Skip to content

Skip to table of contents

Maromak kria buat hotu hodi uza espíritu santu

Maromak kria buat hotu hodi uza espíritu santu

Maromak kria buat hotu hodi uza espíritu santu

“Liuhusi Maromak Jeová nia liafuan, lalehan kria tiha, no liuhusi espíritu husi nia ibun nia kria lalehan nia tropa sira.”—SAL 33:6.

1, 2. (a) Oinsá mak buat neʼebé ema hatene kona-ba lalehan no rai aumenta nuʼudar tempu laʼo ba oin? (b) Importante atu hetan resposta ba pergunta saida?

MAIZUMENUS tinan atus ida liubá, sientista naran-boot ida naran Albert Einstein no mós ema sientista barak seluk fiar katak iha deʼit galáksia ida. Iha tempu neʼebá, sira hatene uitoan deʼit kona-ba buat neʼebé iha lalehan ka universu. Maibé, agora ema sientista hatene katak iha galáksia 100.000.000.000 liu, no galáksia ida-idak iha fitun rihun ba rihun. Kuandu ema uza teleskópiu neʼebé diʼak liu, ema bele haree galáksia barak liután.

2 Tinan atus ida liubá, ema mós hatene uitoan deʼit kona-ba rai. Maibé, ohin loron ema komprende diʼak liu kona-ba buat moris sira iha rai, no dalan neʼebé mundu neʼe apoia moris hotu. No klaru katak nuʼudar tempu laʼo ba oin, ema sei kontinua atu aprende buat barak tan kona-ba lalehan no rai. Maibé, importante atu husu: “Oinsá mak buat sira-neʼe hotu mosu?” Resposta ba pergunta neʼe la bele hetan iha fatin seluk, tanba ita-nia Kriadór fó sai ida-neʼe liuhusi deʼit ninia Liafuan, Bíblia.

Milagre iha kriasaun

3, 4. Oinsá mak Maromak kria lalehan no rai? Oinsá mak buat sira-neʼe fó glória ba nia?

3 Bíblia esplika kona-ba oinsá lalehan no rai iha, hodi dehan: “Iha tempu uluk kedas Maromak kria lalehan no rai.” (Gên 1:1) Maromak Jeová uza ninia espíritu santu, ka ninia forsa, atu kria lalehan no rai maski uluk la iha buat ida. Ema badain uza ninia liman ka instrumentu sira atu halo buat ruma, maibé Maromak uza ninia espíritu atu halo buat furak oioin.

4 Bíblia kompara Maromak nia espíritu santu hanesan Maromak nia “liman-fuan”. (Lc 11:20, MF; Mt 12:28) No buat neʼebé Maromak “halo ho ninia liman” fó glória ba nia. Iha Salmu ida David hakerek: “Lalehan fó sai Maromak nia glória; no lalehan dehan sai serbisu neʼebé nia halo ho ninia liman.” (Sal 19:1) Loos, buat neʼebé Maromak kria hatudu katak Maromak nia espíritu santu iha forsa makaʼas. (Rom 1:20) Oinsá mak buat neʼebé Maromak kria hatudu ida-neʼe?

Maromak nia kbiit la iha rohan

5. Esplika toʼok kona-ba kbiit husi Maromak nia espíritu santu neʼebé nia uza atu kria buat hotu.

5 Lalehan ka universu neʼebé luan tebetebes hatudu katak Maromak Jeová nia forsa no enerjia la iha rohan. (Lee Isaías 40:26. *) Ohin loron, ema sientista sira hatene katak matéria bele troka hodi sai fali enerjia no enerjia bele troka hodi sai fali matéria. * Ita-nia loro-matan, neʼebé hanesan fitun ida, fó ezemplu kona-ba troka matéria atu sai enerjia. Ita-nia loro-matan troka matéria tonelada 4,000,000 sai fali naroman no enerjia seluk kada segundu, ka detik ida-idak. Parte kiʼik husi enerjia neʼebé loro-matan fó sai, no neʼebé mai toʼo rai, bele apoia moris hotu. Klaru katak presiza forsa no enerjia boot atu kria ita-nia loro-matan no mós fitun rihun ba rihun seluk. Maromak Jeová iha enerjia atu halo buat sira-neʼe, no nia mós iha kbiit boot liután.

