Relasaun entre ema neʼebé kaduak idéntiku mak relasaun neʼebé besik no espesiál tebes. Diretora Nancy Segal husi Twin Studies Center neʼebé estuda kona-ba kaduak sira no nia mós iha kaduak, esplika katak ema neʼebé kaduak idéntiku bele komprende malu ho didiʼak maski la esplika klaru ba malu. Feto ida koʼalia kona-ba ninia relasaun ho ninia kaduak: “Ami rua hatene malu ho didiʼak.”

Tanbasá sira bele komprende malu iha dalan úniku hanesan neʼe? Estudu balu fó sai katak sira-nia situasaun moris no dalan neʼebé inan-aman haboot sira bele fó influénsia, maibé baibain neʼe akontese tanba kaduak idéntiku iha jene neʼebé hanesan.

HANOIN TOʼOK: Kriadór neʼebé forma jene iha dalan neʼebé úniku tebes, komprende ita ida-idak diʼak liu fali ema seluk. Liurai David neʼebé hakerek salmo ida hatete: “Ita taka haʼu didiʼak iha haʼu-nia inan nia knotak. Haʼu-nia ruin sira labele subar husi Ita bainhira Ita halo haʼu iha fatin segredu. . . . Ita-nia matan haree ona haʼu iha haʼu-nia inan nia knotak. . . . Ita hakerek ona parte hotu neʼe iha Ita-nia livru.” (Salmo 139:13, 15, 16) Só Maromak deʼit mak hatene no komprende ho didiʼak jene sira neʼebé forma ita-nia isin-lolon no esperiénsia saida deʼit mak fó influénsia ba ita-nia moris. Neʼe halo ita fiar metin katak Maromak komprende didiʼak buat hotu kona-ba ita.

Liurai David halo orasaun: “Oh Jeová, Ita buka-hatene didiʼak ona haʼu, no Ita hatene haʼu. Ita hatene kuandu haʼu tuur no kuandu haʼu hamriik. Ita hatene haʼu-nia hanoin sira husi dook. Antes haʼu-nia nanál fó sai liafuan ida, oh Jeová, Ita hatene didiʼak ona.” (Salmo 139:1, 2, 4) Jeová mós hatene ita-nia sentimentu no nia “hatene ema nia hanoin no hakarak hotu”. (1 Krónikas 28:9; 1 Samuel 16:6, 7) Eskritura neʼe hatudu saida kona-ba Maromak?

Ita-nia Kriadór la haree deʼit ba saida mak ita halo, maibé nia mós komprende ita-nia hanoin no sentimentu no tanbasá ida-neʼe book ita atu halo buat ruma maski ita la fó sai ida-neʼe liuhusi orasaun. Nia mós komprende buat diʼak neʼebé ita hakarak atu halo maski ita-nia fraku hanetik ita atu halo nuneʼe. Maromak mak tau domin iha ita-nia laran, tan neʼe nia hakarak tebetebes atu buka-hatene no komprende ita-nia hanoin no hakarak.—1 João 4:7-10.

 Eskritura neʼebé fó kmaan mai ita

• “Jeová nia matan hateke ba ema laran-loos sira, no nia see tilun ba sira-nia harohan; maibé Jeová fila kotuk ba sira neʼebé halo buat aat.”—1 PEDRO 3:12.

• Maromak promete: “Haʼu sei fó ba ó kbiit atu komprende kleʼan no hanorin ó dalan neʼebé ó tenke laʼo bá. No haʼu sei haree ba ó bainhira haʼu fó konsellu ba ó.”—SALMO 32:8.

Hodi hatene katak Maromak komprende ita-nia situasaun no sentimentu, neʼe bele ajuda ita atu tahan hasoru susar sira ka lae? Hanoin toʼok kona-ba saida mak akontese ba Anna, husi Nijéria. Nia esplika: “Tanba moris susar, haʼu sempre husu ba haʼu-nia an, tanbasá mak haʼu moris. Haʼu mak faluk no haʼu iha oan-feto ida neʼebé baixa iha ospitál tanba moras kakutak. Iha tempu hanesan, haʼu mós kona kankru iha susun no haʼu hetan operasaun, kemoterapia no radioterapia. Haʼu sente laran-susar tanba haʼu no haʼu-nia oan-feto baixa hotu.”

Saida mak ajuda Anna atu tahan? “Haʼu hanoin kleʼan kona-ba eskritura sira hanesan Filipe 4:6, 7, neʼebé hatete: ‘Maromak nia dame neʼebé aas liu ema nia hanoin hotu sei proteje imi-nia laran no imi-nia kbiit atu hanoin.’ Bainhira hanoin kona-ba eskritura neʼe, haʼu sente besik liután ho Jeová tanba hatene katak nia komprende haʼu diʼak liu fali haʼu-nia an rasik. Irmaun-irmán sira husi kongregasaun mós fó korajen mai haʼu.”

“Maski toʼo agora haʼu-nia saúde ladún diʼak, maibé ami-nia situasaun sai diʼak uitoan. Tanba Jeová apoia ami, ami aprende atu la hanoin negativu bainhira hasoru susar ruma. Tiago 5:11 fó kmaan ba ami: ‘Ita dehan ona katak ema sira neʼebé tahan terus mak ema neʼebé kontente. Imi rona ona oinsá Job tahan terus toʼo rohan no haree bensaun sira neʼebé Jeová fó ona ba nia, no neʼe hatudu katak Jeová iha domin neʼebé boot tebes no laran-sadiʼa.’” Jeová komprende Job nia situasaun ho didiʼak, no ita bele fiar metin katak nia mós komprende ita-nia susar.