1-2. a) Nagnino o mpivaly vaò ro toko’e hatoky i Jehovah? (Salamo 37:3, 4) b) Ino ty hodinehentikagne ato?

MIERETSERETSE ty hanambaly vao rehe, sa nanambaly vaho tsy ela? Naho izay, le azo antoke fa tena fa tsy ligne’o ty hiarake amy i ndaty tena tea’oy. Mazava hoaze fa misy olagne ty amo o fanambaliagneo ao kindraike, sady misy fanapaha-kevetse lahibey aza mila rambese o mpivaly vaò. Ty fomba iatreha iareo i olagne rey naho ty fanapaha-kevetse rambese iareo ro hahavy iareo ho sambatse agnate ty taogne maro. Naho miantehetse amy i Jehovah iareo, le hahay handrambe fanapaha-kevetse soa. Ty voka’e, haharetse ty fanambalia iareo sady ho sambatse ka iareo. Fa naho iareo tsy miantehetse aman’Andrianagnahare, le va’e hiatreke olagne hanimba ty fanambalia iareo sady tsy ho sambatse.—Vakio ty Salamo 37:3, 4.

² Maregne fa o mpivaly vaò ro tena ho rehafentika amy ty lahatsoratse toy. Faie hodinehentikagne ato ka ty olagne atrehe o ndaty manambalio iaby. Hasongadigne ato ty raha azontika ianaragne boake amy ty raha natao ty lahilahy naho ty ampela tsy nivalike tantaraegne amy Baiboly ao. Azontika ampiharegne amy ty fiaignantika i lesogne rey, agnisa izay ty amo o fanambaliagneo. Hotreantika ato ka ty raha azontika ianaragne amy ty mpanompo i Jehovah manambaly amy izao.

3-4. Ino iaby ty olagne va’e hatrehe o mpivaly vaò?

³ Misy ndaty va’e handrisike o mpivaly vaò mba hanao ze hahametemete ty fiaigna iareo manahake ty atao ty ankamaroa ty ndaty amy izao. Va’e hamoresé iareo hiterake malaky ohatse ty  rae aman-drene iareo ndra ty longo iareo. Ndra va’e handrisike iareo hivily tragno naho hivily fanake lafo vily ty nama iareo maifitse iareo ndra ty keleia iareo.

⁴ Naho tsy mitao iareo, le va’e handrambe fanapaha-kevetse hahavy iareo ho bokan-trosa. Va’e tsy maintsy hiasa andro halegne areke iareo mirovaly mba hagnavahagne i trosa rey. Ty voka’e, va’e hanjare tsy le hanam-potoagne hianaragne raike, hanoagne fotoam-pivavaha ty keleiagne, naho fanompoagne iareo. Va’e hanapatapake fivoriagne aza iareo, satria va’e hiasa avao ndra tie afara i lera firavagney mba hahazoagne vola bey ndra mba tsy hahavoaroake iareo. Hafara’e, afoe iareo ty fahafahagne hampitombo ty fanompoagne i Jehovah, ie amy izao mahafinaritse ty manao izay.

5. Ino ty ianara’o amy i Klaus naho i Marisa?

⁵ Maro ty tantara mampiseho tie tsy mahasambatse ty fanoagne o raha ara-nofò ho lahibey amy ty fiaignagne. Dineho ohatse ty raha niaigna i Klaus naho i Marisa. * Tamy iareo vaho nifanambaly, le sambe niasa marain-tsy hariva amy izay mba metemete soa ty fiaigna iareo. Faie tsy tena nahasambatse iareo zay. Hoe ty Klaus: “Nanagne nihoatse ze raha nipaliae’ay zahay, faie tsy mba nanagne tanjogne ara-pagnahy. Tsoreko ty maregne, fa nagnasarotse ty fiaigna’ay i fanagna’ay maro rey sady ninekoneko avao ka zahay.” Ndra i rehe ka va’e hahamareke tie tsy mahasambatse vata’e ty fanoagne o raha ara-nofò ho lahibey amy ty fiaignagne. Faie naho managne ze fomba fihevetse zay rehe, le ko kivy. Ty fandinehagne ty modely soa ty hafa le hagnampe azo hagnitsy izay. Izao tika le handineke ty raha azo o lahilahy manambalio ianaragne boake amy ty raha natao i Josafata Mpanjaka.

