1-2. Ino ty toko’e hatao ty rae aman-drene naho magnontane aze miomba ty raha inoantika ty ana’e?

 MARO ty magneke tie asa bey o fitezagneo. Naho rae aman-drene rehe, le azo antoke fa mikezake mafe mba hagnampe ty ana’o hanagne finoagne matanjake. Midera azo zahay noho ze asa mafe atao’o zay. (Deot. 6:6, 7) Naho fa mihabey i ana’oy, le va’e hagnontane azo miomba ty raha inoantika amy Baiboly ao reke, agnisa izay ohatse ty fitsipy ty Baiboly miomba ty findesam-batagne.

² Amy ty voaloha’e, le va’e hampinekoneko azo ty fagnontenea i ana’oy. Va’e hieretseretse rehe tie, tsy mino an’Agnahare naho o Baibolio reke. Faie naho ty maregne, le ilae o ajajao ty magnontane hoe izay naho fa mihabey reke mba hahavy aze ho rese lahatse amy ty raha inoa’e. (1 Kor. 13:11) Tsy misy toko’e hatahoragne areke. Va’e ho azo’o hararaotegne o fotoagne iohoe mba hagnampeagne iareo hisaigne soa sady hagnamafe ty finoa’e an’Agnahare naho o Baibolio.

3. Ino ty hodinehentika amy ty lahatsoratse toy?

³ Hodinehentika amy ty lahatsoratse toy tie, akore ty azo o rae aman-dreneo agnampeagne ty ana’e mba 1) hanagne finoagne matanjake, 2) hankatò ty fitsipy ty Baiboly miomba ty findesam-batagne, naho 3) hiaro ty finoa’e. Hotreantikagne ka tie, nagnino ro mahasoa o ajajao tihoe magnontane. Ino ty raha ila’e azo o rae aman-dreneo atao miarake amy ty ana’e mba hahafaha’e hirehake miomba ty raha inoa ty Kristiana ama’e?

AMPEO HANAGNE FINOAGNE MATANJAKE TY ANA’O

4. Ino ty fagnonteneagne va’e hapetra o ajajao, le ino ty anto’e?

⁴ Fanta o rae aman-drene Kristianao soa fa tsy lovaegne ty finoagne  an’Agnahare. Tsy tihoe vaho terake rehe, le fa nino i Jehovah. Hoe izay ka ty ana’o. Va’e hagnontane hoe izao ohatse o ajajao: ‘Akore ty hahafantarako fa tena misy ty Andrianagnahare? Tena azoko inoagne vao ty raha rehafe ty Baiboly?’ Naho ty maregne, le mandrisike antika ty Baiboly mba ‘hampiasa soa ty saintika’ naho ‘hagnamaregne soa ze kila raha.’ (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21) Akore areke ty hagnampea’o ty ana’o mba hanagne finoagne matanjake?

5. Ino ty azo o rae aman-dreneo atao mba hagnampeagne ty ana’e hampitombo ty finoa’e o Baibolio? (Romanina 12:2)

⁵ Risiho ty ana’o hamantatse soa ty hamaregnagne. (Vakio ty Romanina 12:2.) Atorò aze ty fomba hahatreava’e ty vale ty fagnontenea’e amy i fitaovagne fikarohagne rey, agnisa izay ty Fanondroagne Boke ty Vavolombelo i Jehovah naho ty Fitaovagne Fikarohagne Hoahy ty Vavolombelo i Jehovah. Amy i Fitaovagne Fikarohagney ao, ambane ty foto-kevetse tihoe “Baiboly,” le hahatrea tihoe “Avy Amin’Andriamanitra” rehe. Misy porofo magnamaregne ty ao tie, tsy boke nisorate o ndaty avao o Baibolio, fa tena “Saontsin’Andrianagnahare.” (1 Tes. 2:13) Afake mikaroke miomba i Ninive, tanà o Asiriana talohao ohatse i ana’oy. Taloha, le nirehake o mpitsikilo Baibolio tie tsy tena nisy ty Ninive. Faie tamy ty taogne 1850 tagne ho agne, le nahatrea sisasisan-draha mampiseho ty nifisia o tanàgne iohoe o manam-pahaiagneo. Porofo zay tie maregne ty raha tantarae ty Baiboly. (Zef. 2:13-15) Hazavae ty Fitalakesan-davitse Novambra 2021, amy ty lahatsoratse tihoe “Fanta’o Vao?” ty fomba nahatanteraha ty faminania ty Baiboly miomba ty nandravagne i Ninive. Risiho i ana’oy hampitaha ty raha rehafe o boke aman-gazetentikagneo amy ty raha rehafe ty boke hafa, fa hagnampe aze hino zay tie tena maregne ty raha rehafe o Baibolio.

