1-2. a) Ino ty raha nandiliagne i apostoly i Jesosy telo rey, le akore ty natao iareo? b) Ino ty hodinehentikagne ato?

NAHATREA fahitagne miambake ty apostoly Petera, i Jakoba naho i Jaona tafara ty Pasake taogne 32. Niova tarehe tagnatreha iareo teo ty Jesosy tamy iareo tamy i Vohy i Hermona agney. “Nazava manahake i masoandroy ty tarehe’e, le i akanjo’ey namilepiletse manahake o jirò.” (Mat. 17:1-4) Naho fa narine ho tapetse i fahitagney, le naharey an’Andrianagnahare nisaontsy hoe izao o apostoly rehoe: “Io ty anakisoko teako. Tsanogno reke.” (Mat. 17:5) Natoro o apostoly rehoe tamy ty fiaigna iareo fa nitsanogne i Jesosy iareo. Teantika ka ty hanahake iareo.

² Nitreantika tamy i lahatsoratse taloha itoỳ fa mitsanogne ty feo i Jesosy tika naho fa tsy manao sasa i raha nandrara’e antika rey. Hotreantika ato ka ty raha roe nirehafe’e fa toko’e hataontikagne.

3. Ino ty raha toko’e hataontika, arake ty Matio 7:13, 14?

³ Vakio ty Matio 7:13, 14. Nirehake lalagne roe sambe hafa ty Jesosy tie eo. Ty lalagne raike “malalake” fa ty lalagne raike “maifitse.” Tsy misy lalagne fahatelo. Tsy maintsy mijobogne ty raike amo o lalagne rehoe areke tika mba handehanantikagne. Izay ty fanapahan-kevetse lahibey mila rambesentika, satria miankigne amy izay ty hahazoantika i havelogne nainai’ey.

4. Rehafo ty miomba i lalagne ‘malalakey.’

 ⁴ Mila tadidientika fa tsy mitovy o lalagne rehoe. I raike ‘malalakey’ zao maro ty ndaty mandeha mbeo, satria mora ty mandeha ama’e. Mampalahelo fa tsy mete miala amo o lalagne iohoe ty ankamaroa iareo sady magnorike ze raha atao ty ndaty mandeha ama’e eo avao ka. Tsy hay iareo tie i Satana ty mitaogne o ndatio handeha amo o lalagne iohoe, sady ho ringagne nainai’e ze mandeha ama’e.—1 Kor. 6:9, 10; 1 Jaona 5:19.

5. Ino ty kezake natao ty ndaty ila’e mba hahatreavagne i lalagne ‘maifitsey’ naho handehanagne ama’e eo?

⁵ Tsy mitovy amy i lalagne ‘malalakey’ i lalagne ‘maifitsey’, satria nirehafe i Jesosy tie ho tsy ampe avao ty hahatrea aze. Fa nagnino? Mahaliagne fa nampitao o mpanonjohy ty lia’eo amo o mpaminany sandokeo ty Jesosy amy ty andine’e magnarake io. (Mat. 7:15) Misy ndaty mirehake tie agn’arivo’e eo ho eo ty isa o fivavahagneo, sady mirehake ty ankamaroa iareo tie nao mampianatse ty hamarenagne zao. Ty voka’e, kivy ndra mivali-doha ty ankamaroa o ndatio satria tsy hay iareo tie ty aia ty maregne sady tsy vognogne hipay i lalagne mandeha mbamy i havelogney mbeoy iareo. Ie amy izao mora ty mahatrea aze. Hoe ty Jesosy: “Naho tsy miala amy ty rehako nareo le tena mpianako vata’e, sady ho fanta’areo ty maregne, le ty maregne ro hamotsotse anareo.” (Jaona 8:31, 32) Deraegne rehe satria tsy nagnorike ty raha natao o marò avao fa nikezake nipay ty hamarenagne. Nianatse soa ty Saontsin’Agnahare rehe mba hahafantara’o ty raha také’e amantika, sady nitsanogna’o ty fampianara i Jesosy. Nianara’o tie heje i Jehovah naho magnorike ty fampianara o fivavahan-disò rehe, sady tsy tea’e hanao i fete naho i fombafomba boake amo o mpanompo sampio rey sasa rehe. Nianara’o ka tie va’e tsy ho mora ty hanao ty raha také i Jehovah ama’o naho ty tsy hanao i fombafomba tsy mampifale aze rey. (Mat. 10:34-36) Va’e tsy ho nimora tama’o aza ty nanao ty fagnovàgne nilaegne hatao. Faie tsy nikivy rehe, satria tea’o i Rae’o an-dagnitse agney sady te hahazo sitrake ama’e rehe. Azo antoke fa tena fale ama’o reke.​—Ohab. 27:11.

