1. Ino ty lesogne mampahery nampianare i Jehovah i Abrahama?

 TSY OMBIA ho haligno i Abrahama o fifampirehafagne iohoe. Nisaontsy tama’e tamy ty alala ty anjely ty Jehovah tie horavà’e ty tanà i Sodoma naho i Gomora. Nivali-doha o lahilahy tsy nivalike iohoe naho fa naharey izay. Nagnontane hoe izao reke: “Le haringa’o reketse ty raty fagnahy vao ty ndaty maregne? ... Tsy hanao ty rare’e vao i Mpitsara ty tane toy iabỳ?” Nanam-paharetagne ty Jehovah, le nampianatse ty lesogne tena lahibey toy o nama’e tena tea’e iohoe: Tsy ombia handringagne ty ndaty maregne ty Andrianagnahare. Mahasoa sady mampahery antika iaby amy izao o lesogne iohoe.​—Gen. 18:23, 33.

2. Nagnino tika ro afake matoky fa manao ty rare’e naho mamindra fo ty Jehovah naho fa mitsara?

² Nagnino tika ro matoky fa manao ty rare’e naho mamindra fo ty Jehovah naho fa mitsara? Satria fantantika fa “mivazoho ty fo” o ndatio ty Jehovah. (1 Sam. 16:7) Mahaonigne soa ty “agnate ty fo ty ndaty tsikiraidraike” ao reke. (1 Mpanj. 8:39; 1 Tan. 28:9) Tena mahalatsa zay. Hendre lavitse mandikoatse antika ty Jehovah, le tsy hotakantika amy ty fomba feno ty anto’e mahavy aze mandrambe fanapahan-kevetse ila’e. Nirehake miomba i Jehovah Andrianagnahare hoe izao ty apostoly Paoly: “Tsy taka ty saigne vata’e ty fitsarà’e!”​—Rom. 11:33.

3-4. Ino ty fagnonteneagne va’e hoeretseretentika kindraike, le ino ty hodinehentika amy ty lahatsoratse toy ato? (Jaona 5:28, 29)

³ Faie va’e mbe hagnontane manahake i raha nagnontenea i Abrahamay avao tika. Va’e hieretseretse tika tie: ‘Mbe hovelomegne indraike vao i ndaty naringa i Jehovah rey amy ty hoavy, agnisa izay ohatse ty ndaty ta Sodoma naho Gomora  tao? Mete ho agnisa ty ndaty ‘tsy maregne hatsangagne’ vao ty ila’e amy iareo?’​—Asa. 24:15.

⁴ Andao tika hagnente ty ni-fahatakarantika ty miomba ty famelomagne ty mate. Vaho tsiela zay, le nahitsy ty fahatakarantika miomba ty ‘famelomagne ho amy ty fiaignagne’ naho ty ‘famelomagne ho amy ty fitsaràgne.’ a (Vakio ty Jaona 5:28, 29.) Noho i fagnazavagne vaovaoy, le misy amy ty raha ila’e takantika ka mila ahitsy. Hirehake izay tika amy ty lahatsoratse toy naho amy ty lahatsoratse magnarake. Hodinehentika hey ty raha tsy fantantika naho ty raha fantantika miomba ty fitsaràgne ara-drare’e atao i Jehovah.

INOGNE TY RAHA TSY FANTANTIKA?

5. Ino ty raha nirehafe ty boke aman-gazetentika taloha miomba ty ndaty naringagne ta Sodoma naho Gomora ao?

⁵ Taloha o boke aman-gazetentikagneo, le nagnazava miomba ty raha hanjò ze ndaty hevere i Jehovah ho tsy maregne. Nirehake tika tamy izay fa tsy hovelomegne amy ty mate sasa ty ndaty tsikiraidraike naringa i Jehovah, agnisa izay ty ta Sodoma naho Gomora tao. Faie naho fa avy nivavake naho nandineke soa ty miomba ze raha zay o mpanompo azo atokisagneo, le tsy afake mirehake tika tie tena maregne zay. Ino ty anto’e?

6. Mirehafa ohatse tsiampeampe miomba ty lilim-pitsaràgne nampihare i Jehovah tamo o ndaty tsy maregneo. Ino ty raha tsy rehafe ty Baiboly miomba izay?