6. Ino ty azo o rae aman-dreneo atao mba hagnampeagne ty ana’e hahatrea porofo fa tena maregne ty raha rehafe o Baibolio? Magnomeza ohatse. (Henteo i sarey.)

⁶ Ampeo ty ana’o hahatrea porofo tie, tena maregne ty raha rehafe ty Baiboly. Misy fomba sambe hafa ahafaha o rae aman-dreneo mirehake amy ty ana’e miomba ty Baiboly ndra miomba ty finoagne an’Agnahare. Va’e ho afake hanao izay zao nareo naho fa mitilike tragno fagnajariagne tantara, zaridaigne soasoa ndra fampirantiagne raha manan-tantara amy ty birò ty sampa ty Vavolombelo i Jehovah agne. Naho fa mitilike mivantagne ndra amy ty alala ty internet ty tragno fagnajariagne tantara ohatse nareo, le azo’o atoro i ana’oy tie nagnino ty raha raike ndra ty raha niseho raike taloha, ro misy ifandrambesa’e amy ty raha rehafe ty Baiboly. Hagnampe aze  hahatrea zay tie, tena maregne ty raha rehafe ty Baiboly. Fanta i ana’oy vao ohatse tie, ahatreavagne ty tahinan’Agnahare i vato pisake atao tihoe Vato Moabita, fa 3 000 taogney? Amy ty Tragno Fagnajariagne Tantara fa ela, a Louvre a Paris, a Fransa agne ty misy ty tena ie amo o Vato Moabita iohoe. Misy ty modely o vato iohoe ka ty amy tihoe “Ty Baiboly Naho ty Tahinan’Agnahare,” amy ty fagnajariagne tantara amy ty foibey ty Vavolombelo i Jehovah a Warwick, a New York agne. Rehafegne amo o vato iohoe ao tie, nigoreve tamy i Israely ty Mesa Mpanjaka i Moaba. Mirehake izay ka ty Baiboly. (2 Mpanj. 3:4, 5) Hatanjake ty finoa ty ana’o naho fa trea’e ty porofo fa tena maregne naho azo atokisagne o Baibolio.​—Ampitahao amy ty 2 Tantara 9:6.

7-8. a) Ino ty lesogne ianarantika boake amy ty hasoa ty pozy o raha finorogneo? Magnomeza ohatse. (Henteo i sarey.) b) Ino ty fagnonteneagne azo’o apetrake mba hagnampeagne ty ana’o vao mainke hino i Mpamorogney?

⁷ Risiho ty ana’o hisaintsaigne miomba o raha finorogneo. Naho fa mandeha ambanevolo agne ndra amy ty zaridaigne soasoa nareo, le ampeo ty ana’o mba ho liagne amy ty pozipozy o raha finorogneo. Ino ty anto’e? Satria ty pozy i raha rey, le magnaporofo fa tena mahay sady hendre ty nanao aze. Miolakolake ohatse ty ankamaroa ty pozy o raha finorogneo, le nandineke miomba irey o mpahay siansao tagnate ty taogne maro. Hazavae ty mpahay siansa raike atao tihoe Nicola Fameli tie, naho kontegne ty isa ty ila’e amy ty ligne miolakolake amo o raha finorogneo, le tena maro. Filahara ty isa Fibonacci ty itokavagne ty isa o raha reo. Ahatreavagne pozy miolakolake ty ankamaroa o rahao, agnisa izay o vahindagnitseo, ty hara o sifotseo, ty rave o hataeo naho ty folera o tagnamasoandrò. a

