1, 2. Nagnino ty Baiboly ro fagnomezagne fanjaka boake aman’Andrianagnahare?

INOGNE ty tsapa’o naho misy ragne’o nagnomey raha azo? Fa tsy ligne’o ty hagnente i raha nimea’e azoy sady fale rehe fa nahatsiaro azo reke. Misaotse aze ka rehe.

² Fagnomezagne boake aman’Andrianagnahare ty Baiboly. Misy fagnazavàgne tsy treantikagne amy ty boke hafa ty ao. Agnisa izay ohatse ty namboaran’Andrianagnahare i lagnitsey, ty tane toy, ty lahilahy naho ty ampela voaloha’e. Misy fanoroagne magnampe antikagne hiatreke ze raha manahiragne ka ty ao. Ianarantikagne agnate Baiboly ao ka ty fagnirian’Andrianagnahare hagnova ty tane toy ho toeragne fanjaka. Fagnomezagne tsy misy hoe’e vata’e ty Baiboly!

3. Inogne ty raha ho fanta’o naho fa mianatse Baiboly?

³ Ho fanta’o fa te hiragnetse ama’o ty Andrianagnahare naho fa mianatse Baiboly rehe. Ho ragnetse maifitse aze rehe naho mampitombo ty fahafantara’o aze.

4. Inogne ty trea’o fa mampiambake ty Baiboly?

⁴ Fa mihoatse ty 2 600 ty firehake nandikagne ty Baiboly sady fa agnarivo’e tapetrisa ty fa natao antaratasy (pirinty). Fa mihoatse ty 90 isan-jato ty ndaty amy ty tane toy ro managne Baiboly amy ty fireha’e. Mihoatse ty ray tapetrisa ka ty ndaty mahazo Baiboly isan-keregnandro! Tsy misy hoe’e vata’e ty Baiboly.

5. Nagnino ty Baiboly ro “boake amy ty hery ty fagnahy masin’Andrianagnahare”?

 ⁵ “Boake amy ty hery ty fagnahy masin’Andrianagnahare” ty Baiboly. (Vakio 2 Timoty 3:16.) Va’e hisy hanao tihoe: ‘Ndaty anio ty nanoratse o Baibolio! Inogne ty anoagne aze ho boake aman’Andrianagnahare?’ Mamale ty Baiboly tie: “Andrianagnahare ro nampirehake o ndatio, amy ze nitariha i fagnahy masigney aze.” (2 Petera 1:21) Mitovy amy ty rangahe raike mampanoratse taratasy ty ana’e. Heve ia ty agnate i taratasỳ ao? Ty heve i rangahey, fa tsy ty heve i ana’ey. Mitovy amy izay ty Baiboly. Heven’Andrianagnahare ty ao, fa tsy ty ahy ze ndaty nampanorate’e aze. Andrianagnahare ty nitarike iareo hanoratse ty heve’e. “Saontsin’Andrianagnahare”  vata’e ty Baiboly.—1 Tesalonianina 2:13; henteo ty Fagnazavagne 2.

6, 7. Inogne ty mahavy antikagne mirehake fa tsy mifanohetse ty raha rehafe ty Baiboly?

⁶ Mihoatse ty 1 600 taogne ty nanoratagne ty Baiboly. Tsy nitovy taogne nivelomagne ty mpanoratse aze. Ty ila’e nianatse fa ty ila’e tsy nandia lakilasy. Dokotera ohatse, ty raike. Ty ila’e mpambole, mpagnarato, mpiarake, mpaminany, mpitsara vaho mpanjaka. Tsy mifanohetse ty raha rehafe ty Baiboly ndra tie sambe hafa ty ndaty nanoratse aze. Tsy mifanohetse ty raha rehafe ty toko tsikiraidraike. *

⁷ Ty boke voaloha’e agnate Baiboly ao mirehake ty niatomboha ty raha manahiragne amy ty tane toy. Ty boke fara’e ka mirehake fa hafahan’Andrianagnahare ze raha raty, le hovà’e ho paradisa indraike ty tane toy. Mirehake tantara o ndaty tagnate ty efatse arivo taogne ty Baiboly sady manoro fa niavy eo iaby ze raha safirien’Andrianagnahare.

