Skip to content

Skip to table of contents

HUSI ITA-NIA ARKIVU

Tinan 100 husi “Foto-Drama”

Tinan 100 husi “Foto-Drama”

“Nia haree hanesan deʼit ho irmaun Russell rasik!”—Ema ida neʼebé haree “Foto-Drama”, iha 1914.

TINAN 2014 mak aniversáriu tinan 100 nian ba “Foto-Drama kona-ba Kriasaun”. Neʼe mak filme ida neʼebé ita-nia organizasaun halo hodi ajuda ema atu hametin sira-nia fiar ba Bíblia nuʼudar Maromak nia Liafuan. Iha tempu neʼebá, teoria evolusaun komesa habelar no matenek-naʼin sira mós kritika relijiaun hodi halo ema nia fiar sai fraku, maibé “Foto-Drama” neʼe fó sai Maromak Jeová nuʼudar Kriadór.

Irmaun Charles T. Russell neʼebé tau matan ba Estudante Bíblia, nia sempre buka dalan oioin atu habelar lia-loos husi Bíblia. Ba tinan barak ona, Estudante Bíblia sira uza livru no jornál atu halo nuneʼe, maibé sira mós komesa hanoin atu uza dalan seluk. Neʼe mak liuhusi filme.

HAKLAKEN LIUHUSI FILME

Maizumenus iha tinan 1890, ema inventa filme neʼebé la iha lian. Iha tinan 1903, igreja ida hatudu filme hanesan neʼe iha sidade Novaiorke. Tan neʼe, iha tinan 1912 kuandu irmaun Russell komesa halo “Foto-Drama kona-ba Kriasaun”, ema barak iha fatin oioin nunka haree filme ida. Irmaun Russell haree katak hodi uza filme sira, lia-loos husi Bíblia sei habelar iha dalan neʼebé livru no jornál sira la bele halo.

“Foto-Drama kona-ba Kriasaun” mak filme ba oras ualu, neʼebé baibain fahe ba parte haat atu hatudu ba ema. Filme neʼe fó sai diskursu badak hamutuk 96 neʼebé irmaun Russell mak prepara, no uza ema naran-boot ida atu hatoʼo diskursu sira-neʼe tanba ema barak hatene ninia lian. Parte barak iha filme neʼe akompaña mós ho múzika klásiku. No bainhira sira hatudu filme neʼe, iha tempu hanesan, sira mós tenke loke mákina neʼebé fó sai lian neʼebé grava ona.

“Filme neʼe ajuda ami atu komprende husi tempu neʼebé Maromak foin kria fitun sira toʼo Kristu nia Ukun ba Tinan Rihun Ida ramata.”—F. Stuart Barnes, ho tinan 14 iha 1914

Parte barak husi filme neʼe sosa husi ema profisionál sira iha Philadelphia, Novaiorke, París, no Londres. Sira halo dezeñu iha vidru ho filme ida-idak. Maibé irmaun-irmán sira neʼebé serbí iha Betel mós hola parte, dala barak hodi halo dezeñu atu troka fali dezeñu neʼebé sai aat ona. Maski parte barak husi filme neʼe mak hola husi ema mundu, maibé família Betel mós halo parte balu husi filme iha área Yonkers iha Novaiorke, porezemplu sira finje sai Abraão, Isaac no anju neʼebé hapara Abraão atu oho Isaac.—Gênesis (Kejadian) 22:9-12.

Irmaun-irmán sira presiza loke mákina hodi fó sai lian iha tempu hanesan ho filme. Filme neʼe nia naruk mak kilómetru 3,2, no sira mós uza gravasaun hamutuk 26 no vidru ho dezeñu hamutuk maizumenus 500

Irmaun Russell nia maluk ida hatete ba jornál katak filme neʼe “mak dalan neʼebé úniku liu fali dalan seluseluk neʼebé uluk uza atu haklaken evanjellu, no ida-neʼe sei dada ema rihun ba rihun nia atensaun ba Bíblia”. Entaun, ulun-naʼin relijiaun sira mós apoia irmaun sira-nia hakaʼas-an atu uza dalan foun hodi haklaken ka lae? Lae. Sira barak la simu “Foto-Drama”, balu buka dalan oioin atu ema labele haree filme neʼe. Porezemplu, iha fatin ida, ulun-naʼin relijiaun nia ema sira hamate eletrisidade durante irmaun sira hatudu filme neʼe.

Irmán sira iha kongregasaun mak fahe broxura neʼebé hatudu dezeñu kona-ba “Foto-Drama”

Ema neʼebé tuir filme mós hetan buat kiʼikoan ida ho joven Jesus nia oin hodi tau iha sira-nia roupa. Ida-neʼe fó-hanoin katak sira mak “dame nia oan sira”

Maski nuneʼe, fatin atu hatudu filme “Foto-Drama” sai nakonu ho ema neʼebé hakarak haree hodi la selu. Iha Estadus Unidus, loron-loron, irmaun sira hatudu filme neʼe iha sidade 80. Ema barak hakfodak tanba ida-neʼe mak dala primeiru neʼebé sira haree filme neʼebé iha lian. Sira haree foto neʼebé hatudu manu-oan moris no ai-funan loke neineik-neineik. Informasaun kona-ba siénsia hanesan neʼe hatudu sai Maromak Jeová nia matenek. Hanesan temi ona, rona-naʼin sira mós haree irmaun Russell iha filme neʼe, no sira ida hanoin katak ema neʼe “haree hanesan deʼit ho irmaun Russell rasik!”

HAKAT IMPORTANTE IHA ISTÓRIA KONA-BA HANORIN HUSI BÍBLIA

Iha 11 Janeiru 1914, “Foto-Drama” foin fó sai iha Sidade Novaiorke, iha fatin sinema nian neʼe. Iha tempu neʼebá, uma neʼe mak Asosiasaun Estudante Bíblia Internasionál nian

Tuir matenek-naʼin kona-ba istória, naran Tim Dirks, “Foto-Drama” mak “filme primeiru neʼebé fó sai ho lian, dezeñu neʼebé book an, ho kór”. Filme balu antes “Foto-Drama” mós uza ona teknolojia sira-neʼe balu, maibé seidauk uza hotu hamutuk dala ida deʼit, liuliu ho filme neʼebé esplika Bíblia. Liután neʼe, toʼo tempu neʼebá seidauk iha filme seluk neʼebé ema barak haree hanesan “Foto-Drama”. Sin, iha tinan primeiru nia laran deʼit, ema maizumenus naʼin-9.000.000 mak haree “Foto-Drama” iha Estadus Unidus, Kanadá, Europa, Austrália, no Novazelándia!

“Foto-Drama” neʼe foin fó sai iha Sidade Novaiorke, iha 11 Janeiru iha tinan 1914. No liutiha fulan hitu husi tempu neʼe, dezastre boot ida kona mundu tomak, neʼe mak Funu Mundiál Primeiru. Maski nuneʼe, ema barak kontinua halibur hamutuk hodi haree “Foto-Drama” neʼe no sira kontente atu haree dezeñu kapás neʼebé hatudu bensaun husi Maromak nia Ukun, neʼebé besik ona atu mai. Loos duni, “Foto-Drama” neʼebé fó sai iha tinan 1914 mak hakat importante ida iha ita-nia istória kona-ba hanorin husi Bíblia.

Iha Estadus Unidus ho Kanadá, irmaun sira uza kópia husi “Foto-Drama” hamutuk 20