1. Ino ty lily lahibey nimey i Jesosy ty mpiana’e? (Henteo ty sare amy ty fogno ty gazete toy.)

NISY lily lahibey zay nimey i Jesosy ty mpiana’e, tamy ty halegne taloha ty nimateza’e. Hoe reke: “Manahake ty niteavako anareo ro toko’e hifankateava’areo ka.” Hoe ka reke: “Naho mifankatea nareo, le izay ty hahafantara ze kila ndaty fa mpianako nareo.”—Jaona 13:34, 35.

2. Nagnino tika ro tena mila mikezake mba hifankatea?

² Nirehake ty Jesosy tie naho maneho hatea manahake aze tikagne, le avy le ho fanta o ndatio tie mpiana’e vata’e. Io ty nahafantaragne ty mpiana i Jesosy tamy ty taonjato voaloha’e, le mbe io ka ty ahafantaragne ty Kristiana vata’e amy hinane zao. Tena mila mikezake areke tikagne mba hifankatea avao ndra tie misy fotoagne aza va’e ho sarotse zay.

3. Ino ty hodinehentikagne ato?

³ Tsy voririke tikagne, le izay ty mahasarotse tihoe hifankatea amy ty fo avao. Faie ndra tie eo zay, le tsy maintsy mikezake manahake i Kristy tikagne. Hodinehentikagne amy ty lahatsoratse toy tie nagnino ty hatea ro afake magnampe antika hilongo soa amy ty hafa naho tsy hagnavakavake vaho ho tea mandrambe ambahiny. Ho treantikagne ato ka tie nisy rahalahy naho rahavave nikezake naneho hatea avao ndra tie tsy nimora tamy iareo zay. Naho fa mandineke ty tantara iareo tikagne, le dineho tie ino ty azo’o ianaragne boake amy iareo.

4. Nagnino tika ro mila mikezake mafe mba hilongo soa amy ze managne alahelo amantika, arake ty Matio 5:23, 24?

⁴ Nampianare i Jesosy fa tena ilaegne ty mikezake milongo soa amy ze  ndaty managne alahelo amantika. (Vakio ty Matio 5:23, 24.) Nihamafese’e fa mila mifandrambe soa amy ty hafa tikagne naho teantikagne ty hankasitraha i Jehovah. Ho fale reke naho mikezake mafe tikagne mba hilongo soa amo o mpiara-manompò. Faie naho itika mitagne am-po sady tsy mikezake hampisy filongoagne, le tsy eké i Jehovah ty fanompoagne ataontika.—1 Jaona 4:20.

5. Nagnino ro nisarotse tamy i Mark ty nilongo indraike tamy ty rahalahy raike?

⁵ Va’e ho sarotse amantika ty hilongo amy ty ndaty managne alahelo amantika. Eretsereto moa ty raha nanjò i Mark * toy. Nisy rahalahy raike nagnaratiraty aze tamo o mpiara-manompò, le nanahelo reke. Hoe reke: “Tsy nitanteko ze raha zay, le nasiahako vata’e reke.” Faie nanegnegne ty Mark naho fa tafara tatoy, le niala tsiny tamy i rahalahỳ sady nikezake mba hilongo soa ama’e indraike. Faie tsy nimete i rahalahỳ. Nieretseretse ty Mark tamy ty voaloha’e tie, ‘Hy! Fa afake zay ty amako. Izaho vao ro tsy nikezake fa ie ro tsy nimete!’ Faie nisy mpiandraikitse faritse raike nandrisike aze hikezake hilongo amy i rahalahỳ avao. Akore ty natao i Mark tafara izay?

6. a) Ino ty mampiseho fa nikezake mafe ty Mark mba hilongoagne amy i rahalahỳ? b) Akore ty nampihara i Mark ty Kolosianina 3:13, 14?