6, 7. (a) Saida mak hatudu katak Maromak uza ninia espíritu santu iha dalan neʼebé matenek no la runguranga? (b) Saida mak hatudu katak lalehan no rai la mosu mesak deʼit?

6 Buat neʼebé haleʼu ita hatudu katak Maromak uza ninia espíritu santu atu kria buat hotu ho matenek no la runguranga. Porezemplu, hanoin toʼok se ita iha kaixa ida neʼebé nakonu ho bola neʼebé kór la hanesan. Ita doko kaixa neʼe toʼo bola hotu bele kahur malu. Tuirmai, ita fakar bola sira-neʼe ba rai. Ita hein katak bola sira-neʼe sei monu ba rai tuir kór neʼebé hanesan ka lae? Lae duni! Baibain buat neʼebé ita halo se la iha kontrola, rezultadu ikus mak sai runguranga. Ema hotu hatene katak ida-neʼe sempre akontese. *

7 Kuandu ita foti ita-nia matan ba lalehan, saida mak ita haree? Ita haree galáksia sira, fitun, no mós planeta sira, no buat sira-neʼe hotu muda tuir dalan neʼebé loos, laʼós ho runguranga. Ida-neʼe la bele mosu mesak deʼit ka la ho planu. Tan neʼe, ita bele husu ba ita-nia an: ‘Forsa saida mak bele halo buat sira-neʼe laʼo ho diʼak?’ Siénsia no teknolojia la iha kbiit atu ajuda ema atu hatene kona-ba forsa neʼebé halo buat sira-neʼe. Maibé, Bíblia fó sai katak Maromak nia espíritu santu, neʼebé forsa boot liu hotu, mak halo buat hotu iha lalehan no rai. Salmu ida dehan: “Liuhusi Maromak Jeová nia liafuan, lalehan kria tiha, no liuhusi espíritu husi nia ibun nia kria lalehan nia tropa sira.” (Sal 33:6) Ho ita-nia matan rasik ita bele haree parte kiʼik deʼit husi “tropa” ka fitun sira iha lalehan!

Espíritu santu no mundu

8. Ita-nia matenek kona-ba buat neʼebé Maromak kria toʼo iha neʼebé?

8 Agora, buat neʼebé ita komprende ona kona-ba mundu mak uitoan deʼit se kompara ho buat neʼebé ita seidauk aprende. Ema laran-metin naran Job koʼalia kona-ba matenek neʼebé ema iha kona-ba buat neʼebé Maromak kria, hodi dehan: “Haree! Neʼe mak buat kiʼik deʼit husi ninia dalan sira, no buat neʼebé ita rona kona-ba nia mak uitoan!” (Jó 26:14) Tinan atus balu tuirmai, Liurai Salomão haree didiʼak ba buat neʼebé Maromak kria, no nia hatete: “Buat hotu neʼebé [Maromak] halo ona ho furak, nia halo tuir tempu neʼebé loos. Nia mós tau tempu neʼebé la bele sura iha ema nia fuan-laran, hodi sira la bele komprende serbisu neʼebé Maromak loos halo ona husi hun toʼo rohan.”—Ecle 3:11; 8:17.

9, 10. Maromak uza forsa saida atu kria mundu? Saida mak nia halo durante loron kriasaun nian primeiru toʼo terseiru?

9 Maibé, Maromak Jeová esplika buat balu mai ita kona-ba buat neʼebé nia kria. Porezemplu, Bíblia fó sai katak Maromak uza ona ninia espíritu iha rai tinan rihun ba rihun liubá. (Lee Gênesis 1:2. *) Iha tempu neʼebá la iha rai maran, naroman, no karik la iha anin neʼebé diʼak, neʼebé ema ka animál presiza atubele moris.

