1. Ino iaby ty raha mila dinehe ty rahavave raike naho fa ireke hijobogne ty rahalahy tea’e ho vali’e?

FEHE i Jesosy Kristy ty Kristiana iaby. Faie naho fa manambaly o ampelao, le manjare ambane fahefà i vali’e. Kindraike, le va’e tsy ho mora amo o ampelao ty hagnaja ty fahefà i vali’e, satria tsy voririke ty vali’e. Intoa areke misy raha toko’e hodinehe ty rahavave raike, naho misy rahalahy raike tea’e ho vali’e: ‘Akore ty ahafantarako fa hahavita soa ty andraiki’e amy ty maha loha ty keleiagne aze o rahalahy iohoe? Tena raha lahibey amy ty fiaigna’e vao ty fanompoagne i Jehovah? Naho aha’a, le ho vita’e vao ty hagnampe anay hifandrambe marine amy i Jehovah naho fa mivaly zahay?’ Faie intoa ka misy raha mila dinehe’e: ‘Ino iaby ty toetse soa anagnako mba hagnampe anay mirovaly ho sambatse? Manam-paharetagne naho matarike vao raho? Mifandrambe soa amy i Jehovah vao raho?’ (Mpito. 4:9, 12) Naho mandineke soa ty rahavave raike aloha ty hijobogna’e ty rahalahy ho vali’e, le ho sambatse ty keleia’e.

2. Ino iaby ty hodinehentikagne ato?

² Modely soa ho antika o rahavave manambalio, satria magnaja ty fahefà i vali’e iareo. Tena fagneva ty hoderaegne iareo! Mahafale antika ty manompo i Jehovah miarake amo o rahavaventika tsy mivalike rehoe. Handineke ty fagnonteneagne retoa tika amy ty lahatsoratse toy: 1) Ino iaby ty raha sarotse atrehe o ampela manambalio? 2) Nagnino o ampela manambalio ro magnaja ty fahefà i vali’e? 3) Ino ty raha azo ty lahilahy naho ty ampela manambaly ianaragne boake amy i Jesosy naho i Abigaila vaho i Maria valy i Josefa, miomba ty fagnajagne fahefagne?

3. Nagnino o ndaty manambalio ro miatreke olagne?

³ Fagnomezagne voririke boake aman’Andrianagnahare o fanambaliagneo. (1 Jaona 1:8) Faie tsy voririke tika, le izay ty nahavy ty Baiboly mampitao tie hiatreke olagne o ndaty manambalio.  “Haoreagne amy ty nofotse” ty irehafa’e aze. (1 Kor. 7:28) Andao hey tika handineke ty raha sarotse ila’e atrehe o ampela manambalio.

4. Nagnino ty ampela raike manambaly ro va’e hieretseretse tie magnambane aze ze o magnaja ty fahefà i vali’e zao?

⁴ Noho ty fomba nitezagne aze ndra ty raha nampianaregne aze, le va’e hieretseretse ty ampela raike manambaly tie magnambane aze ze o magnaja ty fahefà i vali’e zao. Hoe ty Marisol, rahavave raike mitoboke a Etazonia agne: “Ampianaragne ty ampela ama’ay agne tie tsy maintsy mitovy o lahilahio naho o ampelao amy ze kila raha. Haiko tie i Jehovah ty nagnomey o lahilahio fahefagne mba ho loha ty keleiagne, le tsy maintsy mankatò izay ty ampela manambaly. Faie fagneva ty ho hajaegne ka o ampelao ndra tie eo zay. Faie tsy mora amako ty magnaja ty fahefà i valiko kindraike, satria tsy mandrisike ahy hanao izay ty tontolo toy.”

