Skip to content

Skip to table of contents

Hakaʼas an atu buka dame

Hakaʼas an atu buka dame

Hakaʼas an atu buka dame

“Ita buka buat neʼebé lori ba dame.”—ROM 14:19.

1, 2. Tanbasá mak Testemuña ba Jeová hetan dame iha sira-nia leet?

OHIN loron susar atu hetan dame iha mundu neʼe. Maski ema hela iha nasaun neʼebé hanesan ka koʼalia língua neʼebé hanesan, maibé dala barak sira-nia hanoin la hanesan kona-ba relijiaun, polítika, no buat seluk. Tan neʼe, sira la bele hetan unidade. Maibé, Maromak Jeová nia povu hela iha dame no unidade maski sira mai “husi nasaun, rasa, umakain no lia hotu-hotu”.—Apok 7:9.

2 Baibain, dame neʼebé ita iha la mosu mesak deʼit. Ida-neʼe mosu tanba “ita dame malu ona ho Maromak” hodi tau fiar ba Maromak nia Oan-Mane neʼebé fó nia moris atu kasu ita-nia sala. (Rom 5:1; Ef 1:7) Liután neʼe, Jeová fó ninia espíritu santu ba nia atan sira-neʼebé laran-metin, no buat neʼebé espíritu neʼe lori mai mak dame. (Gal 5:22) Ita mós iha dame no iha unidade tanba ita “laʼós mundu neʼe nian”. (Joao 15:19) Ida-neʼe katak ita la hola parte iha buat polítiku nian no la apoia funu. Hanesan Bíblia esplika, Jeová nia povu “tuku sira-nia surik sai ai-suak”.—Isa 2:4.

3. Dame neʼebé ita iha ajuda ita atu halo saida? Saida mak ita sei estuda iha lisaun neʼe?

3 Ita hotu iha kongregasaun laran “hadomi malu” maski ita mai husi fatin neʼebé la hanesan, no ita-nia kostume no dalan atu hanoin la hanesan. (Joao 15:17) Dame neʼebé ita iha laʼós deʼit katak ita la halo aat ba ita-nia irmaun-irmán sira. Maibé, dame neʼe ajuda ita atu “halo diʼak ba ema hotu, no liuliu ba sira neʼebé ita-nian iha fiar”. (Gal 6:10) Dame neʼebé ita iha ho Jeová no ita-nia maluk kristaun sira mak buat neʼebé folin-boot tebes, no ita tenke proteje ida-neʼe. Nuneʼe mai ita koʼalia kona-ba oinsá mak ita bele buka dame iha kongregasaun.

Kuandu ita “halo sala”

4. Se ita halo ema ruma sente laran-kanek, saida mak ita bele halo atu buka dame?

4 Dixípulu Tiago hakerek: “Ita hotu halo sala barak; no ema ida la halo sala karik ho nia liafuan, ema neʼe ema loos duni.” (Tgo 3:2) Entaun, dala ruma problema sira bele mosu entre ema naʼin-rua iha kongregasaun laran tanba sira hanoin iha dalan neʼebé la hanesan. (Flp 4:2, 3) Maibé kuandu problema mosu, sira presiza rezolve lalais ida-neʼe hodi la halakon dame iha kongregasaun laran. Porezemplu, se ita hanoin katak ita halo ona ema ruma sente laran-kanek, ita bele halo tuir konsellu neʼebé Jesus fó ba ita.—Lee Mateus 5:23, 24.

5. Se ema halo sala hasoru ita, ita bele halo saida atu buka dame?

5 Oinsá se ema seluk mak halo sala hasoru ita? Diʼak atu hein ema neʼe rasik mak mai atu husu deskulpa ka lae? Iha 1 Korinto 13:5 hatete katak domin “la hanoin resin buat aat neʼebé nia simu”. Nuneʼe, kuandu ema halo sala hasoru ita, ita bele buka dame nafatin hodi fó perdua ba sira no haluha ka “la hanoin resin” kona-ba sala neʼe. (Lee Koloso 3:13.) Ida-neʼe mak dalan diʼak liu hotu atu hasoru problema kiʼik sira. Hodi halo nuneʼe sei ajuda ita atu iha dame nafatin ho maluk kristaun sira, no neʼe mós sei halo ita sente diʼak iha laran tanba ita halo buat neʼebé loos. Lia-dadolin husi Bíblia hatete: “Buat furak . . . mak fó perdua ba ema nia sala.”—Prov 19:11.