⁶ Dineho ty ohatse ila’e amy Baiboly ao. Maro ty fitantaragne amy Baiboly ao mirehake miomba ty lilim-pitsaràgne nampihare i Jehovah tamy ty ndaty tsy maregne. Agnisa izay i ndaty maro tsy vatse isahegne nimate tamy i Safodranoỳ, ndra i firenena fito nampandringane i Jehovah o vahoa’eo tamy i tane nampitamaegney aoy, ndra i maramila Asyriana 185 000 nabaibay ty anjely i Jehovah raike tagnate ty halegne raikey. (Gen. 7:23; Deot. 7:1-3; Isaia 37:36, 37) Amo o raha niseho reo, mirehake vao ty Baiboly fa horingane i Jehovah nainai’e sady tsy hovelome’e sasa ty tsikiraidraike amo o ndaty reo? Oho’o tsy izay. Nagnino tika ro afake mirehake izay?

7. Ino ty raha tsy fantantika miomba ty ndaty naringagne tamy i Safodranoy ndra ty ndaty naringagne ta Kanana tao? (Henteo i sare amy fogno’ey.)

⁷ Ndra tie naringa i Jehovah miarake iaby aza o ndaty reo, le tsy fantantika ty fomba nitsarà i Jehovah ty tsikiraidraike amy iareo. Tsy haintika ka tie nanagne fahafahagne hianatse ty miomba i Jehovah naho nibebake vao i ndaty vinono’e rey. Rehafe ty Baiboly tie ‘ni-mpitory ty hamarenagne’ ty Noa tamy ty fotoa i Safodranoy. (2 Pet. 2:5) Faie tsy mirehake reke tie nikezake nitory tamy ty ndaty tsikiraidraike tamy izay ty Noa tamy ireke namboatse i Sambofiara beỳ. Manahake izay ka ty raha nisy tamy ty firenena ta Kanana tagne. Tsy fantantika naho nanagne fahafahagne hianatse miomba i Jehovah naho hagnova ty findesam-bata’e ty ndaty raty fagnahy tagne.

8. Ino ty raha tsy fantantika miomba ty ndaty ta Sodoma naho Gomora tao?

⁸ Manao akore ka ty miomba i ndaty nimate naringa i Jehovah ta Sodoma naho Gomora tagne rey? Nisy lahilahy raike maregne atao tihoe Lota nitoboke tao. Faie fantantika vao tie nitory tamy ze ndaty tao iaby ty Lota? Oho’o. Tena niraty ty ndaty tao, faie nitaka iareo soa vao ty atao tihoe soa naho raty? Eretsereto moa i lahilahy maro ho namahotse i vahiny i Lotay rey. Rehafe ty Baiboly tie “nanomboke amy ty ajaja lahilahy hatrake amy ty lahilahy antetse” ty nanao izay. (Gen. 19:4; 2 Pet. 2:7) Tena haintika vao tie nanapa-kevetse ty tsy hamelogne amy ty mate o ndaty  reo ty Jehovah, i Andrianagnahare mpamindra fo oy? Tsy afake mirehake izay tika. Nagnomey toky i Abrahama ty Jehovah fa tsy handringagne i tanàgney naho misy ndaty maregne folo ty ao. (Gen. 18:32) Faie tsy maregne i ndaty rey, le rare’e ty ahy i Jehovah naho nandringagne iareo. Faie afake mirehake vao tika tie tsy hisy ndra raike amy i ndaty tao rey ho agnisa ty ndaty ‘tsy maregne hatsangagne’? Aha’a, tsy afake mirehake izay tika!