8. Magnomea ohatse manoro fa maregne ty raha rehafe ty Baiboly.

⁸ Tsy natao hampianaragne siansa ndra ho boke fianaragne an-dakilasy ty Baiboly, faie maregne ze raha rehafe’e miomba ty siansa. Tsy mahagaga zay, fa boake aman’Andrianagnahare ty Baiboly. Trea amy ty boke Levitikosy ao ohatse, ty lilin’Andrianagnahare toko’e horihe o Isiraelitao mba tsy hamindra aretegne. Fa nisorategne o lily iohoe taloha ty nahafantara o ndatio tie boake amy ty loto ndra mikiroba o aretegneo. Maregne ka ty  fampianara ty Baiboly tie tsy misy raha ihantogna’e ty tane toy. (Joba 26:7) Maro ty ndaty nino fa pisake ty tane toy, faie ty Baiboly ro nirehake tie bontoly.—Isaia 40:22.

9. Akore ty heve’o miomba o Baibolio naho henteagne tie tsy navande ze nanoratse aze?

⁹ Maregne iaby ty tantara rehafe ty Baiboly. Fa ty ankamaroa o boke misy tantarao tsy mba azo antoke, fa tsy mirehake ty maregne ty mpanoratse aze. Tsy sorate’e iaby ohatse ty fotoagne naha resy ty firenena misy aze. Mifanohetse amy izay ty mpanoratse Baiboly, fa nirehake ty maregne ndra tie niresy o Isiraelitao. Nanoratse miomba ty hadisoa’e ka iareo. Rehafe i Mosesy amy ty boke Nomery ao ohatse fa nanao hadisoagne reke, le nanaren’Andrianagnahare. (Nomery 20:2-12) Tsy navande o mpanoratse Baiboly reo. Izay ty ahatreavagne fa maregne ty Baiboly sady boake aman’Andrianagnahare.

10. Nagnino ty toroheve ty Baiboly ro mahasoa antikagne?

¹⁰ “Boake amy ty hery ty fagnahy masin’Andrianagnahare” ty Baiboly, sady ‘mahasoa mba hampianaragne, hanoroagne, hagnarenagne ze diso.’ (2 Timoty 3:16) Mbe magnampe antikagne amy hinane zao ty toroheve ty Baiboly. I Jehovah ty namboatse antikagne, le fanta’e soa ty eretserentikagne naho ty fihetseham-pontikagne. Mahafantatse antikagne mihoatse ty fahafantarantikagne ty vatantikagne reke sady teà’e ho sambatse tikagne. Fanta’e ze raha hahasoa antikagne ndra tsy hahasoa antikagne.

11, 12. a) Inogne ty torohevetse mahasoa nimey i Jesosy amy Matio toko 5 hatrake amy toko 7 ao? b) Inogne ka ty raha azontikagne ianaragne agnate Baiboly ao?

¹¹ Misy torohevetse mahasoa nimey i Jesosy ty amy Matio toko 5 hatrake amy toko 7 ao. Agnisa izay ty hahasambatse, ty hifandrambesagne soa amy ty hafa, ty  atao naho fa mivavake, ty fomba hiheveragne o dralao. Fa 2 000 taogne lasa ty nagnomea’e o torohevetse iohoe, faie le mbe misy heri’e naho mahasoa antikagne ty fagnorihagne aze.

¹² Ampianare i Jehovah antikagne agnate Baiboly ao ka ty fomba hahasambatse ty keleiantikagne, ty atao naho fa miasa sady ty hilongoagne ama o ndaty. Magnampe ze kila ndaty hiatreke ze raha manahiragne ty fanoroa ty Baiboly.—Vakio Isaia 48:17; henteo ty Fagnazavagne 3.

13. Inogne ty raha nirehafe Isaia fa hanjò ty tanà i Babylona?

¹³ Maro ty faminania ty Baiboly fa niavy eo. Naminany ohatse ty Isaia fa ho ravagne ty Babylona. (Isaia 13:19) Nihazavae’e soa ty fomba haha resy i tanàgney. Abo bey ty lalambey i tanàgney sady nisy renerano niaro aze. Faie fa rineha Isaia tie, hahegne i reneranoy sady hengàgne hivoha avao i lalambeigney. Ho azo i maramilay i tanàgney faie tsy hialy iareo. Fa nirehafe Isaia ka fa i Kyrosy ty agnara ty ndaty handrese i Babylona.—Vakio Isaia 44:27–45:2; henteo ty Fagnazavagne 4.