10 Bíblia esplika tan kona-ba buat neʼebé Maromak halo durante loron kriasaun nian ida-idak. Loron sira-neʼe laʼós oras 24, maibé tempu neʼebé naruk. Iha loron kriasaun nian primeiru, Maromak Jeová halo naroman komesa atu mosu ba rai, no prosesu neʼe sai kompletu kuandu loro-matan no fulan ikusmai bele haree hetan husi mundu. (Gên 1:3, 14) Iha loron segundu, Maromak komesa halo atmosfera. (Gên 1:6) Iha tempu neʼe mundu iha bee, naroman, no anin, maibé seidauk iha rai neʼebé maran. Maromak Jeová hahú loron kriasaun nian terseiru hodi uza ninia espíritu santu atu hamosu rai neʼebé maran, karik hodi halo rai saʼe husi bee laran. (Gên 1:9) Maromak kontinua atu halo buat furak durante loron terseiru neʼe no mós durante loron kriasaun nian tuirmai.

Espíritu santu no buat neʼebé moris

11. Saida mak ita aprende hodi haree ba buat moris hotu?

11 Maromak mós uza ninia espíritu santu atu halo buat moris hotu. Liuhusi espíritu neʼe Maromak kria ai-horis no animál oioin neʼebé furak durante loron kriasaun nian terseiru toʼo neen. (Gên 1:11, 20-25) No buat hotu neʼe halo ho matenek no laʼós runguranga. Sin, buat moris hotu hatudu sai katak iha duni Kriadór neʼebé matenek, no nia kria buat hotu ho didiʼak no furak.

12. (a) Saida mak DNA halo? (b) Saida mak ita aprende tanba DNA sempre halo prosesu kímiku ho diʼak?

12 Hanoin toʼok kona-ba DNA (deoxiribonukleatu ásidu). DNA mak parte ida husi prosesu kímiku nian neʼebé hatutan karaterístika ka hahalok no forma ruma husi jerasaun ida ba jerasaun tuirmai. Buat moris hotu iha rai, inklui mikróbiu, duʼut, elefante, ikan boot, no ema, halaʼo prosesu kímiku neʼe hodi uza DNA atu hatutan tan forma ruma ba sira-nia oan. Maski kriatura hotu iha rai la hanesan, maibé buat neʼebé iha DNA laran mak kontrola forma ka hahalok neʼebé inan-aman sira hatutan ba sira-nia oan, no ida-neʼe mós sempre halo buat moris oin ida la hanesan ho ida seluk. Nuneʼe, hodi tuir buat neʼebé Maromak hakarak, buat moris hotu bele halaʼo nafatin sira ida-idak nia knaar. (Sal 139:16) Buat hotu neʼe laʼo ho didiʼak, no ida-neʼe hatudu sai Maromak nia matenek iha ninia kriasaun neʼebé nia halo ho nia “liman-fuan” ka ninia espíritu santu.

Kriasaun neʼebé importante liu iha rai

13. Oinsá mak Maromak kria ema?

13 Depois tinan rihun ba rihun liutiha, no Maromak kria tiha ona buat barak neʼebé moris no la moris, mundu laʼós tan fatin neʼebé “seidauk hadiʼa no mamuk hela”. Maski nuneʼe, Maromak Jeová seidauk ramata atu uza ninia espíritu hodi halaʼo serbisu kriasaun nian. Kuandu loron kriasaun nian neen besik atu hotu, nia kria ema nuʼudar kriasaun neʼebé importante liu iha mundu. Oinsá mak Maromak Jeová halo ida-neʼe? Nia halo ida-neʼe hodi uza ninia espíritu santu no mós uza parte balu husi rai.—Gên 2:7.

14. Iha dalan importante saida mak ema la hanesan ho animál?

14 Gênesis 1:27 dehan: “Maromak komesa kria ema tuir nia ilas, iha Maromak nia ilas nia kria ema; nia kria sira mane no feto.” Hodi halo ema tuir Maromak nia ilas, neʼe katak Maromak kria ema hodi ema bele hatudu domin, bele foti desizaun rasik, no mós bele iha relasaun ho sira-nia Kriadór. Nuneʼe, ema nia kakutak la hanesan duni ho animál sira. Maromak Jeová kria ema nia kakutak hodi bele haksolok atu aprende ba nafatin kona-ba Maromak no buat hotu neʼebé nia halo.

