Skip to content

Skip to table of contents

LISAUN ESTUDU 39

Hafolin hahalok laran-maus

Hafolin hahalok laran-maus

“Naʼi nia atan la presiza istori malu, maibé presiza hatudu laran-diʼak ba ema hotu.”—2 TIM 2:24.

KNANANUK 120 Banati-tuir Kristu nia laran-maus

IHA LISAUN NEʼE: a

1. Karik kolega serbisu ka kolega eskola husu ita kona-ba saida?

 ITA sente oinsá bainhira Ita-nia kolega serbisu, ka kolega eskola husu kona-ba Ita-nia fiar? Ita sente taʼuk? Karik ita hotu sente hanesan neʼe. Bainhira ema husu kona-ba ita-nia fiar, neʼe bele ajuda ita atu komprende sira-nia hanoin no fiar, no loke dalan mai ita atu haklaken ba sira. Maibé dala ruma sira husu pergunta tanba hakarak koko ka haksesuk malu ho ita. Ita la hakfodak kona-ba neʼe. Dala ruma ema balu rona informasaun neʼebé la loos kona-ba ita-nia fiar. (Após 28:22) Liután neʼe, ita moris iha “loron ikus sira” neʼebé ema barak mak “la rona malu” no “siʼak”.—2 Tim 3:​1, 3.

2. Tanbasá ita presiza hatudu laran-maus?

2 Karik Ita hanoin: ‘Oinsá mak haʼu bele kalma nafatin bainhira ema ruma koko atu haksesuk malu ho haʼu kona-ba haʼu-nia fiar?’ Saida mak bele ajuda Ita? Hahalok laran-maus. Ema neʼebé laran-maus kalma nafatin bainhira ema provoka nia, ka la hatene oinsá atu hatán. (Prov 16:32) Karik Ita hanoin, dala ruma susar atu hatudu laran-maus. Oinsá Ita bele haburas hahalok neʼe? Oinsá mak Ita bele hatán ho laran-maus ba ema neʼebé husu kona-ba Ita-nia fiar? Se Ita mak inan-aman, oinsá mak Ita bele hanorin Ita-nia oan atu defende sira-nia fiar ho laran-maus? Mai ita haree toʼok.

OINSÁ ATU HABURAS HAHALOK LARAN-MAUS?

3. Tanbasá ita bele dehan katak hahalok laran-maus mak folin-boot no la dehan katak ita mak fraku? (2 Timóteo 2:​24, 25)

3 Hahalok laran-maus mak folin-boot. Ema neʼebé hatudu laran-maus la dehan katak nia mak fraku. Ita presiza hakaʼas an atu kalma nafatin bainhira hasoru situasaun susar. Laran-maus mak ‘hahalok ida neʼebé mai husi espíritu santu’. (Gal 5:​22, 23) Liafuan Gregu neʼebé refere ba “laran-maus” dala ruma uza atu esplika kona-ba kuda fuik neʼebé hetan ona treinu. Hanoin toʼok kona-ba kuda fuik neʼebé hetan ona treinu no sai maus. Maski kuda neʼe maus, maibé nia nafatin forsa. Entaun, oinsá mak ita bele haburas hahalok laran-maus no nafatin iha forsa? Ita labele halo ida-neʼe mesak deʼit. Ita presiza halo orasaun husu Jeová nia espíritu santu, no husu ninia ajuda atu haburas hahalok furak neʼe. Ema barak aprende ona atu haburas hahalok neʼe. Porezemplu, Testemuña barak hatudu laran-maus bainhira ema provoka sira, no neʼe ajuda ema seluk atu iha hanoin neʼebé loos kona-ba Testemuña sira. (Lee 2 Timóteo 2:​24, 25.) Oinsá mak Ita bele haburas hahalok neʼe?

4. Isaac nia ezemplu hanorin saida mai ita kona-ba laran-maus?

4 Bíblia fó sai istória barak neʼebé hatudu katak hahalok laran-maus mak folin-boot. Ezemplu ida mak kona-ba Isaac. Bainhira nia hela iha rai-Filístia iha área Gerar, ema Filístia sai laran-moras ba nia no taka tiha bee-posu neʼebé ninia aman nia atan sira keʼe. Duké hirus, nia no ninia família muda husi fatin neʼe no keʼe fali bee-posu seluk. (Gén 26:​12-18) Maibé ema Filístia dehan katak bee-posu sira-neʼe mós sira-nian. Maski nuneʼe, Isaac nafatin buka dame. (Gén 26:​19-25) Saida mak ajuda nia atu nafatin laran-maus maski ema seluk hakarak atu provoka nia? Nia aprende husi ninia inan-aman nia ezemplu, Abraão neʼebé toman atu buka dame, no Sara neʼebé “kalma no laran-maus”.—1 Ped 3:​4-6; Gén 21:​22-34.

