Tafara io raho, le nanomboke te hahafantatse miomba i Mpamorogney. Faie aloha ty hitantarako ty raha nisy tafara io, le teako ty hirehake ama’areo ty nifiaignako tamy i raho mbe niajajay. Ty anto’e, nisy voka’e tamy ty toe-tsaiko naho nahavy ahy te hahafantatse an’Agnahare ty raha niaignako tamy izay.

Naterake ta Guesnain, tanàgne fihaliagne fase-mainte a Frantsa agne zay raho tamy 1937. Nianarako tamy i babako tie tena ilaegne ty miasa mafe, satria reke nimpihaly fase-mainte. Nianarako tama’e ka fa toko’e halaigne ty tsy rare’e raho. Naho fa nahatrea ty tsy rare’e natao tamo o ndaty mpihaly fase-mainteo reke, le te ho nanao raha mba hagnampeagne iareo. Ty anto’e, magnoho-doza ty asa nampanoegne iareo. Nizilike tamo o fikambanagne miaro ty zo o ndaty mpihaly fase-mainteo areke reke, mba hahafaha’e magnampe iareo. Niboseke ka reke naho fa nahatrea o mpitarike fivavahagne tan-tanàgne ama’ay eo nanao soamiatrekeo. Azo rehafegne tihoe miadagne ty ankamaroa iareo, faie le mbe nangatake hanegne naho vola amo o ndaty mahantra mpihaly fase-mainteo avao. Tena niheje i babako ty raha natao iareo, le tsy mba nampianatse  ahy raha miomba ty fivavahagne zao reke. Naho ty maregne aza, le mbe lia’ay naho nirehake miomba an’Agnahare.

Naho fa nihabey raho, le nanomboke nalaigne ty tsy rare’e ka. Tsy niteàko ohatse ty raha nanoe ty ankamaroa ty ndaty nagnodidigne ahy, satria tena niheje iareo o ambahiny mitoboke a Frantsa etò. Nihisa laboly niarake amo o ajaja mpifindra monegneo raho sady nisole niarake tamy iareo. Poloney ka ty reneko fa tsy Frantsay. Niteàko naho tsy mifampirihy o ndatio ndra boake aia ndra boake aia fa mifandrambe soa avao.

Tinoka hanao maramila raho tamy 1957. Izay ty nahavy ahy ho tamy i vohitse an’Alzeria agney, i nirehafeko tamboaloha’e taroỳ. Naho fa boake nirehake raho tie: ‘Vonjeo raho Zagnahare!’, le tsy maramila fahavalo ro nitreako, fa birìke. Hein, hoe ty fiaiko! Faie o raha niseho iohoe naho ty fisia o alio, le nahavy ahy hagnontane tie: ‘Nagnino tika ro misy? Midare antika vao ty Andrianagnahare? Mbe hiadagne vao tika indraike andro agne?’

Nitilike i ry babako raho tamy i andro tsy niasako indraike zay. Nahatrea Vavolombelo i Jehovah raike zay raho tagne, le nimea’e Baiboly Katolika. Nanomboke namaky o Baiboly iohoe raho naho fa niheregne Alzeria agne. Nampandineke ahy ty andinin-teny amy Apokalypsy 21:3, 4 ao toy. Izao ty rehafe’e: “Amo o ndatio eo ty anjomban’Andrianagnahare, ... Le hofafa’e ze ranomaso amy ty maso iareo, le tsy hisy sasa ty fate, ty alahelo ndra ty toreo ndra ty fanaintaignagne.” Sambako nahatrea ireo! Le hoe raho: ‘Maregne avao io?’ Tamy izay raho, le nahatsapa tie: ‘Kay tsy misy raha fantako ndra raike ty miomba an’Agnahare naho o Baibolio!’

