1-2. a) Ino ty raha niseho tamy i Paoly tamy tie ireke nanoratse hoahy o Efesianao, le nagnino reke ro nanoratse hoahy iareo? b) Ino ty fagnonteneagne hodinehentika?

 TAMY tie i Paoly mbe nigadra ta Roma tagne, le nite hampahery o mpiharo finoagne tama’e reo reke. Faie tsy afake nitilike iareo mivantagne reke, le ndraleo’e nanoratse taratasy. Nanoratse ty raike amy izay hoahy o Efesianao reke tamy ty taogne 60 ndra 61 tagne ho agne.​—Efes. 1:1; 4:1.

² Folo taogne teo ho eo taloha izay, le nanokagne fotoagne maro mba hitoriagne naho hampianaragne i talily soay ta Efesosy tagne ty Paoly. (Asa. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Tena tea’e o rahalahi’e reo sady te hagnampe iareo mba tsy hivalike amy i Jehovah reke. Faie nagnino reke ro nirehake tamo o Kristiana voahosotse reo miomba ty iegne naho ty hazavagne? Ino ty lesogne azo ty Kristiana iaby ianaragne boake amy io? Andao tika hamale o fagnonteneagne reo.

BOAKE AMY TY IEGNE LE NIFINDRA AMY TY HAZAVAGNE

3. Ino ty oha-drehake nampiasae i Paoly amy ty taratasi’e hoahy o Efesianao?

³ Izao ty nisorate i Paoly hoahy ty Kristiana ta Efesosy agne: “Tagnate ty iegne nareo tie taloha faie amy izao nareo fa agnate ty hazavagne ao.” (Efes. 5:8) Nampiasa ty oha-drehake tihoe iegne naho hazavagne ty Paoly tetoa mba hagnazavagne raha roe mifanohetse. Andao hodinehentika ty anto’e nahavy i Paoly nirehake tie “tagnate ty iegne” o Efesianao tie taloha.

4. Nanao akore o Efesianao taloha ty nianara iareo ty hamarenagne?

 ⁴ Fivavahan-diso. Taloha ty nianara o Efesianao ty hamarenagne naho ty naha Kristiana iareo, le nandevoze ty fampianaran-diso naho ty fanoagne mazỳ iareo. Tamy ty tanà i Efesosy tao ty nisy ty tempoly i Artemisy, andrianagnahare nivavaha o Grikeo. Ty ankamaroa ty ndaty tamy ze fotoagne zay le nihevetse fa agnisa ty raha fito niambake tamy izay io. Nanompo sampy ze ndaty tao. Nanam-bola bey ty lahilahy mahay asa tagnagne tagne satria namboatse naho nivarotse sampy naho ty sare i tempoly i Artemisỳ. (Asa. 19:23-27) Nanao mazỳ ka ty ankamaroa ty ndaty tagne.​—Asa. 19:19.

5. Nanao akore ty findesam-bata ty ndaty ta Efesosy tao?

⁵ Findesam-batagne maloto. Niraty findesam-batagne ty ndaty ta Efesosy tao sady tsy nahamegnatse iareo zay. Mateteke ro nirehafegne tamy ty toeragne fihisagne naho tamy ty fete ara-pivavahagne tagne ty rehake maloto. (Efes. 5:3) Maro tamo o Efesianao areke ty tsy nisy “tragno-kegna’e sasa.” Midika ara-bakiteny tihoe “tsy maharey manaintaigne sasa” o rehake iohoe. (Efes. 4:17-19) Taloha ty nianara iareo ty fitsipy i Jehovah miomba ty soa naho ty raty, le tsy nagnenjeke iareo ty eretseretse iareo naho fa nanao raha raty iareo. Izay ty nahavy i Paoly nirehake tie “maiegne ara-tsaigne naho lavitse ty fiaignagne boake aman’Agnahare” iareo.