14, 15. Niavy eo vao ty raha nirehafe Isaia? Hazavao.

¹⁴ Roanjato taogne tafara ty nanoratagne i faminaniagney, le nisy maramila vognogne hanafike i Babylona. Ia ty nitarike i maramila rey? I Kyrosy, mpanjaka i Perisa ty fa nirehafe i faminaniagney. Niavy eo iaby ze raha nirehafe i faminaniagney.

¹⁵ Nanao fete bey ty Babylona tamy i halegne hanafihagne azey. Tsy natahotse iareo fa nifahetse manda abo bey i tanàgney sady nisy renerano ty magnodidigne aze. Ambaly i tanàgney ao ty Kyrosy naho i maramila’ey,  nihaly kanaly hampihegnagne i reneranoy. Nimbeo i maramila Perisiana rey naho fa nihay tsahegne i ranoy. Akore ty hahavy i maramila rey hizilike a Babylona ao, ie amy izao misy manda abo bey? Fa nirehafe i faminaniagney tie hengàgne hivoha avao ty lalambey i tanàgney sady tsy hialy i maramila rey.

16. a) Inogne ty nirehafe Isaia fa hiafarà i Babylona? b) Akore ty ahafantarantikagne tie niavy eo ty raha nirehafe Isaia?

 ¹⁶ Fa naminany ty Isaia fa tsy hisy hitoboke sasa ty a Babylona ao. Izao ty nisorate’e: “Tsy hitobohagne sasa reke sady tsy hisy toeragne ho aze sasa hatrake amy ty zafeafe’e.” (Isaia 13:20) Niavy eo vata’e vao ze faminaniagne zay? Korontam-bato avao ty sisa amy i toeragne nisy i Babylona talohay, 80 kilometatse atimo i Bagdad, a Irak agne. Tsy misy mitoboke sasa ty agne ndra amy hinane zao. Finafa i Jehovah “famafa mampibaibay [ndra, famonoagne]” ty Babylona.—Isaia 14:22, 23. *

17. Nagnino ro azontikagne atokisagne iaby ty fampitamàn’Andrianagnahare?

¹⁷ Maro amy ty faminania ty Baiboly ty fa niavy eo. Izay ty mahavy antikagne hatoky ty raha rehafe ty Baiboly miomba ty hoavy. Azo antoke fa hagnatò ty fampitamà’e ty tane toy ho paradisa ty Jehovah. (Vakio  Nomery 23:19.) Tamaentikagne vata’e ‘i havelogne nainai’e ampitamaen’Andrianagnahare tsy mahay mandagnitsey sady fa ela bey ty nampitamà’e aze.’—Titosy 1:2. *

18. Akore ty nirehafa i Paoly ty “saontsin’Andrianagnahare”?

¹⁸ Nianarantikagne fa boke tsy misy hoe’e vata’e ty Baiboly. Tsy mifanohetse ty raha rehafe’e. Maregne iaby ze raha rehafe’e miomba ty siansa naho ty tantara. Ahatreavagne torohevetse mahasoa sady misy faminaniagne fa niavy eo ka ty ao. Tsy ireo avao ty trea ao. Izao ty nisorate i apositoly Paoly: “Velogne naho mahery ty saontsin’Andrianagnahare.” Inogne ty teà io horehafegne?—Vakio Hebreo 4:12.

19, 20. a) Akore ty agnampea ty Baiboly azo handineke ty vata’o? b) Akore ty anoroa’o fa teà’o vata’e ty Baiboly?

¹⁹ Afake magnova ty fiaigna’o naho afake magnampe azo handineke ty vata’o ty Baiboly. Afake magnampe azo ka mba hahafantatse ty eretsere’o naho ty fihetseham-po’o. Va’e hieretseretse ohatse tikagne tie fa tea an’Andrianagnahare. Faie ty fagnorihagne ty raha rehafe ty Baiboly ty magnamaregne tie tea aze vata’e tikagne.

²⁰ Boake aman’Andrianagnahare vata’e ty Baiboly. Teà’e hamaky naho hianatse sady ho tea aze rehe. Isaoro o fagnomezagne fanjaka iohoe sady tohizo ty fianaragne aze. Izay ty hahavy azo hahafantatse ty safirin’Andrianagnahare hoahy o ndatio. Hianarantikagne amy ty toko manonjohy itoy ty miomba i raha safirie’e zay.