1. Nanao akore ty keleiagne nisy i Jakoba?

 TENA naozatse ara-pagnahy ty keleiagne nisy i Jakoba, i rahalahy i Jesosỳ. Tena nitea i Jehovah ty Josefa naho i Maria rae aman-drene’e, sady nanao ze fara’e soa iareo naho fa nanompo Aze. Nanagne tombotsoa hafa ka ty Jakoba, satria i zoke’e, i niarake tineza tama’ey, nanjare Mesia naho fa tafara tatoy. Nanagne tombotsoa tsy nisy hoe’e areke ty Jakoba noho ireke niagnisa ze keleiagne zay.

2. Ino iaby ty anto’e toko’e ho nahavy i Jakoba hagnaja i zoke’e?

² Maro ty anto’e toko’e ho nagnajà i Jakoba i zoke’e. (Mat. 13:55) Tena nahay soa ty Soratse Masigne ohatse ty Jesosy tamy ireke ni-12 taogney, le nilatsa iaby i mpampianatse ta Jerosalema tao rey. (Lioka 2:46, 47) Va’e niarake nandrafitse tamy i Jesosy ka ty Jakoba. Naho nanao izay reke, le ho nagnampe aze hahafantatse soa i zoke’ey zay. Mateteke ty Rahalahy Nathan H. Knorr ro nirehake hoe izao: “Tena maro ty raha ho fanta’o miomba ty ndaty raike naho fa miara-miasa ama’e rehe.” * Azo inoagne fa nivoamare i Jakoba ka tie “nitombo fahendreagne sady nihabey ty Jesosy, le nahazo sitrake taman’Andrianagnahare naho tamo o ndatio.” (Lioka 2:52) Va’e hieretseretse areke tika tie i Jakoba ty toko’e ho nanjare mpiana i Jesosy voaloha’e. Faie tsy izay ty raha nisy.

3. Nanao akore ty Jakoba tamy i Jesosy nanao ty fanompoa’e tan-tane etoỳ?

³ Tamy i Jesosy nanao ty fanompoa’e tan-tane etoỳ, le mbe tsy nanjare mpiana’e ty Jakoba. (Jaona 7:3-5) Va’e ho agnisa i longo i Jesosy nieretseretse aze ho ‘nivalike gegey’ aza reke tamy izay. (Mar 3:21) Tsy misy porofo ka mampiseho tie niarake tamy i Maria rene iareo ty Jakoba, tamy i Jesosy nipehegne tamy i oren-katae teoy.​—Jaona 19:25-27.

4. Ino ty lesogne hianarantikagne ato?

 ⁴ Nino i Jesosy ty Jakoba naho fa tafara tatoy sady nanjare agnisa ty androanavi-pagnahy nihajaegne tamy ty fiangonagne Kristiana teo. Handineke lesogne roe azontika ianaragne ama’e tika amy ty lahatsoratse toy: 1) Nagnino tika ro mila miambane avao? 2) Ino ty hagnampe antika ho mpampianatse mahay?

5. Akore ty natao i Jakoba naho fa niseho tama’e ty Jesosy tafara i namelomagne aze tamy ty matey?

⁵ Ombia ty Jakoba ro nanjare mpanonjohy ty lia i Jesosy? Naho fa nivelomegne tamy ty mate ty Jesosy, le ‘niseho tamy i Jakoba heike, vaho izay tamo o apostolio iaby.’ (1 Kor. 15:7) Nanjare mpiana i Jesosy amy izay reke tafara ze nifampirehafa iareo zay. Azo antoke fa teo reke tamy i apostoly rey nandigne ty hipoha i fagnahy masigney, tamy iareo tambone etaze ta Jerosalema taoy. (Asa. 1:13, 14) Niagnisa ty Filan-keve-pitantanagne tamy ty taonjato voaloha’e ty Jakoba naho fa tafara tatoy. Nahafale aze ty nanao o andraiki’e iohoe. (Asa. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Nitarihe ty fagnahy masigne ka reke tam-panomboha ty taogne 62 mba hanoratse taratasy hoahy o Kristiana voahosotseo. Mbe mahasoa antika hatrake amy izao o taratasy iohoe, ndra mitamà ho an-dagnitse agne tika ndra ho an-tane etoa. (Jak. 1:1) Nanoratse ty Josèphe, mpahay tantara tamy ty taonjato voaloha’e fa nandily ty hamonoagne i Jakoba ty Ananus (Ananiasy) Mpisoro-mbey Jiosy. Tsy nivalike tamy i Jehovah ty Jakoba amparake ty nività ty korsa lai’e tan-tane etoa.

