.​—Deut 6:6, 7; Rom 2:21.

9. Ideia saida mak Satanás habelar no tanbasá ida-neʼe perigu?

9 Satanás mós koko atu estraga ita-nia laran hodi halo ita tau fiar ba ema nia matenek duké Jeová nia hanoin. (Kol 2:8) Hanoin toʼok kona-ba ideia ida neʼebé Satanás habelar. Satanás hakarak ema hanoin katak sai riku mak buat neʼebé importante liu iha moris. Ema neʼebé hanoin hanesan neʼe karik bele sai riku ka karik lae. Maibé hanoin neʼe perigu tanba sira fokus demais atu iha osan barak, sira halo sakrifísiu oioin hanesan sira-nia saúde, família, no mós sira-nia relasaun diʼak ho Jeová atu bele kumpre sira-nia hakarak. (1 Tim 6:10) Ita sente agradese tanba ita-nia Aman iha lalehan ajuda ita atu iha hanoin neʼebé loos kona-ba osan.​—Ecle 7:12; Lc 12:15.

OINSÁ MAK ITA BELE PROTEJE ITA-NIA LARAN?

Hanesan ho guarda no mane sira neʼebé hein portaun iha tempu antigu, Ita presiza matan-moris nafatin, no halo kedas buat ruma atu nuneʼe buat neʼebé aat la tama ba Ita-nia laran (Haree parágrafu 10-11) *

10, 11. (a) Saida mak ita tenke halo atu proteje ita-nia laran? (b) Saida mak guarda sira halo iha tempu antigu, no oinsá mak ita-nia konxiénsia hanesan ho guarda sira-neʼe?

10 Se ita hakarak proteje ita-nia laran ho susesu, ita tenke buka-hatene uluk perigu sira no halo buat ruma kedas atu proteje ita-nia an. Liafuan iha Provérbios 4:23 neʼebé tradús nuʼudar “proteje” halo ita hanoin kona-ba serbisu neʼebé baibain guarda sira halo. Iha Liurai Salomão nia tempu, baibain guarda hamriik iha sidade nia moru leten no fó avizu bainhira sira haree perigu ruma hakbesik daudaun. Hodi imajina ida-neʼe bele ajuda ita hatene saida mak ita presiza halo hodi hapara Satanás atu la estraga ita-nia hanoin.

11 Iha tempu antigu, guarda sira serbisu hamutuk ho mane sira neʼebé hein portaun. (2 Sam 18:24-26) Sira proteje sidade hodi taka metin portaun sira bainhira inimigu mai besik. (Neem 7:1-3) Ita-nia konxiénsia neʼebé hetan treinu husi Bíblia * bele sai hanesan guarda ba ita no fó avizu ba ita bainhira Satanás koko atu ataka ita-nia laran. Nia halo nuneʼe bainhira nia koko atu influénsia ita-nia hanoin, sentimentu, motivu ka hakarak. Kuandu ita-nia konxiénsia fó avizu ba ita, ita presiza rona no taka kedas portaun, neʼe katak hasees an husi perigu neʼe.

12-13. Karik ita hetan tentasaun atu halo saida? Iha situasaun hanesan neʼe ita tenke halo saida?

12 Hanoin toʼok ezemplu ida oinsá ita bele proteje ita-nia an hodi la hetan influénsia husi Satanás nia hanoin. Jeová hanorin ita katak “iha [ita-nia] leet keta temi hahalok sala seksuál, hahalok oioin neʼebé la moos”. (Éf 5:3) Maibé se ita-nia kolega iha serbisu-fatin ka eskola koʼalia buat neʼebé la morál, ita sei halo saida? Ita hatene katak ita “labele simu buat hotu neʼebé la tuir [Maromak nia] hakarak, no la simu mundu nia hakarak”. (Tito 2:12) Karik ita-nia konxiénsia sei fó avizu ba ita. (Rom 2:15) Ita sei rona ba ita-nia konxiénsia ka lae? Karik ita hetan tentasaun makaʼas atu rona ba ita-nia kolega sira ka haree foto neʼebé sira hatudu. Maibé tempu neʼe mak ita presiza taka ita-nia portaun sira, katak hasees an husi perigu neʼe hodi koko koʼalia kona-ba buat seluk ka laʼo sees.

13 Ita presiza aten-brani atu la halo tuir kolega sira neʼebé tenta ita atu hanoin ka halo buat neʼebé sala. Maibé ita bele fiar katak Jeová haree ita-nia hakaʼas an no sei fó ba ita kbiit no matenek neʼebé ita presiza atu bele tahan hodi la simu Satanás nia hanoin. (2 Krón 16:9; Isa 40:29; Tgo 1:5) Maibé saida tan mak ita bele halo hodi proteje ita-nia laran?

MATAN-MORIS NAFATIN

14-15. (a) Ita presiza loke ita-nia laran ba saida? Oinsá mak ita bele halo hanesan neʼe? (b) Oinsá mak Provérbios 4:20-22 ajuda ita atu bele hetan benefísiu husi lee Bíblia? (Haree mós kaixa “ Dalan atu hanoin kleʼan”.)