9. Ino ty raha tsy fantantika miomba i Solomona?

⁹ Fagnampe izay, le treantika amy Baiboly ao fa nisy ndaty maregne nanjare tsy maregne. Ohatse zao ty Solomona Mpanjaka. Nifanta’e soa ty Jehovah naho ty fomba toko’e hanompoagne aze, le tena nitahy aze ty Jehovah voka izay. Faie nanomboke nanompo sampy reke tafara izay. Tena nahavignetse i Jehovah sady nisy voka’e raty tamo o firene o Israelio tan-jato’e taogne maro ze fahotagne natao’e zay. Naho fa nimate ty Solomona le rehafe ty Baiboly tie “nimate nagnorike ty razambei’e” reke, agnisa izay ty Davida Mpanjaka. (1 Mpanj. 11:5-9, 43; 2 Mpanj. 23:13) Midika vao zay tie mbe hatsanga i Jehovah amy ty mate ty Solomona satria izay ty irehafa ty Baiboly ty fomba nandevegnagne aze? Tsy mirehake izay ty Baiboly. Faie va’e hieretseretse izay ty ila’e satria mirehake ty Baiboly tie “ze mate le votsotse amy ty hakeo’e.” (Rom. 6:7) Maregne zay faie tsy midika io tie hatsangagne iaby ze kila ndaty mate satria managne zo hovelomegne. Fagnomezagne boake amy i Andrianagnahare hateay ty famelomagne amy ty mate. Hagnomey izay hoahy ze ndaty magniry hanompo aze nainai’e Reke. (Joba 14:13, 14; Jaona 6:44) Hahazo ze fagnomezagne zay ka vao ty Solomona? Tsy fantantika zay fa i Jehovah avao ty mahay aze. Ty fantantika le tihoe hanao ty rare’e ty Jehovah.

INO TY RAHA FANTANTIKA?

10. Ino ty tsapa i Jehovah miomba ty fandringanagne o ndatio? (Ezekiela 33:11) (Henteo i sarey.)

¹⁰ Vakio ty Ezekiela 33:11. Nisaontsie i Jehovah amantika ty raha tsapa’e naho fa mitsara o ndatio reke. Nirehake raha mitovy amy ty nisorate i Ezekiela mpaminany hoe izao ty apostoly Petera: ‘Tsy tea i Jehovah hisy horingagne o ndatio.’ (2 Pet. 3:9) Mampahery antika ze rehake zay. Fantantika fa i Jehovah le tsy te handringagne o ndatio nainai’e naho tsy tihoe misy anto’e soa toko’e hanoa’e izay. Tena mamindra fo reke le manao izay naho mbe azo’e atao.

11. Ia ty ndaty tsy hovelomegne amy ty mate, le akore ty ahafantarantika izay?

¹¹ Ino ty raha fantantika miomba i ndaty tsy hovelomegne amy ty mate rey? Mirehake ohatse tsiampeampe miomba izay ty Baiboly. b Nirehafe i Jesosy zao fa tsy hovelomegne amy ty mate ty Jodasy Iskariota. (Mar. 14:21; Jaona 17:12) c Nisatry raha nanohetse i Jehovah Andrianagnahare naho i Ana-dahi’ey ty Jodasy. (Mar. 3:29.) Nirehake ka ty Jesosy fa tsy hovelomegne amy ty mate ty ila’e amy i mpinday fivavahagne nanohetse aze rey. (Mat. 23:33; Jaona 19:11) d Nampitao o mpivalim-pinoagne tsy nibebake reo ka ty apostoly Paoly fa tsy hovelomegne amy ty mate iareo.​—Heb. 6:4-8; 10:29.

12. Ino ty raha fantantika miomba ty famindram-po i Jehovah? Magnomeza ohatse.

¹² Nitreantika tambone teo fa mamindra fo ty Jehovah sady “tsy tea’e hisy horingagne” o ndatio. Akore ty fomba nanehoa’e izay tamy ty ndaty ila’e nanao fahotagne lahibey? Nanao  fahotagne lahibey ty Davida Mpanjaka. Nijangajanga naho namono ndaty ohatse reke. Faie naho fa nibebake ty Davida le namela aze ty Jehovah, i mpamindra fo oy. (2 Sam. 12:1-13) Tena nanao raha raty maro ty Manase Mpanjaka tamy ty ankamaroa ty fotoagne niaigna’e. Ndra tie teo zay, le namindra fo naho namela ty helo i Manase ty Jehovah satria tena nibebake reke. (2 Tan. 33:9-16) O ohatse rehoe le maniahy antika tie mamindra fo ty Jehovah naho fa oni’e tie misy anto’e soa toko’e hanoa’e izay. Hovelome i Jehovah o ndaty reo satria nahatsapa tie raty ty raha natao’e sady nibebake.

