1. Ino ty torohevetse nimey i apostoly Petera o mpiara-manompo ama’eo, le nagnino ro hoe tsy ho vitantika zay ty mampihatse aze?

NDRA mitamà ty ho an-dagnitse agne tika ndra ho an-tane etoa, le sambe afake mandrambe soa amy ty torohevetse nimey i apostoly Petera o Kristiana voahosotse tamy ty taonjato voaloha’eo. Hoe reke: “Masigne i nitoka anareoy, le tsy maintsy masigne ka nareo amy ty findesam-batagne iaby. Fa voasoratse tihoe: ‘Tsy maintsy masigne nareo, satria masigne raho.’” (1 Pet. 1: 15, 16) Naho henteagne o andine’e iohoe, le azontika atao ty mitsikombe i Jehovah, i fara tampo’e amy ty fahamasignagney. Vitantika zay sady toe tsy maintsy masigne ka ty findesam-batantikagne. Faie hoe sarotse inoagne zay satria tika tsy voririke. Maregne fa nanao hadisoagne ty Petera, faie trea amy ty raha natao’e fa vitantika ty “ho masigne.”

2. Ino ty hodinehentikagne ato?

² Hodinehentika amy ty lahatsoratse toy ty vale ty fagnonteneagne retoa: Ino ty dika tihoe masigne? Ino ty ampianare ty Baiboly antika miomba ty fahamasigna i Jehovah? Akore ty hahavy antika ho masigne amy ty findesam-batantikagne? Nagnino ro misy voka’e amy ty fifandrambesantika amy i Jehovah ty fahamasignantikagne?

3. Ino ty hevetse avy an-tsay ty ndaty amy ty toeragne ila’e agne naho fa maharey tihoe ndaty masigne, faie aia tika ro afake hahatrea fagnazavagne maregne miomba izay?

³ Amy ty toeragne ila’e agne tihoe ndaty masigne, le ndaty raike tsy mba homehe naho magnisy akanjo o ndaty mpivavake bey rey sady hoe manao ty maregne zay naho henteagne ivela’e. Faie tsy hoe izay o ndaty masigne zao. I Jehovah zao “Andrianagnahare falefale”, ie amy izao reke masigne. (1 Tim. 1:11) Ze ndaty manompo aze ka rehafegne tie “sambatse” ndra falefale. (Sal. 144:15) I Jesosy aza nagnameloke i mpitarike fivavahagne nagnisy akanjo miambake sady miseho ho maregne naho fa tagnatreha o ndaty eo rey. (Mat. 6:1; Mar 12:38) Amy ty maha Kristiana  antika, le haintika ty atao tihoe masigne satria rehafegne amy Baiboly ao ty dika o rehake iohoe. Matoky tika fa tsy handily antika hanao raha tsy ho vitantikagne i Andrianagnahare masigne sady bey hateay. Naho fa misaontsy areke ty Jehovah tie: “Tsy maintsy masigne nareo”, le matoky tika fa ho vitantika zay. Faie mba hahavy ty findesam-batantikagne ho masigne, le mila takantikagne heike ty dika o rehake iohoe.

4. Ino ty dika tihoe “masigne”?

⁴ Ino ty atao tihoe masigne? Amy Baiboly ao ty rehake tihoe “masigne” ndra “fahamasignagne”, le manondro ty findesam-batagne naho ty fivavahagne malio. Irehafagne raha raike natokagne ho amy ty fanompoagne an’Agnahare ka o rehake rehoe. Naho tsoregne areke, le masigne tika naho malio findesam-batagne, manompo i Jehovah amy ty fomba ankasitraha’e sady mifandrambe maifitse ama’e. Tena mahagaga fa ndra tie tsy voririke aza tikagne, le mbe tea i Jehovah hiragnetse ama’e avao, ie amy izao reke Andrianagnahare fara izay ty masigne.

5. Ino ty ianarantika miomba i Jehovah boake amo o anjely tsy mivalikeo?

⁵ Malio amy ty lafi’e iaby ty Jehovah. Trea zay naho henteagne ty raha nirehafe o serafimao ndra i anjely marine ty sezan-droandria i Jehovah eo rey. Hoe ty ila’e amy iareo: “Masigne, masigne, masigne ty Jehovah Tompo ty tafike!” (Isaia 6:3) Mba hahafaha o anjely rehoe hifandrambe maifitse amy i Jehovah, le tsy maintsy masigne iareo sady toe masigne ka iareo. Izay ty nahavy ze toeragne nisy o anjelio ho masigne tamy iareo nirahegne mba hagnambara ty hafan’Agnaharey. Izay zao ty raha niseho tamy i toeragne nahitava i Mosesy voaroy nirehetsey.—Eks. 3:2-5; Jos. 5:15.

