1. Ino ty anto’e raike nahavy i Jehovah namorogne o fanambaliagneo?

 “ANDRIANAGNAHARE falefale” ty Jehovah, le tea’e ho falefale ka tikagne. (1 Tim. 1:11) Nagnomey fagnomezagne fanjaka maro reke mba hahavy antikagne hankamamy ty fiaignagne. (Jak. 1:17) Agnisa o fagnomezagne nimea’e reo ty fanambaliagne. Naho fa mifanambaly ty ampela naho ty lahilahy raike, le manao vava iareo tie hifankatea, hifagnaja vaho hifagnomey voninahitse. Tena hosambatse o mpivalio naho mifankatea lognandro.​—Ohab. 5:18.

2. Akore ty findesa ty ankamaroa ty lahilahy ty vali’e tie amy izao?

² Mampalahelo fa maro amy ty mpivaly amy ty tontolo toy eto, ty magnaligno i fampitamàgne natao iareo tamy i andro i mariaze iareoỳ. Voka’e, manjare tsy sambatse iareo. Rehafe ty tatetse vaho tsiela boake amy ty Fikambanagne Iharoam-pirenena Miomba ty Fahasalamagne, fa maro amy ty lahilahy manambaly amy izao ro mijera, manao rehake maharare, vaho tsy midare ty fihetseham-po ty vali’e. Va’e manao sare magnaja i vali’e avao iareo naho fa amaso o ndatio eo, ie amy izao mampijale aze naho fa an-tragno agne. Manimba tokatragno maro ka ty fagnentea ty lahilahy sare vetaveta.

3. Inogne iaby ty anto’e va’e hahavy o lahilahio hampijale ty vali’e?

³ Nagnino ty ankamaroa ty lahilahy amy izao ro tsy soa fagnahy amy ty vali’e? Va’e mpiarotegne ty rae’e niteza aze, le mieretseretse iareo tie tsy magnino ty mampijale valy. Misy kolontsaigne ka magnasongadigne tie, “lahilahy vata’e” ze mampiasa hery mba hanoroagne amy ty vali’e tie ireke ty sefo an-tragno ao. Misy voka’e amy ty lahilahy ila’e ze kolontsaigne zay. Ty ila’e ka va’e tsy nampianaregne hifehe ty fihetseham-po’e, agnisa izay ty haboseha’e. Zatse magnente sare vetaveta ty lahilahy ila’e, le mahavy iareo hieretseretse zay tie natao hahazoagne fahafaham-po amy ty filagne avao o ampelao. Rehafe ty manam-pahaiagne maro ka fa vao mainke nagnindra o olagne rehoe i arete-manjamagne  COVID-19-y. Faie tsy midika o raha reo tie, tsy magnino ndra tie mampijale ty vali’e aza o lahilahio.

4. Ino ty raha mila itaoa o lahilahy Kristiana manambalio, le ino ty anto’e?

⁴ Mila mitao o lahilahy Kristiana manambalio mba tsy hanagne heve-diso miomba o ampelao. a Ino ty anto’e? Satria ty raha eretserete ty ndaty raike ro atao’e. Nampitao o Kristiana voahosotse ta Roma agneo ty apostoly Paoly mba ‘tsy hagneke hobokobokoe ty tontolo toy sasa.’ (Rom. 12:1, 2) Fa nagnorike ty hamaregnagne tagnate ty taogne maro o Kristiana Romana nanorata i Paoly reo. Faie trea amy ty raha nirehafe i Paoly, fa nisy voka’e amy ty ndaty ila’e tao ty kolontsaigne naho ty fomba fiheve ty ndaty tamy izay. Izay ty nahavy aze nandrisike iareo hagnova ty fomba fisaigna iareo naho ty findesam-bata iareo. Mihatse amy ty lahilahy Kristiana manambaly amy izao ka o torohevetse iohoe. Mampalahelo fa misy amy iareo nanjare nifindrà ty toe-tsay ty tontolo toy sady nampijale ty vali’e. b Akore ty tea i Jehovah hindesa o lahilahy manambalio ty vali’e? Treantikagne amy ty andinin-teny fototse amy ty lahatsoratse toy ty vale izay.