14 Atu bele proteje ita-nia laran, ita laʼós deʼit taka ita-nia laran ba buat neʼebé aat, maibé ita mós presiza loke ita-nia laran ba buat neʼebé diʼak. Hanoin fila fali ezemplu kona-ba sidade neʼebé moru haleʼu. Mane neʼebé hein portaun taka sidade nia portaun atu hapara inimigu tama ba sidade, maibé iha tempu seluk mane neʼe loke portaun sira atu bele hatama ai-han no sasán sira ba sidade. Se portaun sira nunka loke, povu iha sidade neʼe sei mate hamlaha. Nuneʼe mós ita presiza loke ita-nia laran beibeik atu simu Maromak nia hanoin.

15 Ita bele hetan Maromak nia hanoin iha Bíblia, entaun bainhira ita lee Bíblia, neʼe hanesan Jeová book ita-nia hanoin, sentimentu no hahalok. Atu ita bele hetan benefísiu husi lee Bíblia, importante tebes atu halo orasaun. Irmán ida hatete: “Antes atu lee Bíblia, haʼu halo orasaun ba Jeová atu husu nia ajuda haʼu ‘haree ho momoos buat kmanek sira’ husi ninia Liafuan.” (Sal 119:18) Ita mós presiza medita kona-ba buat neʼebé ita lee. Se ita halo orasaun, lee no medita kona-ba Maromak nia Liafuan, neʼe sei book ‘ita-nia fuan-laran’ no ita sei hadomi Jeová nia hanoin.​—Lee Provérbios 4:20-22; Sal 119:97.

16. Oinsá mak ita bele hetan benefísiu husi haree JW Broadcasting? Fó toʼok ezemplu.

16 Dalan seluk atu Maromak nia hanoin book ita mak hodi haree JW Broadcasting®. Feen-laʼen ida hatete: “Programa fulan-fulan nian mak resposta ba ami-nia orasaun sira! Neʼe hametin ami no anima ami bainhira ami sente triste ka mesamesak. Ami sempre rona knananuk sira husi JW Broadcasting iha uma. Ami rona ida-neʼe bainhira teʼin, hamoos, ka hemu xá.” Programa sira-neʼe ajuda ita atu proteje ita-nia laran. Programa sira-neʼe hanorin ita atu hanoin iha dalan neʼebé Jeová hanoin no ajuda ita la simu Satanás nia hanoin.

17-18. (a) Hanesan hakerek iha 1 Reis 8:61, saida mak akontese bainhira ita aplika buat neʼebé ita aprende husi Jeová? (b) Saida mak ita bele aprende husi Liurai Ezequias nia ezemplu? (c) Hanesan ho David nia orasaun iha Salmo 139:23, 24, ita bele halo orasaun kona-ba saida?

17 Bainhira ita hetan benefísiu tanba halo buat diʼak, ita-nia fiar sai metin liután. (Tgo 1:2, 3) Ita sente kontente tanba ita halo Jeová orgullu ho ita nuʼudar ninia oan, no ita hakarak liután atu halo nia kontente. (Prov 27:11) Tentasaun ida-idak neʼebé ita hasoru mak hanesan oportunidade atu hatudu katak ita serbí ita-nia Aman ho laran tomak. (Sal 119:113) Ita hadomi Jeová ho laran tomak hodi hakaʼas an halo tuir ninia mandamentu no hakarak.​—Lee 1 Reis 8:61.

18 Tanba la perfeitu, ita sei kontinua halo sala. Tan neʼe, hanoin-hetan Liurai Ezequias nia ezemplu. Nia halo sala, maibé nia arrepende an, no kontinua serbí Jeová ho “laran tomak”. (Isa 38:3-6; 2 Krón 29:1, 2; 32:25, 26) Entaun, mai ita la simu Satanás nia hanoin neʼebé bele estraga ita-nia hanoin. Mai ita halo orasaun katak ita sei haburas “laran neʼebé prontu atu halo tuir”. (1 Reis 3:9; lee Salmo 139:23, 24.) Ita bele laran-metin nafatin ba Jeová se ita proteje ita-nia laran.

KNANANUK 122 Laran-metin bá, hamriik metin bá!

^ par. 5 Ita sei laran-metin ba Jeová ka husik Satanás dada ita dook husi Jeová? Resposta ba pergunta neʼe la depende ba tentasaun neʼebé ita hasoru, maibé neʼe depende oinsá ita proteje ita-nia laran ho didiʼak. Liafuan “laran” katak sá? Oinsá mak Satanás koko atu estraga ita-nia laran? No oinsá mak ita bele proteje ita-nia laran? Lisaun neʼe sei hatán ba pergunta sira-neʼe.

^ par. 11 ESPLIKASAUN BA FRAZE: Jeová kria ita ho kbiit atu analiza ita-nia hanoin, sentimentu no hahalok rasik, no tuirmai deside buat neʼebé ita halo mak loos ka sala. Bíblia bolu kbiit neʼe konxiénsia. (Rom 2:15; 9:1) Konxiénsia neʼebé hetan treinu husi Bíblia uza Jeová nia morál sira iha Bíblia atu halo desizaun se ita-nia hanoin, hahalok ka liafuan mak loos ka sala.

^ par. 56 ESPLIKASAUN BA DEZEÑU: Irmaun ida neʼebé hetan ona batizmu haree hela televizaun no dezeñu neʼebé la morál mosu. Nia presiza deside kona-ba saida mak nia sei halo.

^ par. 58 ESPLIKASAUN BA DEZEÑU: Guarda ida iha tempu antigu haree perigu iha sidade nia liʼur. Nia fó avizu ba mane sira neʼebé hein portaun, no mane sira-neʼe taka kedas sidade nia portaun sira no xave metin husi laran.