1. Naho fa mandineke ty finoa i Abrahama tika, le ino ty fagnonteneagne va’e hoeretseretentika?

 NDRA TIE maro aza ty ndaty maharey ty miomba i Abrahama, le tsy ampe avao ty raha fanta iareo miomba aze. Faie tsy hoe izay rehe. Fanta’o ohatse fa nitokavegne tihoe “rae ze ndaty manam-pinoagne” ty Abrahama. (Rom. 4:11) Va’e hieretseretse rehe tie: ‘Ho afake hanam-pinoagne matanjake manahake i Abrahama ka vao raho?’ Ie, afake hanahake aze rehe.

2. Nagnino ro tena ilaegne ty mandineke ty ohatse nengà i Abrahama? (Jakoba 2:22, 23)

² Hanam-pinoagne matanjake manahake i Abrahama tika naho mianatse soa ty ohatse nengà’e. Nankatò ty lilin’Andrianagnahare reke, le nifindra tamy ty toeragne lavitse sady nitoboke tamy ty tragnolay tagnate ty taogne maro vaho nivognogne hanao sorogne Isaka anadahi’e. Trea amo o raha natao’e reo fa tena nanam-pinoagne reke. Nankasitrahan’Agnahare naho nanjare mpinamagne maifitse ama’e ty Abrahama noho ty finoagne nanagna’e naho ty raha natao’e. (Vakio ty Jakoba 2:22, 23.) Tea i Jehovah hahazo ze tombotsoa miambake zay iaby tika agnisa izay rehe. Izay ty nahavy aze nampanoratse i Paoly naho i Jakoba ty ohatse miomba i Abrahama amy Baiboly ao. Andao areke tika handineke ty raha rehafe ty Romanina 4 naho ty Jakoba 2 miomba aze. Sambe mirehake raha lahibey miomba i Abrahama o toko reo.

3. Ino ty andinin-teny sambe nirehafe i Paoly naho i Jakoba?

³ Sambe nirehake ty Genesisy 15:6 ty Paoly naho i Jakoba manao tihoe: “Naneho finoagne i Jehovah reke [Abrahama] le neke’e ho ndaty maregne.” Hevere i Jehovah ho ndaty maregne ndra tsy manan-tsiny ty ndaty raike naho fa ankasitraha’e.  Tena mahalatsa tihoe ndaty tsy voririke ndra mpanota ro hevere’e ho tsy manan-tsiny! Azo antoke fa tea’o naho hoe izay ka ty fihevera’e azo sady azo’e atao ty manao izay. Hodinehentika tie nagnino ro nihevere i Jehovah ho ndaty maregne ty Abrahama, le ino ty tsy maintsy ataontika naho teantika ho hevere’e ho ndaty maregne ka tika.

4. Ino ty mahavy antikagne tsy ho maregne?

⁴ Amy ty taratasi’e hoahy o Romanao, le nirehake ty Paoly fa mpanota iaby ze kila ndaty. (Rom. 3:23) Akore ty hahavy antika hankasitrahan’Agnahare, le ho tokave’e tihoe ndaty maregne ndra tsy manan-tsiny? Mba hagnampeagne o Kristianao hahatrea ty vale ze fagnonteneagne zay, le nirehake ty miomba i Abrahama ty Paoly.

5. Ino ty nahavy i Jehovah nisaontsy tie ndaty maregne ty Abrahama? (Romanina 4:2-4)

⁵ Nitokave i Jehovah tihoe ndaty maregne ty Abrahama tamy ireke nitoboke ta Kanana tagney. Nagnino ty Jehovah ro nitoka aze tihoe ndaty maregne? Satria vao reke nankatò ty Lalà i Mosesy? Azo antoke fa tsy izay. (Rom. 4:13) Nimea i Jehovah ty firene o Israelio o lalàna iohoe 400 taogne mahery tafara ty nitokava’e i Abrahama tihoe ndaty maregne. Ino areke ty nahavy i Jehovah nitoka aze tihoe ndaty maregne? Noho ty hasoa fagnahy i Jehovah tsy misy hoe’e, le nitokave’e tihoe ndaty maregne reke satria nanam-pinoagne.​—Vakio ty Romanina 4:2-4.