6. Nagnino ty Paoly ro nirehake tamo o Efesianao tie fa ‘agnate ty hazavagne ao iareo hinane zao?’

⁶ Faie ty ila’e amo o Efesianao le niala tamy iegney. Nanoratse ty Paoly tie “fa agnate ty hazavagne nareo hinane zao satria nareo fa tafaharo amy i Tompo.” (Efes. 5:8) Niaigne nifagnarake tamy ty Saontsy i Jehovah iareo, le manahake ty hazavagne nitarike iareo zay. (Sal. 119:105) Nialà iareo ty fombafomba ty fivavahan-diso naho ty findesam-batagne maloto. Nanjare ‘nanahake an’Agnahare’ iareo sady nanao ze niazo iareo natao mba hanompoagne i Jehovah naho hampifaleagne aze.​—Efes. 5:1.

7. Ino ty itovizantika amy ty Kristiana ta Efesosy agne?

 ⁷ Manahake izay ka fa taloha ty nahafantarantika ty hamarenagne, le tamo o fivavahan-disò agne naho niraty findesam-batagne tika. Ty ila’e amantika zao nankalaza ty fete ty fivavahan-diso. Ty ila’e ka naloto findesam-batagne. Faie naho fa nianatse ty fitsipy i Jehovah miomba ty soa naho ty raty tika le niova. Nanomboke nampifagnarahentika tamy ty zoton’arofo’e ty fomba fiaignantika. Voka’e, nahazo fitahiagne maro tika. (Isaia 48:17) Faie mbe toko’e hitao tika ty amy izao. Mila magnalavitse i iegne fa nialàntikagney tika, le “mandeha amy ty mazava” avao. Akore ty hanoantika izay?

IALAO TY IEGNE

8. Arake ty Efesianina 5:3-5, ino ty nila nialà o Efesianao?

⁸ Vakio ty Efesianina 5:3-5. Mba hagnalaviragne ty findesam-batagne raty, le nila nandietse ze raha tsy mampifale i Jehovah o Kristiana ta Efesosy tagne reo. Tsy ty fijangajangagne avao fa agnisa izay ka ty rehake maloto. Naniahy iareo ty Paoly fa mila miala o raha reo iareo naho te “handova i Fanjakàn’Andrianagnahare naho i Kristỳ.”

9. Nagnino tika ro tsy toko’e hanao raha hahavy antika haloto findesam-batagne?

⁹ Mila mitao avao ka tika mba tsy hanao ty “asa ty nofotse fanoe ty ndaty amy ty iegne.” (Efes. 5:11) Tena maregne tihoe ho mora hanao raty ty ndaty raike arakarake ty itsanogna’e ndra irehafa’e naho agnentea’e raha maloto. (Gen. 3:6; Jak. 1:14, 15) Tamy ze firenena raike zay, le nisy vavolombelogne maromaro namorogne goropy tamy tragnom-porarotse fifandrambesagne ao. Tamy ty voaloha’e le nirehake ty miomba i Jehovah naho ty hamarenagne ty ankamaroa iareo. Naho fa nandeha ty fotoagne, le nanomboke nirehake raha tsy mampifale i Jehovah iareo. Miomba ty filàgne ty tena ankamaroa ty raha nirehafe iareo. Tafara tatoy, le maro tamy iareo ty nieke tie noho ty rehake maloto natao iareo ty nitarike iareo hijangajanga.

10. Akore ty fomba amitaha i Satana antika? (Efesianina 5:6)

¹⁰ Mamitake antika ty tontolo i Satana toy mba hahavy antika hino tie tsy mampagnino ty manao ty raha saontsie i Jehovah tie raty naho maloto. (2 Pet. 2:19) Tsy vaovao amantika zay! Agnisa ty fitake ampiasae i Devoly tihoe atao’e ze hahavy o ndatio tsy hahay hagnambake ty mete naho ty tsy mete. (Isaia 5:20; 2 Kor. 4:4) Tsy mahalatsa areke naho maro amy ty filma naho ty raha aseho amo o tele eo vaho ty hevetse amy internet ao ro mifanohetse amy ty fitsipy i Jehovah! Mamitake antika ty Satana mba hahavy antika hieretseretse tie ty fomba fiaignagne maloto le tsy raty fa mahafale naho mampisy dika’e ty fiaignantika.​—Vakio ty Efesianina 5:6.

