1. Akore ty fomba amarita o Baibolio ty tena hatea?

 “MANAHAKE ty firebareba o afò ty firebareba ty hatea, le ty lelan’afo boake amy i Jah. Ndra tie rano mitopatopa mafe manahake o onjao aza, le tsy afake mamono ty firebareba o hateao. Ndra o reneranò tsy mahavita mifaoke aze.” b (Tonon. 8:6, 7) Tena soa ty fomba amarita o Baibolio ty tena hatea! Magnomey toky o mpivalio o rehake rehoe tie: Afake ty tsy ho levogne ty fifankateava iareo.

2. Inogne ty tsy maintsy atao o mpivalio mba tsy hampanintsigne ty fifankateava iareo?

² Miankigne amo o mpivalio avao ty hahavy ty hatea iareo tsy ho levogne, amparake ty hiaigna iareo. Mila asorogne avao ohatse o afò naho tsy teagne ho mate amy izay mirearea avao. Naho tsy misy manorogne i afoy le ho mate reke amy ty fara’e. Hoe izay ka ty hatea misy amo o mpivalio. Afake ty hirebareba io naho sambe manao raha iareo mba hagnamafesagne ty fifandrambesa iareo. Faie kindraike le va’e hahatsapa o mpivalio tie, miha manintsigne ty fifankateava iareo, lohotsie naho misy olagne ara-bola, misy tsy salama, ndra sahiragne iareo amy ty fitezagne ty ana iareo. Naho manambaly areke rehe, le ino ty azo’areo atao mba hahavy i ‘lelan’afo boake amy i Jah-y’ tsy hikipe? Handineke fomba telo hagnampe anareo hagnamafe ty fifandrambesa’areo naho hankamamy ty fanambalia’areo tika amy ty lahatsoratse toy. c

3. Nagnino ty fifandrambesagne maifitse amy i Jehovah ro magnampe ty mpivaly hifankatea avao? (Mpitoriteny 4:12) (Henteo i sarey.)

³ Sambe mila mikezake mba hifandrambe soa amy i Jehovah o mpivalio, amy izay mirebareba avao i ‘lelan’afo boake amy i Jah-y.’ Nagnino ty fanoagne izay ro mahasoa ty fanambalia iareo? Ho vognogne hampihatse ty toroheve i Rae’areo an-dagnitse agney nareo naho sambe mihevetse ty fifandrambesa’areo ama’e ho sarobily. Ho vita’areo amy izay ty hiatreke ze olagne va’e hahavy ty fifankateava’areo hihamanintsigne. (Vakio ty Mpitoriteny 4:12.) Mikezake mafe mba hitsikombe i Jehovah ka ty ndaty soa fifandrambesagne ama’e sady mikezake hanagne ty toetse’e. Agnisa izay tihoe soa fagnahy, manam-paharetagne naho tea mamela heloke. (Efes. 4:32–5:1) Hampitombo ty fifankateava o mpivalio ty fanehoagne o toetse rehoe. Hoe ty rahavave Lena, fa 25 taogne mahery nanambaliagne: “Naho fa soa fifandrambesagne amy i Jehovah ty ndaty raike, le mora ty mitea naho magnaja aze.”

4. Nagnino ty Jehovah ro nifily i Josefa naho i Maria mba ho rae aman-drene i Mesia?

⁴ Dineho ty ohatse raike agnate Baiboly ao toy. Naho fa nijobogne ty ho rae aman-drene i Mesia ty Jehovah, le i Josefa naho i Maria ty jinobo’e tamy ty tarana i Davida. Fa nagnino? Satria sambe nifandrambe maifitse tamy i Jehovah iareo mirovaly. Niony i Jehovah ka tie hahavita hanao voalohan-draha ty fanompoagne aze amy ty fiaigna’e iareo mirovaly. Ino ty azo o mpivalio ianaragne boake amy i Josefa naho i Maria?