⁸ Va’e hianatse miomba ty lalàna mifehe o raha finorogne hafao ty ana’o naho fa manao siansy iareo ty an-dakilasy agne, agnisa izay ohatse ty hery misinto o taneo. Io ty mitagne o atmosferao hijanogne magnodidigne i taney avao. Faie ty hery misinto i masoandroy naho i volagney ka ty mifehe ty fionjona o riakeo. Ia areke ty nanao ty lalàna mifehe o raha rehoe? Naho misaintsaigne laleke miomba ty raha mahalatsa niforogne i Jehovah ty ana’o, le hanjare hanagne finoagne matanjake. (Heb. 3:4) Azo’o agnonteneagne hoe izao ka reke: “Arake ty heve’o, naho Andrianagnahare ty namorogne antika, tsy ireke vao ty mahay soa ty raha toko’e hataontika mba hahavy antika ho sambatse?” Afara izay, le azo’o hazavaegne ama’e tie, nagnomey o Baibolio ty Andrianagnahare mba hanoroagne antika ty raha hagnampe antikagne ho sambatse.

 AMPEO HANKATÒ TY FITSIPY I JEHOVAH MIOMBA TY FINDESAM-BATAGNE TY ANA’O

9. Ino ty anto’e va’e mahavy ty ajaja ila’e hagnontane ty maha lahibey ty fitsipy ty Baiboly miomba ty findesam-batagne?

⁹ Naho magnontane azo ty maha lahibey ty fitsipy ty Baiboly miomba ty findesam-batagne ty ana’o, le mikezaha hahatakatse ty anto’e mahavy aze magnontane. Mandietse ty fitsipy i Jehovah miomba ty soa naho ty raty vao reke sa sarotse ama’e avao ty magnazava ty raha inoa’e amy ty hafa? Naho izay ty raha misy, le azo’o atao ty mampianatse aze amy ty boke Ankamamio Nainai’e o Fiaignagneo! b mba hagnampeagne aze hankatò ty fitsipy i Jehovah miomba ty findesam-batagne.

10. Inogne ty azo’o atao mba hagnampeagne ty ana’o hiragnetse amy i Jehovah?

¹⁰ Ampeo hiragnetse amy i Jehovah ty ana’o. Ampiasao ze fagnonteneagne naho ze ohatse amy ty boke Ankamamio Nainai’e o Fiaignagneo! mba hahafantara’o ty fomba fiheve ty ana’o miomba ty raha sambe hafa, naho fa mianatse nareo. (Ohab. 20:5) Ampitovie ty lesogne 8 amo o boke iohoe amy ty namagne mitretré ohatse ty Jehovah satria miaro sady magnomey faniahiagne mahasoa reke. Naho fa boake mandineke ty 1 Jaona 5:3 nareo, le afake magnontane aze hoe izao rehe: “Satria Namagne tena fanjaka ty Jehovah, akore areke ty toko’e hiheverantika ze raha ampanoe’e antika?” Hoe tsotra ze fagnonteneagne zay, faie ty fanoa’o izay le va’e hagnampe ty ana’o hihevetse ty lalàn’Agnahare ho porofo ty Hatea’e.​—Isaia 48:17, 18.

11. Akore ty azo’o agnampeagne ty ana’o hahatakatse tie mahasoa ty mankatò ty toro lala ty Baiboly? (Ohabolana 2:10, 11)

¹¹ Hazavao amy ty ana’o tie nagnino ro mahasoa ty fankatoavagne ty toro lala ty Baiboly. Naho fa mamaky Baiboly ndra manao teny vakiana nareo, le dineho ty fomba fa nagnampea ty toro lala ty Baiboly ty keleia’areo. Trea ty ana’areo vao ohatse fa mahasoa tihoe mazoto miasa naho manao ty maregne? (Heb. 13:18) Azo’o hazavaegne ka tie, nagnino ty fagnorihagne ty toro lala ty Baiboly ro afake magnampe antika ho salama naho ho sambatse. (Ohab. 14:29, 30) Va’e hagnampe i ana’oy hankatò ty toroheve ty Baiboly ty fahatakara’e tie, tena mahasoa ty manao izay.​—Vakio ty Ohabolana 2:10, 11.