6. Akore ty nampihara i Josafata ty torohevetse amy Ohabolana 3:5, 6 ao naho fa nisy olagne lahibey natrehe’e?

⁶ Ry lahilahy manambaly, mahatsapa vao rehe kindraike tie tsy mora ty magnatanterake ty andraiki’o? Naho izay ty tsapa’o, le hagnampe azo ty raha natao i Josafata Mpanjaka. Amy ty maha mpanjaka aze, le i reke ty tompon’andraikitse amy ty fiarovagne o firene’eo. Akore ty nahavità’e ze andraikitse lahibey zay? Nanao ze azo’e natao ty Josafata mba hiarovagne o firene’eo. Nagnoregne tanàgne voaaro mafe ta Joda tao naho namory maramila mihoatse 1 160 000 reke. (2 Tan. 17:12-19) Ie tafara tatoy, le niatreke olagne lahibey hafa ka ty Josafata. Nagnorohoro aze naho ty keleia’e vaho o vahoa’eo ty tafy o Amonitao, o Moabitao, naho ty lahilahy boake amy ty faritse amy ty vohy i Seira agne. (2 Tan. 20:1, 2) Ino ty natao i Josafata tamy izay? Nangatake fagnampeagne naho hery tamy i Jehovah reke. Mifagnarake amy i torohevetse feno hilala amy Ohabolana 3:5, 6 aoy zay. (Vakio.) Trea amy ty vavake natao i Josafata amy 2 Tantara 20:5-12 ao fa niambane reke sady tena niantehetse amy i Rae’e bey hatea an-dagnitse agney.  Akore ty namalea i Jehovah ty vavake natao i Josafata?

7. Akore ty namalea i Jehovah ty vavake natao i Josafata?

⁷ Izao ty nisaontsie i Jehovah tamy i Josafata tamy ty alala ty Levita raike atao tihoe Jahaziela: “Sambe mangalà ty toera’e, le mitsangana soa avao sady henteo ty fagnavota i Jehovah anareo.” (2 Tan. 20:13-17) Tsy hoe izay ty raha fatao naho fa mialy. Faie tsy boake ama o ndaty ze tari-dalagne zay fa boake amy i Jehovah. Natoky tanterake an’Andrianagnahare ty Josafata, le nankatò i tari-dalagney. Naho fa nandeha hialy amy i fahavalo iareo rey reke naho i vahoa’e rey, le tsy mba i maramila’e fa za-draha rey ty natao’e taloha ao fa lahilahy tsy minday fialiagne nanao hira fideragne hoahy i Jehovah. Nitanterahe i Jehovah ty raha nampitamae’e i Josafata, le nirese vata’e i fahavalo iareoy.​—2 Tan. 20:18-23.

8. Ino ty lesogne ianara ty lahilahy manambaly boake amy i Josafata?

⁸ Ry lahilahy manambaly, afake miana-draha boake amy i Josafata nareo. Andraiki’o ty mikarakara ty keleia’o. Miasa mafe areke rehe mba hiarovagne naho hanohagnagne ty keleia’o. Naho fa miatreke olagne rehe, le va’e hieretseretse tie ho vita’o irery avao ty hamaha i olagney. Faie mikezaha mba tsy hiantehetse amy ty heri’o manokagne. Ty toko’e hatao’o aza, le ty hangatake fagnampeagne amy i Jehovah. Mivavaha mafe ka nareo mirovaly. Paliao amy ty alala ty fianaragne ty Saontsin’Agnahare naho ty boke aman-gazete naboa i fandaminagne ty tari-dala i Jehovah, le ampiharo ty torohevetse trea’areo. Va’e hieretseretse ty ndaty ila’e tie tsy mete ty raha atao’o, satria magnorike ty toroheve ty Baiboly rehe naho fa mandrambe fanapaha-kevetse. Va’e hirehake aza iareo tie gege rehe. Va’e hirehake ohatse iareo tie o volao naho o fanagnagneo avao ro tena afake hiaro ty keleia’o. Faie tadidio ty Josafata. Natoky i Jehovah reke, sady natoro’e tamy ty raha natao’e zay. Tsy nienga o lahilahy tsy nivalike iohoe ty Jehovah, le matokia fa tsy hienga azo ka reke. (Sal. 37:28; Heb. 13:5) Ino ty raha azo o mpivalio atao naho te sambatse iareo?