6. Se ema halo sala hasoru ita no susar atu haluha kona-ba neʼe, ita tenke halo saida?

6 Oinsá se ema halo sala hasoru ita no susar ba ita atu haluha sala neʼe? Koʼalia ba ema seluk kona-ba problema neʼe mak laʼós buat neʼebé matenek. Kuandu ita konta problema neʼe ba ema seluk, ida-neʼe bele estraga dame iha kongregasaun. Entaun, ita bele halo saida atu rezolve problema neʼe? Mateus 18:15 hatete: “Ó-nia maun eh alin sala karik hasoru ó, bá koʼalia ho nia mesamesak hodi hatudu nia sala. Nia rona karik ó, ó manán ona ó-nia maun eh alin neʼe.” Maski Mateus 18:15-17 koʼalia kona-ba sala sira-neʼebé boot, maibé ita mós bele halo tuir matadalan iha versíkulu 15 iha situasaun seluk. Entaun kuandu problema mosu entre ita ho ema seluk, diʼak liu bá koʼalia ho nia mesamesak hodi hatudu laran-diʼak, no hakaʼas an atu halo dame fali ho nia. *

7. Tanbasá mak ita tenke rezolve problema lalais?

7 Apóstolu Paulo hakerek: “Imi hirus karik, keta halo sala; keta husik loron monu ba imi-nia laran-nakali. Keta fó fatin ba Diabu.” (Ef 4:26, 27) Jesus mós hatete: “Buka dame malu lalais ho ema neʼebé kontra ó.” (Mt 5:25) Entaun, klaru katak atu buka dame ita presiza hakaʼas an atu rezolve problema lalais. Tanbasá? Tanba kuandu ita la halo ida-neʼe, problema sira sei sai boot liu no susar liu atu rezolve. Ida-neʼe hanesan ho kanek neʼebé sai boot liu tanba la tau ai-moruk. Nuneʼe, keta husik hahalok foti-an, laran-moras, ka domin ba osan hapara ita atu rezolve lalais problema sira ho ita-nia maluk kristaun.—Tgo 4:1-6.

Kuandu problema ida envolve ema barak

8, 9. (a) Problema saida mak mosu iha kongregasaun iha Roma? (b) Konsellu saida mak Paulo fó ba ema kristaun sira kona-ba problema neʼe?

8 Dala ruma problema sira iha kongregasaun bele envolve ema barak. Ida-neʼe akontese ba ema kristaun sira iha Roma. Ema balu sente katak sira-nia laran ka konxiénsia la husik sira atu halo buat ruma, maski eskritura la bandu ida-neʼe. Neʼe katak sira-nia konxiénsia mak fraku. Ema seluk iha konxiénsia neʼebé makaʼas liu, no sira sente katak sira bele halo buat sira-neʼe, maibé sira mós hanoin katak sira mak diʼak liu fali ema ho konxiénsia neʼebé fraku. Sira neʼebé iha konxiénsia fraku komesa tesi lia ba sira neʼebé iha konxiénsia makaʼas. Maibé tuir loloos, sira haksesuk malu kona-ba desizaun sira-neʼebé ema ida-idak tenke foti rasik. Nuneʼe, saida mak Paulo hatete ba kongregasaun neʼe?—Rom 14:1-6.

9 Ema neʼebé iha konxiénsia makaʼas komprende ona katak sira lalika halo tuir Moisés nia Ukun-Fuan. No sira neʼebé iha konxiénsia fraku hanoin katak sala atu han buat neʼebé Ukun-Fuan bandu. Entaun, Paulo fó konsellu ba sira. Paulo hatete ba sira neʼebé iha konxiénsia makaʼas atu keta hanoin katak sira mak diʼak liu fali ema kristaun seluk. (Rom 14:2, 10) Hanoin hanesan neʼe bele halo fiar-naʼin seluk sidi no halakon sira-nia relasaun ho Maromak. Paulo hatutan tan hodi dehan: “Tan deʼit ai-han, keta halo aat Maromak nia hahalok.” Tuirmai nia mós dehan: “Diʼak wainhira imi la han naʼan ka la hemu tua ka la halo buat naran deʼit neʼebé halo maun-alin ida sidi.” (Rom 14:14, 15, 20, 21) Paulo mós hatete ba sira neʼebé iha konxiénsia fraku atu keta tesi lia ba sira neʼebé iha hanoin la hanesan ho sira-nian. (Rom 14:13) Nia dehan ba sira: “Imi hotu keta hanoin katak imi an diʼak liu fali buat neʼebé loos.” (Rom 12:3) Depois fó tiha konsellu ba sira hotu, nia hatete: “Neʼe duni, ita buka buat neʼebé lori ba dame no foti ita-nia maluk ida-ida.”—Rom 14:19.

