1, 2. a) Ty fahafantara’o ty agnara ty ndaty raike malaza vao ty magnamaregne fa fanta’o soa reke? Hazavao. b) Inogne ty rehafe o ndatio miomba i Jesosy?

MARO ty ndaty malaza amy ty tontolo toy. Va’e mahafantatse agnara o ndaty malaza rehe. Faie tsy ho fanta’o soa iaby ty miomba aze ndra tie fanta’o ty agnara’e. Tsy ho fanta’o iaby ohatse ty miomba ty fiaigna’e naho ty toetoe’e.

² Va’e fa naharey ty miomba i Jesosy Kirisity rehe, ndra tie fa 2 000 taogne lasa zay ty niaigna’e tan-tane etoy. Fa ty ankamaroa o ndatio tsy mahafantatse tie ndaty nanao akore ty Jesosy. Misy mirehake tie ndaty tsy magnahy reke. Ty ila’e manao aze mpaminany. Misy ka ty mino tie Andrianagnahare reke. Akore ty heve’o?—Henteo ty Fagnazavagne 12.

3. Ino ty anto’e toko’e hahafantara’o i Jehovah Andrianagnahare naho i Jesosy Kirisity?

³ Toko’e hahafantatse ty maregne miomba i Jesosy rehe. Ino ty anto’e? Hoe ty Baiboly: “Soa tie mba hahazoa iareo havelogne nainai’e, le toko’e hianatse hahafantatse azo iareo, ihe Andrianagnahare maregne naho i Jesosy Kirisity nirahe’o.” (Jaona 17:3) Hiaigne nainai’e amy i paradisa an-tane etoỳ rehe, naho mahafantatse ty maregne miomba i Jehovah naho i Jesosy. (Jaona 14:6) Hagnampe azo ka ty fahafantaragne ty miomba i Jesosy, fa ohatse soa amy ty fomba fiaignagne naho ty fifandrambesagne ama o ndaty reke. (Jaona 13:34, 35) Nianarantikagne tamy Toko voaloha’e ao, ty maregne miomba an’Andrianagnahare. Hianarantikagne  amy izao ka ty ampianare ty Baiboly miomba i Jesosy.

4. Inogne ty dika tihoe “Mesia” naho “Kirisity”?

⁴ Taogne maro taloha ty niterahagne i Jesosy, le fa nampitamae i Jehovah agnate Baiboly ao fa hagnirake i Mesia ndra i Kirisity reke. Rehake Hebereo tihoe “Mesia”, fa rehake Girìke tihoe “Kirisity.” Izao ty dika o agnaram-boninahitse rehoe: Ho filien’Andrianagnahare sady ho tendre’e amy ty toeragne miambake ty Mesia nampitamaegne. Hagnatò ze fampitamàn’Andrianagnahare ty Mesia. Afake magnampe azo amy hinane zao ka ty Jesosy. Fa taloha ty niterahagne i Jesosy, le maro ty ndaty nagnontane tie: ‘Ia koahe ro ho Mesia?’

5. Nino vao i mpiana i Jesosy rey, fa Mesia reke?

⁵ Nino i mpiana i Jesosy rey, fa i Jesosy ro Mesia nampitamaegne. (Jaona 1:41) Nirehake tamy i Jesosy ohatse ty Simona Petera tie: “I Kirisity rehe.” (Matio 16:16) Akore ty ahafantarantikagne fa i Jesosy ro Mesia?

6. Akore ty nagnampea i Jehovah ty ndaty soa fo hahafantatse i Mesia?

⁶ Taloha ty niterahagne i Jesosy, le sinora ty mpaminanin’Andrianagnahare amy ty pitsopitso’e ty fomba hahafantara o ndatio i Mesia. Akore ty nanoagne izay? Itoy misy ohatse: Ampanalakaegne ndaty mbe tsy nitrea’o indraike amy ty figarà tognabile rehe. Tsy ho sarotse ama’o ty hahafantatse i ndaty ho salakae’oy naho fa nihazavaegne ama’o soa ty miomba aze. Mitovy amy izay avao ka ty natao i Jehovah. Nampanorate’e i mpaminani’e rey ty raha hatao i Mesia naho ty raha hanjò aze. Ty fiavy o faminaniagne rehoe ty magnampe ty ndaty soa fo, hahafantatse fa i Jesosy ro Mesia.