5. Ino ty azo ty lahilahy manambaly ianaragne boake amy i Josefa?

⁵ Nivognogne hampihatse ty tari-dala i Jehovah ty Josefa, le izay ty nahavy aze ho valy fanjaka. Intelo reke farafahatsiampe’e, ro nahazo toromareke boake aman’Andrianagnahare miomba ty keleia’e. Le avy le nankatò reke isake tie nahazo i toromareke rey, ndra tie va’e hagnova ty fiaigna iareo aza zay. (Mat. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Nagnorike ty tari-dalan’Andrianagnahare ty Josefa, le niaro i Maria, sady nanohagne aze vaho nagnomey ze raha nilae’e. Azo antoke fa vao mainke nahavy i Maria ho tea naho hagnaja i Josefa ty raha natao’e. Ry lahilahy manambaly, tsikombeo ty Josefa, le paliao ty toroheve ty Baiboly miomba ty fikarakaragne o keleiagneo. d Naho magnorike ty toroheve ty Baiboly rehe, ndra tie misy fagnovàgne mila atao’o aza, le tsiarovo fa maneho hatea amy ty vali’o rehe naho manao izay sady magnamafe ty fifankateava’areo. Hoe ty rahavave raike boake a Vanuatu agne, fa 20 taogne mahery nanambaliagne: “Naho fa i valiko ro mipay ty tari-dala i Jehovah sady  mampihatse izay, le vao mainke magnampe ahy hagnaja aze zay. Mahatsapa ho voaro raho sady matoky ty fanapahan-keve’e.”

6. Ino ty azo o ampela manambalio ianaragne boake amy i Maria?

⁶ Nifandrambe maifitse tamy i Jehovah ka ty Maria. Tsy niankigne tamy i Josefa ty nahavy aze hanam-pinoagne fa noho ireke nahay soa ty Soratse Masigne. e Nanokagne fotoagne hisaintsaignagne ka reke. (Lioka 2:19, 51) Azo antoke fa nahavy i Maria ho valy fanjaka ty fifandrambesa’e soa tamy i Jehovah. Maro ka amy hinane zao ty ampela manambaly mikezake manahake i Maria. Hoe ty rahavave atao tihoe Emiko: “Tamy iraho mbe tsy nanambaly, le fa nanagne fandaharam-potoagne hanoagne raha ara-pagnahy. Faie naho fa nanambaly raho, le i valiko avao ty mivavake ho anay naho mitarike fotoam-pivavaha ty keleiagne. Tsapako areke tie nitamagne i valiko avao raho mba hanao o raha rehoe ho ahy. Nanjare nitakako fa ty vata-tegnako ro mila manao raha mba hagnatanjahagne ty fifandrambesako amy i Jehovah. Amy izao raho le manokagne fotoagne mba hivavahagne irerike amy i Jehovah, hamakiagne Baiboly naho hisaintsaignagne.” (Gal. 6:5) Ry ampela manambaly, hamafeso avao ty fifandrambesa’o amy i Jehovah, le hahatrea anto’e soa mba hideragne naho hiteavagne azo ty vali’o.​—Ohab. 31:30.

7. Ino ty azo ty mpivaly ianaragne boake amy i Josefa naho i Maria miomba tihoe miarake manompo i Jehovah?

⁷ Niara-niasa ty Josefa naho i Maria mba hahavy iareo hifandrambe maifitse amy i Jehovah. Nitaka iareo tie tena lahibey ty miarake manompo i Jehovah. (Lioka 2:22-24, 41; 4:16) Va’e tsy ho nimora tamy iareo ty nanao izay, lohotsie naho fa nihamaro iareo. Faie nivita iareo avao ty niarake nanompo i Jehovah. Fitsikombe soa hoahy ty mpivaly iareo! Naho managn’anake manahake i Josefa naho i Maria nareo, le va’e tsy ho mora ama’areo ty handeha hivory ndra hanao fotoam-pivavaha ty keleiagne tsy tapake. Va’e ho sarotse ka aza ty hahatreava’areo mirovaly fotoagne mba hianaragne naho hivavahagne. Faie tadidio fa naho miarake manompo i Jehovah nareo, le vao mainke hifandrambe maifitse ama’e. Hifandrambe am-po soa ka nareo mirovaly. Anò voalohan-draha areke ty fanompoagne aze.

8. Naho tsy le mahafinaritse o mpivalio ty manao fotoam-pivavaha ty keleiagne, le ino ty hagnampe iareo hanjare ho tea izay?