10. Hanesan ema kristaun iha Roma, ohin loron ema neʼebé haksesuk malu presiza halo saida atu rezolve problema?

10 Ita bele fiar katak kongregasaun iha Roma simu no halo tuir konsellu neʼebé Paulo fó ba sira. Ohin loron se ita halo tuir matadalan husi Bíblia, ita bele rezolve problema ho maluk kristaun sira iha dalan neʼebé hatudu domin. Hanesan ho ema kristaun sira iha Roma, kuandu problema mosu iha kongregasaun, ita hotu presiza hadiʼa an ‘hodi moris ho dame ho ita-nia maluk sira’.—Mc 9:50.

Oinsá mak katuas sira bele ajuda?

11. Se ema ida fó sai kona-ba problema neʼebé mosu ho maluk kristaun, katuas ida tenke kuidadu kona-ba saida?

11 Oinsá se ema ida iha problema ho ninia família ka maluk ruma iha kongregasaun no nia hakarak koʼalia ba katuas ida kona-ba neʼe? Provérbios 21:13 hatete: “Ema naran deʼit neʼebé taka ninia tilun ba ema kiʼik ida nia halerik, nia rasik mós sei halerik no la simu resposta.” Nuneʼe, katuas ida labele ‘taka tilun’ se ema presiza ajuda. Maibé, eskritura seluk husi livru Provérbios mós hatete: “Ema neʼebé ulukliu atu koʼalia kona-ba ninia kazu mak haree hanesan ema loos, toʼo tempu neʼebé ninia funu-balun komesa atu koko nia ho didiʼak.” (Prov 18:17, New English Translation) Entaun, katuas ida tenke rona ho laran-diʼak, maibé nia mós presiza kuidadu atu la halo desizaun kedas toʼo nia hatene didiʼak kona-ba situasaun neʼe. Depois rona tiha ema neʼe, karik katuas neʼe bele husu se nia koʼalia ona ho ema neʼebé halo problema ka lae. Katuas neʼe mós bele hatudu ba ema neʼe hakat sira husi Bíblia neʼebé nia bele halo tuir atu rezolve problema neʼe no hadame malu ho ninia maluk kristaun.

12. Ezemplu saida deʼit mak hatudu katak la matenek atu foti desizaun lalais kona-ba problema ruma?

12 Bíblia temi ezemplu tolu neʼebé hatudu katak perigu tebes atu foti desizaun hodi tuir deʼit ema ida nia liafuan, kuandu seidauk rona ba ema seluk kona-ba problema neʼe. Ezemplu primeiru mak Potifar. Nia fiar deʼit ba nia feen nia liafuan neʼebé dehan katak José koko atu obriga nia atu halo sala-foʼer. Ida-neʼe halo Potifar sai hirus tebetebes no nia hatama José iha komarka laran. (Gên 39:19, 20) Ezemplu seluk mak Liurai David. Mefiboset nia atan Ziba fó-hatene David katak Mefiboset ajuda David nia inimigu sira. David tau fiar kedas ba ninia liafuan no foti desizaun lalais hodi hatete: “Haree! Buat hotu neʼebé Mefiboset nian agora mak Ita-nian.” (2 Sam 16:4; 19:25-27) Ezemplu terseiru mak Liurai Artaxerxes. Ema judeu nia inimigu sira bosok liurai neʼe katak ema judeu hadiʼa daudauk moru iha Jerusalém tanba sira planu atu kontra hasoru nia. Liurai neʼe fiar ba sira-nia lia-bosok no nia fó lei atu hapara serbisu iha Jerusalém. Tan neʼe, ema judeu la kontinua tan atu harii fali Maromak nia templu. (Esd 4:11-13, 23, 24) Nuneʼe, katuas kristaun sira hatudu matenek hodi halo tuir Paulo nia konsellu ba Timóteo kona-ba la foti desizaun lalais antes hatene buat hotu kona-ba situasaun ida.—Lee 1 Timoteo 5:21, 22.