5. Ezemplu saida mak hatudu katak inan-aman bele hanorin oan atu hatudu laran-maus?

5 Inan-aman sira, Ita bele fiar metin katak Ita mós bele hanorin Ita-nia oan kona-ba hahalok laran-maus. Hanoin toʼok kona-ba Maxence neʼebé tinan 17. Nia tenke tahan hasoru ema neʼebé hirus iha eskola no haklaken-fatin. Ninia inan-aman ho pasiénsia treinu nia atu haburas hahalok laran-maus. Sira hatete: “Maxence komprende ona katak fasil deʼit atu sai hirus ka halo violénsia, maibé ema neʼebé nafatin kontrola an mak ema neʼebé forsa.” Maxence aprende ona oinsá atu hatudu laran-maus.

6. Oinsá mak orasaun bele ajuda ita atu hatudu laran-maus?

6 Saida mak ita bele halo kuandu ema provoka ita, hanesan bainhira ema hafoʼer Maromak nia naran ka hatún Bíblia nia hanorin? Ita presiza husu Jeová nia espíritu santu no ninia matenek atu bele hatán ho laran-maus. Oinsá se ikusmai ita rekoñese katak ita hatán iha dalan neʼebé la diʼak? Ita bele halo orasaun kona-ba neʼe no hanoin kona-ba buat neʼebé ita bele halo se ita hasoru tan situasaun neʼebé hanesan. Jeová sei fó ita espíritu santu hodi nuneʼe ita bele kontrola ita-nia hirus no hatudu laran-maus.

7. Tanbasá dekór eskritura sira bele ajuda ita kontrola ita-nia liafuan no hahalok? (Provérbios 15:​1, 18 no nota-rodapé)

7 Bainhira ita sente susar atu koʼalia ho kalma, iha eskritura balu neʼebé bele ajuda ita kontrola ita-nia liafuan. Maromak nia espíritu santu bele ajuda ita atu hanoin-hetan eskritura sira-neʼe. (João 14:26) Porezemplu, prinsípiu iha livru Provérbios bele ajuda ita atu hatudu laran-maus. (Lee Provérbios 15:​1, 18 no nota-rodapé.) Livru Provérbios mós fó sai benefísiu seluk neʼebé ita bele hetan bainhira ita hatudu laran-maus iha situasaun susar.—Prov 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

KBIIT ATU KOMPRENDE DIDIʼAK BELE AJUDA ITA

8. Tanbasá ita presiza hanoin didiʼak kona-ba pergunta neʼebé ema husu kona-ba ita-nia fiar?

8 Kbiit atu komprende didiʼak bele mós ajuda ita. (Prov 19:​11, nota) Ema neʼebé iha kbiit atu komprende bele kontrola an bainhira ema husu kona-ba ninia fiar. Baibain kuandu ema husu pergunta, sira la fó-hatene tanbasá sira husu kona-ba neʼe, karik sira iha motivu neʼebé sala ka hanoin barak kona-ba buat ruma. Tan neʼe antes hatán, diʼak atu rekoñese katak ita la hatene ho loloos tanbasá ema husu pergunta neʼe.—Prov 16:23.

9. Oinsá mak Gideão uza ninia kbiit atu komprende no hatudu laran-maus bainhira koʼalia ho ema Efraim?

9 Hanoin toʼok oinsá Gideão hatán ba ema husi Efraim. Sira husu ho hirus tanbasá mak nia la bolu sira atu halo funu hamutuk hodi kontra Izraél nia inimigu sira. Tanbasá sira hirus? Karik tanba sira sente laran-kanek. Maski ita la hatene ho loloos, Gideão uza ninia kbiit atu komprende. Nia koko komprende tanbasá sira hirus, no nia hatán ho laran-maus. Rezultadu mak “sira sai kalma”.—Juís 8:​1-3.