7. Inogne ty faminaniagne roe magnamaregne fa i Jesosy ro Mesia?

 ⁷ Intoa misy faminaniagne roe. Voaloha’e, fa 700 taogne taloha ty niterahagne Jesosy, ty fa nirehafe i Mika fa haterake amy ty tanàgne kedekede a Betilehema ao ty Mesia. (Mika 5:2) Naterake ao vata’e ty Jesosy! (Matio 2:1, 3-9) Faharoe, fa nirehafe i Daniela mialoha, fa hiseho amy ty taogne 29 ty Mesia. (Daniela 9:25) Roe amy ty faminaniagne maro magnamaregne ty maha Mesia nampitamaegne i Jesosy reo.—Henteo ty Fagnazavagne 13.

8, 9. Inogne ty niseho tamy ty Jesosy natao badisa, le magnaporofo fa ie ro Mesia?

⁸ Natoro i Jehovah mazava soa fa i Jesosy ro Mesia. Nampitamà i Jaona Mpanao Badisa ty Andrianagnahare fa hagnomey famantaragne aze, hahafantara’e i Mesia. Nitrea i Jaona o famantaragne iohoe naho fa nanao badisa i Jesosy reke tamy ty Renerano i Jorodana, tamy ty taogne 29. Izao ty irehafa ty Baiboly amantikagne ty raha niseho: “Naho fa nivita badisa ty Jesosy, le niakatse boake agnate rano ao. Le nisokake i lagnitsey sady nitrea i Jaona ty fagnahin’Andrianagnahare nizotso, hoe deho [ndra, voromahilala] nitiligne ambone i Jesosy eo. Tafara izay ka, le nisy fiaragnanagne boake an-dagnitse agne nanao tihoe: ‘Intoy ty Anak’isoko sady ikokoako.’ ” (Matio 3:16, 17) Fanta i Jaona fa i Jesosy ro Mesia naho fa naharey sady nahatrea o famantaragne iohoe reke. (Jaona 1:32-34) Nanjare Mesia ty Jesosy naho fa nanjotsoa i Jehovah ty fagnahi’e tamo o andro iohoe. Ie ty  tinendren’Andrianagnahare ho Mpitarike naho Mpanjaka.—Isaia 55:4.

⁹ Ty faminania ty Baiboly, ty fiaragnana i Jehovah naho ty famantaragne nimei’e tamy i Jesosy natao badisay, ty magnaporofo fa i Jesosy ro Mesia. Boake aia hey ty niavia i Jesosy sady ndaty nanao akore reke? Ho dinehentikagne ty vale’e mey ty Baiboly.

10. Inogne ty ampianare ty Baiboly miomba ty nifiaigna i Jesosy taloha ty nizotsoa’e an-tane etoy?

¹⁰ Ampianare ty Baiboly fa niaigne tan-dagnitse agne hey ty Jesosy taloha ty niavia’e an-tane etoy. Nirehake ty Mika tie, “fa ela bey” ty nampisy i Mesia. (Mika 5:2) Le ty vatan-tegna i Jesosy ty nirehake tie niaigne tandagnitse agne reke, taloha ty niterahagne aze. (Vakio Jaona 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5.) Fa nifandrambe manokagne tamy i Jehovah reke, taloha ty nizotsoa’e an-tane etoy.

11. Nagnino ty Jesosy ro sarobily amy i Jehovah?

¹¹ Sarobily amy i Jehovah ty Jesosy. Inogne ty anto’e? Ie ty namboare i Jehovah taloha ty raha iaby. Izay ty mahavy i Jesosy atao tihoe “voaloha’e amy ze kila raha namboaregne.” * (Kolosianina 1:15) Ie raike avao ty namboare’e mivantagne. Izay ty mahavy aze atao tihoe “Ana-dahi’e bakotokagne.” (Jaona 3:16) I Jesosy raike avao ty nampiasae i Jehovah naho fa namboatse ze kila raha reke. (Kolosianina 1:16) I Jesosy raike avao ka ty atao tihoe “ty Saontsy”, fa nirahe i Jehovah hinday hafatse naho torohevetse hoahy o anjelio naho o ndatio.—Jaona 1:14.

12. Akore ty ahafantarantikagne fa tsy mitovy ty Andrianagnahare naho i Jesosy?

¹² Mino ty ila o ndatio fa mitovy ty Andrianagnahare naho i Jesosy. Faie tsy mampianatse izay ty Baiboly. Rehafe ty Baiboly fa finorogne ty Jesosy, ty dika izay nisy fiatomboha’e. Fa i Jehovah namboatse ze kila raha tsy nanagne fiatombohagne. (Salamo 90:2) Ndra i Jesosy  Anak’Andrianagnahare tsy mba nieretseretse ho Andrianagnahare. Ampianare ty Baiboly fa lahibey mihoatse i Anakey i Rae’ey. (Vakio Jaona 14:28; 1 Korintianina 11:3.) I Jehovah raike avao ro “Andrianagnahare Tompo ty Hery.” (Genesisy 17:1) Fara’e ambone sady mahery amy ze kila raha iaby reke.—Henteo ty Fagnazavagne 14.