15. Maromak fó oportunidade saida ba Adão no Eva?

15 Kuandu Maromak kria Adão no Eva, nia fó ba sira mundu neʼe no buat hotu iha mundu neʼe atu sira bele goza no aprende. (Gên 1:28) Maromak Jeová fó ai-han barak ba sira, no fó jardín furak nuʼudar hela-fatin ba sira. Nia fó ba sira oportunidade atu moris ba nafatin, no atu sai inan-aman ba bei-oan rihun ba rihun neʼebé perfeitu. Maibé, ida-neʼe la akontese.

Respeitu no simu espíritu santu

16. Maski Adão no Eva kontra hasoru Maromak, ita iha esperansa saida?

16 Duké hatudu katak sira agradese ba buat neʼebé sira-nia Kriadór halo ba sira, Adão no Eva kontra hasoru nia. Tanba buat neʼebé Adão no Eva halo, sira-nia bei-oan hotu hetan susar. Maibé, Bíblia esplika oinsá mak Maromak sei hadiʼa buat aat hotu neʼebé ita-nia inan-aman primeiru halo. Bíblia mós hatudu katak Maromak sei kumpre ninia hakarak uluk nian. Sin, mundu neʼe sei sai jardín furak ida neʼebé nakonu ho ema neʼebé kontente, neʼebé la moras, no neʼebé simu bensaun moris rohan-laek. (Gên 3:15) Atu ita fiar nafatin ba buat furak neʼebé Maromak promete, ita presiza ajuda husi ninia espíritu santu.

17. Ita tenke hasees an husi ideia saida deʼit?

17 Ita tenke halo orasaun ba Maromak Jeová atu husu ninia espíritu santu. (Lc 11:13) Hodi halo nuneʼe, ida-neʼe sei ajuda ita atu hametin ita-nia fiar katak Maromak mak kria buat hotu ho ninia liman. Ohin loron hanorin oioin, hanesan Maromak la iha no teoria evolusaun, komesa ona atu taka fatin hotu. Maibé, hanorin sira-neʼe mai husi ideia neʼebé sala no la iha hun. Tan neʼe, importante atu ita la husik ideia falsu sira-neʼe tama iha ita-nia neon no domina ita. Ema kristaun hotu tenke prepara sira-nia an atu tahan kuandu ema goza ka koʼalia aat sira tanba sira la simu ideia sira-neʼe.—Lee Koloso 2:8.

18. Kuandu hanoin kona-ba oinsá buat hotu iha lalehan no rai mosu, tanbasá mak la diʼak atu nega katak iha duni Kriadór ida neʼebé matenek?

18 Sin, kuandu ita hanoin didiʼak kona-ba prova sira neʼebé hatudu katak Maromak mak kria buat hotu, ida-neʼe bele hametin ita-nia fiar ba Bíblia no ba Maromak. Ema barak fiar deʼit ba buat neʼebé siénsia bele prova. Sira sente la loos atu fiar katak iha forsa seluk neʼebé kria buat hotu iha lalehan no rai. Se ema iha hanoin hanesan neʼe, ida-neʼe bele hatudu katak sira la tetu didiʼak prova hotu. Liután neʼe, sira mós nega kriasaun sira iha lalehan no rai neʼebé “la bele sura”, neʼebé hatudu katak buat hotu halo ho matenek no la runguranga. (Jó 9:10; Sal 104:25) Nuʼudar ema kristaun, ita fiar duni katak forsa neʼebé Maromak Jeová uza atu kria buat hotu mak ninia espíritu santu neʼebé nia rasik dirije ho didiʼak.

