Skip to content

Skip to table of contents

HUSI ITA-NIA ARKIVU

“Drama Eureka” ajuda ema barak atu hetan lia-loos

“Drama Eureka” ajuda ema barak atu hetan lia-loos

“EUREKA!” Liafuan neʼe nia arti katak “Haʼu hetan ona!” Husi tinan 1848, ema barak iha Kalifórnia iha rai-Estadus Unidus buka osan-mean. Kuandu ema keʼe rai no hetan, sira hakilar ho kontente: “Eureka!” Maibé liutiha tinan balu, Charles Taze Russell no Estudante Bíblia sira hetan buat neʼebé folin boot liu fali osan-mean, ida-neʼe mak lia-loos husi Bíblia. No sira laran-manas hodi fahe neʼe ba ema seluk.

Durante tinan 1914, ema rihun ba rihun neʼebé hela iha sidade boot sira iha mundu tomak haree “Foto-Drama kona-ba Kriasaun”. Ida-neʼe mak filme neʼebé Estudante Bíblia sira mak halo, neʼebé laʼo ba oras ualu. Filme neʼe hatudu dezeñu neʼebé furak, foto sira ho kór oioin, esplikasaun neʼebé interese tebes no múzika neʼebé kapás. Filme husi Bíblia neʼe hahú hodi hatudu kona-ba kriasaun, no konta ema nia istória toʼo tempu neʼebé Jesus nia Ukun ba Tinan Rihun Ida ramata.—Apokalipse 20:4. a

Maibé oinsá ho ema neʼebé hela iha fatin neʼebé dook husi sidade boot? Iha fulan-Agostu 1914, Estudante Bíblia komesa uza “Drama Eureka”. Neʼe mak drama neʼebé habadak husi “Foto-Drama kona-ba Kriasaun” hodi hasai parte filme nian. Ida-neʼe kmaan no fasil atu lori. Drama neʼe iha oin tolu neʼebé iha língua oioin: “Eureka X” neʼebé lian no múzika deʼit. “Eureka Y” iha lian, múzika no foto sira. “Drama Eureka ba Família”, ba ema atu haree iha ida-idak nia uma, no ida-neʼe inklui esplikasaun uitoan deʼit maibé iha mós knananuk sira. Liután neʼe, Estudante Bíblia mós faʼan mákina fonógrafu ho projetór neʼebé folin baratu.

Projetór neʼebé uza hodi hatudu foto sira ho kór

Ho Drama Eureka neʼebé bele hatudu hodi la uza mákina boot oioin, Estudante Bíblia sira lori liafuan diʼak kona-ba Maromak nia Ukun ba aldeia kiʼik sira neʼebé seidauk hetan lia-loos. Maski kalan ka loron, sira bele loke “Eureka X” neʼebé ho lian deʼit. Sira mós bele hatudu “Eureka Y” ho projetór neʼebé uza lampu gas nian duké uza eletrisidade. Iha Livru Haklaken iha lia-finlandés, relatóriu ida dehan: “Ami bele hatudu foto sira-neʼe iha fatin neʼebé deʼit.”

Estudante Bíblia sira hetan fatin oioin atu hatudu Drama. Duké aluga sinema, sira uza deʼit eskola, soru-mutu fatin, estasaun komboiu, no mós sala-vizita. Sira mós hatudu drama neʼe iha fatin luan, hodi taka uma didin ho hena boot no tiru foto sira ho projetór. Irmaun Anthony Hambuch hakerek: “Toʼos-naʼin sira tau ai nuʼudar banku hodi tuur no goza drama neʼe.” Irmaun sira neʼebé lori filme neʼe ba fatin oioin, uza karreta espesiál hodi tula sira-nia mákina atu hatudu drama, no mós tenda no sasán oioin atu teʼin.

Irmaun sira hatudu Drama Eureka ba grupu kiʼik ho ema uitoan deʼit maibé dala ruma ba grupu boot ho ema atus ba atus. Porezemplu, iha aldeia ida iha rai-Estadus Unidus neʼebé ema naʼin-150 mak hela, ema naʼin-400 mak halibur iha eskola hodi haree Drama. Iha fatin seluk, ema balu laʼo ain ba kilómetru ualu atu haree Drama. Iha rai-Suésia, irmán Charlotte Ahlberg halibur viziñu sira iha ninia uma kiʼik hodi rona ba gravasaun no ida-neʼe “kona loos sira-nia laran”. Iha fatin ida neʼebé dook husi sidade iha rai-Austrália, maizumenus ema naʼin-1.500 mak halibur atu haree drama. Livru Haklaken hatete katak iha eskola sekundária no koléjiu sira, “mestre no estudante sira haksolok ho dezeñu ho lian neʼebé kapás.” Liután neʼe, Drama neʼe mós fó sai iha sinema sira.

REGA FINI LIA-LOOS NIAN

Estudante Bíblia uza “Drama Eureka” atu hahú klase foun hodi hatoʼo diskursu públiku. Maski sira loke beibeik drama neʼe, ita la hatene ho loloos ema naʼin-hira mak asiste “Drama Eureka”, tanba sira neʼebé lori drama neʼe ladún fó relatóriu. Porezemplu, iha tinan 1915, maski sira iha grupu hamutuk 86 neʼebé lori drama, grupu 15 deʼit mak fó relatóriu beibeik. Maibé, bainhira tinan neʼe ramata, ita-nia livru fó sai katak ema naʼin-1.000.000 liu mak haree, no husi sira, ema naʼin-30.000 mak hameno ita-nia livru sira.

Maski ohin loron ema barak ladún hatene kona-ba serbisu haklaken hodi uza “Drama Eureka”, maibé drama neʼe toʼo duni ba rai barak, hanesan Austrália, Arjentina, Áfrika Súl, rai-Bretaña no ninia illa sira, no mós ba rai balu iha Tasi Karibe. Rezultadu mak ema barak hetan lia-loos husi Bíblia, neʼebé mak folin boot liu fali osan-mean, no sira haksolok hodi hatete: “Eureka!”

a Haree “Husi ita-nia arkivu—Tinan 100 husi ‘Foto-Drama’” iha Livru Haklaken, 15 Fevereiru 2014, pájina 30-32.