Naho fa nivita ty raharaha maramila nataoko tamy 1959, le nahatrea Vavolombelo i Jehovah atao tihoe François zay raho. Maro ty raha nampianare’e ahy boake amy Baiboly ao. Natoro’e ahy ohatse tie i Jehovah ty tahinan’Agnahare. (Sal. 83:18) Nihazavae’e tamako ka fa hofoagna i Jehovah o tsy rare’e ambone tane etoio, hovà’e ho paradisa ty tane toy iaby, le ho tanterahe’e i raha rehafegne amy Apokalypsy 21:3, 4 aoy.

Nitreako tie tena mitombegne o fampianaragne rehoe, le nifale ty foko. Nanjare tena niboseke tamo o mpitarike fivavahagneo areke raho, sady le avy le nainako ho nisalaregne teo naho ho eo iareo. Tsapako tamy izay fa mbe nisy voka’e tamako ty toe-tsay i babako, le tsy nahalin-draha raho. Le avy le te ho nanao raha eo naho eo raho.

Nampea i François naho i ragneko Vavolombelo i Jehovah vaovao rey raho mba hahay hifehe tegna. Nihazavae iareo tamako fa tsy hitsara ndaty ty asantikagne fa ty hagnambara amy iareo ty talily soa i Fanjakàn’Andrianagnaharey mba hahavy iareo hanagne raha tamaegne. Io ty asa nanoe i Jesosy, sady nandily o mpanonjohy ty lia’eo reke mba hanao io ka. (Mat. 24:14; Lioka 4:43) Tsy maintsy nikezake mba ho soa fagnahy raho naho fa hirehake amo o ndatio ndra inogn’ino raha inoa iareo. Hoe ty Baiboly: “Tsy toko’e hialy ty mpanompo i Tompo, fa haleme fagnahy amy ze kila ndaty.”​—2 Tim. 2:24.

Niova raho, le natao badisa tamy ty havoriambey faritse natao tamy 1959. Tamy izay ty nahatreavako i Angèle. Nahafinaritse ahy reke. Nanomboke nivory kindraike tamy i fiangonagne nisy azey  agne areke raho, le nifanambaly zahay tamy 1960. Tena soa toetse naho valy fanjaka reke sady tsapako tie fagnomezagne sarobily boake amy i Jehovah vata’e.​—Ohab. 19:14.

Maro ty lesogne sarobily nianarako tamo o rahalahy mahihitse naho za-drahao tagnate ze taogne rey zay. Fa intoy ty tena lahibey ama’e: Ndra inogn’ino asa sarotse anendreagne antika, le ho vitantika soa ty hanao aze naho miambane sady mampihatse ty torohevetse amy Ohabolana 15:22 ao toy tika. Izao ty rehafe’e: ‘Hotomombagne ty raha iriegne hatao naho maro ty mpanolo-tsaigne.’

Treako tie maregne o raha rehafe ty Soratse Masigne iohoe nanomboke tamy 1964. Tinendre hanao ty asa ty faritse raho tamo o taogne iohoe, le nanomboke nitilike fiangonagne mba hampahery o rahalahio naho o rahavaveo. Faie mbe ni-27 taogne raho tamy izay, sady mbe tsy niza-draha. Tsy nimete areke ty raha nataoko kindraike. Faie nikezake nagnitsy irey raho naho fa niavy eo. Ambone izay iaby, le tamo o rahalahy mahay naho za-draha hoe ‘mpanolo-tsaigneo’ ro tena nianarako lesogne sarobily.

Tadidiko tamy i raho nanomboke nanao asa ty faritsey fa nisy rahalahy matotse zay nagnatogne ahy tamy i raho nitilike i fiangonagne nisy iareo a Paris, a Frantsa etoy. Hoe reke tamako: “Mete naho mitolake heike tika?” Le hoe raho: “Ie, mete.”

Le nagnontenea’e raho tie: “O Louis, ndaty manao akore ty tilihe o dokoterao?”

Le hoe raho: “Ndaty marare.”

