Hagnente ty agnate’ao

Hizilike amy ty lohahevetse

Miomàna Hiatreke Olagne

Miomàna Hiatreke Olagne

Miomàna Hiatreke Olagne

“Nanapa-kevetse hiala amo o sigarao raho noho i ana’ay vaho naterakey. Nasiako soratse tihoe, ‘Tsy Azo Ifohagne Sigara’ ty tan-tragno ao. Faie tsy nahazaka raho naho fa niafake lera raike, le nagnoro sigara satria tena nipay nikôtinina ty vatako.” ​—Yoshimitsu, Japon.

TREA boake amy izay fa sarotse ialagne o sigarao. Naseho ty fikarohagne natao fa ty 90 isan-jato ze niheregne nifoke indraike ro le lia’e nanjare mpifoke indraike. Azo antoke fa ho afake hiala rehe naho miomagne hiatreke ze olagne va’e hiseho. Inogne iaby zay?

Mipay nikôtinina i vatagney: Tena mafe io agnate i telo andro voaloha’ey sady mihamaleme erike naho fa afake tapa-bolagne eo ho eo. Hoe ty lahilahy raike mpifoke tie taloha toy: ‘Nihetseke avao i fagniriagney’, agnate o fotoagne iohoe sady ‘avy tampoke.’ Va’e hiseho ka zay ndra tie taogne maro afara atoy aza. Faie ko meke hifoke! Ho afake avao i fagniriagney naho fa afake dime minitra eo ho eo.

Tsy mahazo aigne: Lava te hiroro avao, tsy le mifantoke, sady mora vondrake ty ndaty miala amo o sigarao amy ty voaloha’e. Va’e hanaintaigne, hangilingily, ho tsemboke, sady hikohake. Va’e hiovaova ka ty fihetseham-po’e, le tsy hanam-paharetagne reke, sarotsarote’e, ndra ho kivy. Faie vola’e raike naho tapa’e avao, le ho afake ty ankamaroa o raha rehoe.

Hagnampe azo ty soso-kevetse retoa, agnate o fotoan-tsarotse iohoe:

● Miroroa elaela.

● Minoma rano maro, ndra jus maro. Homana hanegne mahasalama.

● Manoa fagnatanjahan-tegna antognotogno’e.

● Mikezaha hifoke tioke maro sady alao sare an-tsaigne i tioke malio mameno i rabo’oỳ.

Misy raha mahavy azo hagniry hifoke: Va’e ho raha atao io ndra fihetseham-po. Va’e zatse mifoke ohatse rehe naho fa minogne raha misy toake. Ko ela bey areke naho fa minogne izay. Hankamamy io avao rehe naho fa afara agne.

Va’e te hifoke rehe naho fa manao ty raha ila’e. Va’e ho elaela zay vaho afake ndra tie fa tsy mifoke sasa aza rehe. Nagneke ty Torben, i nirehafegne taloha teoy tie: “Fa 19 taogne zay ty niafahako o sigarao, faie mbe te hifoke avao raho naho fa minogne kafé amy i fitofagney.” Mateteke mihegne erike o fagniriagne iohoe naho fa mandeha ty fotoagne.

Akore ka naho zatse mifoke rehe naho fa minon-toake? Soa naho mifaly toake rehe sady magnalavitse ze toeragne va’e ahatreavagne toake naho fa mikezake miala amo o sigarao. Maro ty ndaty niheregne nifoke sigara indraike naho fa minon-toake. Ino ty anto’e?

● Toake kedekede avao le fa mampitombo i fahafinaretagne azo boake amy i nikôtininaoy.

● Mateteke ro mifoke sigara o ndatio naho fa misotrosotro miarake amy ty hafa.

● Mahavy azo tsy hisaigne soa sady hahavanivany hanao raha o toakeo. Maregne ty rehafe ty Baiboly tihoe toy: ‘Magnafake ty fagniriagne hanao ty soa o divaio.’​—Hosea 4:11.

Namagne: Mahaia mifily namagne. Naho azo atao, le ko miarake amy ty mpifoke ndra amy ty ndaty va’e handrisike azo hifoke. Isintaho ka ze raha va’e hagnakivy azo, agnisa izay o mpagnanihanio.

Fihetseham-po: Trea amy ty fagnadikadignagne natao fa ty ankamaroa ze ndaty niheregne nifoke sigara ro nivali-doha ndra niboseke taloha kede i nifoha’e indraikey. Mipaliava toeragne handenandena’o rehe naho te hifoke indraike noho ty fihetseham-po ila’e mahazo azo. Minoma rano, ndra mitsakotsakoa siligoma ndra mandehandehana. Mikezaha hieretseretse raha soa. Mivavaha, ndra mamakia peje tsiampeampe amy Baiboly ao.​—Salamo 19:14.

Ko magnamaren-tegna!

Mitarike indraike avao!

Ty tena maregne: Fa ty an-tsasa i sela mpandrambe i nikôtinina amy i betroy aoy ro velombelogne agnate ty telo lera, naho nahazo setron-tsigara tinarike indraike avao. Naho izay ty miseho, le mateteke mifoke indraike i ndatỳ.

Magnampe ahy hiatreke fivali-doha o sigarao.

Ty tena maregne: Aseho o fikarohagneo fa vao mainke mampitombo i hormonina mahavy fivali-dohay i nikôtininay. Maregne fa mahatsapa rehe tie, tsy le mivali-doha faie izao ty tena anto’e: Tsy tsapa’o aniany i fifaleagne aboa i fisintahagne amo o sigaraoy.

Fa tsy mete ho afake amy io sasa raho.

