1. Ino ty va’e ho voka o hakiviagneo amantika?

MIATREKE olagne tika isan’andro, le tsy maintsy manao ze azontika atao tika mba hiatrehagne aze. Fa irehe vao tsy magneke tie vao mainke sarotse ty miatreke ty olagne mahazo antika naho fa kivy tika? Mila tadidientika fa mahavy antika hihevetse ty tegnantika ho tsy misy dika’e naho tsy ho fale o hakiviagneo. Hoe ty Ohabolana 24:10: “Kivy vao rehe amy ty andro mahaore? Naho izay, le hihegne ty heri’o.” Tena maregne zay. Naho fa itika kivy, le mahatsiaro ho tsy managne hery hiatrehagne ty raha sarotse manjò antika.

2. Ino iaby ty raha va’e hahavy antika ho kivy, le ino ty hodinehentikagne ato?

² Maro ty anto’e mahavy antika ho kivy. Va’e ty hadisoagne nataontika ohatse zay, ndra ty fahalementika ndra noho itika tsy salama. Va’e ho kivy ka tika naho fa tsy azontika ty tombotsoam-panompoagne nirientikagne, ndra naho fa tsy mitsanogne ty hafatse torientikagne ty ndaty amy i faritaney ey. Hodinehentikagne amy ty lahatsoratse toy tie inogne ty hagnampe antika tsy ho kivy naho fa miseho ty raha hoe ireo.

3. Ino ty hagnampe antika tsy hihevetse ty tegnantika ho tsy misy dika’e?

³ Mateteke tika le avy le mieretseretse ty tegnantika ho tsy misy dika’e naho fa mandineke ty hadisoagne nataontika naho ty fahalementika. Va’e hieretseretse aza tika tie tsy tea i Jehovah hiaigne amy i Paradisay ao noho i hadisoagne nataontikagney. Faie tsy soa ty hieretseretantika hoe izay. Ino areke ty toko’e hataontika? Mila tadidientika fa i Jesosy avao ro rehafe ty Baiboly tie tsy manan-tahigne. (Rom. 3:23) Faie ndra tie eo  zay, le tsy mifantoke amy ty fahadisoagne ataontika ty Jehovah sady tsy mitamà antika ho voririke. Te hagnampe antika reke satria Rae bey hatea. Manam-paharetagne ka reke. Oni’e fa tsy mora amantika tihoe mikezake hanao ty soa naho ty tsy hihevetse ty vatantika ho tsy misy dika’e, le vognogne hagnampe antika reke.​—Rom. 7:18, 19.

4-5. Nagnino ty raha rehafe ty 1 Jaona 3:19, 20 ro nagnampe i rahavaventika roe rey tsy ho kivy?

⁴ Dineho ohatse ty raha niaigna i Deborah naho i Maria. * Tsy mba naneho hatea tamy i Deborah ty keleia’e sady nagnambanembane aze tamy ireke mbe nikede. Tsy mba niderae iareo ka reke. Naho fa nibey areke ty Deborah, le nanjare nihevetse ty vata’e ho tsy misy dika’e. Ndra tie hadisoagne kede avao aza ty atao’e, le fa mieretseretse reke tie: ‘Tena tsy ho vitako ze o hanao ty soa zao.’ Hoe izay ka ty raha nanjò i Maria. Nagnambanembane aze avao ka ty longo’e, le nanjare nihevetse ty vata’e ho tsy misy dika’e reke. Ndra tie fa nivita badisa aza reke, le mbe nieretseretse avao tie tsy fagneva ty hinday i tahinan’Andrianagnaharey.

⁵ Faie ndra tie teo zay, le tsy nikivy iareo fa nanohy ty fanompoa iareo avao. Ino ty nagnampe iareo? Nivavake mafe tamy i Jehovah iareo, le nivorahe iareo tama’e iaby ze raha nitsapa iareo. (Sal. 55:22) Nianara iareo ka fa ony i Jehovah iaby ze kila raha niaignantika taloha, le nahavy antika hihevetse ty tegnantika ho tsy misy dika’e. Faie vazoho’e ka fa managne toetse soa tika, ndra tie va’e tsy ho voamarentika aza zay.​—Vakio ty 1 Jaona 3:19, 20.