13. Inogne ty mahavy ty Baiboly hirehake tie “vintan’Andrianagnahare tsy trea maso” ty Jesosy?

¹³ Niharo asa ty Jehovah naho i Jesosy Ana’e, tagnate ty agnarivo’e tapetrisa taogne taloha ty namboaragne i lagnitsey naho ty tane toy. Tsy maintsy nifankatea vata’e iareo! (Jaona 3:35; 14:31) Nanahake ty toetsen-dRae’e ty Jesosy. Izay ty mahavy ty Baiboly manao aze tihoe “vintan’Andrianagnahare tsy trea maso.”—Kolosianina 1:15.

14. Akore ty nahavy i Ana i Jehovah teà’ey hanjare ndaty?

¹⁴ Sitrapò i Ana-dahy i Jehovah teà’ey ty nienga i lagnitsey sady nizotso an-tane etoy hanjare ndaty. Akore ty hahamete izay? Nanao fahagagagne ty Jehovah hanjilihagne ty fiay i Ana’ey an-tro ty somondrara mbe tsy mahavany lahy, atao tihoe Maria. Ty dika izay, tsy ndaty ty rae i Jesosy. Voririke o ana i Maria iohoe naho fa naterake. I Jesosy ty natao i Maria agnara’e.—Lioka 1:30-35.

15. Inogne ty hagnampe azo hahafantatse i Jehovah?

¹⁵ Hitombo ty raha fanta’o miomba ty fiaigna i Jesosy naho ty toetoe’e naho fa mamaky ty boke i Matio, i Marka, i Lioka naho i Jaona rehe. Filazantsara ty irehafagne o boke rehoe. Hagnampe azo hahafantatse i Jehovah ty famakia’o o boke rehoe, fa nanahake an-dRae’e ty Jesosy. Izay ty nahavy i Jesosy nanao tihoe: “Ze nahatrea ahy, le nahatrea an-dRaeko ka.”—Jaona 14:9.

16. Inogne ty nampianare i Jesosy, sady boake amy ia ty fampianara’e?

 ¹⁶ “Mpagnanatse” ty nitokava ty ndaty i Jesosy. (Jaona 1:38; 13:13) Agnisa ty raha fara’e lahibey nampianare’e “ty talily soa i Fanjakagney.” Inogne o Fanjakagne iohoe? Io ty fitondràm-panjakàn’Andrianagnahare an-dagnitse agne. Hifehe ty tane toy iaby reke sady hagnomey fitahiagne ze ndaty magnorike ty fagnanaran’Andrianagnahare. (Matio 4:23) Boake amy i Jehovah ze raha nampianare i Jesosy. Hoe reke: “Tsy ahy ty fampianarako fa boake amy ty nagnirake ahy.” (Jaona 7:16) Fanta i Jesosy fa teà i Jehovah ho rey ze kila ndaty ty talily soa manao tihoe, ty Fanjakàn’Andrianagnahare ty hifehe ty tane toy.

17. Aia iaby ty toeragne nampianara i Jesosy, sady inogne ty nahavy aze nanao izay?

¹⁷ Aia iaby ty toeragne nampianara i Jesosy? Tamy ze toeragne nahatreava’e ndaty. Ambanevolo, an-drova, an-tsena, amy ty toeram-pivavahagne naho an-tragno o ndaty. Tsy nandigne o ndatio ho mbama’e mbeo reke, fa ie ro nandeha mbamy i ndatỳ mbeo. (Marka 6:56; Lioka 19:5, 6) Niasa mafe nandany ty fotoa’e naho ty heri’e hampianaragne ndaty ty Jesosy. Inogne ty anto’e? Fanta’e fa izay ty teàn’Andrianagnahare hatao’e sady nagnorike ty saontsin-dRae’e reke. (Jaona 8:28, 29) Nagnambara ty miomba i Fanjakagney reke fa niferenaigne ndaty. (Vakio Matio 9:35, 36.) Trea’e ka fa tsy nampianatse ty maregne miomba an’Andrianagnahare naho i Fanjakà’ey ty mpitarike fivavahagne. Izay ty nahavy aze te hagnampe ndaty maro haharey i talily soay.