6. Ino ty hagnampe antika tsy hiala amy i lalagne maifitsey, arake ty Salamo 119:9, 10, 45, 133?

⁶ Ino ty hagnampe antika tsy hiala amy i lalagne ‘maifitsey’? Dineho ty ohatse raike toy. Misy lalagne maifitse ty amy ty vohitse amy ty tane ila’e agne. Le misy fefe ty amy ty sisi’e raike amy i arabeỳ, mbamy i misy hantsagney mbao mba hiarovagne i soaferay naho o tobileo. Magnampe i soafera rey mba tsy hiharine i hantsagney ty fisia o fefe iohoe. Tsy ampe avao varagne ty soafera hirehake tie maneretere io. Manahake o fefe iohoe ty fitsipy i Jehovah amy Baiboly ao. Magnampe antika tsy hiala amy i lalagne maifitsey i fitsipi’e rey.—Vakio ty Salamo 119:9, 10, 45, 133.

7. Akore ty toko’e ho fihevera o tanorao i lalagne maifitsey?

⁷ Ry tanora, mahatsapa vao rehe tie maneretere loatse i fitsipy i Jehovah rey kindraike? Fantaro fa i Satana ro te hampieretseretse azo izay. Tea’e hifantoke amy ty raha atao i ndaty mandeha mbamy i lalagne malalakey mbeo rehe, satria hoe tena mahatrea tsiro’e amy ty fiaignagne zay iareo. Va’e hampiasa o mpiara-mianatse ama’ò reke, ndra ty raha hentea’o amy Internet ao mba hahavy azo hahatsapa tie montso antoke rehe tsy manao manahake iareo. Tea i Satana hieretseretse ka rehe tie mikalagne azo tsy hahatrea tsiro’e  amy ty fiaignagne i fitsipy i Jehovah rey. * Faie tsiarovo zao: Tsy tea i Satana hahatrea ty raha mandigne iareo amy ty fara i lalagne malalakey agne ze ndaty mandeha mbeo. Faie i Jehovah tsy hoe izay. Ampahafantare’e mazava soa ty raha fanjaka mandigne ze ndaty tsy miala amy i lalagne mandeha mbamy i havelogney mbeo.​—Sal. 37:29; Isaia 35:5, 6; 65:21-23.

8. Ino ty ianara o tanorao amy i Olaf?

⁸ Dineho ty raha azo’o ianaragne amy ty tantara ty rahalahy tanora atao tihoe Olaf toy. * Nirisihe ty mpiara-mianatse ama’e mba haloto findesam-batagne reke. Naho fa nihazavae’e tie magnorike ty fitsipike ambone miomba ty findesam-batagne amy Baiboly ao o Vavolombelo i Jehovah-o, le vao mainke nikezake nitaogne aze hila aze ty ila’e amo o  ampela mpiara-mianatse ama’eo. Faie tsy nimete ty Olaf. Tsy izay avao ty raha sarotse natrehe i Olaf. Hoe reke: “Niresé o ramoseko reo lahatse raho mba hianatse amy i oniverisite ey amy izay mba hajae o ndaty. Nirehake ka iareo tie tsy hahazo asa soa ndra tsy ho sambatse raho naho tsy manao izay.” Ino ty nagnampe i Olaf hahavita hiatreke ireo? Hoe reke: “Nikezake nifandrambe maifitse amo o mpiara-manompò raho. Nanjare hoe keleiako iareo. Nampitomboeko ka ty fianarako Baiboly. Arakarake ty nanoako izay ty vao mainke naharese lahatse ahy tie nahatrea ty hamarenagne raho. Ty voka’e, nitapa-kevetse hanompo i Jehovah avao raho.”

9. Ino ty raha mila atao ze ndaty tsy te hiala amy i lalagne maifitsey?

⁹ Tea i Satana naho miala amy i lalagne mbamy i havelogney mbeoy rehe. Tea’e naho magnorike i ndaty maro mandeha mbamy i lalagne malalake, “mandeha mbamy i fandringanagney mbeoy” rehe. (Mat. 7:13) Faie tsy hiala amy i lalagne maifitsey tika naho mitsanogne i Jesosy sady mihevetse o lalagne iohoe ho fiarovagne ho antika. Handineke raha hafa nirehafe i Jesosy fa toko’e hataontikagne ka tika zao.