9. Ino ty raha azontika rehafegne miomba Isaia mpaminany naho i vali’e?

⁹ Tena lahibey tamy Isaia mpaminany naho i vali’e ty fanompoagne i Jehovah. Mpaminany ty Isaia. Faie nisy faminaniagne va’e i vali’e ty nagnambara aze, kanao reke rehafegne ka tie “mpaminany vave.” (Isaia 8:1-4) Azo antoke fa natao Isaia mirovaly voalohan-draha tamy ty fiaigna iareo ty fanompoagne i Jehovah. Tena fitsikombe hoahy ty mpivaly amy izao ty raha natao iareo.

10. Nagnino ty faminania ty Baiboly ro hagnampe ty mpivaly ho tapa-kevetse hanao ze azo iareo atao amy ty fanompoagne i Jehovah?

¹⁰ Naho manao ze azo iareo atao amy ty fanompoagne i Jehovah ka ty mpivaly amy izao, le trea tie mihevetse ty asa fanompoagne ho lahibey manahake Isaia mirovaly iareo. Vao maike hatoky i Jehovah iareo naho mianatse ty faminania ty Baiboly sady mandineke ty fomba nahatanteraha i faminaniagne rey. * (Tit. 1:2) Azo iareo dinehegne ka ty raha azo iareo atao mba handrambesagne anjara amy ty fagnatanterahagne ty faminania ty Baiboly ila’e. Agnisa izay i faminania i Jesosy tihoe hotoriegne magneran-tane i talily soay vaho izay ho avy ty fara’e. (Mat. 24:14) Vao maike iareo mirovaly ho tapa-kevetse hanao ze azo iareo atao amy ty fanompoagne i Jehovah arakarake ty ahatreava  iareo ty fahatanteraha ty faminania o Baibolio.

11. Ino ty raha natao i Prisila naho i Akoila ndra tie niova aza ty fiaigna iareo?

¹¹ Afake miana-draha boake amy i Prisila naho i Akoila, i mpivaly Jiosy nitoboke ta Roma agney, o mpivaly tanorao. Naharey i talily soa miomba i Jesosỳ iareo, le nanjare Kristiana. Azo antoke fa nisoa sady nitea iareo ty fiaigna iareo ta Roma agne. Faie niova tampoke zay, satria nandily ty hialà o Jiosio ta Roma agne ty Klaodio mpanjaka. Ino ty voka izay tamy i Akoila naho i Prisila? Tsy maintsy nienga o tanàgne fa nahazatse iareo iohoe iareo, le hipay tragno hitobohagne naho hipay asa amy ze toeragne hisy iareo agne. Nikalagne iareo tsy hanao voalohan-draha i Fanjakagney vao ze fiovagne zay? Va’e fa hai’o ty vale ze fagnonteneagne zay. Naho fa nifindra ta Korinto agne ty Akoila naho i Prisila, le nagnampe ty fiangonagne tagne, sady niara-niasa tamy i apostoly Paoly iareo mirovaly mba hagnamafe ty finoa ty rahalahy agne. Nifindra tan-tane hafa agne ka iareo naho fa tafara tatoy mba hagnampe amy ze ilagne mpitory maro. (Asa. 18:18-21; Rom. 16:3-5) Tena nibey atao tamy ty fanompoagne naho nifale iareo mirovaly.