6. Ino ty tsy nampitovy i Jakoba tamy i mpitarike fivavahagne tamy ty andro’e rey?

⁶ Niambane ty Jakoba. Nagnino tika ro mirehake izay? Mareho fa tsy nitovy ty raha natao i Jakoba naho ty mpitarike fivavahagne maro tamy ty andro’e. Naho fa nahatrea porofo tsy hay lieregne ty Jakoba tie Anan’Agnahare vata’e ty Jesosy, le niambane reke sady nagneke izay. Faie tsy hoe izay ty natao o lahibey ty mpisorogne ta Jerosalema taò. Tsy afake nandietse ohatse iareo tie nivelome i Jesosy tamy ty mate vata’e ty Lazarosy. Faie tsy nagneke iareo tie solontegna i Jehovah ty Jesosy. Ndra nipay fomba hamonoagne i Jesosy naho i Lazarosy aza iareo. (Jaona 11:53; 12:9-11) Naho fa nivelomegne tamy ty mate ka ty Jesosy tafara tatoy, le natao iareo ze hagnetahagne izay tamo o ndatio. (Mat. 28:11-15) Noho o mpitarike fivavahagne rehoe nirehareha ty nahavy iareo nandietse i Mesiay.

7. Nagnino tika ro mila mitao mba tsy hirehareha?

⁷ Lesogne: Ko mirehareha, sady mimetea naho fa anaregne. Misy aretegne mahavy ty  fo o ndatio ho mafe naho tsy hiasa soa. Mitovy amo o aretegne iohoe ty fireharehagne. Noho o toetse iohoe le manjare mihamafe ty fontika agn’ohatse sady manjare sarotse amantika ty magnorike ty tari-dala i Jehovah. Tsy nimete nino i porofo tsy hay lieregne nabaribary ty fagnahin’Andrianagnahare tamy iareo rey o Fariseò, satria nengà iareo hihamafe ty fo iareo. (Jaona 12:37-40) Tena raty ze raha natao iareo zay, satria nisy voka’e tamy ty hoavy iareo nainai’e. (Mat. 23:13, 33) Tena ilaentika areke ty magnenga ty Saontsin’Agnahare naho ty fagnahy masigne hamokoboko antika sady hisy voka’e amy ty toe-tsaintikagne vaho amy ty fanapahan-kevetse rambesentikagne. (Jak. 3:17) Nivognogne handrambe ty fampianara i Jehovah ty Jakoba satria niambane. Arake ty hotreantika, le ze fiambanea’e zay ty nahavy aze ho mpampianatse mahay.

8. Ino ty hagnampe antika ho mpampianatse mahay?

⁸ Tsy nianatse tamo o lakilasy fianaragne ambone nalazao agne ty Jakoba. Izay ty nahavy ty mpitarike fivavahagne tamy ty andro’e nihevetse aze naho i apostoly Petera vaho i Jaona ho “ndaty tsy le nianatse sady tsotra.” (Asa. 4:13) Faie nikezake mba ho mpampianatse mahay ty Jakoba. Trea zay naho fa mamaky i boke minday ty agnara’ey tika. Va’e tsy nanao fianaragne ambone manahake i Jakoba ka tika. Faie afake ty hanjare ho mpampianatse mahay tika noho ty fagnampea ty fagnahy masy i Jehovah naho ty fampiofagnagne boake amy i fandaminagne. Andao tika handineke ty fomba fampianara i Jakoba naho ty lesogne azontika ianaragne ama’e.