Ty tena maregne: Tsy ho vognogne hiala rehe naho magnente laferatin-draha. Hoe ty Baiboly: “Kivy vao rehe amy ty andro mahaore? Naho izay, le hihegne ty heri’o.” (Ohabolana 24:10) Ko kivy areke! Afake miala amo o sigarao ze tena te hanao izay sady mampihatse o toro lalagne mahasoa rehoe.

Tsy tanteko ty tsy hifoke.

Ty tena maregne: Maregne fa tsy mahazo aigne rehe naho fa mikezake miala amo o sigarao sady tena mafe zay. Faie afake zay naho fa afake heregnandro tsiampeampe. Ko kivy areke! Va’e mbe hagniry hifoke avao rehe naho fa afake am-bola’e ndra an-tao’e maromaro, faie minitra tsiampeampe le ho afake zay, naho tsy mamelogne sigara rehe.

Managne areten-tsaigne anio i rahò!

Ty tena maregne: Azo’o angatahegne hagnampe azo hiala amo o sigarao ty dokotera’o naho managne areten-tsaigne rehe, agnisa izay ty hakiviagne. Azo antoke fa vognogne hagnampe azo reke, le hagnara-maso ty fitsaboagne azo.

Naho miheregne mifoke indraike raho, le tsy ho avotse sasa.

Ty tena maregne: Tsy tihoe tsy ho avotse sasa rehe naho miheregne mifoke indraike manahake i ndaty nikezake niala tamo o sigarao teo rey. Miovà avao le tohizo ty kezake atao’o! Tsy tihoe rese rehe naho tonta. Naho tsy miaregne rehe vaho izay rese. Ko kivy areke fa mbe handrese avao rehe!

Nifoke tagnate ty 26 taogne ohatse ty Romualdo sady fa 30 taogne mahery zay reke ro niafake tamo o sigarao. Hoe reke: “Tsy haiko sasa tie impire raho ro niheregne nifoke. Kivy avao raho isake tie tonta, le sahala hoe tsy misy tamaegne sasa. Faie niafake tama’e raho naho fa tena nitapa-kevetse hifandrambe soa tamy i Jehovah Andrianagnahare sady nihalaly tama’e mateteke.”

Magnomey torohevetse hafa hagnampe azo hiala amo o sigarao ty lahatsoratse magnarake.

[Efajoro/​Sare]

SAMBE MAMONO IABY

Maro ty raha ampiasagne o ravem-parakio. Avarotse amo o mpamarotse raven-katae eo ey ty raha ila’e boake ama’e amy ty tane ila’e. Faie mirehake ty Fikambanagne Iraisam-pirenena Miomba ty Fahasalamagne fa sambe “mamono iaby ndra o sigarao ndra o parakio.” Va’e hamono ty aretegne azo boake ama’e, agnisa izay ty kansera naho ty aretem-po. Va’e harare ty ana ty ampela raike mivesatse naho ohatse reke mifoke sigara ndra magnosoke paraky. Ino iaby i karazan-tsigara fitrea rey?

Sigara kedekede namboaren-tagnagne: Fitrea Azia agne io. Maro ty raha mainte naho ty nikôtinina vaho ty gaze misy poizigne aboa’e naho oharegne amo o sigara tsotrao.

Sigara bey naho sigara tsotra: Paraky nifognosegne ravem-paraky ndra taratasy vita amy ty ravem-paraky ty atao tihoe sigara bey. Taratasy ka ty afognogne o sigara tsotrao. Le avy le mizilike am-bava eo i nikôtinina amy i sigara beỳ ndra tie mbe tsy mirehetse aza.

Sigaran-jirofo: Ravem-paraky ty an-tsasa’e mahery ama’e, le jirofo ty ila’e. Maro ty raha mainte naho ty nikôtinina vaho ty gaze misy poizigne aboa’e naho oharegne amo o sigara tsotrao.

Pipa: Manimba ty mifoke pipa satria mitovy amy ty mifoke sigara avao. Mitovy ty kansera naho ty aretegne va’e ho azo boake amy iareo.

Paraky: Agnisa izay ty ravem-paraky tsakoegne ndra trohegne amy ty orogne ndra gutkha magnitse, fitrea Azia Atimoatignanagne agne. Mizilike am-bava eo i nikôtininay sady mandeha amy i lalan-dray agne. Magnoho-doza manahake o sigarao avao ka io.

Tiò fifohagne: Asiagne rano hey i setrokey aloha ty hifohagne aze, faie tsy mampihegne ty hamaro i poizigne boake ama’e aoy zay. Avy amy i raboy agne i poizigne rey sady va’e hivalike kansera.

[Efajoro/​Sare]

AMPEO HIALA AMO O SIGARAO TY HAFA

Ko magninje. Soa ty midera naho magnomey valesoa naho oharegne amy ty magnendake naho ty mirehadrehake. Misy heri’e ty mirehake tihoe, “Ho vita’o io naho mikezake indraike rehe” naho oharegne amy tihoe, “Voa indraike rehe hinaneo!”

Mahaia mamela heloke. Naho boseke ndra sarotsarote’e ama’o ty ndaty te hisintake amo o sigarao, le mikezaha handefetse. Mikezaha ho soa fagnahy sady mirehafa tihoe: “Fantako fa mafe io, faie tena fale raho fa manao izay rehe.” Falio ty mirehake tihoe: “Ndra aleo’e rehe mifoke avao.”

Mikezaha ho tena namagne. Hoe ty Baiboly: “Tea lognandro ty ragnetse vata’e sady le hoe rahalahy natao hagnampe amy ty andro mahaore.” (Ohabolana 17:17) Mikezaha hanam-paharetagne amy ze ndaty mikezake miala amo o sigarao sady ho tea aze “lognandro.” Anò avao zay ndra manao akore ndra manao akore ty toe-po’e.