12. Akore ty natao i Steve mirovaly mba hagnampeagne i ana iareoy hahatakatse tie mahasoa ty mankatò ty toro lala ty Baiboly?

¹² Nihazavae i Steve, rae raike a Fransa agne tie, akore ty fomba nagnampea iareo mirovaly i Ethan ana-dahy iareo tanora mba hahatakatse tie, porofo ty hatea i Jehovah i lalàna natao’e rey. Hoe reke: “Nagnontenea’ay hoe izao reke: ‘Nagnino tika ro tea i Jehovah hankatò ty fitsipi’e? Nagnino toy ro mampiseho tie tea antika reke? Ino ty va’e hiseho naho tsy magnorike ty fitsipy i Jehovah rehe?’” Nagnampe i Ethan hino ze fifampirehafagne zay tie, maregne ty raha saontsie i Jehovah. Hoe indraike ty Steve: “Ty tanjo’ay, le ty hagnampe i Ethan hahatrea tie, ambone mandikoatse ty fahendrea o ndatio ty fahendreagne amy Baiboly ao.”

13. Akore ty azo o rae aman-dreneo ampiofagnagne ty ana’e mba hampihatse ty toro lala ty Baiboly? Magnomeza ohatse.

¹³ Ampiofagno hampihatse ty toro lala ty Baiboly ty ana’o. Va’e ho afake hanao izay rehe naho fa asaegne mamaky boke agnisa ty boke ampiasaegne an-dakilasy agne ty ana’o. Va’e trea amy ty fomba nanoratagne i bokey tie, tsy magnino ty maloto findesam-batagne ndra mpiarotegne manahake ty ndaty tantaraegne agnate’e ao. Azo’o ampeagne i ana’oy mba handineke  ty raha tsapa i Jehovah naho fa misy ndaty manao ndra mirehake raha hoe ireo. (Ohab. 22:24, 25; 1 Kor. 15:33; Fil. 4:8) Hagnampe aze hahatrea zay tie, nagnino ro fahendreagne ty mankatò i Jehovah. Hahavita hagnazava ty raha inoa’e amy ty mpampianatse naho ty mpiara-mianatse ama’e ka reke.

AMPEO HO VOGNOGNE HIARO TY FINOA’E TY ANA’O

14. Ino ty foto-kevetse sarotse amy ty tanora Kristiana ty mirehake aze amy ty hafa, le ino ty anto’e?

¹⁴ Matahotse miaro ty finoa’e o tanora Kristianao kindraike. Va’e tsy hahavany hagnazava ty anto’e mahavy aze tsy mino o evolisionao ohatse reke. Ino ty anto’e? Satria va’e mirehake o mpampianatseo tie, tena maregne o evolisionao. Naho rae aman-drene rehe, akore ty azo’o agnampeagne ty ana’o mba ho rese lahatse amy ty raha inoa’e?

15. Ino ty hagnampe o tanora Kristianao vao mainke ho rese lahatse amy ty raha inoa’e?

¹⁵ Ampeo ho rese lahatse amy ty raha inoa’e ty ana’o. Naho mahafantatse soa miomba ty famorognagne ty ana’o, le tsy ho megnatse hiaro ty finoa’e. (2 Tim. 1:8) Ndra ty ankamaroa o mpahay siansao aza tsy mino tie, nisinisy hoasa’e avao ndra tsy nisy namorogne o raha miaigneo. Mino iareo fa tsy maintsy nisy ndaty mahilala namboatse o raha miaigne maro pitsopitso’eo. Voka’e, tsy magneke ty miomba o evolisionao ty ila’e amy iareo. Afake magnatanjake ty finoa ty ana’o ka ty fandineha’e ty anto’e mahavy ty rahalahy naho ty rahavave hino tie, nisy namorogne o fiaignagneo. c

16. Ino ty azo o rae aman-dreneo atao mba hagnampeagne ty ana’e hiaro ty finoa’e miomba i Mpamorogney? (1 Petera 3:15) (Henteo i sarey.)