12. Nagnino o mpivalio ro toko’e hanagne tanjogne ara-pagnahy?

¹² Manahake i Prisila naho i Akoila ty mpivaly amy izao naho manao voalohan-draha i Fanjakagney avao. Tena soa naho aloha ty hifanambalia iareo ty ndaty roe ro mirehake ty tanjo iareo amy ty fiaignagne. Naho managne tanjogne ara-pagnahy ty mpivaly sady mikezake mafe magnatratse izay, le ho mora ty fomba hahafaha iareo hahatrea tie miasa amy ty fiaigna iareo ty fagnahy masy i Jehovah. (Mpito. 4:9, 12) Dineho ohatse ty Russell naho i Elizabeth. Hoe ty Russell: “Tamy izahay mbe niarake, le agnisa ty raha tena niharoa’ay dineke ty tanjo’ay ara-pagnahy.” Hoe ka ty vali’e: “Nandineke izay mialoha zahay amy izay naho fa misy fanapaha-kevetse nila nirambese’ay naho fa tafara tatoy, le natao’ay azo antoke fa tsy hikalagne anay tsy hagnatratse i tanjo’ay rey zay.” Izay ty nahavy iareo hanagne fahafahagne hifindra a Mikronezia agne satria nila mpitory maro ty tagne.

13. Ino ty ho voka’e naho matoky i Jehovah tika, arake ty Salamo 28:7?

 ¹³ Maro ka ty mpivaly manapa-kevetse ty hanagne fiaignagne tsotra avao manahake i Russel naho i Elizabeth, amy izay iareo manam-potoagne maro hitoriagne naho hampianaragne i talily soay. Naho managne tanjogne amy ty fanompoagne i Jehovah o mpivalio, sady miara-miasa mba hagnatratraragne aze, le tena ho soa ty voka’e. Hotrea iareo fa tena mikarakara iareo ty Jehovah, le hitombo ty fatokisa iareo aze, sady tena ho fale ka iareo.​—Vakio ty Salamo 28:7.

14. Akore ty nampisehoa i apostoly Petera naho i vali’e fa natoky ty fampitamà i Jehovah amy Matio 6:25, 31-34 ao iareo?

¹⁴ Afake miana-draha amy i apostoly Petera naho i vali’e o mpivalio. Enem-bolagne eo ho eo tafara ty nahatreava i apostoly Petera i Jesosy voaloha’e, le nisy fanapaha-kevetse lahibey nila nirambese’e. Mpagnarato ty niasa fiveloma i Petera. Naho fa nitaone i Jesosy mba hanonjohy ty lia’e areke ty Petera, le azo antoke fa tsy maintsy ho nieretseretse miomba i keleia’e rey reke, satria hiarake ama’e marain-tsy hariva. (Lioka 5:1-11) Faie nijobogne ty hagnorike i Jesosy ty Petera mba hanao i asa fitoriagney. Tena mete ty natao’e! Le azo inoagne fa nanohagne ze fanapaha-keve i Petera zay ty vali’e. Ty anto’e, rehafe ty Baiboly tie nisy fotoagne niarake tamy i Petera ty vali’e naho fa nanao ty fanompoa’e reke, tafara ty namelomagne i Jesosy tamy ty mate. (1 Kor. 9:5) Azo antoke fa nivaly fanjaka reke kanao ty Petera afake nagnomey torohevetse hoahy ty lahilahy naho ty ampela manambaly. (1 Pet. 3:1-7) Mazava hoaze fa natoky i fampitamà i Jehovah hikarakara ze manao voalohan-draha i Fanjakagney amy ty fiaigna’ey ty Petera mirovaly.​—Vakio ty Matio 6:25, 31-34.

15. Ino ty ianara’o boake amy i Tiago naho i Esther?

¹⁵ Akore ka ty amy i mpivaly fa somare fa elaela ty nifanambalia iareo rey? Ino ty hagnampe iareo hagniry hampitombo ty fanompoa iareo? Azo iareo atao ty miana-draha boake amy ty raha natao ty mpivaly hafa. Azo iareo vakiegne ohatse i andian-dahatsoratse manao tihoe “Nahafoy Tena Izy Ireo” amy ty Tilikambo Fiambenana fianaragne rey. Naho fa namaky i lahatsoratse rey zao ty Tiago naho i Esther, mpivaly boake a Brezily agne, le nitombo ty fagniria iareo hanompo amy ze ilagne mpitory maro agne. Hoe ty Tiago: “Nitrea’ay tamy i lahatsoratse rey ty fomba nagnampea i Jehovah ty mpanompo’e amy izao. Nahavy anay te hagnorike ty tari-dala i Jehovah zay mba hahatsapa’ay ka tie mikarakara anay reke.” Nifindra ta Paragoay agne iareo tafara tatoy, ie amy izao iareo fa nanompo ta Portigaly agne nanomboke tamy 2014. Hoe ty Esther: “Agnisa ty andinin-teny tena tea’ay mirovaly ty Efesianina 3:20. Mateteke zahay ro nahatrea ty fahatanteraha o andinin-teny iohoe tamy ty fanompoa’ay i Jehovah.” Trea amo o taratasy nisorate i Paoly hoahy o Efesianao iohoe ty fampitamà i Jehovah hagnomey mihoatse ze raha angatahentikagne ama’e. Mateteke ka tika ro mahatsapa ty fahatanteraha o fampitamagne iohoe!