10. Ino ty raha nirehafe i Jesosy fa toko’e hataontika, arake ty Matio 5:23, 24?

¹⁰ Vakio ty Matio 5:23, 24. Nirehake fotoagne raike tena lahibey amo o Jiosy nitsanogne azeo ty Jesosy tie eo. Saintsaigno tie igne misy ndaty raike amy i tempolỳ ao minday biby homeagne i mpisorogney mba hatao sorogne. Faie naho nahatsiaro reke tamo o fotoagne iohoe tie misy rahalahi’e managne alahelo ama’e, le engà’e eo i bibỳ le ‘mandeha’ amy i rahalahi’ey agne reke. Fa nagnino? Ino ka koahe ty raha mbe lahibey ambone ty manao fagnomezagne hoahy i Jehovah? Mazava ty vale’e nimey i Jesosy: “Akia heike mività nareo amy i rahalahi’oy.”

11. Ino iaby ty kezake natao i Jakoba mba hilongoagne amy i Esao?

¹¹ Mampianatse antika lesogne lahibey hagnampe antika hilongo amy ty hafa ty fandinehagne ty raha niseho tamy ty fiaigna i Jakoba. Roapolo taogne teo ho eo tafara ty niala’e tan-tanendraza’e agne, le nagnirake anjely ty Jehovah mba handily aze hiheregne amy iareo agne. (Gen. 31:11, 13, 38) Faie nisy olagne. Nite hamono aze ty Esao zoke’e. (Gen. 27:41) ‘Tena natahotse naho ninekoneko’ ty Jakoba kera va’e mbe boseke ama’e avao ty Esao. (Gen. 32:7) Ino ty natao i Jakoba mba hilongoagne amy i zoke’e? Voaloha’e, nivavake mafe tamy i Jehovah miomba i olagney reke. Nandefa fagnomezagne maro hoahy i Esao reke tafara izay. (Gen. 32:9-15) Naho fa nifankatrea mivantagne tamy i Esao ka reke, le naseho’e fa nagnaja aze reke. Niondreke tagnatreha i Esao teo reke, le tsy indraike ndra indroe avao ty nanoa’e izay fa impito. Nahavita nilongo tamy i zoke’e ty Jakoba noho i reke niambane naho nagnaja aze.​—Gen. 33:3, 4.

12. Ino ty ianarantika boake amy ty raha natao i Jakoba?

¹² Misy raha ianarantika amy i Jakoba tamy i reke niomagne ty hifankatrea naho nagnatogne i Esaoy. Niambane reke, le nangatake fagnampeagne tamy i Jehovah. Naho fa niavy eo reke, le nanao ze azo’e natao mba hilongoagne amy i zoke’e mba hampisehoa’e fa nanao raha mifagnarake amy i vavake natao’ey. Naho fa nifankatrea ka iareo amy i zoke’e, le tsy nifandrese lahatse tie ia ty maregne, le ia ty diso. Ty hilongo amy i zoke’e ty tanjo i Jakoba. Akore ty hanahafantikagne aze?

13-14. Ino ty toko’e hataontika naho nanao raha nahaboseke ty raike amo o mpiara-manompo amantikagneo tika?

¹³ Naho itika tsy te hiala amy i lalagne mbamy i havelogney mbeoy, le mila milongo soa amo o rahalahintikagneo. (Rom. 12:18) Ino ty toko’e hataontika naho mahatsapa tika tie misy mpiara-manompo boseke amantika? Toko’e hivavake mafe amy i Jehovah manahake i Jakoba tika. Azontika atao ty mangatake ama’e mba hitahy ty kezake ataontika hilongoagne soa amo o rahalahintikagneo.

¹⁴ Toko’e handineke ty tegnantikagne ka tika, le hametrake ty fagnonteneagne retoa: ‘Vitako vao ty hirehake tie diso raho? Vognogne hiambane vao raho le hiala tsiny mba hahavy anay hilongo soa? Ino ty ho tsapa i Jehovah naho i Jesosy naho manao dingagne mba hilongoagne amy i rahalahikoy ndra i rahavavekoy raho?’ Ty famaleantikagne ireo le handrisike antika hitsanogne i Jesosy naho hiambane vaho hagnatogne i mpiara-manompo amantikagney mba hilongoagne ama’e. Manahake i Jakoba tika naho manao izay.