Le hoe reke: “Tena maregne zay. Faie hai’o, izao ty raha nitreako tama’o, o ndaty fa matanjake ara-pagnahio ro tena irehafa’o maharetse, agnisa izay ohatse o rahalahy mpiandraikitseo. Ie amy izao maro ty rahalahy naho ty rahavave kivy, mbe vaovao, naho saro-kegnatse amy ty fiangona’ay toy eto. Mino raho fa tena ho fale iareo naho mba manokagne fotoagne hiarahagne amy iareo rehe, ndra miarake mihinagne amy iareo an-tragno iareo agne avao.”

Tena nankasitrahako i torohevetse feno hatea nimey o rahalahy iohoe ahỳ. Tsapako tamy igne fa tena tea’e o agnondry i Jehovah-o. Le avy le nikezahako nampiharegne i torohevetsey ndra tie sarotse tamako ty nagneke tie diso raho. Misaotse i Jehovah raho nimea’e rahalahy fanjaka hoe io.

Tinendre ho mpiandraikitse ty Sampan-draharaha Miomba ty Hanegne raho tamy 1969 naho tamy  1973, tamy i havoriambey iraisam-pirenena roe natao ta Colombes, a Paris agne rey zay. Tamy i havoriambey tamy 1973, le ndaty 60 000 teo ho eo ty nila nimeagne hanegne tagnate ty dime andro. Tena tsy haiko ty natao mba hahavitagne izay. Faie nagnampe ahy indraike ty Ohabolana 15:22. Nipay torohevetse tamy ty hafa raho. Nangatake torohevetse tamy i rahalahy matotse sady fa za-draha rey zay raho. Nimpivarotse hena, nimpambole legioma, nimpahandro naho nimpivily entagne iareo tie taloha. Nifagnampe areke zahay, le nivitako avao ty nagnatanterake soa i andraikitse sarotse nankinegne tamakoy.

Tinendre hanompo amy i Betela a Frantsa teto zahay amy i valiko tamy 1973. Nisy raha nisarotse tamako ty nanao aze zay, tamy ty asa nanendreagne ahy voaloha’e tao. Tsy maintsy nipay fomba handefasagne boke naho gazete amy ty rahalahintika a Cameroun, Afrika agne raho, satria nivoarara ty asantika tagne nanomboke tamy 1970 hatrake tamy 1993. Tsy nihaiko indraike ty ho natao tamy izay. Va’e nitrea i rahalahy niandraikitse ty asa natao tamy i sampa i Frantsa tagney tie niasa saigne raho, le nampahery ahy reke. Hoe reke: “Tena mipay hanegne ara-pagnahy o rahalahintikagne a Cameroun agneo. Andao tika hagnomey hanegne iareo.” Le izay vata’e ty nanoe’ay.

Mateteke raho ro nandeha tamy ty sisin-tane i Cameroun agne mba hifankatrea tamo o androanavi-pagnahy agneo. Tena bey herim-po naho mahimbagne o rahalahy rehoe. Nagnampe ahy hahatrea fomba handefasagne hanegne ara-pagnahy a Cameroun agne iareo mba hahavy ty mpiara-manompo agne hahazo hanegne ara-pagnahy tsy tapake. Nitahy ty kezake natao’ay ty Jehovah. Ty voka’e, mbe lia ty vahoa i Jehovah ta Cameroun agne naho tsy nahazo gazete Fitalakesan-davitse naho ty Fanompoantika i Fanjakagney isam-bolagne, tagnate ze 20 taogne zay.

Treako tie nifandrambe marine tamy i Jehovah ty Angèle tamy izahay nanomboke niarakey. Faie vao mainke nitsapako zay naho fa nimpivaly zahay.  Tamy i hariva i andro nanoagne i mariaze’ay igne ohatse, le nangatake tamako reke tie rehafo amy i Jehovah i fagniriantika hanompo aze arake ze fara herintikagney. Tena nivalea i Jehovah ze vavake nanoe’ay zay.