6. Ino ty va’e ho tsapa ty ndaty raike naho fa rese ty fahaleme’e reke?

⁶ Misy Kristiana ka mikezake mafe mialy amy ty fahaleme’e. Faie misy fotoagne iareo va’e mbe ho rese ze fahaleme iareo zay, hafara’e kivy. Ara-dalàna tika naho magnamelo-tegna naho fa manota. (2 Kor. 7:10) Faie tsy toko’e hagnamelo-tegna loatse tika, le hieretseretse tie: ‘Tsy ho vitako sasa ze o hiova zao. Le akore moa ty mbe hamelà i Jehovah ahy?’ Faie tsy maregne zay. Naho itika lava mieretseretse hoe izay avao, le va’e hijanogne tsy hanompo i Jehovah sasa. Tsiarovo i raha rehafe i Ohabolana 24:10 tihoey naho itika kivy, le hihegne ty herintika. Ty toko’e hataontika aza, le ty ‘hifandamigne’ amy i Jehovah amy ty alala ty vavake sady mangatake famindram-po ama’e. (Isaia 1:18) Naho fa vazoho i Jehovah tie tena manegnegne rehe amy i raha natao’oy, le hamindra fo ama’o reke. Magnatogna ka androanavi-pagnahy. Tena vognogne  hagnampe azo hifandrambe soa amy i Jehovah indraike iareo.​—Jak. 5:14, 15.

7. Nagnino tika ro tsy toko’e ho kivy naho fa rese ty fahalementika?

⁷ Izao ty raha nirehafe i Jean-Luc, androanavi-pagnahy a Frantsa agne, amo o ndaty mialy mafe amy ty fahaleme’eo: “Amy i Jehovah, ty atao tihoe ndaty maren-tane, le tsy tihoe ndaty mbe lia’e naho nanao fahadisoagne. Fa ndaty raike vognogne hiala naho hagnitsy ty raha tsy mete natao’e.” (Rom. 7:21-25) Naho ihe areke rese ty fahaleme’o, le ko magnamelo-tegna loatse. Ko haligno fa sambe tsy voririke tika iaby, le mila i hasoa fagnahy i Jehovah tsy misy hoe’ey ndra i solovoigney.​—Efes. 1:7; 1 Jaona 4:10.

8. Ia ty azontika angatahagne fagnampeagne naho fa kivy tika?

⁸ Afake mampahery antika o rahalahy naho o rahavaventika agnivo o fiangonagneo eò. Vognogne hitsanogne naho hampahery antika iareo naho fa itika mipay ndaty hirehafagne ty raha tsapantikagne. (Ohab. 12:25; 1 Tes. 5:14) Nisy rahavaventika raike atao tihoe Joy a Nizeria agne zay nialy mafe tamy ty hakiviagne. Hoe reke: “Ho nanao akore koahe ty fiaignako naho tsy teo o mpiara-manompò? Treako tamy ty reha iareo fa tena namale ty vavake nataoko ty Jehovah. Nianarako tamy igne aza tie akore ty hampaherezagne o ndaty kivio.” Mila tadidientika ka fa va’e tsy ho hay o rahalahy naho o rahavaventikagneo tie mipay fampaherezagne tika. Naho fa itika areke kivy, le azontika atao ty magnatogne Kristiana matotse sady mipay fagnampeagne ama’e.