18. I toetse i Jesosy manao akorey ty teà’o vata’e?

¹⁸ Bey hatea naho nitrétré ndaty ty Jesosy. Soa fagnahy naho tsy sarotse irehafagne reke. Ndra ty ajaja tsy natahotse  nimbama’e mbeo. (Marka 10:13-16) Tsy nirihy ndaty ty Jesosy. Tsy nitea aferafera naho raha vilagne reke. (Matio 21:12, 13) Tsy niasiagne naho tsy nisy nidare o ampelao tamy ty andro faha i Jesosy. Faie tsy nanao izay ty Jesosy, fa niasy naho nagnomey voninahitse ty ampela. (Jaona 4:9, 27) Niambane avao ka ty Jesosy. Sinasa’e ohatse ty tombo i apositoli’e rey tamy ty indraike hariva, ndra tie mpiasa ty toko’e hanao izay.—Jaona 13:2-5, 12-17.

19. Magnomea ohatse manoro tie nahafantatse ty raha nipaliae o ndatio ty Jesosy sady te hagnampe iareo.

¹⁹ Nahafantatse ty raha nipaliae o ndatio ty Jesosy sady te hagnampe iareo. Nitrea zay naho fa nampiasa ty herin’Andrianagnahare hanoagne fahagagagne naho hagnasitragnagne reke. (Matio 14:14) Nimbamy i Jesosy mbeo ohatse ty lahilahy raike boka, sady nanao tihoe: “Naho zoton’arofo’o ty hagnalio ahy, le ho vita’o zay.” Nampanahelo i Jesosy ty fijalea’e naho ty fangirifiri’e. Niferenaigne aze reke sady te hagnampe aze. Naranga’e tamy i lahilahỳ i tagna’ey sady nitsapa aze reke, vaho nirehake tihoe tama’e tie: “Zotoko koahe! Maliova rehe.” Le nisitragne i lahilahỳ. (Marka 1:40-42) Nifale i lahilahỳ!

20, 21. Inogne ty magnamaregne fa ohatse soa amy ty tsy fivalihagne aman’Andrianagnahare ty Jesosy?

²⁰ Ohatse soa amy ty tsy fivalihagne aman’Andrianagnahare ty Jesosy. Tsy nivalike taman-dRae’e ty Jesosy ndra inogn’inogne ty raha niseho ndra natao i fahavalo’e rey aze. Tsy nanota ty Jesosy ndra tie nitsapa hevetse aze ty Satana. (Matio 4:1-11) Ndra ty longo i Jesosy ila’e tsy nino aze tie ie ro Mesia. Hoe iareo: “Nivalike  gege reke.” Faie le mbe nanao ty asan’Andrianagnahare avao ty Jesosy. (Marka 3:21) Tsy nivalike taman’Andrianagnahare ty Jesosy ndra tie te hamono aze i fahavalo’e rey.—1 Petera 2:21-23.

²¹ Tsy nivalike tamy i Jehovah ty Jesosy ndra tie nampijalegne mafe ampara-pahafate’e. (Vakio Filipianina 2:8.) Dineho hey ty hamaro ty raha niareta i Jesosy tamy i andro hahafate azey. Nitsepahegne reke. Nisy vavaolombelogne navande naho nagnaratiraty aze. Tsy niaro aze ty mpitsara mpanao aferafera. Natao ty ndaty fiheheagne sady dinemodemo o maramilao ty jera. Nipehegne amy ty boda-katae. Hoe ty natao’e naho fa ho nimate: “Vita!” (Jaona 19:30) Faie nivelome  i Jehovah indraike reke telo andro tafara ty nimateza’e, le nimea’e vatagne fagnahy. (1 Petera 3:18) Heregnandro tsiampeampe tafara izay reke niheregne an-dagnitse agne. “Nitoboke tan-kavanan’Andrianagnahareo” reke sady nandigne ty hanendrean’Andrianagnahare aze ho Mpanjaka.—Hebreo 10:12, 13.

22. Inogne ty raha azontikagne tamaegne amy hinane zao amy ty tsy fivaliha i Jesosy taman-dRae’e?

²² Fagniria i Jehovah tie hiaigne nainai’e amy i paradisa an-tane etoỳ tikagne. Azontikagne tamaegne zay fa tsy nivalike taman-dRae’e ty Jesosy. Hianarantikagne amy ty toko manonjohy itoy tie, nagnino ty nimateza i Jesosy ro hahazoantikagne havelogne nainai’e.