6-7. a) Akore ty nampisongadigna i Mosesy fa masigne ty Andrianagnahare, arake ty Eksodosy 15:1, 11? b) Inogne ty naniahy o Israelio tie masigne ty Andrianagnahare? (Henteo ty sare amy ty fogno ty gazete toy.)

⁶ Tafara ty nandehana o Israelio tagnivo i Riake Menay teo, le nasongady i Mosesy tamy iareo fa masigne ty Jehovah, i Andrianagnahare iareoy. (Vakio ty Eksodosy 15:1, 11.) Tena tsy nimasigne ty findesam-bata o Ejipsianao noho iareo nanompo andrianagnahare diso. Hoe izay ka ze ndaty nanompo ty andrianagnahare o Kananitao. Nagnoro ty ana iareo naho nifampila o ndaty rehoe naho fa nanompo i andrianagnahare iareoy, sady ie amy izao tsy arake ty fanao mahazatse ty natao iareo. (Lev. 18:3, 4, 21-24; Deot. 18:9, 10) Faie i Jehovah tsy hoe izay. Tsy mandily o mpanompo’eo mba hanao raha raty hoe ireo reke. Tena fara izay ty masigne reke. Mba haniahiagne o Israely reo izay, le nisiagne soratse hoe izao ty tamy i pilàke kedekede tamy ty fognon-doha o mpisorom-beio eỳ: “Ahy i Jehovah ty fahamasignagne.”—Eks. 28:36-38.

⁷ O soratse rehoe le nagnambara mazava soa tamy ze ndaty nahatrea aze tie masigne vata’e ty Jehovah. Faie akore naho misy Israelita raike tsy afake nahatrea o soratse rehoe noho i reke tsy afake magnantogne i mpisorom-beỳ? Midika vao zay tie tsy ho hai’e tie masigne ty Jehovah? Aha’a. Naharey o hafatse iohoe o Israelio iaby, satria naho fa nivakiegne tamy iareo i Lalànay, le teo iaby ndra lahilahy ndra ampela ndra ajaja. (Deot. 31:9-12) Naho teo rehe, le ho nirei’o ka ty rehake retoagne: “I raho ro Jehovah Andrianagnahare’areo. ... Tsy maintsy masigne nareo, satria masigne raho.” “Tsy maintsy masigne nareo agnatrehako eo, satria i raho, Jehovah, le masigne.”—Lev. 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Nagnino tika ro toko’e handineke ty Levitikosy 19:2, naho ty 1 Petera 1:14-16?

⁸ Andao tika handineke ty raha nivakiegne tamo o Israelio iaby voarehake amy Levitikosy  19:2 ato toy. Hoe ty Jehovah tamy i Mosesy: “Mirehafa amy i vahoakey iaby, ndra amo o ana Israelio tie: ‘Tsy maintsy masigne nareo, satria masigne raho Jehovah Andrianagnahare’areo.’” Va’e rehake boake amo o andine’e iohoe ao ty nalae i Petera naho fa i reke nandrisike o Kristianao mba “ho masigne.” (Vakio ty 1 Petera 1:14-16.) Fa tsy ambane i Lalà i Mosesỳ sasa tika. Faie o raha nisorate i Petera rehoe, le magnamafe i lesogne trea amy Levitikosy 19:2 aoy. Tsy ino zay fa tihoe: Masigne ty Jehovah, le tsy maintsy mikezake mba ho masigne ka ze ndaty tea aze. Tena maregne zay ndra mitamà hiaigne an-dagnitse agne tika ndra an-tane etoa.—1 Pet. 1:4; 2 Pet. 3:13.