11. Nagnino ty tantara i Angela ro magnampe antika hampihatse ty torohevetse amy Efesianina 5:7 ao? (Henteo i sarey.)

¹¹ Tea i Satana naho mifandrambe amy ty ndaty tsy magnorike ty fitsipy i Jehovah tika amy izay ho sarotse amantika ka ty tsy hivalike. Noho izay le nandrisike o Efesianao ty Paoly tie: “Ko manao manahake ty atao iareo.” (Efes. 5:7) Faie mila mitao mandikoatse o Efesiana talohao tika satria tsy tihoe mivantagne avao ty ifandrambesantika amo o ndatio fa eo ka ty amo o tragnom-porarotseo ao. Mitoboke Azia agne ty Angela a. Nitrea’e tie magnoho-doza o tragnom-porarotseo. Hoe reke: “Niova tsikedetsikede ty fomba fisaignako. Nanjare tsy nisarotse tamako ty ‘niragnetse’ amy ty ndaty tsy magnaja ty  fitsipy ty Baiboly. Nanomboke nieretseretse raho tie tsy magnahy ty fomba fiaignagne raty tsy mampifale i Jehovah.” Faie nisy androanavi-pagnahy nagnampe i Angela hanao fiovagne. Hoe reke: “Raha ara-pagnahy hinane zao ty afenoko ty saiko fa tsy raha amo o tragnom-porarotseo ao.”

12. Ino ty hagnampe antika hagnorike ty fitsipy i Jehovah miomba ty soa naho ty raty?

¹² Mila toherentika ty fomba fiheve ty tontolo toy tie tsy raty ty maloto findesam-batagne. Fantantika fa tsy maregne zay. (Efes. 4:19, 20) Mila magnontane tegna tika tie: ‘Manao ze azoko atao vao raho mba tsy hifandrambe tsy amy ty anto’e amy ty mpiara-miasa, mpiara-mianatse naho ty ndaty hafa tsy magnorike ty fitsipy i Jehovah? Bey herim-po vao raho le manohagne ty fitsipy i Jehovah ndra tie hatao iareo minegne aza?’ Arake ty 2 Timoty 2:20-22, le mila mitao soa ka tika naho fa mifily ty ndaty hataontika namagne maifitse amo o fiangonagneo eo. Tadidientika avao fa va’e tsy hagnampe antika tsy hivalike amy i Jehovah ty ila’e amy ty ndaty amo o fiangonagneo eo.

ATORÒ TIE “ANA TY MAZAVA” NAREO

13. Ino ty dika tihoe “ana ty mazava nareo?” (Efesianina 5:7-9)

¹³ Nandrisike ty Kristiana ta Efesosy tao ty Paoly mba hampiseho tie “ana ty mazava” iareo fa tsy tihoe handietse ty iegne avao. (Vakio ty Efesianina 5:7-9.) Ino ty dika izay? Midika zay fa mila mampiseho avao tikagne tie tena Kristiana isan’andro. Ty fomba raike anoagne izay, le ty fikezahagne hamaky naho hianatse Baiboly amo o boke Ara-baibolintikagneo. Tena ilaegne ty mandineke ty ohatse soa naho ty fampianara i Jesosy Kristy, i “hazavà ty tontolo toỳ.”​—Jaona 8:12; Ohab. 6:23.

14. Akore ty agnampea ty fagnahy masigne antika?

¹⁴ Mipay ty fagnampea ty fagnahy masin’Agnahare ka tikagne mba hagnampe antika hampiseho avao tie “ana ty mazava.” Fa nagnino? Satria tsy mora tihoe halio findesam-batagne avao amy ty tontolo maloto toy eto. (1 Tes. 4:3-5, 7, 8) Afake magnampe antika mba handietse ty toe-tsay ty tontolo toy ty fagnahy masigne, agnisa izay ty filozofia naho  ty hevetse mifanohetse amy ty fomba fiheven’Agnahare. Afake magnampe antika ka ty fagnahy masigne mba hahafahantikagne hanagne “hasoa toetse isan-karaza’e naho hamarenagne.”​—Efes. 5:9.