15. Nagnino ty fampiharagne ty toro lalagne amy Efesianina 4:2, 3 ao ro magnampe antika hilongo amo o rahalahintikagneo?

¹⁵ Eretsereto tie ino ty raha va’e ho nisy naho tsy niambane ty Jakoba naho fa nifankatrea tamy i zoke’e! Va’e ho niraty! Mila miambane areke tika naho fa magnatogne o rahalahintikagneo. (Vakio ty Efesianina 4:2, 3.) Hoe ty Ohabolana 18:19: “Sarotse azo ambone o tanàgne misy mandao ty rahalahy raike boseke amy ty raha natao tama’e, le ty fifanontoignagne ila’e manahake o sikadagne vigne ahily o tragno abo sady mafeo.” Manahake o “tragno abo sady mafe” iohoe ty rahalahy raike boseke amantika. Faie naho itika miambane naho fa miala tsiny ama’e, le hahavy aze ho vognogne hilongo amantika zay.

16. Ino ka ty raha mila saintsaignentika, le ino ty anto’e?

¹⁶ Mila itaoantikagne ka ty raha horehafentikagne amy i rahalahintikagney naho ty fomba hirehafantikagne aze. Naho fa vognogne ty hirehake ama’e amy izay tika, le toko’e hataontika tanjogne ty hagnafake ze alahelo’e amantika. Faie va’e hirehake raha hahaboseke antika reke amy ty voaloha’e. Va’e le avy le te hiaro tegna tika naho izay ty raha misy. Faie hamaha i olagney vao ty fanoantikagne  izay? Aha’a. Ko haligno fa ty hilongo amy i rahalahi’oy ro tena lahibey fa tsy tihoe ia ty maregne, ndra ia ty diso.​—1 Kor. 6:7.

17. Ino ty ianara’o amy i Gilbert?

¹⁷ Nikezake mafe ty rahalahy Gilbert mba ho mpampilongo. Hoe reke: “Nanagne olagne lahibey maro tamy i anak’ampelako zay raho. Nikezake nifampirehake tama’e i olagney tam-pagnajagne raho tagnate ty roe taogne mahery mba hahavy anay hifandrambe soa indraike.” Ino ka ty raha hafa natao i Gilbert? Hoe reke: “Isake tie hirehake ama’e raho, le nivavake heike sady nivognoneko ty saiko mba tsy ho boseke naho misy raha rehafe’e va’e hampalahelo ahy. Nila nivognogne ty hamela heloke ka raho. Nianarako tie tsy toko’e hagnamaren-tegna raho sady ty hanao ze hisia ty filongoagne ty andraikiko.” Ino ty voka’e? Hoe ty Gilbert: “Milamigne ty saiko hinane zao, satria mifandrambe soa amo o keleiakò iaby raho.”

18-19. Toko’e ho tapa-kevetse ty hanao ino tika naho mahatsapa tie misy ndaty boseke amantika, le ino ty anto’e?

¹⁸ Toko’e ho tapa-kevetse ty hanao ino tika naho mahatsapa tie misy namantikagne boseke amantika? Oriho i toroheve i Jesosy tihoey milongoa amy ty hafa. Mivavaha amy i Jehovah miomba i olagney, le miantehera amy ty fagnahi’e masigne mba hagnampe azo ho mpampilongo. Ho fale rehe naho manao izay, sady atoro’o boake amy izay tie mitsanogne i Jesosy rehe.​—Mat. 5:9.

¹⁹ Tena fale tika, satria noho ty hatea i Jehovah le magnomey tari-dalagne antika amy ty alala i ‘loha ty fiangonagney’, ndra i Jesosy Kristy reke. (Efes. 5:23) Lonike abey tika ho tapa-kevetse ty ‘hitsanogne aze’ manahake i apostoly Petera, i Jakoba naho i Jaona. (Mat. 17:5) Nidinehentikagne tato ty raha azontika atao mba hilongoagne amy ty Kristiana raike niboseke amantika. Naho manao izay rehe sady tsy miala amy i lalagne maifitse mbamy i havelogney mbeoy, le hahazo fitahiagne maro tie amy izao sady ho sambatse nainai’e amy ty hoavy.