9. Ino ty soa ho rambesentika naho mandineke ty Levitikosy toko 19 tika?

⁹ Teantika ty hahay tie akore ty hahavy antika ho masigne, satria te hampifale i Andrianagnaharentikagne masigney tika. Magnomey torohevetse hagnampe antika hanao izay ty Jehovah. Amy Levitikosy toko 19 ao zao misy torohevetse fanjaka afake magnampe antika. Izao ty nisorate i Marcus Kalisch, manam-pahaiagne miomba ty rehake hebreo: “Miambake o toko iohoe, satria hoe trea ao iaby ze raha ilaegne ampiharegne amy ty fiaignagne, sady io ka varagne ty toko tena lahibey amy Levitikosy ao naho amy i boke dime voaloha’e amy Baiboly ao rey.” Tadidio tie hoe izao ty rehake fanombohagne amo o Levitikosy toko 19 iohoe: “Tsy maintsy masigne nareo.” Andao tika handineke andine’e tsiampeampe boake amo o toko iohoe ao, fa ahatreavagne lesogne sarobily azo ampiharegne amy ty fiaignagne andavanandro.

10-11. Ino ty raha mila ataontika, arake ty Levitikosy 19:3? Le nagnino zay ro tena lahibey?

¹⁰ Hoe ka ty Jehovah naho fa boake nisaontsy tamo o Israelio tie toko’e ho masigne iareo: “Hajao ty rae’o naho ty rene’o. ... I raho ro Jehovah Andrianagnahare’areo.”—Lev. 19:2, 3.

¹¹ Toko’e ho rambesentikagne am-po i lilin’Agnahare tihoey hajao ty rae’o naho ty rene’o. Tsiaro’o vao ty navale i Jesosy i lahilahy nagnontane aze hoe izaoy: “Inogne ty soa tsy maintsy ataoko mba hahazoako havelogne nainai’e?” Agnisa ty raha nirehafe i Jesosy tamy i lahilahỳ zao tihoe: ‘Hajao ty rae’o naho ty rene’o.’ (Mat. 19:16-19) Nimelohe i Jesosy ka o Fariseò  naho o mpanora-dalànao, satria nipay tali’e tsy hikarakaragne ty rae aman-drene iareo. ‘Tsy nampanan-kery ty saontsin’Agnahare’ ty fanoa iareo izay. (Mat. 15:3-6) Agnisa ze ‘saontsin’Agnahare’ zay i lily fahadime amy i Lily Folo aoy, i trea amy Levitikosy 19:3 aoy. (Eks. 20:12) Ko haligno fa o lily iohoe, le afara i rehake tihoey: “Tsy maintsy masigne nareo, satria masigne raho Jehovah Andrianagnahare’areo.”

12. Ino ty fagnonteneagne va’e ho avy an-tsaintikagne ao naho fa mandineke ty Levitikosy 19:3?

¹² Naho fa mandineke i lily i Jehovah mba hagnaja rae aman-dreney tika, le va’e hieretseretse hoe izao: ‘Mankatò o lily iohoe vao raho?’ Naho ohatse rehe mahatsapa tie tsy le nanao izay tie taloha, le azo’o atao ty manao fagnovàgne amy izao. Tsy afake magnova ty taloha rehe, faie afake mampitombo ty fotoagne iaraha’o amy ty rae aman-drene’o naho ty raha atao’o mba hagnampeagne iareo. Va’e mila mandamigne ty fotoa’o rehe mba hahafaha’o manao izay. Ndra va’e azo’o atao ka ty mampitombo ty raha mea’o iareo ara-nofo, ara-pagnahy naho ara-pihetseham-po. Mampihatse i lily amy Levitikosy 19:3 aoy rehe naho manao izay.

13. a) Ino ka ty lily hafa trea amy Levitikosy 19:3 ao? b) Akore ty azontika anahafagne i Jesosy, naho henteagne ty raha natao’e amy Lioka 4:16-18 ao?

¹³ Misy raha hafa magnampe antika ho masigne ka ampianare ty Levitikosy 19:3. Rehafe’e ao tie ambeno ty Sabata. Tsy ambane i Lalànay sasa ty Kristiana, le tsy mila miambegne Sabata isan-keregnandro. Faie ndra tie eo zay, le maro ty raha azontika ianaragne amy io. Fa ino ty natao o Israelio naho fa Sabata, le ino ty soa nirambese iareo boake amy izay? Tsy niasa iareo tamo o andro iohoe fa nifantoke tamy ty raha ara-pagnahy. * Izay ty nahavy i Jesosy nandeha amy i sinagoga, amy i tanàgne nahabey azey tao mba hamaky ty Saontsin’Agnahare tie indraike Sabata zay. (Eks. 31:12-15; vakio ty Lioka 4:16-18.) Toko’e handrisike antika hanokagne fotoagne hanoagne raha ara-pagnahy isan’andro areke i lily tihoey: “Ambeno ty Sabatako.” Mahatsapa vao rehe tie mila manao fagnitsiagne mba hanoagne izay? Naho manokagne fotoagne tsy tapake mba hanoagne raha ara-pagnahy rehe, le hanjare hifandrambe maifitse amy i Jehovah. Tena ilaegne zay satria hahavy antika ho masigne.