5. Arake ty 1 Petera 3:7, akore ty toko’e hindesa o lahilahy manambalio ty vali’e?

⁵ Vakio ty 1 Petera 3:7. Mandrisike ty lahilahy manambaly mba hagnomey voninahitse ty vali’e ty Jehovah. Tihoe magnomey voninahitse, le irehafagne ty fomba indesantika ty ndaty hajaentikagne. Magnomey voninahitse ty vali’e ty lahilahy raike naho minday aze aman-kasoa fagnahy naho aman-katea. Hodinehentikagne amy ty lahatsoratse toy tie, akore ty azo ty lahilahy atao mba hagnomezagne voninahitse ty vali’e. Faie andao hodinehentikagne heike ty raha tsy toko’e hatao ty lahilahy amy ty vali’e.

KO ATAO ZE RAHA HANDRATSE TY FO I VALI’O

6. Akore ty fihevera i Jehovah ty lahilahy mijera valy? (Kolosianina 3:19)

⁶ Mijera. Heje i Jehovah o ndaty mpiarotegneo. (Sal. 11:5) Le vata’e mahavignetse i Jehovah ty lahilahy mijera valy. (Mal. 2:16; vakio ty Kolosianina 3:19.) Nitreantikagne amy i andinin-teny fototse amy 1 Petera 3:7 aoy, fa ho simba ty fifandrambesa ty lahilahy raike aman’Agnahare naho raty ty fomba indesa’e i vali’e. Ndra ty vavake atao’e aza va’e tsy hojanjigne i Jehovah.

7. Arake ty Efesianina 4:31, 32, rehake manao akore ty tsy toko’e hatao o lahilahy manambalio? (Henteo ka i “Fagnazavagney.”)

⁷ Manao rehake maharare. Masiake ty lahilahy ila’e naho fa mifampirehake amy ty vali’e sady manao rehake mandratse ty fo’e. Faie heje i Jehovah “o habosehagneo, o havigneragne mafeo, o firoaroagneo naho o fanivetiveagneo.” c (Vakio ty Efesianina 4:31, 32.) Mahaonigne ze kila raha reke. Tena lahibey amy i Jehovah ze raha rehafe o lahilahio amy ty vali’e ndra tie tsy misy maharey aza. Tsy tihoe ty fanambalia’e avao ty simba naho manao rehake maharare i vali’e ty lahilahy raike fa ty fifandrambesa’e aman’Agnahare ka.​—Jak. 1:26.

8. Akore ty fihevera i Jehovah o sare vetavetao, le ino ty anto’e?

⁸ Magnente sare vetaveta. Akore ty fihevera i Jehovah o sare vetavetao? Tena heje’e io. Ze lahilahy magnente sare vetaveta areke, le manimba ty fifandrambesa’e amy i Jehovah sady tsy  magnaja ty vali’e. d Teà i Jehovah tsy hivalike amy ty vali’e o lahilahio. Tsy tihoe tsy mila ampela hafa avao ty lahilahy tsy mivalike amy ty vali’e fa ndra ty mieretseretse ty hanao izay aza tsy atao’e. Nirehafe i Jesosy fa ze lahilahy mikiroke ampela hafa sady magniry ty hila aze, le fa nagnitsakitsa-baly “am-po’e ao.” e​—Mat. 5:28, 29.

9. Nagnino ro heje i Jehovah naho mamoresé ty vali’e hanao raha magnambane aze ty lahilahy raike naho fa iareo mifampila?

⁹ Mamoresé i vali’e hanao raha magnambane aze naho fa mifampila ama’e. Misy amy ty lahilahy ila’e mamoresé i vali’e hanao filagne magnambane aze sady mahavy aze hahatsapa ho maloto ndra tsy hoteagne. Tena heje i Jehovah o findesam-batagne feno hatea tegna sady tsy misy fitretrézagne iohoe. Tea’e hampiseho hatea, hihevetse ty vali’e ho sarobily sady hagnaja ty fihetseham-po ty vali’e o lahilahio. (Efes. 5:28, 29) Akore naho misy lahilahy Kristiana raike manao filagne magnambane i vali’e ndra manao rehake maharare aze ndra magnente sare vetaveta? Ino ty hagnampe aze hagnova ty fomba fisaigna’e naho ze raha atao’e zay?

INO TY HAGNAMPE O LAHILAHY MANAMBALIO HIALA AMY TY FAHAZARAN-DRATY?