13. a) Nagnino ty Jehovah ro nampiseho famindram-po tamo o Ninivitao? b) Ino ty nirehafe i Jesosy miomba o Ninivitao tafara tatoy?

¹³ Haintika ka fa namindra fo tamo o Ninivitao ty Jehovah. Hoe ty Andrianagnahare tamy i Jona: “Fa avy agnatrehako eto ty haratia’e.” Faie naho fa nibebake iareo, le namela iareo taman-kasoa fagnahy ty Jehovah. Tena namindra fo mandikoatse i Jona ty Jehovah. Naniahy o mpaminany niboseke iohoe reke fa “tsy mahafantatse ty soa naho ty raty” o Ninivitao. (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11) Nampiasa o ohatse iohoe ty Jesosy tafara tatoy mba hampianaragne miomba ty rare’e naho ty famindram-po i Jehovah. Nirehake reke tie “amy i Andro Fitsaràgney, le hovelomegne amy ty mate” o Ninivita nibebakeo.​—Mat. 12:41.

14. Midika ho ino hoahy o Ninivitao i ‘famelomagne amy ty mate mba hotsaraegney’?

¹⁴ Amy ty “fitsaràgne” manao akore ty “hamelomagne amy ty mate” o Ninivitao? Nampianatse ty Jesosy fa hisy ndaty “hovelomegne mba hotsaraegne.” (Jaona 5:29) I Fanjakà’e Arivo Taogney ty tea’e horehafegne satria amo o fotoagne iohoe ty hamelomagne ty “maregne naho ty tsy maregne.” (Asa. 24:15) “Hovelomegne mba hotsaraegne” ty ndaty tsy maregne ty amy izay. Midika zay tie afara ty hamelomagne iareo amy ty mate le handineke naho hagnara-maso ty fomba fiaigna iareo naho ty fomba handrambesa iareo ty raha ampianaregne iareo ty Jehovah naho i Jesosy. Naho misy Ninivita raike velomegne amy ty mate mandietse tsy hagnorike ty fivavahagne maregne, le tsy henga i Jehovah hiaigne nainai’e reke. (Isaia 65:20) Faie ze mifily ty hanompo i Jehovah tsy hoe izay. Hanagne fahafahagne ty hiaigne nainai’e iareo!​—Dan. 12:2.

15. a) Nagnino tika ro tsy toko’e hirehake tie tsy hisy amy i ndaty naringa i Jehovah ta Sodoma naho Gomora tao rey hatsangagne amy ty mate? b) Akore ty fahatakarantika i rehake amy Joda 7 aoy? (Henteo ty efajoro tihoe “ Ino ty Tea i Joda Horehafegne?”)

 ¹⁵ Nirehake ty Jesosy fa ho moramora ty hahazo i ndaty ta Sodoma naho Gomora tao rey amy “i Andro Fitsaràgney” naho ampitahaegne amy ty hahazo i ndaty nandietse aze naho ty fampianara’e rey. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Lioka 10:12) Nampiasa ohatse avao vao ty Jesosy ty teo mba hampisehoagne fa raty nandikoatse ty ndaty ta Sodoma naho Gomora tao i ndaty tamy ty andro’e rey? Oho’o. Tadidio fa naho fa nirehake reke tie hovelomegne amy ty mate “amy i andro fitsaràgney” o Ninivitao, le hovelomegne vata’e ty tea’e horehafegne. Hoe izay ka areke ty tea’e horehafegne naho fa nirehake miomba ty ndaty ta Sodoma naho Gomora tao reke. “Andro Fitsaràgne” raike avao ty tea’e horehafegne amy ireo. Tadidio fa nirehake ty Jesosy tie agnisa ty ‘hovelomegne amy ty mate mba hotsaraegne’ ty ndaty “zatse nanao raty.” (Jaona 5:29) Nanao raty nanahake o Ninivitao ty ndaty ta Sodoma naho Gomora tao. Faie nanagne fahafahagne hibebake o Ninivitao. Naho izay le mbe hovelomegne amy ty mate ty ila’e tamy i ndaty ta Sodoma naho Gomora tao rey, le hanagne fahafahagne hibebake ka. Va’e ho afake hampianatse iareo ty miomba i Jehovah naho i Jesosy Kristy tika.