5. Ino ty heve-diso anagna ty ndaty ila’e miomba o ampelao?

⁵ Faie misy ampela ka va’e hanambaly lahilahy raike mieretseretse tie ambane o ampelao. Hoe ty Yvon, rahavave raike mitoboke Amerika Atimo agne: “Tsy mahazo mihinagne aloha o lahilahio o ampelao ama’ay agne. Mbe kedekede o ampelao, le fa ie ty atao mpahandro naho mpamafa tragno. Fa ty anake lahilahy torògne i rene’e naho ty rahavave’e avao sady ampizilihegne an-tsai’e ao ka tie ie ty ‘mpanjaka’ amy iareo ao.” Hoe ka ty Yingling, rahavave raike mitoboke Azia agne: “Misy fomba firehake ama’ay agne zay te hirehake tie tsy mila mahay raha o ampelao. Ty anto’e, iareo ty natao hitolon-draha. Tsy mahazo mirehake ty heve’e amy ty vali’e ka iareo.” Ino ty ho voka’e naho tsy maneho hatea ty vali’e sady tsy magnorike ty raha rehafe ty Baiboly o lahilahy manambalio? Hijale ty vali’e, le tsy ho vita’e ty hagnaja fahefagne manahake i Jesosy. Naho izay ty raha miseho, le tena hanahelo ty Jehovah.​—Efes. 5:28, 29; 1 Pet. 3:7.

6. Ino ty raha mila atao o ampela manambalio mba hagnasoa’e ty fifandrambesa’e amy i Jehovah?

⁶ Nirehafegne tamy i lahatsoratse taloha itoỳ, fa tea i Jehovah naho magnomey ze raha paliae ty keleia’e amy ty lafi’e ara-pagnahy naho ara-pihetseham-po vaho ara-nofo o loha ty keleiagneo. (1 Tim. 5:8) Faie tsy maintsy manokagne fotoagne ka o ampelao isan’andro mba hamakia’e Baiboly naho hisaintsaignagne vaho hivavahagne amy i Jehovah. Va’e tsy ho mora ama’e zay. Ty anto’e, maro raha atao reke, le va’e hieretseretse tie tsy manam-potoagne hanoagne ireo sasa, ndra rokake, le tsy managne hery hanoagne ireo. Faie tena ilae’e ty manokagne fotoagne mba hanoagne ireo. Fa nagnino? Satria tea i Jehovah naho sambe magnasoa ty fifandrambesagne ama’e tika tsikiraidraike.—Asa. 17:27.

7. Ino ty toko’e ho taka ty ampela raike manambaly naho tea’e ho mora ama’e ty hagnaja ty fahefà i vali’e?

⁷ Tsy mahalatse areke naho va’e mila mikezake mafe ty ampela raike manambaly vaho mahavita magnaja ty fahefà i vali’e. Faie ho mora ama’e ty hagnaja ty fahefà i vali’e, naho taka’e sady eke’e ty anto’e ara-baiboly toko’e hagnaja’e fahefagne.

8. Nagnino ty rahavave raike manambaly ro magnaja ty fahefà i vali’e, arake ty Efesianina 5:22-24?

⁸ Magnaja ty fahefà i vali’e ty rahavave raike manambaly, satria izay ty take i Jehovah ama’e. (Vakio ty Efesianina 5:22-24.) Matoky i Baba’e an-dagnitse agney reke, satria hai’e fa hatea ty nandrisike Aze hangatake izay ama’e. Hai’e ka tie tsy ho nandily aze hanao izay ty Jehovah naho tsy nahasoa aze ty fanoagne izay.​—Deot. 6:24; 1 Jaona 5:3.

9. Ino ty ho voka’e naho magnaja ty fahefà i vali’e ty rahavave manambaly?

 ⁹ Mandrisike o ampelao mba tsy hagnorike ty fitsipy i Jehovah naho hihevetse ty fagnajagne fahefagne ho fagnambaneagne ty tontolo toy. Faie ndaty tsy mahafantatse an’Andrianagnahare ty mampiparitake ze hevetse zay. Tsy ho nandily o anak’ampela’eo mba hagnaja fahefagne ty Jehovah naho magnambane iareo ty fanoagne izay. Ty anto’e, tena tea’e naho sarobily ama’e iareo. Naho mikezake mafe mankatò o lily i Jehovah iohoe areke o rahavave manambalio, le ho sambatse ty keleia’e. (Sal. 119:165) Handrambe soa ka reke naho ty vali’e vaho ty ana’e.

