Skip to content

Skip to table of contents

Jeú defende adorasaun neʼebé loos

Jeú defende adorasaun neʼebé loos

Jeú defende adorasaun neʼebé loos

JEÚ mak asuwaʼin neʼebé defende adorasaun neʼebé loos. Kuandu nia simu ninia knaar, nia halo kedas, halo toʼo hotu, no hatudu laran-manas ho aten-brani. Nia hatudu ezemplu diʼak ba ita atu halo tuir.

Jeú simu knaar iha tempu neʼebé nasaun Israel hadook an husi Maromak Jeová. Maski Liurai Acab mate kleur ona, maibé ninia feen naran Isabel (Jezabel) book povu Israel atu halo buat aat. Nia nafatin halo nuneʼe kuandu ninia oan Jorão ukun Israel. Feto neʼe oho Maromak nia profeta sira no book ema atu adora Baal no monu ba “sala-foʼer” no halo “hahalok matan-dook nian”. (2 Reis 9:22; 1 Reis 18:4, 13) Maromak Jeová dehan sai katak nia sei halakon Acab nia família hotu, inklui mós Jorão no Isabel. No nia uza Jeú nuʼudar xave atu halaʼo knaar neʼe.

Bíblia komesa konta kona-ba Jeú kuandu nia tuur hamutuk ho tropa Israel nia xefe sira, iha tempu neʼebé Israel funu hasoru Síria iha sidade naran Ramoth de Gilead. Jeú mós xefe ba tropa, karik nia mak tropa nia komandante boot. Profeta Eliseu haruka nia maluk profeta ida atu kose mina ba Jeú atu sai liurai, no haruka nia atu oho mane hotu husi Acab nia família.—2 Reis 8:28; 9:1-10.

Kuandu tropa nia xefe sira seluk haree katak profeta ida mai vizita Jeú, sira husu tansá. Jeú lakohi hatán. Maibé, xefe sira obriga Jeú atu koʼalia, no ikusmai nia konta kona-ba buat neʼebé akontese. Sira tuir kedas Jeú. Karik, kleur ona sira la simu oinsá Liurai Jorão ukun sira-nia nasaun, no oinsá nia tuir Isabel nia hakarak. Maibé agora sira hamutuk ho Jeú komesa buka dalan atu oho Jorão.—2 Reis 9:11-14.

Liurai Jorão hetan kanek iha funu, nuneʼe nia bá sidade Jezreel atu deskansa. Jeú lakohi ema ida atu fó-hatene Jorão kona-ba buat neʼebé akontese. Nia hatete: “Keta husik ema ida halai sai husi sidade neʼe atu bá no fó-hatene buat neʼe iha Jezreel.” (2 Reis 9:14, 15) Karik Jeú hanoin katak Jorão nia tropa balu sei laran-metin nafatin ba nia. Jeú hakarak kumpre ninia knaar antes tropa sira-neʼe organiza atu funu hasoru nia.

HALAI MAKAʼAS HO KUDA-KARRETA!

Jeú saʼe kuda-karreta funu nian no halai makaʼas husi Ramoth de Gilead toʼo Jezreel, neʼebé dook kilómetru 72. Kuandu nia besik ona ba sidade Jezreel, guarda ida neʼebé hamriik iha moru leten haree “Jeú nia ema-lubun neʼebé mai hanesan laloran neʼebé tun-saʼe”. (2 Reis 9:17) Karik Jeú lori tropa barak atu kumpre ninia planu.

Guarda neʼe hatene ona dalan neʼebé Jeú lori kuda-karreta, tan neʼe nia bele haree husi dook katak Jeú mai daudauk. Nia hatete ho lia makaʼas: ‘Nia hodi kuda-karreta hanesan ema bulak.’ (2 Reis 9:20) Se Jeú mak ema neʼebé lori kuda-karreta halai makaʼas iha tempu baibain, oinsá tan kuandu nia ho laran-manas halai atu kumpre ninia knaar neʼe!

Liurai Jorão haruka manu-ain rua atu hasoru Jeú, maibé Jeú la liga sira. Tan neʼe, Liurai Jorão no Liurai Acazias husi rai-Judá, sira ida-idak saʼe sira-nia kuda-karreta no bá hasoru Jeú. Jorão husu: “Jeú, Ita mai hodi lori dame ka?” Jeú hatán: “Oinsá mak bele iha dame, bainhira sei iha hahalok sala-foʼer husi ó-nia inan Isabel hamutuk ho ninia hahalok matan-dook nian?” Kuandu rona Jeú nia resposta, Jorão fila atu halai. Maibé Jeú lalais liu! Nia hana rama no kona Jorão nia fuan. Jorão mate kedas iha ninia kuda-karreta. Maski Liurai Acazias konsege halai, maibé ikusmai Jeú toman nia no haruka ema atu oho nia.—2 Reis 9:22-24, 27.