16. Ino ty fantantika mahakasike ty fanapahan-keve i Jehovah miomba tihoe ia ty hovelomegne amy ty mate? (Jeremia 17:10)

¹⁶ Vakio ty Jeremia 17:10. Mirehake ty raha fantantikagne miomba ty fitsarà i Jehovah o andine’e iohoe, le tihoe: “Mandineke ty fo naho mamantatse ty eretseretse laleke” lognandro ty Jehovah. Naho fa hanapa-kevetse reke tie ia ty hovelomegne amy ty mate le “hamale ty tsikiraidraike arake ze atao’e” reke. Hentetse ty Jehovah faie mamindra fo ka naho fa ilaegne zay. Tsy toko’e hirehake areke tika tie tsy hovelomegne amy ty mate sasa ty ndaty raike naho tsy tihoe fantantika tie mirehake izay ty Baiboly!

“HANAO TY RARE’E I MPITSARA TY TANE TOY IABỲ”

17. Ino ty raha hiseho amy ze ndaty iaby nimate?

¹⁷ An-tapetrisa’e ty ndaty mate naho fa nagnorike i Satana ty Adama naho i Eva le nanohetse  i Jehovah Andrianagnahare. “Fahavalo” tena raty o fateo! (1 Kor. 15:26) Ino ty raha hiseho amo o ndaty iaby nimateo? Hisy ndaty miiake 144 000 amo o mpanonjohy ty lia i Kristy tsy nivalike reo, hovelomegne ho an-dagnitse agne. (Apok. 14:1) Hisy lahilahy naho ampela maro tsy nivalike sady tena tea i Jehovah ka hovelomegne amy ty famelomagne ty ndaty maregne. Hiaigne nainai’e an-tane etoy iareo naho mikezake ho maregne avao agnate i Fanjakagne Arivo Tao i Kristỳ ao naho amy i fitsapagne fara’ey. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Agnate o Arivo Taogne iohoe ka, ze ndaty tsy maregne agnisa izay ze tsy nanompo i Jehovah ndra ze zatse nanao raty, le hanagne fahafahagne hagnova ty fomba fiaigna’e le hanompo i Jehovah Andrianagnahare. (Lioka 23:42, 43) Faie ty ndaty raty fagnahy ila’e nanohetse i Jehovah naho ty fikasà’e, le tsy hovelome’e amy ty mate.​—Lioka 12:4, 5.

18-19. a) Nagnino tika ro afake matoky ty fitsarà i Jehovah o ndaty nimateo? (Isaia 55:8, 9) b) Ino ty raha hodinehentika amy ty lahatsoratse magnarake?

¹⁸ Tena afake matoky vao tika fa manao ty rare’e lognandro ty Jehovah ndra inogn’ino fanapahan-keve’e amy ty fitsaràgne o ndatio? Ie! Nitaka i Abrahama soa fa voririke, managne ze fahendreagne iaby sady mamindra fo ty Jehovah, i “Mpitsara ty tane toy iabỳ.” Nampiofagne naho nanendre i Ana-dahi’ey mba hitsara ze kila ndaty iaby reke. (Jaona 5:22) Mahafantatse soa ty agnate ty fo ty ndaty tsikiraidraike ao iareo miroanake. (Mat. 9:4) “Hanao ty rare’e” lognandro reke naho fa mitsara ty ndaty tsikiraidraike!

¹⁹ Lonike areke tika ho tapa-kevetse ty hatoky i Jehovah naho ty fanapaha-kevetse rambese’e. Fantantika fa tsy mahay mitsara tika fa ireke raike avao ty mahay izay! (Vakio ty Isaia 55:8, 9.) Matoky areke tika fa i Jehovah naho i Jesosy ty hanao ze fitsaràgne iaby. Fantantika ka fa hanao ty rare’e naho hamindra fo manahake an-dRae’e ty Jesosy, i Mpanjakantikay. (Isaia 11:3, 4) Akore ka ty fomba hitsarà i Jehovah naho i Jesosy o ndatio amy i haoreagne lahibeỳ? Ino ty raha tsy fantantika miomba izay, le ino ty raha fantantika? Hamale izay ty lahatsoratse magnarake.