15. Akore ty fomba hahazoantika fagnahy masigne? (Efesianina 5:19, 20)

¹⁵ Mila mivavake tika mba hahazo fagnahy masigne. Nirehake ty Jesosy fa “hagnomey fagnahy masigne hoahy ze mangatake ama’e” ty Jehovah. (Lioka 11:13) Naho fa miarake midera i Jehovah am-pivoriagne agne ka tika le mahazo fagnahy masigne. (Vakio ty Efesianina 5:19, 20.) Noho ty fiasa ty fagnahy masigne amantika, le hagnampe antika mba hanagne fomba fiaignagne mampifale i Jehovah zay.

16. Ino ty hagnampe antika handrambe fanapahan-kevetse soa? (Efesianina 5:10, 17)

¹⁶ Naho fa misy fanapahan-kevetse lahibey ataontika, le mila ‘fantarentika ze zoton’arofo i Jehovah’, le avy eo manao raha mifagnarake amy izay tika. (Vakio ty Efesianina 5:10, 17.) Mipay ty fomba fiheve i Jehovah tika naho fa mikaroke ty toro lala ty Baiboly azontika ampiharegne amy ty raha iaignantika. Naho fa mampihatse i toro lalagney amy izay tika, le handrambe fanapahan-kevetse soa.

17. Akore ty hampiasaentika ty fotoantika am-pahendreagne? (Efesianina 5:15, 16) (Henteo i sarey.)

¹⁷ Nanoro hevetse o Efesianao ty Paoly mba hampiasa soa ty fotoa iareo. (Vakio ty Efesianina 5:15, 16.) Teà i “ratỳ” zane hoe i Satana naho tondregne amy ty raha amy ty tontolo toy eto tika. (1 Jaona 5:19) Va’e hanomboke hifantoke amy ty vola, fianaragne naho ty asa ty Kristiana raike fa tsy amy ty fomba hahafaha’e mampitombo ty fanompoa’e i Jehovah. Naho izay ty raha misy le magnaporofo zay fa nifindra ama’e ty toe-tsay ty tontolo toy. Ie aloha tsy raty o raha reo, faie tsy toko’e ho ireo ty raha lahibey amy ty fiaignantika. Mba hahavy antika hampiseho avao areke tie “ana ty mazava”, le mila ‘mampiasa  soa ty fotoantikagne’ tika, le mifantoke amy ty raha tena lahibey.

18. Ino ty natao i Donald mba hampiasa’e soa ty fotoa’e?

¹⁸ Mipaliava fomba hahafaha’o mampitombo ty fanompoa’o i Jehovah. Izay ty natao i Donald mitoboke Afrika Atimo agne. Hoe reke: “Nandineke ty raha misy ahy raho, le nangatake tamy i Jehovah mba hagnampe ahy hampitombo ty fanompoako. Nivavake raho mba hahatrea asa hahafahako mampitombo ty fotoagne itoriako. Noho ty fagnampea i Jehovah, le nahatrea asa mete soa raho. Nanomboke nanao fanompoagne marain-tsy hariva areke zahay mirovaly.”

19. Akore ty hahafahantika ho “ana ty mazava” avao?

¹⁹ Nagnampe o Kristiana ta Efesosy agneo mba tsy hivalike ty taratasy nalefa i Paoly hoahy iareo. Hagnampe antika ka ty torohevetse ao. Arake ty nidinehentika, le magnampe antika hifily soa ty fihisagne ataontika naho ty ndaty ifandrambesantika io. Mandrisike antika mba hianatse Baiboly tsy tapake ka io mba hahavy ty hazavà ty hamarenagne hitari-dalagne antika. Asongadigne ao ka fa tena ilaegne ty fagnahy masigne satria magnampe antika hanagne toetse soa io. Hahay handrambe fanapahan-kevetse mifagnarake amy ty fomba fisaigna i Jehovah tika naho mampihatse ty raha nisorate i Paoly. Naho manao o raha reo tika, le hiala amy ty iegne amy ty tontolo toy eto fa hijanogne amy ty hazavagne ao avao!