Acab nia família tuirmai neʼebé Jeú atu oho mak Isabel, liurai-feto neʼebé aat. Jeú bolu nia nuʼudar “ema neʼebé hetan malisan”, no neʼe loos duni. Kuandu Jeú tama ba Jezreel, nia haree Isabel tuur hela iha palásiu nia janela. Hodi la demora, nia haruka kedas liurai-feto nia ema-boot atu soe tun nia husi janela. Isabel monu, no Jeú halo kuda sama nia. Depois, Jeú mós oho Liurai Acab nia família seluk tan.—2 Reis 9:30-34; 10:1-14.

Maski ita la gosta violénsia, maibé ita hatene katak iha tempu antigu Maromak Jeová uza ninia atan sira atu fó kastigu ba ema aat. Bíblia hatete: “Maromak mak halo Acazias monu kuandu nia bá hasoru Jorão; no kuandu nia bá, nia hamutuk ho Jorão atu hasoru Nimsi nia bei-oan Jeú, neʼebé Jeová kose mina atu halakon Acab nia umakain.” (2 Crôn 22:7) Kuandu Jeú soe Jorão nia mate-isin husi ninia kuda-karreta ba Nabot nia toʼos, nia hatene katak nia kumpre Jeová nia liafuan kona-ba fó kastigu ba Acab tanba Acab oho Nabot. Liután neʼe, Jeová mak fó knaar ba Jeú atu ‘selu fali ba ninia atan sira-nia raan’ neʼebé Isabel fakar ona.—2 Reis 9:7, 25, 26; 1 Reis 21:17-19.

Ohin loron, Jeová nia atan la funu hasoru ema neʼebé kontra adorasaun neʼebé loos, tanba Maromak hatete: “Haʼu [mak] sei selu fali.” (Ebr 10:30) Maibé, dala ruma katuas kristaun sira presiza hatudu aten-brani hanesan Jeú atu proteje kongregasaun husi hahalok aat neʼebé bele estraga ita-nia relasaun diʼak ho Jeová. (1 Kor 5:9-13) No ita hotu iha kongregasaun mós presiza laran-metin atu la ransu tan ho ema neʼebé kongregasaun hasai ona.—2 Joao 9-11.

JEÚ LAKOHI BUAT IDA ATU KONTRA JEOVÁ

Saida mak book Jeú atu halo ninia knaar? Depois oho tiha Isabel, Jeú hatete ba Jonadab, hodi dehan: “Mai hamutuk ho haʼu no haree bá oinsá haʼu la husik buat ida kontra Jeová.” Sin, Jeú lakohi buat ida atu kontra Jeová. No Jonadab mós hatudu laran-metin ba Jeová hodi tuir Jeú, nia saʼe Jeú nia kuda-karreta no bá Samaria hamutuk ho Jeú. Iha neʼebá, Jeú “uza matenek, hodi nia bele halakon ema neʼebé adora Baal”.—2 Reis 10:15-17, 19.

Jeú fó avizu ba Israel tomak katak nia sei halo festa atu hasaʼe “sakrifísiu boot” ba Baal. (2 Reis 10:18, 19) Matenek-naʼin ida neʼebé estuda Bíblia hatete: “Ho matenek, Jeú uza liafuan neʼe hodi lohi ema.” Liafuan “sakrifísiu” neʼebé uza iha versíkulu neʼe “baibain signifika ‘sakrifísiu’, maibé bele mós uza atu koʼalia kona-ba ‘masakre’ neʼebé atu halakon ema neʼebé husik tiha adorasaun loos”. Jeú hakarak halakon ema hotu neʼebé adora Baal. Tan neʼe, nia bolu sira hotu husi Baal nia uma, no fó hatais espesiál ba sira. Depois sira “hasaʼe tiha sakrifísiu sunu nian”, Jeú hatete kedas ba ninia ema naʼin-80 atu oho ema sira neʼebé adora Baal. Tuirmai, nia harahun Baal nia uma no halo fatin neʼe atu sai nuʼudar sentina fatin, hodi ema la bele harii fali adorasaun falsu.—2 Reis 10:20-27.

Jeú fakar ema barak nia raan. Maibé, Bíblia konta kona-ba nia nuʼudar asu-waʼin neʼebé salva nasaun Israel husi liurai-feto Isabel no ninia família nia ukun neʼebé aat. Se iha ukun-naʼin seluk neʼebé halo knaar hanesan Jeú nian, nia tenkesér ema neʼebé aten-brani no laran-manas tebes ba adorasaun neʼebé loos. Livru ida neʼebé esplika kona-ba Bíblia hatete kona-ba Jeú nia knaar: “Jeú halo knaar susar neʼe hodi la para no halo toʼo hotu.” Livru neʼe mós hatete: “Se nia halo knaar neʼe ho laran-rua, karik nia la bele halakon adorasaun ba Baal husi rai-Israel.”