9. Manao akore ty fomba fampianara i Jakoba?

⁹ Tsy nampiasa rehake sarotse ndra nibey fagnazavagne ty Jakoba. Ty voka’e, le avy le nihay o ndaty nitsanogne azeo ty raha nila natao iareo naho ty fomba hanoagne izay. Naho fa i Jakoba ohatse nampianatse o Kristianao tie toko’e ho vognogne hiaretse tsy rare’e naho tsy mamale fate iareo, le dineho fa tsotra ty fomba nirehafa’e izay. Hoe reke: “Ambarantikagne fa sambatse o ndaty niaretse reo. Fa rei’areo ty fiareta i Joba, sady fa fanta’areo ty fitahiagne nimey i Jehovah aze. A naho izay areke,  le bey hatea vata’e ty Jehovah sady mamindra fo.” (Jak. 5:11) Mareho fa natao i Jakoba nioregne tamy ty Soratse Masigne ty fampianara’e. Nampiasa ty Saontsin’Agnahare reke mba hagnampeagne o ndaty nitsanogne azeo hahatrea tie lava mamale soa ze ndaty tsy mivalike ama’e, manahake i Joba ty Jehovah. Nampiasa rehake tsotra sady mitombegne soa ty Jakoba naho fa nampianatse ze lesogne zay, amy izay o ndatio tsy mifantoke ama’e fa amy i Jehovah.

10. Akore ty fomba raike azo’o anahafagne i Jakoba naho fa mampianatse?

¹⁰ Lesogne: Anò tsotra ty hafatse torie’o, sady ty Saontsin’Andrianagnahare ro ampianaro. Inogne ty toko’e ho tanjontika naho fa mampianatse? Tsy ty hampieke o ndatio tie tena mahay tika fa ty hampieke iareo tie fara izay ty mahilala ty Jehovah sady tena mikarakara iareo. (Rom. 11:33) Hotratsentikagne ze tanjontika zay naho ataontika mioregne amy ty Soratse Masigne ty raha rehafentikagne. Ndra aleo ohatse magnampe o mpianantika Baibolio handineke ty tantara o ndaty amy Baiboly ao naho hahatakatse ty fomba fiheve i Jehovah vaho ty raha tsapa’e ta tie hirehake amy iareo tie naho iraho tamy ty pilasi’o, le izao ty nataoko. Ty fagniria iareo hampifale i Jehovah ty handrisike iareo hampihatse ty raha ianara’e amy izay fa tsy tihoe mba hampifaleagne antikagne avao.

11. Ino ty olagne nanagna ty Kristiana ila’e tamy ty andro i Jakoba, le inogne ty torohevetse nimei’e iareo? (Jakoba 5:13-15)

¹¹ Nahatakatse ty olagne natrehe o rahalahi’e naho o rahavave’eo reo ty Jakoba. Trea amy i taratasi’ey, fa nihai’e tie nanagne olagne ty mpiharo finoagne ama’e ila’e, le nagnomey tari-dalagne mazava mba hagnampeagne iareo handrese irey reke. Ty Kristiana ila’e ohatse tsy le avy le nampihatse ty torohevetse nimeagne aze. (Jak. 1:22) Ty ila’e niangatse tamo o ndaty mpagnarivò. (Jak. 2:1-3) Ty ila’e aza nisarotse tama’e ty nifehe ty lela’e. (Jak. 3:8-10) Nanagne olagne lahibey o Kristiana rehoe, faie tsy niango tamy iareo ty Jakoba. Nimei’e torohevetse mivantagne iareo, faie taman-kasoa fagnahy ty fomba nagnomea’e aze. Nirisihe’e mba hipay fagnampeagne tamo o androanavi-pagnahio ka ze narare ara-pagnahy tamy iareo.​—Vakio ty Jakoba 5:13-15.