10. Ino ty lesogne ianarantika boake amy ty raha nirehafe i Carol?

¹⁰ Trea tie tea i Jehovah sady magnaja aze ty ampela manambaly, naho magnaja ty fahefà ty vali’e. Ty anto’e, i Jehovah ty nagnomey o lahilahio fahefagne ndra tie tsy voririke aza iareo. Hoe ty Carol, rahavave raike mitoboke Amerika Atimo agne: “Haiko fa tsy maintsy hanao fahadisoagne ty valiko, satria tsy voririke. Faie sarobily amako ty fifandrambesako amy i Jehovah, le hajaeko avao ty valiko ndra tie manao hadisoagne aza. Noho iraho te hampifale i Babako an-dagnitse agney areke ro mahavy ahy mikezake magnaja ty fahefà i valiko.”

11. Ino ty magnampe i Aneese hahavita hamela heloke? Le ino ty raha ianarantika boake amy ty raha nirehafe’e?

¹¹ Va’e ho sarotse amo o ampela manambalio ka ty hagnaja ty fahefà i vali’e, naho tsy midare ty fihetseham-po’e naho ty raha manjò aze ty vali’e. Mareho ty raha nirehafe ty rahavave raike atao tihoe Aneese toy: “Naho fa miseho ty raha hoe izay, le mikezake raho mba tsy ho boseke. Tadidieko avao tie sambe manao fahadisoagne tika iaby. Ataoko tanjogne areke ty hamela heloke manahake i Jehovah. Naho fa mamela heloke raho, le manjare milamigne ty saiko.” (Sal. 86:5) Naho tea mamela heloke ty ampela raike manambaly, le ho mora ama’e ty hagnaja ty fahefà ty vali’e.

12. Ino ty agnisa ty raha rehafe o Baibolio?

¹² Misy ndaty mieretseretse tie ndaty malemeleme naho votro ze o ndaty magnaja fahefagne zao. Faie tena diso zay. Maro ty ndaty bey  herim-po tantaraegne amy Baiboly ao nagnaja fahefagne. Andao tika handineke ty raha azontika ianaragne boake amy i Jesosy naho i Abigaila vaho i Maria.

13. Nagnino ty Jesosy ro magnaja ty fahefà i Jehovah?

¹³ Magnaja ty fahefà i Jehovah ty Jesosy. Faie tsy tihoe noho ireke tsy mahay raha ty mahavy aze manao izay. Naho tsy nahay raha ohatse ty Jesosy, le tsy ho nimora azo naho nazava soa ty raha nampianare’e. (Jaona 7:45, 46) Fohy i Jehovah tie tena mahay raha ty Jesosy kanao reke nenga’e hagnampe aze naho fa namorogne ze kila raha ambone tane etoy naho an-dagnitse agne. (Ohab. 8:30; Heb. 1:2-4) Nimey i Jehovah aze ka ‘ze fahefagne an-dagnitse agne naho an-tane etoy’ tafara ty namelomagne aze tamy ty mate. (Mat. 28:18) Faie ndra tie tena nahay raha aza ty Jesosy, le lava nipay ty tari-dala i Jehovah avao reke. Fa nagnino? Satria tea’e ty Baba’e.​—Jaona 14:31.

14. Ino ty azo o lahilahy manambalio ianaragne a) boake amy ty fomba fihevera i Jehovah o ampelao? b) boake amy ty raha rehafe ty Ohabolana 31?

¹⁴ Lesogne hoahy ty lahilahy manambaly: Tsy tihoe i Jehovah mihevetse o ampelao ho ambane ty nahavy aze nandily iareo mba hagnaja ty fahefà i vali’e. Naho fa nijobogne ndaty hiara-manjaka amy i Jesosy zao ty Jehovah, le tsy lahilahy avao ty nijobogne’e fa misy ampela ka. (Gal. 3:26-29) Trea ka tie natoky i Ana-dahi’e ty Jehovah kanao nagnomey fahefagne aze. Matoky i vali’e ka o lahilahy manambalio, le magnomey fahefagne aze hanao ty raha ila’e. Rehafe ty Baiboly zao tie azo ty ampela manambaly atao ty mivily naho mivarotse tane vaho manao raharaham-barotse. (Vakio ty Ohabolana 31:15, 16, 18.) Manan-jò hirehake ty heve ka reke, satria tsy raha manahake o ndevò. Matoky aze aza ty vali’e, le vognogne hitsanogne aze naho fa mirehake ty heve’e reke. (Vakio ty Ohabolana 31:11, 26, 27.) Naho hoe izay ty fomba indesa o lahilahy manambalio ty vali’e, le hahafale i vali’e ty hagnaja ty fahefà’e.