14. Ino ty hevetse lahibey miherenkeregne amy Levitikosy toko 19 ao?

¹⁴ Misy hevetse lahibey raike miherenkeregne amy Levitikosy toko 19 ao zay magnampe antika ho masigne. Izao ty rehafe ty tapa’e fara’e amy ty andine’e faha 4: “I raho ro Jehovah Andrianagnahare’areo.” Miherenkeregne in-16 amo o toko 19 iohoe ao o hevetse iohoe. Maniahy antika i lily voaloha’e manao tihoey zay: “I raho ro Jehovah Andrianagnahare’areo, ... Ko managne andrianagnahare hafa hifandrafe amako.” (Eks. 20:2, 3) Tsy maintsy atao ze Kristiana te ho masigne azo antoke areke tie ty fifandrambesa’e aman’Agnahare ro tena lahibey ama’e fa tsy raha hafa ndra ndaty. Amy ty maha Vavolombelo i Jehovah antika, le tapa-kevetse tika fa tsy hanao raha hagnafa-baraka ndra handoto i tahinan’Andrianagnahare masigney.—Lev. 19:12; Isaia 57:15.

15. Toko’e handrisike antika hanao inogne i andinin-teny mirehake miomba ty sorogne trea amy Levitikosy toko 19 ao rey?

¹⁵ Natoro o Israelio tie nagneke i Jehovah ho Andrianagnahare’e iareo naho fa nagnorike ty lili’e. Hoe ty Levitikosy 18:4: “Fa ty lilim-pitsaràko ro toko’e hampihare’areo, le ty lalàko ro hambena’areo naho horihe’areo. I raho ro  Jehovah Andrianagnahare’areo.” Trea amy ty toko 19 ao zao ty “lalà” i Jehovah ila’e hoahy o Israelio. Mirehake miomba ty sorogne biby nila natao iareo ohatse ty andine’e faha-5-8, 21, 22. Tsy toko’e ‘hanao tsinotsinogne o raha masy i Jehovah-o’ ze nanao o sorogne rehoe. Ty famakiagne o andine’e rehoe, le toko’e handrisike antika hagniry hampifale i Jehovah sady hanolotse sorogne fideragne ho aze amy ty fomba ankasitraha’e, arake ty andrisiha ty Hebreo 13:15 antika.

16. Ino ty va’e haniahy antika tie toko’e hiambake ty ndaty manompo an’Agnahare naho ty tsy manompo aze?

¹⁶ Toko’e ho vognogne hiambake amo o ndaty tsy manompo i Jehovah-o tika naho te ho masigne. Va’e tsy ho mora zay. Va’e ho seré ty mpiara-mianatse, ty mpiara-miasa, ty longontika tsy vavolombelogne naho ty ndaty hafa tika mba hanao raha hikalagne antika tsy hanompo i Jehovah amy ty fomba ankasitraha’e. Misy fanapahan-kevetse lahibey tsy maintsy rambesentikagne naho fa manao izay iareo. Inogne ty hagnampe antika handrambe fanapahan-kevetse soa? Dineho ohatse ty toro lalagne mahaliagne trea amy Levitikosy 19:19 ao toy: “Ko magnisy akanjo vita tamy ty kofehe roe karazagne niarake nitenomegne.” Nagnampe o Israelio hiambake amy ty firenena magnodidigne iareo o lily iohoe. Tsy ambane i Lalànay sasa tika amy izao, le tsy diso naho magnisy akanjo vita amy ty fole sambe hafa. Ohatse vita amy ty hasigne (coton) naho nilò (nylon), ndra holitse naho firake. Faie tsy toko’e hanahake i ndaty tsy mino ty Baiboly ndra manao raha mifanohetse amy ty raha rehafe ty Baiboly rey tika, ndra mpiara-mianatse amantika iareo, ndra mpiara-miasa amantika ndra longontika. Maregne fa teantika o longontikagneo naho ty ndaty hafa. Faie ty fanapahan-kevetse rambesentika amy ty fiaignantikagne, le toko’e hampiseho tie vognogne hiambake amy ty maro tika satria vahoa i Jehovah. Tena lahibey ty itadidiantikagne izay, satria mila miambake amy ty maro tika naho te masigne.—2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4.