10. Saida mak bele ajuda ita hatene oinsá atu hatán ba ema? (1 Pedro 3:15)

10 Karik kolega serbisu ka kolega eskola husu tanbasá ita moris tuir Bíblia nia matadalan. Ita presiza hakaʼas an atu defende ita-nia fiar ho respeitu. (Lee 1 Pedro 3:15.) Duké hanoin katak nia husu pergunta neʼe tanba hakarak atu kritika ita, diʼak liu atu haree ninia pergunta nuʼudar oportunidade atu bele hatene kona-ba buat neʼebé importante ba nia. Maski iha razaun oioin tanbasá ema husu pergunta, ita presiza hatán ho laran-maus no laran-diʼak. Dalan neʼebé ita hatán bele book nia atu troka ninia hanoin. Maski nia gosta atu kritika, maibé ita hakarak nafatin atu hatán ho laran-diʼak.—Rom 12:17.

Bainhira ita hanoin uluk kona-ba razaun tanbasá ema hakarak ita tuir festa tinan, neʼe bele ajuda ita atu hatán iha dalan neʼebé diʼak (Haree parágrafu 11-12)

11-12. (a) Saida mak ita presiza halo antes hatán ba ema nia pergunta? (Haree mós foto.) (b) Esplika toʼok oinsá ida-neʼe bele loke dalan atu hahú dada lia.

11 Porezemplu, karik ita-nia kolega serbisu husu ita tanbasá ita la selebra tinan. Karik nia hanoin katak Testemuña ba Jeová labele tuir festa sira. Karik nia hanoin katak se ita la tuir festa neʼe, neʼe sei halo kolega serbisu seluk sente la diʼak. Ita bele gaba nia tanba nia hanoin ema seluk no fó-hatene nia katak ita mós hakarak ema seluk iha serbisu-fatin atu sente kontente. Dala ruma neʼe bele loke oportunidade mai ita atu koʼalia hamutuk husi Bíblia kona-ba selebra tinan.

12 Ita mós bele halo buat neʼebé hanesan kuandu ema husu pergunta seluk ba ita. Karik kolega eskola ida dehan katak Testemuña ba Jeová presiza troka sira-nia hanoin kona-ba hahalok omoseksuál. Karik nia koʼalia hanesan neʼe tanba la komprende ho didiʼak Testemuña sira-nia hanorin kona-ba morál. Ka karik nia iha belun ka família neʼebé hatudu hahalok omoseksuál. Ka karik nia hanoin katak ita odi ema neʼebé omoseksuál. Ita bele esplika ba nia katak ita hadomi ema hotu no ita respeitu ema ida-idak nia direitu atu halo desizaun. b (1 Ped 2:17) Tuirmai ita bele esplika benefísiu neʼebé ita hetan tanba halo tuir Bíblia nia matadalan kona-ba morál.

13. Oinsá ita bele ajuda ema neʼebé dehan katak ema neʼebé fiar ba Maromak la matenek?

13 Bainhira ema ruma la konkorda duni ho ita, ita labele hanoin kedas katak ita hatene buat neʼebé nia fiar. (Tito 3:2) Porezemplu, oinsá se Ita-nia kolega dehan katak ema neʼebé fiar ba Maromak la matenek? Ita sei hanoin kedas katak nia fiar ba evolusaun no nia hatene didiʼak kona-ba neʼe ka lae? Karik nia repete deʼit buat neʼebé ema seluk koʼalia. Duké debate kedas ho nia kona-ba evolusaun, Ita bele buka dalan oinsá atu fahe informasaun ruma ho nia atu book ninia hanoin. Karik Ita bele anima nia atu loke informasaun kona-ba kriasaun iha jw.org. Karik loron seluk nia sei hakarak koʼalia ho Ita kona-ba informasaun ka vídeo ida neʼebé nia hetan iha ita-nia website. Bainhira Ita hatudu respeitu, karik neʼe bele book nia atu troka ninia hanoin.

14. Oinsá Niall uza ita-nia website atu hatán ba ninia kolega eskola?

14 Joven ida naran Niall uza ita-nia website atu hatán ba ema nia hanoin neʼebé sala kona-ba Testemuña ba Jeová. Nia dehan: “Dala barak haʼu-nia kolega eskola ida dehan katak haʼu la fiar ba siénsia tanba haʼu fiar liu ba livru neʼebé ema mak hakerek duké faktu sira.” Kuandu ninia kolega neʼe la fó oportunidade ba nia atu esplika ninia fiar, nia haruka kolega neʼe atu loke jw.org parte “Siénsia no Bíblia”. Ikusmai, Niall esplika katak kolega neʼe lee informasaun no sira bele koʼalia hamutuk kona-ba moris hotu nia hun. Karik Ita mós bele hetan rezultadu neʼebé hanesan.