Nagnampe ahy hatoky tanterake i Jehovah ka ty Angèle. Tamy izahay tinendre hanompo amy i Betela agne tamy 1973 ohatse, le nisalasala heike raho satria niteàko ty nanao ty asa ty faritse. Faie naniahy ahy ty Angèle tie: ‘Fa natokantika hoahy i Jehovah ty fiaignantikagne. Tsy toko’e hataontika vao areke ze raha ampanoe i fandaminagne antika?’ (Heb. 13:17) Le akore ka ty mbe handierako izay! Nandeha amy Betela agne amy izay zahay. Mahihitse ty Angèle, mahay manahatsahatse naho tena tea i Jehovah ka. Nagnampe anay hifandrambe soa naho handrambe fanapaha-kevetse soa tagnate ze taogne maro nifanambalia’ay zay o toetse’e rehoe.

Fa antetse zahay amy i Angèle amy izao. Faie mbe valy fanjaka naho manohy manohagne ahy avao reke hatrake amy izao. Atao amy ty rehake Angilé ohatse ty ankamaroa i sekoly ara-baiboly rey. Nikezake mafe nianatse Angilé areke zahay mba hahavy anay ho afake hagnatreke i sekoly rey. Agnisa ty raha natao’ay ohatse ty nifindra amy ty fiangonagne mampiasa firehake anglisy, ndra tie fa 70 taogne mahery aza zahay tamy izay. Tsy nimora tamako ty nahatrea fotoagne hianaragne Angilé, satria agnisa ty Komity ty Sampa i Frantsa raho. Faie nifagnampe zahay amy i Angèle. Fa 80 taogne mahery zahay amy izao, faie mbe mikezake magnomagne i fivoriantikagne rey amy ty rehake Frantsay naho Angilé avao. Mikezake mitory mateteke miarake amy i fiangonagne misy anaỳ arake ze vita’ay ka zahay. Nitahie i Jehovah ty kezake natao’ay tamy i fianaragne rehake Angiléy.

Tena tsy nampoize’ay ohatse ty fitahiagne niazo’ay tamy 2017. Nahazo tombotsoa hagnatreke ty Sekoly Hoahy i Komity ty Sampagne Naho ty Vali’e Rey zahay amy i Angèle tamy izay. Ta Patterson, New York agne ty nanoagne o sekoly iohoe.

Mpagnanatse Bey Voninahitse vata’e ty Jehovah. (Isaia 30:20) Tsy mahalatsa areke naho afake mahazo fampianaragne fanjaka boake ama’e iaby tika, ndra antetse ndra tanora. (Deot. 4:5-8) Treako tamako fa tena afake mandrambe fanapaha-kevetse soa amy ty fiaigna’e naho hanjare mpanompo i Jehovah tsy mivalike o tanorao naho mitsanogne i Jehovah naho o rahalahy vaho o rahavave za-drahao. Maniahy antika ty Ohabolana 9:9 tie: “Ampianaro o ndaty mahihitseo, le vao mainke hitombo ty fahihira’e. Ampianaro o ndaty maren-taneo, amy izay hitombo ty raha fanta’e.”

Kindraike raho misaintsaigne i raho natahotse, tamy izahay nitobe tamy i vohitse Alzeria agney. Fa eo ho eo amy ty 60 taogne lasa zay. Tsy nieretsereteko tamy i halegne ignehoe tie ho sambatse hoe izao raho. Maro ty raha nianarako boake amy ty hafa! Nimey i Jehovah harena tena fanjaka sady mahafa-po ka raho, agnisa izay ty Angèle. Tapa-kevetse zahay fa hiana-draha boake amy i Babantikagne an-dagnitse agney naho amo o rahalahy vaho o rahavave mahihitse sady za-draha tea azeo.