⁶ Naho fa nandineke ty toe-tsai’e ty Mark, le nitrea’e fa tsy niambane reke. Nitsapa’e areke fa nila nagnova ty fomba fisaigna’e reke. (Kol. 3:8, 9, 12) Niambane reke, le niala tsiny tamy i rahalahỳ indraike sady nanoratse taratasy ho aze. Nirehafe’e tao tie nanegnegne reke sady tea’e naho milongo soa indraike iareo. Nipay raha va’e ho teatea i rahalahỳ ka reke, le nimei’e aze. Faie le mbe niboseke avao i rahalahỳ. Ndra tie teo zay, le norihe i Mark avao i lily i Jesosy tihoey tie toko’e ho tea ty rahalahi’e reke sady hamela heloke.  (Vakio ty Kolosianina 3:13, 14.) Ino ka areke ty azontikagne atao naho tsy mete hilongo amantika ty ndaty raike ndra tie fa nikezake mafe tika? Naho tea o mpiara-manompò manahake ty iteava i Jesosy iareo tikagne, le lava hamela heloke avao. Hivavake mateteke ka tikagne mba hihasoa ty fifandrambesantikagne amy iareo.—Mat. 18:21, 22; Gal. 6:9.

7. a) Ino ty raha nirisihe i Jesosy hataontikagne? b) Ino ty olagne nanjò i Lara?

⁷ Nandrisike antika ty Jesosy tie ze teantikagne hatao o ndatio amantikagne, ro toko’e hataontikagne amy iareo sady tsy ze ndaty tea antika avao ro toko’e ho teantika. (Lioka 6:31-33) Intoy misy raha raike va’e tsy le hiseho mateteke. Misy mpiara-manompo tsy te hiharine azo sady tsy mba manalama azo. Ino ty atao’o naho tendreke izay rehe? Dineho ty raha nanjò i Lara toy. Hoe reke: “Nisy rahavave raike zay tsy ni-te hifandrambe amako. Faie tsy mba fantako ty anto’e nahavy aze nanao izay. Nivalike ty lohako, hafara’e nahakamo ahy ndra ty nandeha nivory.” Nieretseretse ty Lara tamy ty voaloha’e tie: ‘Tsy haiko tie ino ty nataoko aze! Sady tsy iraho avao anio atao’e hoe iò fa ty ndaty ila’e amo o fiangonagneo ka.’

8. Ino ty raha natao i Lara mba hisia ty filongoagne, le ino ka ty azontikagne ianaragne boake amy izay?

⁸ Nikezake nanao raha ty Lara mba hilongoagne amy i rahavavey. Nivavake tamy i Jehovah reke, le nanapa-kevetse fa hirehake ama’e. Nifampirehake miomba i olagney iareo, le nifamihigne naho fa niavy eo. Nilongo soa indraike iareo tafara izay sady le hoe tsy hiheregne sasa ty olagne nisy tamy iareo. Faie hoe ty Lara: “Niavognavogne tamako indraike reke naho fa tafara tatoy. Tena nikivy raho!” Nieretseretse reke tamy izay fa lava hanahelo avao naho tsy miova i rahavavey. Faie nitsapa’e fa ty maneho hatea i rahavavey avao naho ty ‘mamela heloke tanterake’ ty raha tena toko’e hatao’e. (Efes. 4:32–5:2) Nitadidi’e ka fa “tsy mitagne am-po, mandefetse ze kila raha, mino ze kila  raha, mitamà ze kila raha, vaho miaretse ze kila raha ty ndaty managne hatea”. (1 Kor. 13:5, 7) Le nilamin-tsaigne indraike ty Lara. Tsy niavognavogne tama’e sasa ka i rahavavey naho fa tafara tatoy. Naho mikezake hilongo soa amo o mpiara-manompò sady maneho hatea avao areke rehe, le matokia fa hagnampe azo ‘i Andrianagnahare ty hatea naho ty fiadanagney!’—2 Kor. 13:11.

9. Nagnino tika ro tsy toko’e hagnavakavake, arake ty Asan’ny Apostoly 10:34, 35?

⁹ Tsy magnavakavake ty Jehovah. (Vakio ty Asan’ny Apostoly 10:34, 35.) Naho tsy magnavakavake manahake aze tika, le atorontikagne fa ana’e tika sady mankatò i lily tihoey tie teavo manahake ty vata’o ty nama’o. Hilongo soa amo o mpiara-manompò ka tika naho manao izay.—Rom. 12:9, 10; Jak. 2:8, 9.

10-11. Ino ty nagnampe ty rahavave raike mba tsy hagnavakavake sasa?

¹⁰ Sarotse amy ty ndaty ila’e o tsy hagnavakavake zao. Nahatsapa hoe izay ty rahavave raike atao tihoe Ruth. Nisy ndaty boake amy ty firenena hafa nampijale mafe ty keleia’e tamy ireke mbe nikede. Ino ty voka izay tama’e? Nirehake ty Ruth tie: “Nanjare hejeko vintagne ze mombamomba i firenena’ey. Nieretseretse raho tie naho fa ndaty boake agne, le mitovy iaby ndra tie mpiara-manompo aza.” Ino ty nagnampe aze tsy hanagne ze toe-tsaigne zay sasa?