9. Nagnino ty Salamo 41:3; 94:19 ro mampahery antika?

⁹ Matokia fa hanohagne azo ty Jehovah. Naho fa itika marare, le va’e ho sarotse amantika ty hifantoke amy ty lafesoan-draha, lohotsie naho managne aretegne miteza tika. Maregne fa tsy ho sitràgne i Jehovah amy ty fomba mahagaga tika. Faie manohagne naho magnomey hery antika reke mba hahavitantika hiatreke i aretegney. (Vakio ty Salamo 41:3; 94:19.) Va’e handrisike o mpiara-manompò ohatse reke mba hagnampe antika amy ze raha toko’e hataontika an-tragnontikagne agne, ndra hivavake naho hanao bezara ho antika. Ndra va’e hampiasa iareo ka reke mba haniahy antika ty raha mampahery amy ty Saontsi’e ao. Agnisa izay ohatse ty raha fanjaka tamaentika amy i tontolo vaovaoy agne retoa: Tsy harare sasa tika sady tsy hahatsiaro manaintaigne.​—Rom. 15:4.

10. Ino ty nagnampe Isang tsy ho kivy tafara i aksidà nahazo azey?

¹⁰ Niazo ty aksidà ty rahalahy raike atao tihoe Isang a Nizeria agne. Le hoe ze dokotera nitsabo aze zay: “Tsy ho afake handeha sasa rehe.” Hoe ty Isang: “Tena nikivy raho naho fa naharey izay.” Faie lelia’e nikivy avao vao reke? Aha’a, tsy izay. Ino ty nagnampe aze? Hoe reke: “Nivavake tsy tapake tamy i Jehovah naho nianatse ty Saontsi’e zahay mirovaly. Nikezake nankasitrake ty fitahiagne anagnantikagne ka zahay, agnisa izay i fanantenantika hiaigne nainai’e amy i tontolo vaovaoy aoy.”

11. Ino ty nagnampe i Cindy ho fale avao ndra tie narare mafe aza reke?

¹¹ Narare mafe ka ty rahavaventika raike atao tihoe Cindy a Meksika agne, sady va’e ho nahafate aze o arete’e iohoe. Akore ty niatreha’e izay? Isake tie misy dokotera ndra rasaze mikarakara aze, le atao’e tanjogne ty hitory amy iareo. Hoe reke: “Nagnampe ahy tsy hifantoke amy i fandrasagne ahỳ, ndra ty fanaintaignagne va’e ho tsapako ty fanoako izay. Naho fa mifampirehake amy i dokotera ndra i rasaze rey raho, le agnonteneako iareo tie manao akore ty keleia iareo. Agnonteneako indraike  iareo naho fa avy eo tie nagnino iareo ro nijobogne hanao asa sarotse hoe izao. Lasa mora amako amy izay ty mahafantatse tie inogne ty raha mahaliagne iareo. Maro amy i dokotera rey ty nirehake tie mbe lia’e naho nisy marare nagnontane ty fahasalama iareo zao, le nisaotse ahy iareo noho ze raha nataoko zay. Ty ila’e amy iareo aza magnomey ahy ty adiresy iareo ndra ty nimerò telefony iareo. Tsapako tamy i raha sarotse natreheko igne fa tena nagnampe ahy hiaretse ty Jehovah. Faie ty tena tsy nampoizeko, le natao’e ka ze hahafalefale ahy.”​—Ohab. 15:15.

12-13. Ino ty atao o mpiara-manompo amantika marareo ndra fa antetseo mba hahafaha iareo hitory avao, le ino ty voka izay?

¹² Va’e ho kivy ka i ndaty marare ndra tsy afake mandeha rey satria voafetra avao ty raha vita iareo amy ty fanompoagne. Faie mahatrea hirike hitoriagne avao ty ankamaroa iareo. Tsy maintsy najogne tagnate ze fitaovagne vigne zay tagnate ty 37 taogne ohatse ty Laurel, rahavaventika raike a Etazonia agne, mba hahafaha’e miaigne. Niazo ty kansera ka reke, nirasaegne mateteke, sady nisy raha nibijabijagne ty amy ty sandri’e. Faie ndra tie teo reo, le mbe nahatrea fomba hitoriagne avao reke. Nitoria’e ohatse ze dokotera naho ze ndaty niambegne aze. Ty voka’e, nisy ndaty 17 teo ho eo ty nampea’e mba ho lasa Vavolombelo i Jehovah.