¹⁶ Ampeo ho vognogne hiaro ty finoa’e i Mpamorogney ty ana’o. (Vakio ty 1 Petera 3:15.) Azo’areo atao ty mandineke ty lahatsoratse mifanohy tihoe “Manontany ny Tanora: Nisy ho Azy ve ny Fiainana sa Noforonina?” amy jw.org/mg ao. Naho fa avy eo, le azo’o anoagne fagnazaran-tegna miarake amy i ana’oy ze fagnazavagne trea’e tie, afake magnampe ty hafa hahafantatse miomba i Mpamorogney. Tiahivo aze tie, tsy voatere hialy hevetse amo o mpiara-mianatse ama’eo reke. Risiho reke hampiasa fagnazavagne tsotra faie tena mitombegne naho fa misy ndaty te hirehake miomba ze hevetse zay. Va’e hirehake ohatse ty mpiara-mianatse ama’e raike tie: “Ze raha trea  ty masoko ro inoako fa tsy i Andrianagnahare tsy ombia hotreakoy.” Afake mamale aze hoe izao ty tanora Kristiana raike: “Eretsereto tie mandeha agnate ala lavitse bey agne rehe. Tsy misy ndaty miasa ndra raike ty agne, ie amy izao mahatrea vovogne namboaregne amy ty vato rehe. Ino ty hoeretserete’o? Tsy maintsy ho nisy ndaty mahilala namboatse io. O vovogne iohoe aza inoantika fa nisy namboatse, somandrake ze kila raha!”

17. Ino ty azo o rae aman-dreneo atao mba hagnampeagne ty ana’e hahatrea hirike hirehafagne ty raha inoa’e amy ty hafa? Hazavao amy ty ohatse.

¹⁷ Ampeo hipay hirike hirehafagne amy ty hafa ty hamaregnagne amy Baiboly ao ty ana’o. (Rom. 10:10) Azo’o ampitoviegne amy ty kezake atao ty ndaty raike mba hahaiagne mozike, ty kezake mila atao naho fa hirehake ty raha inoagne amy ty hafa. Amy ty voaloha’e, le hira raike tsotsotra hey ty hianara i ndaty mianatse mozikey tendregne. Ho mora ama’e ty hitendre aze naho fa mandeha ty fotoagne. Manahake izay avao ka fa va’e hampiasa fomba fitory tsotra hey ty tanora Kristiana raike amy ty voaloha’e naho fa hirehake ty raha inoa’e amy ty hafa. Va’e hagnontane hoe izao amy ty mpiara-mianatse ama’e ohatse reke: “Fanta’o vao fa mateteke mangala-tahake o raha finorogneo o manam-pahaiagneo? Misy video mampiseho izay toy hatoroko azo.” Naho fa boake nanoro ty raike amy ty video mifanohy tihoe Nisy Namorogne Vao? reke, le afake mirehake tie: “O manam-pahaiagneo aza ndra tie nangala-tahake mahazo voninahitse, somandrake vao i namorogne i raha nalae iareo tahakey tsy toko’e homeagne voninahitse?” Va’e hahavy i mpiara-mianatse ama’ey hagniry ty hahafantatse ty miomba i Jehovah ty fanoa’e izay.

AMPEO HANAGNE FINOAGNE MATANJAKE AVAO TY ANA’AREO

18. Ino ty azo o rae aman-dreneo atao mba hagnampeagne avao ty ana’e hagnatanjake ty finoa’e an’Agnahare?

¹⁸ Feno ndaty tsy mino i Jehovah ty tontolo iaignantika toy. (2 Pet. 3:3) Naho fa miara-mianatse Baiboly amy ty ana’o areke rehe, le risiho reke mba hianatse foto-kevetse hahavy aze vao mainke hagnaja ty Saontsin’Agnahare naho ty fitsipi’e. Ampeo reke hisaintsaigne laleke naho hagnatanjake ty finoa’e naho fa mirehake miomba o raha finorogneo nareo. Risiho ka reke hianatse ty miomba i faminania ty Baiboly fa nitanterake rey. Faie ty tena lahibey le tihoe, miaraha mivavake amy ty ana’o, le mivavaha ho aze. Matokia fa hitahy ty kezake mafe atao’o mba hagnampeagne ty ana’o hanagne finoagne matanjake ty Jehovah naho manao izay rehe.​—2 Tan. 15:7.