⁸ Akore naho misy olagne ty fanambalia’areo? Va’e tsy le hazotozoto ohatse nareo mirovaly naho fa hanao fotoam-pivavaha ty keleiagne. Naho izay ty raha misy, le anò fohefohe heike i fiaraha-midinekey amy ty voaloha’e sady fantaro tie ino ty raha mahaliagne anareo roe. Naho manao izay nareo, le vao mainke hifankatea sady hanagne fagniriagne hiara-manompo i Jehovah.

9. Nagnino ty mpivaly ro mila manokagne fotoagne mba hanoagne raha miarake?

⁹ Ry mpivaly, hifankatea nareo naho manokagne fotoagne mba hanoagne raha miarake. Hagnampe azo hahatakatse ty raha eretserete i vali’o naho ty fihetseham-po’e ty fanoagne izay. (Gen. 2:24) Mareho ty raha nitsapa i Lilia naho i Ruslan tsiela tafara ty mariaze iareo. Fa 15 taogne mahery zay ty nifanambalia iareo. Hoe ty Lilia: “Nitsapa’ay tie tsy hanagne fotoagne bey mba hanoagne raha miarake arake ty nieretserete’ay zahay. Nitere loatse ty fotoa’ay noho ty asa fiveloma’ay, sady nimaro ka ty tolon-draha natao’ay tan-tragno’ay ao ro mbe nikarakara ty ana’ay ka zahay. Faie nitsapa’ay ka tie naho tsy manokagne fotoagne mba hiarahagne zahay, le tsy hifandrambe soa.”

10. Akore ty azo ty mpivaly ampiharagne ty toro lalagne amy Efesianina 5:15, 16 ao?

 ¹⁰ Ino ty azo ty mpivaly atao mba hahafaha iareo hanokagne fotoagne hanoagne raha miarake? Mila manao fandaharam-potoagne nareo mba hanoa’areo raha miarake. (Vakio ty Efesianina 5:15, 16.) Nirehake hoe izao ty rahalahy raike atao tihoe Uzondu boake a Nigeria agne: “Naho fa iraho manao fandaharam-potoagne amy ty asako, le ataoko agnate’e ao ka ty fotoagne hiaraha’ay mirovaly sady tsy ataoko ambanen-draha zay.” (Fil. 1:10) Dineho ka ty raha natao i Anastasia valy ty mpiandraikitse faritse a Moldavia agne, mba hampiasà’e soa ty fotoa’e. Hoe reke: “Magnararaotse manao ze raha toko’e hataoko raho naho fa i valiko manao ty andraiki’e. Voka’e, afake manao raha miarake zahay afara izay.” Faie akore indraike naho sarotse ama’areo ty mahatrea fotoagne mba hanoagne raha miarake?

11. Ino ty asa niaraha i Akoila naho i Prisila natao? (Henteo i sarey.)

¹¹ Afake miana-draha boake amy i Akoila naho i Prisila o mpivalio. Tena nihajae ty Kristiana tamy ty taon-jato voaloha’e iareo. (Rom. 16:3, 4) Ndra tie tsy mirehake ty pitsopitson-draha miomba ty fanambalia iareo aza o Baibolio, le rehafe’e tie niarake nanao asa fivelomagne, niarake nitory naho niarake nagnampe ty hafa iareo. (Asa. 18:2, 3, 24-26) Naho fa mirehake miomba i Akoila naho i Prisila ty Baiboly, le lava tognone’e miarake avao iareo.

12. Ino ty azo ty mpivaly atao mba hanoagne raha miarake?

¹² Akore ty azo ty mpivaly anahafagne i Akoila naho i Prisila? Saintsaigno ty raha azo’areo mirovaly atao. Misy asa vao azo’areo mirovaly iarahagne manao ndra tie va’e ho vita’o ihe raike avao aza? Niarake nitory zao ohatse ty Akoila naho i Prisila. Afake manao hoe izay tsy tapake ka vao nareo? Niarake nanao asa fivelomagne ka ty Akoila naho i Prisila. Va’e tsy hitovy ty asa’areo mirovaly faie va’e ho azo’areo atao ty miarake manao tolon-draha an-tragno ao. (Mpito. 4:9) Naho mifagnampe amy ty asa atao nareo, le hanjare ho ekipa raike sady hanagne fahafahagne hifampirehake soa. Fa 50 taogne mahery ty nifanambalia i Robert naho i Linda. Hoe ty Robert: “Tsy le manam-potoagne maro mba hiarahagne mihisa zahay mirovaly. Faie fale raho naho fa miara-miasa zahay. Iraho ohatse manasa finga le i valiko magnamaike aze, ndra ka naho fa iraho mikarakara zaridaigne an-tane agne, le mbamako mbeo reke mba hagnampe ahy. Mahavy anay hifandrambe soa ty fanoagne raha miarake. Vao mainke mitombo avao ty fifankateava’ay.”