17-18. Ino ty lesogne lahibey ianarantika boake amy ty Levitikosy 19:23-25?

¹⁷ Ty rehake tihoe “I raho ro Jehovah Andrianagnahare’areo”, le toko’e ho naniahy o Israelio tie tena toko’e ho lahibey amy iareo ty fifandrambesa iareo amy i Jehovah. Manoro fomba raike azo iareo anoagne izay ty Levitikosy 19:23-25. (Vakio.) Mba dineho heike tie inogne ty nidika o lily iohoe tamo o Israelio naho fa iareo nilitse tamy i Tane Nampitamaegney tao. Naho fa nambole voan-katae ohatse ty lahilahy raike, le tsy azo’e nihinanagne ty voa ty raha nambolé’e tagnate ty telo  taogne. Ie tamy ty taogne fahaefatse, le natokagne ho an’Agnahare ty voa i raha nambolé’ey mba hampiasaegne amy i Anjomba’ey ao. Amy ty taogne fahadime vaho afake nihinagne tamy ty voa i raha nambolé’ey reke. O lily iohoe le toko’e ho nagnampe o Israelio hahatakatse tie tsy ty raha hahasoa iareo ro toko’e hoeretserete iareo voaloha’e. Nitea i Jehovah hatoky iareo tie hikarakara iareo reke sady ty fanompoagne aze ro toko’e hatao iareo voalohan-draha amy ty fiaigna iareo. Natao’e azo antoke fa nahazo ze hanegne tsahatse aze iareo. Nirisihen’Agnahare hazoto hanolotse fagnomezagne mba hampiasaegne amy i Anjomba fanompoagne azey ao ka iareo.

¹⁸ Maniahy antika ty reha i Jesosy tamy i Toriteni’e tam-bohitse teoy o lily amy Levitikosy 19:23-25 ao iohoe. Hoe reke: “Ko minekoneko sasa amy ty fiai’areo nareo, le tihoe ino ty hohane’areo ndra hinome’areo.” Hoe ka ty Jesosy: “Fa fohy i Rae’areo an-dagnitse agney tie ilae’areo iaby ze raha rezay.” Hikarakara antika ty Andrianagnahare, manahake ty atao’e amo o vorogneo. (Mat. 6:25, 26, 32) Matoky tika fa hagnomey ze raha paliaentika ty Jehovah. Tsy mitioke antsiva ka tika naho fa “manao fagnomezagne” mba hagnampeagne ze ndaty mipay fagnampeagne. Mahafale antika ka ty magnomey vola mba handoagne ze raha lany i fiangonagne. Vazoho i Jehovah i fatarihantikagne rey, le hamale soa antika reke. (Mat. 6:2-4) Naho matarike tika, le mampiseho tie takantikagne i lily amy Levitikosy 19:23-25 aoy.

19. Ino ty soa nirambese’o boake amy ty fandinehagne ty ampaha’e amy ty Levitikosy toko 19?

¹⁹ Nagnampe antika hahatakatse ty raha toko’e hatao mba hahavy antika ho masigne manahake i Andrianagnaharentikagne masigney i andinin-teny tsiampeampe nidinehentika tamy Levitikosy toko 19 ao rey. Ty fanahafantikagne aze, le mampiseho tie mikezake ‘ho masigne amy ty findesam-batagne iaby tika.’ (1 Pet. 1:15) Fitoriagne vita hoaze amy i ndaty tsy manompo i Jehovah rey i findesam-batagne soa anagnantika rey. Naho ty maregne aza, le irey ty agnisa ty nahavy ty ndaty ila’e hagnomey voninahitse i Jehovah. (1 Pet. 2:12) Faie mbe maro ty raha azontika ianaragne amy ty Levitikosy toko 19 ao. Handineke andine’e hafa amo o toko iohoe ao tika amy ty lahatsoratse magnarake. Hagnampe antika hahatrea fomba hafa hampiharagne i fandrisiha i Petera antika mba ‘ho masigney’ ty fandinehagne izay.