13, 14. (a) Kuandu ema naʼin-rua diskute malu, saida mak ita presiza hanoin-hetan? (b) Saida deʼit mak bele ajuda katuas sira atu tesi lia ho loloos?

13 Bíblia hatudu katak dala ruma ‘ema hanoin nia hatene buat ruma’, maibé tuir loloos, “nia seidauk hatene nuʼudar nia tenke hatene”. (1 Kor 8:2) Porezemplu, ita bele hanoin katak ita hatene ona kona-ba problema neʼebé mosu entre ema naʼin-rua. Maibé tuir loloos, karik ita la hatene buat hotu. Karik ita ladún hatene tansá problema neʼe mosu, ka ita mós la hatene sira-nia hahalok uluk nian. Kuandu katuas sira foti desizaun, sira presiza kuidadu tebes atu la husik ema bosok sira ka rona ba lia-anin deʼit. No mós, katuas sira labele fiar ema tan deʼit nia ema-boot ka ema riku. Jesus mak tesi-lia naʼin neʼebé Maromak hili ona, no nia “la tesi lia tuir buat neʼebé matan haree deʼit, no nia sei la fó dixiplina tuir deʼit buat neʼebé nia tilun rona”. (Isa 11:3, 4) Jesus husik Maromak Jeová nia espíritu fó matadalan ba nia. No katuas kristaun sira ohin loron mós tenkesér halo tuir matadalan husi Maromak nia espíritu.

14 Antes katuas sira tesi lia kona-ba problema ruma neʼebé mosu ba sira-nia maluk kristaun, sira presiza halo orasaun no husu Maromak Jeová nia espíritu. Sira mós presiza husik espíritu neʼe atu fó matadalan liuhusi Bíblia no livru sira husi ‘atan laran-metin no matenek’.—Mt 24:45.

Importante atu nafatin hadame malu ho Maromak

15. Bainhira mak ita tenke fó sai ba katuas sira kona-ba sala boot ruma neʼebé ema ida halo?

15 Bíblia fó sai katak ita presiza hakaʼas an atu buka dame. Bíblia esplika katak “matenek husi lalehan, uluknanain, mak moos” no tuirmai “hadame malu”. (Tgo 3:17) Sin, Bíblia hatete katak uluknanain ita tenke sai moos. Neʼe katak ita presiza husik Maromak fó-hatene ita kona-ba buat neʼebé loos no sala, no depois neʼe halo tuir buat neʼebé Maromak hakarak. Se ema kristaun hatene katak nia maluk kristaun halo sala ruma, nia tenke fó-hatene ema neʼe atu koʼalia ho katuas kongregasaun nian. (1 Kor 6:9, 10; Tgo 5:14-16) Se ema neʼebé halo sala lakohi atu halo ida-neʼe, entaun, ema neʼebé hatene ona kona-ba sala neʼe tenke bá fó-hatene katuas sira. Se nia la fó-hatene ba katuas sira tanba hakarak atu iha dame nafatin ho ema neʼebé halo sala, neʼe hanesan nia mós halo sala hamutuk ema neʼe.—Lev 5:1; lee Provérbios 29:24. *