13. Inogne ty toko’e hatao ty mpivaly mba hahavy iareo tena hifandrambe maifitse?

¹³ Tadidio fa tsy tihoe le avy le hifandrambe maifitse ty mpivaly naho fa miara-miasa. Hoe ty ampela raike manambaly a Brezily agne toy: “Maro ty raha va’e hahatondregne amy hinane izao, le va’e ho mora ty hieretseretse tie, ‘ino  ty mbe handaniagne fotoagne hanoagne raha miarake, tika ndra fa tragno raike.’ Faie nianarako tie mbe misy raha hafa mila atao ankoatse tihoe fa tragno raike. Midika ka zay tie mila mihevetse ze raha ilae i valiko raho.” Mareho moa ty raha natao i Bruno naho i Claudia. Nipay ze hahasoa i vali’e ty Bruno, le hoe izay ka ty Claudia. Hoe ty Bruno: “Naho fa izahay miarake, le apo’ay hey ty telefoni’ay le mankamamy i fiaraha’aỳ zahay.”

14. Ino ty azo ty mpivaly atao naho tsy zatse manao raha miarake iareo?

¹⁴ Akore indraike naho tsy le zatse manao raha miarake nareo mirovaly? Va’e tsy mitovy raha teagne ndra raha heje nareo. Ino ty azo’areo atao? Eretsereto i sorogn’afo nirehafentika taloha tagney. Amy ty voaloha’e, le tsy tihoe le avy le hirebareba bey i afoy. Mila tovogna’o hatae tsikedetsikede avao reke mba hirebareba’e. Mitovy amy izay ka, magnino naho atomboke amy tihoe manokagne fotoagne tsiampeampe isan’andro mba hanoagne raha miarake? Faie anò azo antoke tie, raha sambe tea’areo ty atao, fa tsy ty raha hiterake aly. (Jak. 3:18) Naho raha madinedineke hoe izay ty anomboha’areo aze, le mitovy amy tihoe mamelogne ty fifankateava’areo nareo.

15. Nagnino ro tena ilaegne ty fagnajagne mba tsy hampanintsigne ty fifankateava o mpivalio?

¹⁵ Raha lahibey ilaegne amy ty fanambaliagne ty fagnajagne. Manahake ty tiotioke mamelogne o afò ty fagnajagne. Mate reke naho tsy mahazo tiotioke. Hoe izay ka, fa ho tsiela manintsigne ty fifankateava o mpivalio naho tsy mifagnaja iareo. Faie naho mikezake hifagnaja iareo le mitovy amy tihoe miara-miasa mba hamelogne ty fifankateava iareo. Tadidio fa ty raha lahibey le tihoe, mahatsapa ho hajaegne ty vali’o, fa tsy ty fahatsapa’o tie fa magnaja aze rehe. Fa mahery ty 25 taogne ty nifanambalia i Penny naho i Aret. Hoe ty Penny: “Noho izahay mifagnaja, le manjare feno fifankateavagne ty an-tragno’ay ato. Tsy misalasala mirehake ze ampo’ay ao zahay satria sambe mihevetse ty heve ty tsikiraidraike ho sarobily.” Ino areke ty azo’o atao mba hahavy i vali’o hahatsapa fa tena magnaja aze rehe? Dineho ty ohatse nenga i Abrahama naho i Saraha.