15. Ino ty azo o ampela manambalio ianaragne boake amy i Jesosy?

¹⁵ Lesogne hoahy ty ampela manambaly: Maregne fa maro ty raha niambake nivita i Jesosy. Faie tsy nieretseretse reke tie magnambane aze ty fagnaja’e ty fahefà i Jehovah. (1 Kor. 15:28; Fil. 2:5, 6) Manahake i Jesosy ka o ampela manambalio naho tsy mieretseretse tie magnambane aze ty fagnajagne ty fahefà i vali’e, ndra tie mahay raha aza reke. Tsy noho ty hatea’e i vali’e avao ka ty mahavy aze manohagne aze, fa noho ty hatea’e i Jehovah naho ty fagnaja’e Aze ka.

16. Ino iaby ty olagne natrehe i Abigaila, arake ty 1 Samoela 25:3, 23-28? (Henteo ty sare amy ty fogno ty gazete toy.)

¹⁶ Nanambaly ze lahilahy atao tihoe Nabala zay ty Abigaila. Tea tegna naho nirehareha vaho tsy nahay nankasitrake ty Nabala. Faie tsy nipay fomba hisarahagne tama’e ty Abigaila ndra tie teo zay. Ho nenga’e namono i Nabala naho ze lahilahy tan-tragno iareo tao ty Davida naho te ho nisarake tama’e reke. Ireke aza nanao raha mba hiarovagne i Nabala naho i ndaty tamy iareo tao rey. Tena bey herim-po reke kanao nahavita nandeha mbamy i lahilahy 400 ninday fitaovam-pialiagne rey mbeo sady nirehake tamy i Davida tam-pagnajagne i olagney. Niala tsiny tamy i Davida aza reke noho ty raha tsy mete natao i vali’e. (Vakio ty 1 Samoela 25:3, 23-28.) Le avy le nitaka i Davida areke tie nampiasa o ampela bey herim-po iohoe ty Jehovah mba hikalagnagne aze tsy hanao hadisoagne lahibey.

17. Ino ty lesogne azo o lahilahy manambalio ianaragne boake amy ty tantara i Davida naho i Abigaila?

¹⁷ Lesogne hoahy ty lahilahy manambaly: Ampela nahihitse ty Abigaila. Nitsanogne soa ty torohevetse nimei’e aze ka ty Davida. Ty voka’e, niova hevetse ty Davida sady tsy  namono ndaty tsy manan-tsiny. Mila dinehe o lahilahy manambalio soa hey ka ty hevetse rehafe i vali’e aloha ty handrambesa’e fanapahan-kevetse lahibey. Va’e hagnampe aze handrambe fanapahan-kevetse aman-kilala ty fanoa’e izay.

18. Ino ty azo o ampela manambalio ianaragne boake amy i Abigaila?

¹⁸ Lesogne hoahy ty ampela manambaly: Naho tea i Jehovah sady magnaja aze ty ampela raike manambaly, le tena handrambe soa ty keleia’e ndra tie tsy manompo i Jehovah aza ty vali’e ndra manintsigne ara-pagnahy. Tsy toko’e hipay tali’e ndra fomba hisarahagne amy i vali’e ka reke. Toko’e hikezake avao reke mba hagnaja naho hankatò i vali’e, amy izay reke magniry hianatse miomba i Jehovah ka. (1 Pet. 3:1, 2) Faie ndra tie va’e tsy hiova aza ty vali’e, le mila matoky reke fa tena mampifale i Jehovah ty kezake atao’e mba hagnajagne i vali’e naho tsy hivalihagne Ama’e.