10. Nagnino ro mahasoa o lahilahy manambalio ty modely i Jesosy?

¹⁰ Ino ty hagnampe o lahilahy manambalio handrese ty fahazaragne mampijale sady magnambane valy? Afake mikezake ty hanahake i Jesosy reke. Ndra tie tsy nanambaly aza ty Jesosy, le tena fitsikombe soa hoahy ty lahilahy manambaly ty fomba nindesa’e o mpiana’eo. (Efes. 5:25) Dineho ohatse ty azo o lahilahy manambalio ianaragne boake amy ty fomba nindesa i Jesosy o mpiana’eo naho ty fomba fireha’e tamy iareo.

11. Akore ty fomba nindesa i Jesosy i apostoli’e rey?

¹¹ Lava nisoa fagnahy sady nagnomey voninahitse i apostoli’e rey avao ty Jesosy. Tsy mba nasiake ndra nisarote’e tamy iareo reke. Ndra tie nahery nandikoatse iareo aza ty Jesosy, le tsy mba nampiasa ze heri’e zay mba hahavy iareo hahatsapa ho maleme ndra hatahotse aze. Ireke aza niambane, le nanompo iareo. (Jaona 13:12-17) Hoe reke tamy i mpiana’e rey: “Mianara amako fa soa fagnahy naho miambane raho, le inareo ka hahazo hery indraike.” (Mat. 11:28-30) Trea tie nisoa fagnahy ty Jesosy. Naho ty maregne, le mahafehe tegna ty ndaty hoe izay fa tsy tihoe maleme. Naho misy raha mahaboseke aze, le tony avao reke sady mifehe ty fihetseham-po’e.

12. Nanao akore ty fomba fireha i Jesosy tamy ty hafa?

¹² Nampionogne naho namelombelogne ty hafa ty raha nirehafe i Jesosy. Tsy nasiake tamo o mpanonjohy ty lia’eo reke. (Lioka 8:47, 48) Ndra tie nagnambanembane sady nitsovotsovoke aze aza o mpanohetse azeo, le “tsy tihoe nagnambanembane” iareo ka reke. (1 Pet. 2:21-23) Kindraike, le naleo i Jesosy nitsìgne avao ta tie hamale. (Mat. 27:12-14) Tena fitsikombe soa hoahy o lahilahy Kristiana manambalio zay!

13. Arake ty Matio 19:4-6, akore ty ampisehoa ty lahilahy manambaly tie ‘miharo amy ty vali’e’ reke? (Henteo ka i sarey.)

¹³ Nandrisike o lahilahy manambalio ty Jesosy mba tsy hivalike amy ty vali’e. Nahere’e indraike i saontsy i Baba’e tihoey tie, toko’e “hiharo amy ty vali’e” o lahilahy manambalio. (Vakio ty Matio 19:4-6.) Ty rehake Grike tihoe “miharo” nampiasaegne amo o andine’e iohoe, le midika ara-bakiteny tihoe “mipiteke.” Toko’e ho mafe areke ty hatea mampiharo o mpivalio,  manahake tihoe mifampipiteke. Sambe hijale iareo naho manao raha hanimba i fanambalia iareoy ty raike amy iareo. Ty lahilahy raike tena tea ty vali’e, le tsy hagnente ze kila sare vetaveta. Le avy le atsile’e ty maso’e mba tsy hagnente “raha tsisy ilagne aze.” (Sal. 119:37) Tapa-kevetse ty tsy hikiroke ampela hafa ankoatse i vali’e ka reke.​—Joba 31:1.

14. Inogne iaby ty dingagne toko’e hatao ty lahilahy raike nijera ndra nanao rehake maharare ty vali’e?

¹⁴ Mila manao dingagne mba hagnasoagne ty fifandrambesa’e amy i Jehovah naho amy ty vali’e indraike ty lahilahy raike nijera ndra nanao rehake maharare ty vali’e. Inogne iaby ze dingagne zay? Voaloha’e, mila eké’e tie nanao hadisoagne lahibey reke. Nahavazoho i raha natao’e naho nirehafe’e rey ty Jehovah. (Sal. 44:21; Mpito. 12:14; Heb. 4:13) Faharoe, tsy mijera i vali’e sasa reke sady magnova i fahazara’ey. (Ohab. 28:13) Fahatelo, mifogne amy i vali’e naho amy i Jehovah reke sady mangatake famelan-keloke amy iareo. (Asa. 3:19) Mihalale amy i Jehovah ka reke mba hagnampe aze hagniry hiova, hifehe ty raha eretserete’e, ty raha rehafe’e naho ty raha atao’e. (Sal. 51:10-12; 2 Kor. 10:5; Fil. 2:13) Fahaefatse, manao raha mifagnarake amy i vavake natao’ey reke, le mianatse ty halaigne ze kila hampiarotegne naho rehake maharare. (Sal. 97:10) Fahadime, le avy le mipay fagnampeagne amo o mpiarake bey hatea amo o fiangonagneo eò reke. (Jak. 5:14-16) Fahaenegne, manao raha mialoha reke mba hagnampe aze tsy hagneregne i fahazaran-drati’e rey sasa. Toko’e hagnorike o dingagne rehoe ka ze lahilahy manambaly nagnente sare vetaveta. Hagnampe aze hagnova ty findesam-bata’e ty Jehovah. (Sal. 37:5) Faie tsy tihoe le fa ampe naho mikezake magnalavitse o fahazaran-draty rehoe avao ty lahilahy manambaly, fa mila mikezake magnomey voninahitse i vali’e ka reke. Akore ty azo’e anoagne izay?