6. Akore ty hahafaha i Jehovah hagnambara ty ndaty mpanota ho ndaty maregne?

⁶ Nirehafe i Paoly fa naho maneho finoagne an’Andrianagnahare ty ndaty raike “le ekegne ho ndaty maregne reke satria manam-pinoagne.” (Rom. 4:5) Hoe reke: “Nirehake ka ty Davida fa sambatse ze ndaty eken’Andrianagnahare tihoe ndaty maregne ndra tie tsy noho ty raha atao’e aza. Hoe ka reke: ‘Sambatse ze voavela ty helo’e sady voarongogne ty fahota’e. Sambatse ty ndaty tsy isahe i Jehovah ty fahota’e.’” (Rom. 4:6-8; Sal. 32:1, 2) Mamela ndra mandrongogne ty fahota ze ndaty mino aze ty Andrianagnahare. Mamela tanterake ndra tsy magniake ty fahota iareo reke. Hevere’e ho tsy manan-tsiny ndra ndaty maregne iareo noho ty finoa’e.

7. Nagnino tika ro mirehake fa maregne i mpanompo i Jehovah tsy nivalike taloha rey?

⁷ Ndra tie nitokavegne tihoe ndaty maregne aza ty Abrahama naho i Davida vaho ty ndaty hafa nanam-pinoagne, le mbe tsy voririke avao iareo. Faie noho iareo nanam-pinoagne, le niheveren’Andrianagnahare ho tsy manan-tsiny, lohotsie naho ampitahaegne amy ty ndaty tsy nanompo aze tamy izay. (Efes. 2:12) Nihazavae i Paoly amy i taratasy nisorate’ey ao fa tsy maintsy manam-pinoagne tika naho te hifandrambe marine aman’Andrianagnahare. Afake ty ho nama’e manahake i Abrahama naho i Davida ka tika naho manam-pinoagne.

8-9. Akore ty heve ty ndaty ila’e miomba ty raha nisorate i Paoly naho i Jakoba, le ino ty anto’e?

⁸ Tagnate ty taonjato maro, le nampialy hevetse o mpitarike fivavahagneo ty miomba ty finoagne naho ty mahalahibey ty raha atao. Mirehake ty mpitarike fivavahagne ila’e fa naho te ho voavonje rehe le mila mino i Jesosy Kristy. Va’e fa naharey iareo nirehake rehe tie: “Minoa i Jesosy le ho voavonje rehe.” Izay ty nampianare i Paoly hoe iareo satria nirehake reke tie: ‘Eken’Andrianagnahare ho maregne o ndatio ndra tie tsy noho ty raha atao’e aza.’ (Rom. 4:6) Faie misy ka ty  mirehake tie ho voavonje rehe naho mandeha mitilike ty toeragne hevere o fivavahagneo ho masigne ndra manao asa soa. Magnamaregne izay hoe iareo ty raha rehafe ty Jakoba 2:24 manao tihoe: “Ambara tihoe maregne ty ndaty raike noho ty raha atao’e fa tsy ty finoa’e avao.”

⁹ Noho zay, le misy mpanoratse miomba ty fivavahagne mino fa mifanohetse ty raha nirehafe i Paoly naho i Jakoba, miomba ty toko’e hatao mba hahazoagne sitrake aman’Agnahare. Mampianatse areke ty fivavahagne ila’e fa nino ty Paoly tie finoagne avao ty ilaegne le fa ankasitrahan’Agnahare. Fa i Jakoba hoe iareo nino fa naho fa manao asa soa o ndatio le fa ampe. Izao areke ty nagnazava ty manam-pahaiagne miomba ty Baiboly toy aze: “Tsy niazo i Jakoba tie ino ty nahavy i Paoly nagnasongadigne tie finoagne avao ty ilaegne naho te hankasitrahan’Andrianagnahare fa tsy mila manao raha.” Faie i Jehovah ty nampanoratse i Paoly naho i Jakoba ty raha nisorate iareo. (2 Tim. 3:16) Mila mandineke ty rehake magnodidigne areke tika mba hahazoantikagne soa ty tea iareo horehafegne.