12. Ino ty hagnampe antika tsy ho ango naho fa magnampe o mpianantika Baibolio?

¹² Lesogne: Ekeo tie mila manao fagnitsiagne ty hafa, faie ko le avy le ango. Va’e ho sarotse amy ty ankamaroa ty ndaty ampianarentika Baiboly ty hampihatse ty torohevetse meagne aze. (Jak. 4:1-4) Va’e ho elaela ohatse vaho hahavita hisintake amy ty fahazaran-drati’e naho hanagne i toetse Kristiana rey iareo. Faie mila managne herim-po manahake i Jakoba tika, le hirehake amy ty mpianantika ty raha mila iovà iareo. Tsy toko’e hieretseretse ka tika tie tsy hiova sasa iareo. Mila matoky tika fa hitaogne o ndaty miambaneo hiharine aze ty Jehovah sady hagnomey hery mba hagnampeagne iareo hanao ze fagnovàgne ilae iareo atao amy ty fiaigna’e.​—Jak. 4:10.

13. Ino ty raha neké i Jakoba, arake ty Jakoba 3:2 naho i fagnamarehagne ambane pejey?

¹³ Nihevetse ty vata’e ho arake ty antogno’e avao ty Jakoba. Tsy nieretseretse reke tie tena miambake ndra ambone noho o mpiharo finoagne ama’eo, noho ireke rahalahy i Jesosy ndra noho ty tombotsoa niambake nanagna’e. Tinoka’e tihoe “rahalahy mamiko” aza iareo. (Jak. 1:16, 19; 2:5) Tsy natao’e ka ze hahavy ty hafa hieretseretse tie voririke reke. Nampilire’e tagnate’e tao aza ty vata’e naho fa nirehake reke tie: “Sambe manao diso mateteke tikagne iaby.”​—Vakio ty Jakoba 3:2 naho i fagnamarehagne ambane pejey.

14. Nagnino tika ro toko’e ho vognogne hagneke agnatreha o mpianatseo eo tie manao hadisoagne?

 ¹⁴ Lesogne: Tsiarovo fa mpanota iaby tika. Tsy toko’e hieretseretse tika tie ambone noho o ndaty ampianarentikagneo. Inogne ty anto’e? Naho itika miseho hoe ndaty tsy misy tsiko’e zay agnatreha’e eo, le va’e hieretseretse reke tie tsy ho vita’e ty hanao ty raha takén’Andrianagnahare. Toko’e horehafentika ama’e aza tie tsy mora amantika ty magnorike ty toro lala ty Baiboly kindraike sady toko’e ho hazavaentikagne ama’e ty fomba nagnampea i Jehovah antika handrese ty olagne natrehentikagne. Hotsapa’e amy izay tie ho vita’e ka ty hanompo i Jehovah.

15. Manao akore ty fagnoharagne nampiasae i Jakoba? (Jakoba 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Nampiasa fagnoharagne nanohigne fo ty Jakoba. Azo antoke fa noho ty fagnampea ty fagnahy masigne aze ty nahavità’e izay. Faie azo inoagne ka fa niana-draha maro miomba ty fomba fampianaragne reke naho fa nandineke ty fagnoharagne nampiasae i zoke’e. Tsotra naho mazava ty lesogne amy i fagnoharagne ampiasae i Jakoba amy i taratasi’e ao rey.​—Vakio ty Jakoba 3:2-6, 10-12.

16. Nagnino tika ro toko’e hampiasa fagnoharagne mete soa?

¹⁶ Lesogne: Mampiasà fagnoharagne mete soa. Naho mete soa ty fagnoharagne ampiasae’o, le hanjare ho azo i ndatỳ sare an-tsaigne ty lesogne tea’o hampianaregne. Hagnampe i ndaty mitsanogne azoy hahatadidy i hevetse lahibey amy Baiboly ao rey ty fanoa’o io. Tena nahay nampiasa fagnoharagne mete soa ty Jesosy, le izay ty nitsikombé i Jakoba rahalahi’e naho fa nampianatse reke. Andao tika handineke fagnoharagne raike nampiasae i Jakoba, sady hagnente tie nagnino zay ro tena nimete soa.