AKORE TY AZO’O AGNOMEAGNE VONINAHITSE I VALI’O?

15. Akore ty azo ty lahilahy ampisehoagne tie tea’e ty vali’e?

¹⁵ Manehoa hatea. Ty lahilahy ila’e sambatse am-panambaliagne, le zatse maneho hatea i  vali’e isan’andro. (1 Jaona 3:18) Maneho hatea amy i vali’e ohatse ty lahilahy raike naho fa mitagne ty tagna’e ndra mamihigne aze. Va’e handefa sms amy i vali’e reke tie: “Manignako rehe.” Azo’e agnonteneagne hoe izao ka reke: “Manao akore rehe ty ao?” Va’e hanoratse taratasy kede hoahy i vali’e ka reke mateteke mba hirehafa’e ty hatea’e aze. Magnomey voninahitse i vali’e sady magnamafe ty fanambalia iareo ty lahilahy raike manambaly naho fa manao ireo.

16. Nagnino ty lahilahy raike manambaly ro toko’e hidera ty vali’e?

¹⁶ Rehafo ama’e tie sarobily ama’o reke. Magnomey voninahitse i vali’e ty lahilahy raike manambaly naho mampahery i vali’e sady manao ze hahatsapa’e tie sarobily ama’e reke. Manao izay ohatse ty lahilahy raike naho tsy magnaligno mankasitrake ty fanohagna i vali’e aze. (Kol. 3:15) Manohigne ty fo i vali’e ka ty lahilahy raike manambaly naho midera aze amy ty fo’e. Hahatsapa ho voaro, teagne sady meagne voninahitse i ampelay tie amy izay.​—Ohab. 31:28.

17. Akore ty ampisehoa ty lahilahy raike manambaly tie magnaja i vali’e reke?

¹⁷ Mikezaha ho soa fagnahy naho hagnaja. Ty lahilahy raike tea ty vali’e, le mihevetse aze ho sarobily. Hevere’e ho fagnomezagne sarobily boake amy i Jehovah ty vali’e. (Ohab. 18:22; 31:10) Ho soa fagnahy naho hagnaja i vali’e reke naho manao izay ndra tie naho fa mifampila aza iareo. Tsy hamoresé i vali’e hanao filagne tsy mampahazo aigne naho tsy hanao raha magnambane aze reke sady tsy hampanao aze ze raha tsy mete amy ty eretsere’e ka. f Mikezake hanagne feo ty fieretseretagne malio agnatreha i Jehovah eo ka reke.​—Asa. 24:16.

18. Toko’e ho tapa-kevetse ty hanao ino o lahilahy manambalio? (Henteo ka ty efajoro tihoe “ Fomba Efatse Anoroa ty Lahilahy tie Magnaja i Vali’e Reke.”)

¹⁸ Ry lahilahy manambaly, matokia fa mahavazoho sady mankasitrake ze kezake atao’o mba hagnomeagne voninahitse i vali’o amy ze kila raha atao’o amy ty fiaigna’o ty Jehovah. Mikezaha ho tapa-kevetse ty hagnomey voninahitse i vali’o, le ko atao ze raha handratse ty fo’e. Mikezaha ka ho soa fagnahy, hagnaja sady haneho hatea. Naho manao izay rehe, le atoro’o tie tea’o sady sarobily ama’o reke. Omeo voninahitse ty vali’o. Hiaro ty fifandrambesa’o amy i Jehovah, i fara izay ty lahibey ama’oy rehe tie amy izay.​—Sal. 25:14.