Espíritu santu no fiar ba Maromak

19. Saida mak hatudu katak Maromak iha no hatudu katak nia uza ninia espíritu santu?

19 Maski ita la presiza hatene buat hotu kona-ba kriasaun hodi bele tau fiar ba Maromak no mós atu hatudu respeitu neʼebé kleʼan ba nia, maibé hanesan kuandu ema habelun malu, sira-nia relasaun nuʼudar belun bele sai metin liu se sira kontinua atu koñese malu ho didiʼak. Nuneʼe mós, ita-nia fiar ba Maromak Jeová sei sai metin liu kuandu ita kontinua buka-hatene buat barak liután kona-ba nia. Porezemplu, ita-nia fiar bele sai metin liután kuandu ita haree katak Maromak hatán ita-nia orasaun no kuandu ita haree katak halo tuir ninia matadalan sira lori buat diʼak ba ita-nia moris. Nuʼudar ita hakbesik liután ba Maromak Jeová, ita bele haree buat barak neʼebé hatudu katak nia dirije ita, proteje ita, fó bensaun ba buat neʼebé ita halo iha ninia serbisu, no fó buat neʼebé ita presiza loroloron. Buat hotu neʼe hatudu duni katak Maromak iha no hatudu katak nia uza ninia espíritu santu.

20. (a) Tanbasá mak Maromak kria lalehan, rai, no ema? (b) Ita sei hetan bensaun saida se ita kontinua husik espíritu santu atu hatudu dalan ba ita?

20 Bíblia mak ezemplu diʼak tebes neʼebé hatudu oinsá Maromak Jeová uza ninia espíritu santu. Bíblia hatete katak “espíritu santu leno” ema sira neʼebé hakerek Bíblia. (2 Ped 1:21) Hodi estuda no hanoin kleʼan kona-ba eskritura sira, ida-neʼe bele hametin ita-nia fiar ba Maromak nuʼudar ida neʼebé kria buat hotu. (Apok 4:11) Maromak Jeová hatudu nia domin hodi sai ita-nia Kriadór. (1 Joao 4:8) Tan neʼe, mai ita hakaʼas an atu ajuda ema seluk atu hatene diʼak liután kona-ba ita-nia Aman no Belun iha lalehan neʼebé hadomi tebes ita. No se ita kontinua husik espíritu hatudu dalan ba ita, ita sei iha oportunidade atu aprende kona-ba Maromak ba nafatin. (Gal 5:16, 25) Mai ita hotu kontinua buka-hatene liután kona-ba Maromak Jeová no buat furak hotu neʼebé nia halo, no hakaʼas an atu haleno domin boot neʼebé nia hatudu ba ita kuandu nia uza ninia espíritu santu atu kria lalehan, rai, no ema.

[Nota–rodapé]

^ par. 5 Isaías 40:26: “Foti imi-nia matan ba leten no haree. Sé mak kria buat sira-neʼe? Neʼe mak Ida neʼebé lori sai sira nuʼudar tropa, tuir sira-nia númeru, sira hotu nia bolu ho naran. Tanba ninia enerjia barak, no tanba ninia kbiit neʼebé boot, sira ida la lakon.”

^ par. 5 Liafuan “matéria”, kuandu uza atu koʼalia kona-ba siénsia fíziku, iha arti: “Substánsia ida neʼebé forma buat ida nia isin, hanesan ai, fatuk, besi, ka bee.”

^ par. 6 Haree livru Apakah Ada Pencipta yang Mempedulikan Anda? pájina 24 no 25.

^ par. 9 Gênesis 1:2: “No mundu seidauk hadiʼa no mamuk hela, no iha nakukun neʼebé taka bee kleʼan nia leten; no Maromak nia forsa bá-mai iha bee leten.”

Ita bele hatán?

• Lalehan no rai ajuda ita atu aprende saida kona-ba oinsá Maromak uza ninia espíritu santu?

• Tanba Maromak kria ita tuir nia ilas, ida-neʼe fó ita oportunidade saida?

• Tanbasá mak ita presiza hanoin didiʼak kona-ba prova sira neʼebé hatudu katak Maromak kria buat hotu?

• Oinsá mak ita bele hametin ita-nia relasaun ho Maromak Jeová?

[Pergunta estudu nian]

[Dezeñu iha pájina 7]

Tanba buat hotu iha lalehan no rai halo ho matenek no la runguranga, ida-neʼe hanorin ita saida?

[Credit Line]

Stars: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images

[Dezeñu iha pájina 8]

Oinsá mak buat hotu neʼe uza DNA?

[Dezeñu iha pájina 10]

Ita prontu atu defende ita-nia fiar ka lae?