16. Ino ty azo ty lahilahy manambaly ianaragne boake amy ty ohatse nenga i Abrahama? (1 Petera 3:7) (Henteo i sarey.)

¹⁶ Nagnaja i Saraha ty Abrahama. Nitsanogne’e ty heve i Saraha sady nihevetse ty fihetseham-po’e reke. Nisy raha nahaboseke i Saraha zao tie indraike, le nirehafe’e tamy i Abrahama ty raha nitsapa’e sady nagnomey tsiny aze reke. Faie niboseke vao ty Abrahama naho fa naharey izay, le nanjare tsy nisoa fagnahy tama’e? Aha’a. Nifanta’e fa valy tea mankatò sady nanohagne aze ty Saraha. Nitsanogne aze ty Abrahama, le nikezake nandamigne i olagney. (Gen. 16:5, 6) Ino ty lesogne ho antika? Ry lahilahy manambaly, managne fahefagne  nareo mba handrambe fanapahan-kevetse hoahy ty keleia’areo. (1 Kor. 11:3) Faie, mila magnontane ty heve ty vali’areo hey nareo aloha ty hanapa-kevetse, lohotsie naho fanapahan-kevetse misy voka’e ama’e. (1 Kor. 13:4, 5) Kindraike ty vali’o, va’e misy raha mampinekoneko aze sady va’e tea’e horehafegne ama’o zay. Tsanogna’o soa vao reke mba hampisehoa’o tie mihevetse ty fihetseham-po’e rehe? (Vakio ty 1 Petera 3:7.) Fa ho 30 taogne nifanambaliagne ty Angela naho i Dmitry. Izao ty nirehafe i Angela miomba ty raha atao i vali’e mba hahavy aze hahatsapa tie hajaegne reke: “Lava vognogne hitsanogne ahy avao ty Dmitry naho fa iraho boseke ndra misy raha teako horehafegne ama’e. Manam-paharetagne amako reke ndra tie miovaova ty fihetseham-poko.”

17. Ino ty azo ty ampela manambaly ianaragne boake amy ty ohatse nenga i Saraha? (1 Petera 3:5, 6)

¹⁷ Nagnaja i Abrahama ty Saraha, le nanohagne ty fanapahan-keve’e. (Gen. 12:5) Tie indraike zao ty Abrahama nanapa-kevetse ty handrambe ambahiny, ie amy izao ambahiny tsy nampoize’e. Nirehafe’e ty Saraha mba hampijanogne ty raha natao’e le hamboatse mofo maro hazotso hoahy i ambahinỳ. (Gen. 18:6) Le avy le nankatò ty Saraha, le nanohagne ty fanapahan-keve i Abrahama. Ry ampela manambaly, tsikombeo ty Saraha, le tohagno ty fanapahan-keve i vali’o. Naho manao izay rehe, le vao mainke ho mafe oregne ty fanambalia’areo. (Vakio ty 1 Petera 3:5, 6.) Nirehake hoe izao ka ty Dmitry, i nirehafegne taloha teoy, miomba ty raha atao i vali’e mba hahavy aze hahatsapa tie hajaegne reke: “Misaotse i Angela raho satria manohagne ty fanapahan-keveko avao reke, ndra tie tsy metemete ama’e aza i fanapahan-kevetsey. Ndra tie tsy nisy voka’e soa aza i fanapahan-kevetsey, le tsy magnakiagne ahy reke.” Tena mora vata’e ty mitea ty ndaty raike magnaja azo!

18. Ino ty soa ho azo o mpivalio naho miara-miasa iareo mba tsy hampanintsigne ty hatea iareo?

¹⁸ Amy hinane zao, le tea i Satana horavagne ty hatea misy amo o mpivaly Kristianao. Hai’e tie naho fa tsy mifankatea o mpivalio, le va’e hiala tsikedetsikede amy i Jehovah. Faie ndra tie eo zay, le tsy mete levogne ty tena hatea! Lonike areke ty fanambalia’areo hanahake ty hatea rehafe i Tognon-kira i Solomonay. Lonike nareo mba ho tapa-kevetse ty hiarake manompo i Jehovah, hanokagne fotoagne mba hiaraha’areo manao raha, sambe hifagnaja, le hihevetse ty fihetseham-po naho ty raha ilae ty vali’areo. Naho manao izay nareo, le hagnomey voninahitse i Jehovah, i niavia ty tena hateay. Hirebareba tsy hisy fara’e ty hatea’areo amy izay manahake ty afo soa sorogne.