17. Nagnino i fagnoharagne rehafegne amy Jakoba 1:22-25 aoy ro mete soa?

¹⁷ Vakio ty Jakoba 1:22-25. Maro ty anto’e mahavy o fagnohara i Jakoba miomba ty fitaratse iohoe ho mete soa. Ty hevetse tan-tsai’e tao le tihoe, naho te handrambe soa boake amy ty Saontsin’Andrianagnahare tika, le tsy ampe avao ty mamaky aze. Tsy maintsy mampihatse ze raha vakientikagne ka tika. Nampiasa fagnoharagne mora azo o ndatio areke ty Jakoba, le ndaty raike magnente fitaratse ty nijobogne’e. Ino ty lesogne amy io? Naho ndaty mahilala avao, le azo antoke fa hamboatse ze tsy mete amy ty pozi’e naho ohatse trea’e tie misy  raha tsy mete amy ireke magnente fitaratsey. Azo ampitoviegne amy ze ndaty zay tika, naho ohatse mamaky ty Saontsin’Andrianagnahare, le mahatrea tie misy toetsentikagne mila ovàgne faie tsy manao raha.

18. Ino ty raha telo mila atao naho teantika ho mete soa ty fagnoharagne ampiasaentikagne?

¹⁸ Hanahake ty modely i Jakoba rehe naho manao ty raha telo retoagne naho fa mampiasa fagnoharagne: 1) Anò azo antoke fa mifagnarake soa amy ty lesogne tea’o hampianaregne ty fagnoharagne ampiasae’o. 2) Fagnoharagne mora azo ty ndaty mitsanogne azo ro ampiasao. 3) Anò mazava soa ty lesogne tea’o hampianaregne. Naho ohatse rehe mahatsapa tie hoe sarotse ama’o zay ty mahatrea fagnoharagne mete soa, le azo’o atao ty mikaroke amy ty Fanondroagne Boke ty Vavolombelo i Jehovah (malagasy) ao. Hahatrea fagnoharagne maro rehe naho fa magnente ambane ty soratse tihoe “Fanoharana.” Ko haligno fa mitovy amo o mikrò o fagnoharagneo. Io ty magnamafe ty hevetse lahibey tea’o hampianaregne. Faie soa naho fa misy hevetse lahibey tea’o hampianaregne avao vaho izay rehe mampiasa fagnoharagne. Mazava hoaze fa ty anto’e mahavy antika te hagnasoa ty fomba fahaiantika mampianatse, le tsy ty hahavy o ndatio hifantoke amantika fa ty hagnampe ndaty maro arake ze vitantikagne mba ho agnisa i keleia i Jehovah falefaley.

19. Akore ty ampisehoantika fa teantika o keleiantikagne ara-pagnahio?

¹⁹ Nanagne tombotsoa niambake ty Jakoba satria voririke ty zoke’e, i niarake nitezaegne tama’ey. Itika tsy hoe izay faie managne tombotsoa hanompo i Jehovah miarake amo o rahalahy naho o rahavaventika Kristiana magneran-taneo. Asehontika fa teantika iareo naho miarake amy iareo tika, miana-draha amy iareo, sady mifanohagne amy iareo amy ty fanoagne ty asa fitoriagne naho fampianaragne. Toko’e hotrea amy ty toe-tsaintika naho ty findesam-batantikagne vaho ty fomba fampianarantika fa manahake i Jakoba tika. Naho itika mikezake manao izay, le hinday engegne hoahy i Jehovah, sady hagnampe o ndaty soa fò mba hifandrambe maifitse amy i Raentikagne bey hatea an-dagnitse agney.