16. Ita bele aprende saida husi Jeú nia ezemplu kuandu nia hasoru Liurai Jorão?

16 Bíblia konta istória kona-ba ema ida naran Jeú. Istória neʼe hatudu katak importante liu atu halo buat neʼebé loos duké buka dame nafatin ho ema neʼebé halo beibeik hahalok sala. Maromak haruka Jeú atu fó kastigu ba Liurai Acab nia família. Acab no Isabel nia oan mak Liurai Jorão neʼebé aat. Kuandu Jorão saʼe kuda-karreta funu nian no bá hasoru Jeú, nia husu: “Iha dame ka lae, Jeú?” Jeú hatán oinsá? Nia hatete: “Oinsá mak bele iha dame, bainhira sei iha hahalok sala-foʼer husi ó-nia inan Isabel hamutuk ho ninia hahalok matan-dook nian?” (2 Reis 9:22) Depois neʼe, Jeú losu nia rama no hana Jorão iha nia fuan. Hanesan ho Jeú, ohin loron katuas kristaun sira mós labele husik deʼit ema neʼebé halo sala beibeik no la arrepende an atu hela nafatin hamutuk kongregasaun tan deʼit hakarak atu iha dame ho ema neʼe. Sira presiza hasai ema neʼe husi kongregasaun atu nuneʼe kongregasaun bele iha dame nafatin ho Maromak.—1 Kor 5:1, 2, 11-13.

17. Ema kristaun hotu presiza halo saida hodi buka nafatin dame?

17 Baibain problema neʼebé mosu iha kongregasaun laran laʼós kona-ba sala boot neʼebé katuas sira presiza atu tesi lia. Tan neʼe, diʼak tebetebes atu hatudu domin no haluha deʼit kona-ba sala sira-neʼebé ita-nia maluk kristaun sira halo. Bíblia hatete: “Ema ida neʼebé la haree deʼit ba sala mak ema neʼebé buka domin, no nia neʼebé koʼalia beibeik kona-ba buat ruma mak ida neʼebé haketak belun sira.” (Prov 17:9) Hodi halo tuir liafuan sira-neʼe, ita sei haburas dame nafatin iha kongregasaun no hametin ita-nia relasaun ho Maromak Jeová.—Mt 6:14, 15.

Hakaʼas an atu buka dame sei lori bensaun

18, 19. Bensaun saida deʼit mak ita hetan hodi buka dame?

18 Ita-nia hakaʼas-an atu buka dame lori bensaun barak ba ita. Ita bele iha relasaun diʼak ho Maromak Jeová nuʼudar ita banati-tuir ninia dalan sira, no ita bele haburas dame no unidade iha kongregasaun. Hodi buka dame iha kongregasaun mós sei ajuda ita atu hatene oinsá ita bele buka dame ho ema sira-neʼebé ita hasoru kuandu ita “haklaken liafuan diʼak dame nian”. (Ef 6:15) Ida-neʼe ajuda ita atu hatudu ‘laran-kmaus ba ema hotu-hotu, ho pasiénsia barak’.—2 Tim 2:24.

19 Hanoin-hetan mós Maromak nia promete neʼebé dehan: “Ema diʼak no ema aat sei moris hiʼas.” (Apos 24:15) Kuandu Maromak nia promete neʼe sai loos iha rai neʼe, ema rihun ba rihun ho hahalok oioin sei moris fali. Sira sei mai husi rai oioin no tempu oioin, inklui mós ema neʼebé moris “hori mundu hahú”. (Lc 11:50, 51) Ita sei iha knaar espesiál atu hanorin ema sira-neʼe atu hafolin dame. Buat neʼebé ita aprende agora kona-ba dame sei ajuda ita iha tempu neʼebá!

[Nota–rodapé]

^ par. 6 Atu hetan matadalan husi Bíblia kona-ba saida mak ita bele halo kona-ba sala boot hanesan koʼalia bosok hodi hafoʼer ema seluk nia naran, ka lohi ema atu hetan osan, haree Menara Pengawal 15 Oktober 1999, pájina 17-22.

^ par. 15 Provérbios 29:24: “Ema neʼebé sai kolega diʼak ho naʼok-teen mak odi nia an rasik. Nia karik rona ema jura hodi fó malisan, maibé nia la hatete sai buat ida.”

Saida mak Ita aprende?

• Oinsá mak ita buka dame se ita halo ema seluk sente laran-kanek?

• Saida mak ita tenke halo atu buka dame se ema halo sala hasoru ita?

• Kuandu ema naʼin-rua haksesuk malu, ita presiza kuidadu atu la halo saida?

• Tanbasá mak importante liu atu halo buat neʼebé loos duké hakarak atu buka dame ho ema neʼebé halo sala beibeik?

[Pergunta estudu nian]

[Dezeñu iha pájina 29]

Jeová hadomi sira neʼebé prontu atu perdua ema seluk nia sala