¹¹ Nitsapa i Ruth avao fa mila mialy mafe reke mba tsy hieretseretse hoe izay. Namaky tantara naho tatetse miomba o firenena iohoe tamo o Diarintikagneo tao reke. Hoe reke: “Nikezake mafe raho mba hieretseretse raha soa avao miomba ty ndaty boake amo o firenena iohoe agne. Nanjare haiko tie tena mazoto manompo i Jehovah ty mpiara-manompo agne sady agnisa ty rahalahiko magneran-tane ka iareo.” Nitsapa i Ruth ka naho fa tafara tatoy fa mila aseho’e tie tea’e iareo. Hoe reke: “Naho fa mifankatrea amy ty mpiara-manompo boake amo firenena iohoe raho, le mikezake mafe mba hifandrambe amy iareo fa tsy hiavognavogne. Nifampirehake tamy iareo raho, le nanjare nitombo ty fahafantarako iareo.” Ino ty voka’e? Hoe ty Ruth: “Nivitako avao ty tsy nagnavakavake tamy ty fara’e.”

12. Inogne ty ola i Sarah?

¹² Va’e tsy ho tsapa ty ndaty ila’e tie magnavakavake reke. Izay zao ty nanjò i Sarah. Nieretseretse reke tie, ‘Iraho tsy magnavakavake zao. Izaho tsy mitsaratsara ndaty amy ty firenena’e, ndra ty fanagna’e, ndra ty andraiki’e agnivo i fandaminagneo.’ Faie naho fa nandineke reke le tsapa’e tie kay magnavakavake avao reke. Nagnino reke ro nirehake izay? Satria ty longo’e ndaty nianatse iaby, le ze ndaty nianatse manahake iareo avao ro tena nitea’e hiarahagne. Izao aza ty raha rineha’e tamy ty nama’e tie indraike: “Ze rahalahy naho rahavave nianatse avao ro iragnetako.” Tena nila nagnova ty toe-tsai’e ty Sarah. Ino ty nagnampe aze?

13. Ino ty azontikagne ianaragne boake amy i Sarah?

¹³ Nisy mpiandraikitse faritse zay nagnampe i Sarah mba handineke ty toe-tsai’e. Hoe reke: “Nidera ahy i mpiandraikitse faritsey satria tea manompo raho, magnomey toin-drehake, vaho mahay Baiboly. Nihazavae’e tamako ka tie naho fa mihamaro ty raha fantantikagne, le mila mikezake tika mba hiambane naho hamindra fo sady hagneke tie tsy mahavita ze kila raha.” Nampihatse ty raha natoro i mpiandraikitse faritsey ty Sarah. Hoe reke: “Naho fa soa fagnahy naho bey hatea ty ndaty raike, le izay ro ifantohako.” Niova areke ty fahatreava i Sarah o rahalahio naho o rahavaveo. Hoe reke: “Kezaheko fantaregne tie ino ty toetse mahavy  iareo ho sarobily amy i Jehovah.” Naho ndaty nianatse areke tikagne, le tsy toko’e hieretseretse tie ambone noho ty hafa! Tsy hagnavakavake tikagne naho tena teantikagne amy ty fo ‘ze rahalahy iaby amy ty finoagne ao.’—1 Pet. 2:17.

14. Ino ty tsapa i Jehovah naho fa tea mandrambe ambahiny tikagne, naho henteagne ty Hebreo 13:16?

¹⁴ Tena fale ty Jehovah naho fa tea mandrambe ambahiny tikagne. (Vakio ty Hebreo 13:16.) Hevere i Jehovah ho agnisa ty fanompoagne aze ze raha zay, lohotsie naho ndaty rarake ty asaentikagne. (Jak. 1:27; 2:14-17) Izay ty mahavy ty Soratse Masigne mandrisike antika tie ‘mikezaha ho tea mandrambe ambahiny.’ (Rom. 12:13) Naho fa magnorike izay tikagne, le mampiseho fa tena mipay ze hahasoa ty hafa, tea aze, sady te hiragnetse ama’e. Azontikagne atao ohatse ty magnomey hanegne, raha hinomegne, manokagne fotoagne hoahy ty hafa sady maneho hatea. Fale ty Jehovah naho fa mahavazoho antika manao ireo. (1 Pet. 4:8-10) Faie va’e ho sarotse amantikagne ty mandrambe ambahiny. Ino ty anto’e?