¹³ Izao ty soso-kevetse nimey i Richard, androanavi-pagnahy a Frantsa agne, o mpiara-manompo tsy afake miboake ty tragno’e ndra amy ty toeragne fitezagne ndaty fa antetse agne reo: “Asio gazete ndra boke ty amy ty toeragne mora hita amy i efetse misy azoy ao. Amy izay hagnontane miomba irey ty ndaty mandalo eo naho fa mahita aze. Tena mampahery i rahalahy naho i rahavaventika tsy afake mitory isan-tragno rey zay.” Afake mitory an-taratasy naho amy ty alala ty telefony ka iareo.

14. Nagnino ty Davida Mpanjaka ro modely soa ho antika?

¹⁴ Maro ty anto’e va’e hahavy antika tsy hahazo ty tombotsoam-panompoagne irientika. Va’e fa antetse loatse ohatse tika, ndra marare ndra noho ty anto’e hafa. Naho hoe izay ty raha manjò antika, le afake miana-draha boake amy i Davida Mpanjaka tika. Nagniry mafe hagnoregne tempoly hoahy i Jehovah reke, faie tsy ireke ty nijobogne’e hanao izay fa ndaty hafa. Le akore ty natao i Davida? Tena nitohagna’e tamy ty fo’e i ndaty tinendre i Jehovah hagnoregne i tempolỳ sady nagnomey volamena naho volafotsy mba hamitagne i asay reke. Tena modely soa ho antika reke.​—2 Sam. 7:12, 13; 1 Tan. 29:1, 3-5.

15. Ino ty nagnampe i Hugues handrese ty hakivia’e?

 ¹⁵ Najanogne tsy ho androanavi-pagnahy ty Hugues, rahalahy a Frantsa agne, noho ireke nanagne olagne ara-pahasalamagne. Ndra ty asa madinedineke toko’e ho natao’e an-tragno’e ao aza tsy nivita’e iaby. Hoe reke: “Tena nahatsiaro ho tsy misy dika’e raho tamy ty voaloha’e sady tena nikivy. Faie tsiela tafara izay, le treako tie tena ilaeko ty magneke fa voafetra avao ty raha vitako. Nifale areke raho satria nanjare nifantoke amy ty raha mbe azoko atao. Tapa-kevetse raho fa hanohy ty fanompoako avao, manahake i Gideona naho i lahilahy 300 nanohy nialy avao rey ndra tie fa nirokake aza.”​—Mpits. 8:4.

16. Ino ty azontika ianaragne boake amo o anjelio?

¹⁶ Modely ho antika ka o anjely tsy mivalikeo. Nasae i Jehovah nagnomey soso-kevetse miomba ty hamitahagne i Ahaba Mpanjaka raty fagnahy ohatse iareo tie indraike. Le nagnomey soso-kevetse ty anjely ila’e faie ty soso-kevetse nimey ty raike amy iareo avao ro nijobogne i Jehovah. Nisaontsia’e ka o anjely iohoe tie tena ho voafita’e ty Ahaba. (1 Mpanj. 22:19-22) Nikivy vao i anjely ila’e rey, le nieretseretse tie: ‘Inogne avao ty nagnomeako soso-kevetse naho tsy horihegne?’ Aha’a, tsy nanao izay iareo. Tena miambane areke o anjelio, le i Jehovah ro tea iareo homeagne voninahitse.​—Mpits. 13:16-18; Apok. 19:10.

17. Ino ty toko’e hataontika naho kivy tika satria tsy nahazo ty tombotsoam-panompoagne irientika?

¹⁷ Anò an-tsaigne fa managne tombotsoa lahibey tika, le ty minday i tahinan’Andrianagnaharey naho ty mitory miomba i Fanjakà’ey. Va’e hahazo tombotsoam-panompoagne tika. Faie mila tadidientika fa tsy ho amantika nainai’e io sady tsy io ka ty mahavy antika ho sarobily agnatreha i Jehovah eo. Fa inogne? Ty fiambaneagne. Io ty mahavy antika ho sarobily amy i Jehovah naho amo o rahalahio vaho o rahavaveo. Mivavaha amy i Jehovah areke mba hahavy azo hiambane avao lognandro. Saintsaigno ze mpanompo’e niambane voarehake agnate Saontsi’e ao. Mivognona ka hanompo o rahalahio arake ze vita’o.​—Sal. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Nagnino rehe ro afake ty ho fale avao ndra tie hoe tsy liagne aza ty ndaty amy ty faritane’areo ey?