PREPARA NUʼUDAR FAMÍLIA

15. Oinsá mak inan-aman bele ajuda sira-nia oan atu hatán ho laran-maus?

15 Inan-aman bele hanorin sira-nia oan oinsá atu hatán ho laran-maus ba ema neʼebé husu kona-ba sira-nia fiar. (Tgo 3:13) Inan-aman balu treinu sira-nia oan atu halo nuneʼe durante adorasaun família. Sira koʼalia kona-ba tópiku neʼebé karik ema sei husu iha eskola, no hanorin sira-nia oan oinsá atu hatán ho laran-maus no matenek.—Haree kaixa “ Treinu hamutuk nuʼudar família bele ajuda”.

16-17. Oinsá mak treinu iha adorasaun família bele ajuda joven sira?

16 Bainhira treinu hamutuk, neʼe bele ajuda oan sira atu hametin sira-nia fiar no esplika ba ema seluk kona-ba sira-nia fiar. Iha série “Pergunta husi joven sira” iha jw.org ita bele hetan atividade ba joven sira. Neʼe bele ajuda joven sira atu hametin sira-nia fiar no hatene oinsá atu hatán ho sira-nia liafuan rasik. Bainhira estuda atividade sira-neʼe nuʼudar família, neʼe bele ajuda família tomak hatene oinsá atu defende sira-nia fiar ho laran-maus no matenek.

17 Joven ida naran Matthew esplika oinsá treinu nuʼudar família ajuda nia. Iha adorasaun família, baibain Matthew no ninia inan-aman buka informasaun kona-ba tópiku neʼebé karik ema sei husu iha eskola. Nia hatete: “Ami hanoin kona-ba situasaun balu neʼebé bele mosu iha eskola, no ami treinu oinsá atu hatán iha situasaun neʼe hodi tuir informasaun neʼebé ami hetan. Bainhira haʼu komprende didiʼak ona kona-ba buat neʼebé haʼu fiar, haʼu sai aten-brani no sente fasil atu hatán ba ema ho laran-maus no matenek.”

18. Tuir Koloso 4:​6, hahalok saida mak importante?

18 Klaru katak, maski ita esplika buat ruma iha dalan neʼebé klaru, neʼe la dehan katak ema sei simu ida-neʼe. Maibé se ita hatán ho laran-maus no laran-diʼak, neʼe bele ajuda. (Lee Koloso 4:6.) Fahe ita-nia fiar ba ema seluk mak hanesan ita soe bola ba sira. Ita bele soe neineik ka tuda makaʼas. Bainhira ita soe neineik ema bele simu no kontinua halimar. Nuneʼe mós, se ita koʼalia ho laran-maus no matenek, ema sei kontente atu rona no hakarak atu kontinua koʼalia ho ita. Maibé se ema hakarak debate ka hatún ita-nia fiar, diʼak atu la kontinua koʼalia ho nia. (Prov 26:4) Maski ema balu lakohi rona, maibé karik iha ema barak neʼebé mós hakarak atu rona ba ita.

19. Saida mak motiva ita atu hatudu laran-maus bainhira defende ita-nia fiar?

19 Ita sei hetan benefísiu barak bainhira ita aprende atu hatudu laran-maus. Ita bele halo orasaun ba Jeová hodi husu ajuda atu bele hatán ho laran-maus bainhira ema kritika ka husu pergunta neʼebé susar. Hanoin-hetan, bainhira ita hatán ho laran-maus, neʼe bele ajuda atu halo situasaun sai kalma. No dalan neʼebé ita hatán ho laran-maus no respeitu bele book ema atu troka sira-nia hanoin kona-ba ita no kona-ba lia-loos husi Bíblia. Tan neʼe, sai “prontu nafatin atu defende” ita-nia fiar “ho laran-maus no respeitu kleʼan”. (1 Ped 3:15) Sin, mai ita hotu hatudu laran-maus!

KNANANUK 88 Hanorin haʼu Ita-nia dalan sira

a Informasaun neʼe sei ajuda ita atu defende ita-nia fiar ho laran-maus bainhira ema provoka ka fó susar mai ita.

b Atu hetan informasaun liután, haree tópiku ho títulu “Bíblia hatete saida kona-ba hahalok omoseksuál?” husi Matan-moris bá! No. 4 tinan 2016.

c Ita bele hetan informasaun atu ajuda iha jw.org iha série informasaun “Pergunta husi joven sira” no “Pergunta sira neʼebé baibain ema husu kona-ba Testemuña ba Jeová”.