Ohin loron mós, iha situasaun balu neʼebé ema kristaun presiza hatudu hahalok hanesan Jeú nian. Porezemplu, se ita hasoru tentasaun atu halo buat neʼebé Jeová la simu, ita sei halo saida? Ita presiza hatudu aten-brani no laran-manas hodi prontu atu la simu hahalok neʼe. Atu hatudu ita-nia laran-metin ba ita-nia adorasaun neʼebé loos, ita labele husik buat ida atu kontra hasoru Jeová.

LAʼO TUIR JEOVÁ NIA UKUN-FUAN

Bíblia ramata istória kona-ba Jeú hodi konta kona-ba ninia hahalok ladiʼak no ida-neʼe sai nuʼudar avizu ba ita. Tuir Bíblia, Jeú tuir nafatin adorasaun ba ‘karau-oan osan-mean neʼebé iha Betel no Dan’. (2 Reis 10:29) Oinsá mak Jeú neʼebé laran-manas atu defende adorasaun neʼebé loos bele adora fali estátua?

Karik Jeú hanoin katak atu nasaun Israel bele haketak an husi nasaun Judá, ninia nasaun Israel tenke iha adorasaun fatin ketak. Tan neʼe, hanesan ho liurai sira seluk, nia mós lakohi lakon ninia povu no hakarak sira halo adorasaun ba estátua karau-oan osan-mean hodi la bá Jeová nia templu iha nasaun Judá. Maibé tuir loloos, ida-neʼe hatudu katak Jeú la tau ninia fiar tomak ba Maromak Jeová neʼebé foti nia atu sai liurai.

Maromak Jeová gaba Jeú tanba nia ‘halo hahalok diʼak hodi halo buat neʼebé loos iha Maromak nia haree’. Maibé, Jeú “la tau atensaun ho nia laran tomak atu laʼo tuir Jeová, Israel nia Maromak, nia ukun-fuan sira”. (2 Reis 10:30, 31) Kuandu ita hanoin kona-ba buat hotu neʼebé Jeú halo tiha ona, ita hakfodak no triste kona-ba ninia hahalok ladiʼak neʼe. Maibé ida-neʼe sai nuʼudar avizu ba ita. Ita labele hanoin katak ita-nia relasaun diʼak ho Maromak Jeová mak buat neʼebé baibain deʼit. Loron-loron, ita presiza haburas laran-metin ba ita-nia Aman iha lalehan hodi estuda ninia Liafuan, hanoin didiʼak buat neʼebé ita estuda, no hodi halo orasaun ho laran. Sin, mai ita kuidadu ita-nia an atu kontinua halo tuir Jeová nia ukun-fuan ho ita-nia laran tomak.—1 Kor 10:12.

[Kaixa iha pájina 4]

Jeú moris duni iha tempu uluk

Dala ruma, matenek-naʼin sira hatete katak ema sira neʼebé konta iha Bíblia laran, sira laʼós tebes. Entaun, iha buat ruma neʼebé hatudu ho klaru katak Jeú mak ema neʼebé moris duni iha tempu uluk ka lae?

Iha buat tolu husi rai-Asíria antigu neʼebé temi kona-ba Liurai Jeú husi nasaun Israel. Ida mak dezeñu neʼebé bahat iha fatuk, neʼebé hatudu Jeú, ka ninia reprezentante ida, hakneʼak iha Liurai Salmanasar III husi rai-Asíria nia oin no fó sasán barak ba liurai neʼe atu hatudu katak rai-Israel hakruʼuk ba liurai neʼe. Liafuan sira iha fatuk neʼe dehan: “Haʼu simu sasán husi Jeú (Ia-ú-a), Omri (Hu-um-ri) nia oan; osan-mean, osan-mutin, manko-saplu osan-mean ida, vazu osan-mean ida, kopu osan-mean sira, balde osan-mean sira, . . . ai-tonka liurai nian ida, (no) sasán sira husi ai.” Maski Jeú laʼós “Omri nia oan”, maibé liafuan neʼe hatudu katak Jeú mak nasaun Israel nia liurai, tanba Omri iha naran-boot nuʼudar liurai neʼebé harii sidade Samaria nuʼudar Israel nia sidade kapitál.

Maski ita la hatene katak liurai Asíria nia liafuan hotu mak loos, maibé nia temi Jeú nia naran dala tolu, ida iha fatuk neʼebé ita foin koʼalia, ida iha Salmanasar nia estátua, no ida seluk iha rai-Asíria nia istória. Buat sira-neʼe hatudu ho klaru katak Jeú iha duni.