16. Ia ty azo o mpivaly tanorao angatahagne torohevetse naho fa mandineke ty tanjo iareo amy ty fiaignagne iareo?

¹⁶ Afake miana-draha boake amy ty raha natao ty hafa ka o mpivaly tanora amy izaò, le i aze niantehetse tamy i Jehovah rey. Misy mpivaly ila’e zao fa nanompo marain-tsy hariva am-polo tao’e. Nagnino naho mangatake torohevetse amy i ndaty rey naho mahatsapa nareo tie mila fagnampeagne amy inareo mandineke ty tanjo’areoy? Fomba hafa ampisehoa’areo ty fatokisa’areo i Jehovah ka ty fanoagne izay.  (Ohab. 22:17, 19) Afake magnampe o mpivaly tanorao mba hanagne tanjogne naho hagnatratse izay ka o androanavi-pagnahio.

17. Ino ty niseho tamy i Klaus naho i Marisa, le ino ty raha azontika ianaragne amy iareo?

¹⁷ Va’e tsy ho arake ty fomba nirientikagne hampitomboagne ty fanompoantika i Jehovah ro itariha’e antika kindraike. Izay zao ty raha niseho tamy i Klaus naho i Marisa, i nirehafegne taloha tagney. Nifindra ta Failandy agne iareo telo taogne tafara ty mariaze iareo mba hanao asa an-tsitrapo amy ty fagnoregnagne amy ty sampagne agne. Faie naho fa tagne iareo, le nahay tie kay tsy afake mitoboke agne mihoatse ty enem-bolagne iareo. Nidiso tamà iareo tamy ty voaloha’e. Faie tsy nampoize iareo ty raha niseho tsy ela tafara izay. Nasaegne hagnatrake ty fianaragne firehake arabo iareo. Amy izao iareo tena fale manompo amy ty tane mampiasa firehake arabo agne. Naho fa nandineke ty raha niseho ty Marisa, le izao ty rineha’e: “Natahotse raho naho fa nieretseretse tie hiala amy ty raha nahazatse ahy, le hatoky i Jehovah tanterake. Faie nitreako tie lava nagnampe anay tamy ty fomba tsy nieretserete’ay avao ty Jehovah. Vao maike nitombo ty fatokisako i Jehovah voka izay.” Aseho o tantara iohoe fa afake matoky nareo mirovaly tie hamale soa anareo avao ty Jehovah naho inareo matoky aze tanterake.

18. Ino ty hagnampe o mpivalio hatoky i Jehovah avao?

¹⁸ Fagnomezagne boake amy i Jehovah o fanambaliagneo. (Mat. 19:5, 6) Tea’e hankamamy o fagnomezagne iohoe o mpivalio. (Ohab. 5:18) Ry mpivaly tanora, nagnino naho dinehegne ty raha atao’areo amy ty fiaignagne? Manao ze azo’areo atao vao nareo mba hampisehoagne fa tena mankasitrake o fagnomezagne nimea’e anareo iohoe? Ino ty hagnampe anareo hatoky i Jehovah avao mba hahavità’areo izay? Mivavaha amy i Jehovah. Manoa fikarohagne amy ty Saontsi’e ao mba hahatreava’areo toro lalagne azo’areo ampiharegne amy ty raha atrehe’areo. Le oriho ze torohevetse mea i Jehovah anareo. Naho atao’areo lahibey ama’areo ty fanompoagne i Jehovah, le afake matoky nareo fa ho sambatse sady hahazo valesoa amy ty fiaignagne.