19. Naho fa ombia ty rahavave raike manambaly ro tsy toko’e hagneke ty raha ampanoe i vali’e aze?

¹⁹ Faie tsy toko’e hagneke o rahavave Kristiana manambalio, naho mandrisike aze tsy hagnorike ty raha rehafe ty Baiboly ndra ty toro lala’e ty vali’e. Akore ohatse ty toko’e hatao’e naho mandrisike aze havande ndra hangalatse ndra hanao raha raty hafa ty vali’e? Mila tadidientika iaby, agnisa izay o rahavave manambaly tsy Vavolombelogneo, fa i Jehovah ro tsy maintsy ankatoaventikagne voaloha’e. Naho mandrisike aze hanao raha tsy mampifale i Jehovah ty vali’e, le toko’e hohazavae’e amy i vali’e aman-kasoa fagnahy ty anto’e tsy anoa’e izay. Faie toko’e ho trea amy ty reha’e ka fa tsy hiova hevetse reke.​—Asa. 5:29.

20. Akore ty ahafantarantika fa nifandrambe soa tamy i Jehovah ty Maria?

²⁰ Tena nifandrambe soa tamy i Jehovah ty Maria. Nahay soa ty Soratse Masigne ka reke. Tamy ireke nirehake tamy i Elizabeta rene i Jaona Mpanao Badisay ohatse, le nirehake andinin-teny 20 mahery boake amy ty Soratse Hebreo ao. (Lioka 1:46-55) Tamy ireke fa nivaly fofo i Josefay ka, le ireke ty nisehoa i anjely i Jehovah-y voaloha’e fa tsy i Josefa. Nirehake tama’e i anjelỳ tamy izay tie: ‘Hivesatse rehe, le hiterake ana-dahy. Ho lahibey reke, le ho tokavegne tihoe Anan’Andrianagnahare.’ (Lioka 1:26-33) Ony i Jehovah soa ty Maria, le natoky  reke tie ho vita’e ty hikarakara naho hikoko i Ana-dahi’ey. Azo antoke fa nikezake avao ty Maria mba hagnasoa ty fifandrambesa’e tamy i Jehovah ndra tie tafara ty nimateza i Jesosy naho ty namelomagne aze tamy ty mate.​—Asa. 1:14.

21. Ino ty lesogne azo o lahilahy manambalio ianaragne?

²¹ Lesogne hoahy ty lahilahy manambaly: Tena fale o rahalahy manambalio naho mahay soa Soratse Masigne ty vali’e. Tsy toko’e hatahotse reke ndra hieretseretse tie te ho loha’e ty vali’e. Ty anto’e, taka’e fa hagnampe ty keleia iareo ty fahaia i vali’e Baiboly naho ty toro lalagne agnate’e ao. O rahalahio avao ohatse, ty toko’e hitarike ty fotoam-pivavaha ty keleia iareo, ndra tie va’e ho i vali’e aza ty mahay ambone’e. Ty anto’e, andraiky ty loha ty keleiagne zay.​—Efes. 6:4.

22. Ino ty azo o ampela manambalio ianaragne boake amy i Maria?

²² Lesogne hoahy ty ampela manambaly: Tsy maintsy magnaja ty fahefà i vali’e o rahavave manambalio. Faie mila mikezake ka reke mba hagnatanjake ty ara-pagnahi’e. (Gal. 6:5) Tsy maintsy manokagne fotoagne areke reke mba hianara’e raike naho hisaintsaignagne. Naho manao izay reke, le hitombo ty hatea’e i Jehovah sady hagnaja Aze ka reke. Hahafale aze ka ty hagneke ty fahefà’e i vali’e.

23. Ino ty soa ho rambese o rahavave manambalio naho ty keleia’e vaho o fiangonagneo naho magnaja fahefagne iareo?

²³ Naho ty hatea o ampela manambalio i Jehovah ty mandrisike iareo hagnaja ty fahefà i valy iareo, le ho fale naho afa-po iareo. Fa tsy hoe izay ty ampela tsy magnaja fahefagne. Modely soa hoahy o tanorao ka o ampela magnaja fahefagneo. Naho manao izay iareo, le hifankatea naho hiharo saigne ty keleia’e naho ty ndaty agnivo o fiangonagneo eo. (Tit. 2:3-5) Ampela ty ankamaroa o mpanompo i Jehovah-o amy hinane zao. (Sal. 68:11) Faie ndra lahilahy tika ndra ampela, le sambe managne andraikitse lahibey agnivo o fiangonagneo eo. Akore ty fomba hagnatanterahantikagne ze andraikintika zay? Izay ty hodinehentika amy ty lahatsoratse magnarake.