¹⁸ Kivy vao rehe naho fa tsy liagne ty ndaty amy ty faritane’areo ey ndra tsy ampe avao ty ndaty zoegne an-tragno naho fa mitory? Ino ty  hagnampe azo ho fale avao ndra hampitombo ty hafalea’o naho ohatse hoe izay ty raha misy amy ty faritane’areo ey? Misy soso-kevetse azo ampiharegne ty amy i efajoro tihoey “ Fomba Azo’o Agnasoagne ty Fanompoa’o.” Tena ilaentika ka ty managne fomba fihevetse soa miomba ty asa fitoriagne ataontika. Inogne ty hagnampe antika amy izay?

¹⁹ Tadidio fa ty hampahafantatse o ndatio miomba i tahinan’Andrianagnaharey naho i Fanjakà’ey ty tanjontikagne. Fa nirehafe i Jesosy mazava soa fa ho tsy ampe avao ty ndaty handeha mbamy i lala i havelogney mbeo. (Mat. 7:13, 14) Voninahitse ho antika ty manao ty asa fitoriagne, satria miara-miasa amy i Jehovah naho i Jesosy vaho o anjelio tika naho fa manao io. (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Apok. 14:6, 7) Ze ndaty te hanompo i Jehovah avao ka ro taone’e. (Jaona 6:44) Naho tsy mitsanogne ty hafatse torientika areke ty ndaty raike tie androany, le va’e hitsanogne antika reke maray aman-kerone.

20. Ino ty hagnampe antika tsy ho kivy naho ty Jeremia 20:8, 9 ro henteagne?

²⁰ Maro ty raha azontika ianaragne boake amy i Jeremia mpaminany. Tsy mba nitsanogne ty raha nitorie’e ty ndaty tamy ty faritane nanendreagne aze. Natao o ndaty rehoe tsinotsinogne naho nikizahe iareo “lognandro” reke. (Vakio ty Jeremia 20:8, 9.) Tena nikivy reke tie indraike, le fa ho nijanogne tsy ho nitory sasa. Faie mbe nitory avao reke. Fa nagnino? Hoe afo nirehetse am-po’e ao “ty saontsy i Jehovah”, le tsy vita’e ty nitagne aze. Izay ka ty ho tsapantika naho mianatse tsy tapake ty Saontsin’Andrianagnahare tika sady misaintsaigne laleke ze ianarantika. Ty voka’e, vao mainke hitombo ty hafaleantika naho fa manompo sady va’e ho maro ka ty ndaty vognogne hitsanogne antika.​—Jer. 15:16.

21. Ino ty hagnampe antika handrese ty raha mahakivy antika ndra inogn’ino anto’e?

²¹ Hoe ty Deborah i nirehafegne taloha teoy: “O hakiviagneo ty agnisa ty fitaovagne tena mahomby ampiasae i Satana.” Faie mahery ambone i Satana naho ty fitaovagne ampiasae’e ty Jehovah. Ndra inogn’ino areke anto’e mahakivy azo, le mangataha fagnampeagne amy i Jehovah. Hagnampe azo tsy hagnamelo-tegna loatse noho ty fahadisoa’o naho ty fahaleme’o reke. Hanohagne azo reke naho fa marare rehe. Hagnampe azo hahay hanahatsahatse miomba ty fihevera’o o tombotsoam-panompoagneo ka reke. Hampea’e rehe mba hifantoke amy ty lafesoan-draha avao naho fa manompo. Voraho amy i Rae’o bey hatea an-dagnitse agney iaby ka ze raha tsapa’o. Matokia areke fa ho vita’o ty handrese ty raha mahakivy azo, naho mangatake fagnampeagne ama’e rehe.