10. Ino i raha atao nirehafe i Paolỳ? (Romanina 3:21, 28) (Henteo i sarey.)

¹⁰ Inogne i “raha atao” nirehafe i Paoly amy Romanina 3 naho 4 aoy? Nirehake miomba ty fankatoavagne i Lalà i Mosesy nimeagne o Israelitao tamy i Vohy i Sinaỳ teoy ty Paoly. (Vakio ty Romanina 3:21, 28.) Ty ila’e tamy ty Kristiana Jiosy tamy ty andro i Paoly nino fa mbe mila magnorike ty Lalà i Mosesy iareo. Izay ty nahavy i Paoly nampiasa ty ohatse miomba i Abrahama, mba hagnaporofoagne fa tsy mila magnorike ty Lalà i Mosesy sasa iareo naho te hahazo ty fankasitrahan’Agnahare ndra naho te ho ndaty maregne. Finoagne hoe reke ro ilaegne. Mampahery antika zay tie  naho ohatse tika mino i Jehovah naho i Jesosy Kristy, le heke’e ho ndaty maregne.

11. Ino i raha toko’e hatao nasongady i Jakobay?

¹¹ Tsy ty fankatoavagne i Lalà i Mosesy nirehafe i Paolỳ, i raha toko’e hatao rehafegne amy Jakoba toko 2 aoy. Nirehake miomba ty raha atao ty Kristiana amy ty fiaigna’e andavanandro ty Jakoba. O raha rehoe ty ahatreavagne tie mino an’Andrianagnahare ty ndaty raike ndra tsy mino aze. Andao tika handineke ty roe ama’e.

12. Akore ty nagnazava i Jakoba fa mifandrambe ty finoagne naho ty raha atao? (Henteo i sarey.)

¹² Ty voaloha’e, le nirehake ty Jakoba fa tsy toko’e hagnavakavake ty Kristiana naho fa mifandrambe amy ty hafa. Nagnasongadigne izay reke naho fa nirehake miomba ty ndaty raike nisoa fagnahy tamy ty ndaty mpagnarivo faie nagnambanembane ty ndaty rarake. Misy ndaty hoe ty Jakoba manao tihoe tie manam-pinoagne faie tsy trea amy ty raha atao’e zay. (Jak. 2:1-5, 9) Ty faharoe, le nirehake ty Jakoba tie nisy ndaty nahatrea ‘rahalahy naho rahavave tsy managne akanjo naho hanegne’, faie tsy mba nagnampe aze. Ndra tie mihevetse aza ty ndaty hoe izay tie manam-pinoagne, le tsy trea amy ty raha atao’e zay. Tsy misy dika’e areke ty finoa’e. Hoe ty Jakoba: “Mate ty finoagne naho tsy atoro amy ty raha atao.”​—Jak. 2:14-17.

13. Akore ty nampisehoa i Jakoba fa mila aseho amy ty atao ty finoagne? (Jakoba 2:17, 25)

¹³ Nirehake ty miomba i Rahaba ty Jakoba mba hampisehoagne fa ohatse soa amy ty fanehoagne finoagne amy ty raha atao reke. (Vakio Jakoba 2:17, 25.) Naharey ty miomba i Jehovah reke, le nifanta’e fa manohagne o Israelitao Reke. (Jos. 2:9-11) Nampiseho  ty finoa’e tamy ty raha natao’e ty Rahaba, le narova’e i mpitsikilo Israelita roe lahy rey naho fa nisy raha nagnoho-doza ty fiay iareo. Voka’e nambara tihoe ndaty maregne manahake i Abrahama o ampela tsy Israelita sady tsy voririke iohoe. Ty modely nimei’e, le mampiseho fa mila atoro amy ty raha atao ty tena finoagne.