15-16. a) Nagnino ty ndaty ila’e ro misalasala handrambe ambahiny? b) Ino ty nagnampe i Edit mba tsy hisalasala handrambe ambahiny?

¹⁵ Maro ty anto’e va’e hahavy antika hisalasala handrambe ambahiny. Dineho ohatse ty raha niaigna i Edit, rahavave nimate valy zay. Tsy le nitea nifandrambe tamo o ndatio reke tamy ireke mbe tsy ni-vavolombelo i Jehovah. Nieretseretse reke tie, ‘Tena tsy ho vitako ze o handrambe ambahiny zao.’

¹⁶ Nagnova ty toe-tsai’e ty Edit naho fa nanjare Vavolombelo i Jehovah, le nikezake mba handrambe ambahiny. Hoe reke: “Naho fa naoregne i Anjomba i Fanjakagney tama’ay atoỳ, le nisy androanavi-pagnahy zay nirehake tamako tie hisy mpivaly raike hagnampe anay. Nagnontanea’e raho kera afake magnomey tragno hivantagna iareo agnate ty tapa-bolagne.” Neké i Edit zay satria nitadidi’e tie nitahy i ampela vantotse ta Zarefata agney ty Jehovah. (1 Mpanj. 17:12-16) Nitahie i Jehovah ka  vao reke? Hoe reke: “Roe volagne iareo ty nitoboke tamako tato fa tsy tapa-bolagne avao, le nanjare tena mpinamagne zahay!” Nanjare tena mpiragnetse tamy ty ndaty tagnivo fiangonagneo ka reke. Mpisava lalagne reke amy izao sady tena tea’e ty manasa ze ndaty niarake nanompo tama’e. Ampandrosoe’e an-tragno’e agne iareo mba hihinagne raha kedekede miarake ama’e. Hoe ty Edit: “Mahafale ahy ty magnomey sady maro ka ty fitahiagne azoko naho fa manao izay raho.”—Heb. 13:1, 2.

17. Ino ty raha nanjare tsapa i Luke mirovaly?

¹⁷ Misy raha trea’o mbe mila hasoaegne vao ndra tie fa tea mandrambe ambahiny rehe? Tea mandrambe ambahiny zao ohatse ty Luke mirovaly. Mateteke iareo ro manasa ty rae ama-drene’e, ty longo’e, ty nama’e vaho ty mpiandraikitse faritse naho ty vali’e. Faie hoe ty Luke: “Nagnino hoe ndra ze ndaty fa mifandrambe maifitse ama’ay avao ro asae’ay io?” Tsapa iareo mirovaly fa misy raha mbe mila hasoae iareo. Inogne zay?

18. Ino ty raha nikezaha i Luke mirovaly?

¹⁸ Niova ty toe-tsay i Luke mirovaly naho fa nisaintsaigne iareo i reha i Jesosy tihoey tie: “Fa naho ze tea anareo avao ro teà’areo, inogne ty valesoa ho azo’areo?” (Mat. 5:45-47) Tsapa iareo tie mila manahake i Jehovah iareo satria matarike amy ze kila ndaty reke. Nanapa-kevetse areke iareo fa hanasa ze mpiara-manompo mbe lia’e naho nasae iareo. Hoe ty Luke: “Tena mahafale anay ty miarake amy iareo. Sambe mahazo fampaherezagne iaby zahay, le manjare mifankatea sady mahatsapa ho marine i Jehovah.”

19. Akore ty ahatreavagne tie tena mpiana i Jesosy vata’e tika? Tapa-kevetse ty hanao ino rehe?

¹⁹ Nianarantikagne tato fa naho itika tena mifankatea amy ty fo, le hilongo soa amy ty hafa, tsy hagnavakavake sady ho tea mandrambe ambahiny. Mila mikezake ka tika mba tsy hifantoke amy ty raha tsy mete atao o rahalahy naho o rahavaveo. Tena ho teantika iareo naho manao izay tika. Ho sambatse ka tika sady ho trea tie mpiana i Jesosy vata’e.—Jaona 13:17, 35.