14. Nagnino ro tsy mifanohetse ty raha nisorate i Paoly naho i Jakoba?

¹⁴ Sambe nirehake miomba ty finoagne naho ty raha atao areke ty Paoly naho i Jakoba faie raha sambe hafa ty nirehafe iareo. Nirehake tamo o Jiosio ty Paoly fa tsy amy ty alala ty fankatoavagne ty raha rehafe i Lalà i Mosesỳ ty hahazoa iareo ty fankasitrahan’Andrianagnahare, fa i Jakoba nirehake tie mampiseho ty finoa’e ty Kristiana iaby naho fa manao soa amy ty hafa.

15. Ino iaby ty fomba azontika ampisehoagne fa manam-pinoagne tika? (Henteo i sarey.)

¹⁵ Tsy nisaontsy ty Jehovah tie mila manao ze raha natao i Abrahama tika naho te ho ndaty maregne. Faie maro ty fomba azontika ampisehoagne ty finoantikagne. Azontika atao ty mandrambe soa ze ndaty avy am-pivoriagne agne agnisa izay ty vaovao, magnampe ze mpiara-manompo mila fagnampeagne naho soa fagnahy amy ty keleiantika. Hahazo ty fankasitraha i Jehovah naho ty fitahia’e tika naho manao ireo. (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Jaona 3:18) Ty fomba lahibey ampisehoantika tie manam-pinoagne tika, le ty fazotoantika mitory i talily soay amy ty ndaty hafa. (1 Tim. 4:16) Itika iaby le afake mampiseho amy ty raha ataontika tie mino tika fa hotanterake ty fampitamà i Jehovah sady ara-drare’e ty raha atao’e. Naho manao izay tika,  le afake matoky fa ho hevere i Jehovah ho ndaty maregne sady hifandrambe soa ama’e.

16. Ino ty raha nitamae i Abrahama sady ninoa’e?

¹⁶ Magnasongadigne raha tena lahibey hafa azontika ianaragne boake amy i Abrahama ka ty Romanina toko 4. Tsy ino zay fa ty mahalahibey ty fanantenagne. Nampitamà ty Jehovah fa ho ‘rae ty firenena maro’ ty Abrahama sady hahazo fitahiagne amy ty alala’e ‘o firenena marò.’ Mba eretsereto moa ty hasoa ty raha nitamae i Abrahama! (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17) Fa ni-100 taogne avao ty Abrahama sady ni-90 taogne ty Saraha faie mbe tsy niterake avao iareo. Naho arake ty heve o ndatio zao, le fa sarotse inoagne tihoe mbe hanagne anadahy iareo. Nitsapa ty finoa i Abrahama zay. “Faie mbe nitamà avao ty Abrahama ndra tie hoe tsy nisy raha azo tamaegne sasa aza, le nino tie mbe hanjare ho rae ty firenena maro avao reke.” (Rom. 4:18, 19) Tafara tatoy, le nitanterake zay. Niterake Isaka reke, i anake nirie’e fa elay.​—Rom. 4:20-22.

17. Akore ty ahafantarantika fa afake ty ho maregne agnatreha i Jehovah eo tika sady hanjare ho nama’e?

¹⁷ Afake ty hahazo ty fankasitraha i Jehovah naho ho hevere’e ho ndaty maregne tika sady afake ty ho nama’e manahake i Abrahama. Izay ty nahavy i Paoly nanoratse tie: “Tsy ho aze [Abrahama] raike avao ty nanoratagne tihoe: ‘Nekegne ho ndaty maregne reke,’ fa ho antika iaby ka. Natao ho antika ka zay satria mino i namelogne i Jesosy amy ty matey tika.” (Rom. 4:23, 24) Manahake i Abrahama, le mila mino i Jehovah tika, mampiseho izay amy ty raha ataontika sady mila matoky tie hotanterake ty fampitamà’e. Mbe nirehake miomba ty fanantenagne ty Paoly amy Romanina toko 5 ao, le izay ty hodinehentika amy ty lahatsoratse magnarake.