Ndaty an-tapetrisa’e ro mijale noho ty fisia o tsikolonio ndra o tiobeio ndra o hamaen-taneo. Agnisa ze ndaty rezay vao rehe? Maro ty raha simba naho fa miseho o loza arake ty natiorao. Naho fa avy ohatse o tsikolonio, le va’e handopatse i riakey le avy an-tanàgne ey. Va’e ho ravaravae o tiokeo ka ty fanagna o ndatio. Naho avy mateteke sady tsy misy fitofa’e ka o oragneo le va’e hihomake o taneo. Va’e hagnelatse ka o andrò naho fa misy tsikolony, le va’e hagnoro ala. Naho mae loatse ndra manara loatse ka i androy, le va’e hampijale antikagne.

 Amy ty tane maro, le mateteke ro raty i androy sady maro ka ty voka-draty atera izay. Rehafe ty Fikambanagne Iraisam-pirenena atao tihoe Croix Rouge naho Pea-bolagne Mena Mitambatse fa “mihamaro avao ty isa ty ndaty mijale noho ty fiovaovà o toets’andrò. O ranobeio naho o tsikolonio vaho o hamaen-taneo ro mateteke manimba ty fiaigna o ndatio. Isan-taogne ohatse, le maro ty ndaty mate sady ndaty an-tapetrisa’e ka ro mamoe ty tragno’e.”

 Naho fa tratse ze raha zay o ndatio, le va’e hahatsapa ho rokake naho kivy. Va’e hijale ka iareo satria montso fanagnagne, tragno, ndra mamoe ty longo’e tsy foe’e.

 Naho mijale areke rehe satria nisy loza arake ty natiora ty tama’areo agne, le ko kivy fa afake magnampe azo ty Baiboly. Afake magnomey fampionognagne azo naho magnampe azo hanan-draha tamaegne vaho manoro hevetse azo io. (Romanina 15:4) Mahavoavale ty fagnonteneagne mampivali-doha o ndatio ka ty Baiboly, agnisa izay toy: Tean’Andrianagnahare ho lilovegne vao raho kanao ihara ze o raha zao?

 Ampianare ty Baiboly antika fa tsy Andrianagnahare ty mahavy ty fijaleagne mahazo o ndatio. Magnomey toky antika hoe izao reke: “Tsy tsapaentikagne hevetse amy ty raha raty ty Andrianagnahare naho tsy mitsapa hevetse antikagne amy izay ka.” (Jakoba 1:13) Midika areke zay fa tsy Andrianagnahare ty mahavy o toets’andro raty mahazo o ndaty amy hinane zaò.

 Maregne fa rehafe ty Baiboly tie nisy fotoagne ty Andrianagnahare nampiasa ty hery ty natiora mba hagnasazeagne ty ndaty raty fagnahy. Faie tsy manahake o loza arake ty natiora sady mandravarava amy izaò ty raha niseho tamy izay. Ty anto’e, avy tampoke avao i loza amy izao rey sady ndra ze ndaty soa ndra ze ndaty raty fagnahy le sambe mijale iaby voka i lozay. Faie tie taloha, nampitao heike ty Andrianagnahare aloha ty hiavia i lozay sady narova’e ze ndaty tsy nanao raty. Fagnampe izay ka, nihazavae’e ty anto’e hanoa’e i rahay. Nihazavaen’Andrianagnahare zao ohatse ty anto’e nandefasa’e i safodrano tamy ty andro i Noay. Nampitao mialoha ka reke taloha ty nampiavia’e aze sady narova’e ka ty Noa reketse ty keleia’e.​—Genesisy 6:13; 2 Petera 2:5.

 Naho tea’o ho fantatse tie tsy saze boake aman’Andrianagnahare ty loza arake ty natiora miseho amy izao io, le henteo ty lahatsoratse tihoe: “Inona no Lazain’ny Baiboly Momba ny Loza Araka ny Natiora?”

 Rehafe ty Baiboly fa tena midare naho mitretré antika ty Jehovah a Andrianagnahare. Dineho moa ty andinin-teny mampahery retoa:

•   Isaia 63:9: “Ore reke [Andrianagnahare] tagnate ze kila haoreagne nahazo iareo.”

   Ino ty dika izay? Tena mikoretse ty arofo i Jehovah naho fa mahavazoho i ndaty mijale rey.

•   1 Petera 5:7: “Mikarakara anareo reke.”

   Ino ty dika izay? Tena mipay ty hahasoa anareo keleian-draike ty Jehovah.

 Ty fitretréza i Jehovah naho ty hatea’e ro mandrisike aze hanao raha. Atoro’e antika amy Baiboly ao ty raha azo atao mba hampionognagne antika. Mampitamà ka reke ao fa tsy hisy sasa o toets’andro ratio amy ty hoavy.​—2 Korintianina 1:3, 4.

 Mampitamà antika ty Jehovah amy Baiboly ao fa “hagnomey hoavy fanjaka naho fanantenagne ho antika.” (Jeremia 29:11) Safirie’e ty ankamamie o ndatio ty fiaignagne fanjaka amy i paradisa an-tane etoay sady tsy hinekoneko miomba o toets’andro ratio.​—Genesisy 1:28; 2:15; Isaia 32:18.

 Hampiasa ty Fanjakà’e ty Andrianagnahare mba hagnatanterahagne i fampitamagne amy ty hoavy rey. Fitondragne an-dagnitse agne o Fanjakagne iohoe sady i Jesosy ty Mpanjaka’e. (Matio 6:10) Managne fahendreagne naho hery mba hikalagnagne o toets’andro ratio reke. Natoro i Jesosy tamy ireke tan-tane etoỳ fa nahavita nifehe o toets’andrò reke. (Marka 4:37-41) Naho fa hinday ty tane toy reke le hampiasa ty fahalalagne anagna’e naho ty fahendrea’e mba ampianaragne o ndatio ty fomba hikarakaràgne o tontolo iaignagneo sady tsy hanimba aze. (Isaia 11:2) Tsy hisy ndaty hijale noho o toets’andro ratio sasa naho fa i Jesosy ro ho mpitondra.

 Va’e hieretseretse rehe tie: ‘Ombia ty Jesosy ro hampiasa ty heri’e mba hifeheagne o toets’andrò?’ Henteo ty lahatsoratse tihoe: “Rahoviana ny Fanjakan’Andriamanitra no Hitondra ny Tany?”

 Afake magnampe azo ty toroheve ty Baiboly. Atoro’e ao ty raha azo atao aloha ndra amy ty fotoagne isehoa i toets’andro ratỳ ndra afara izay.

•  Aloha ty hiavia i toets’andro ratỳ: Miomana manomboke amy izao fa ko mangatake andro.

   Hoe ty Baiboly: “Mahatalake ty loza hiseho ty ndaty mahimbagne le mietake, fa ty ndaty mbe tsy maro ty raha hai’e mbe mizilike avao le voa.”​—Ohabolana 22:3.

   Ino ty dika izay? Fantaro mialoha tie ino ty va’e ho voka o toets’andro ratio, le manoa raha malaky mba hiarova’o ty keleia’o.

   Fitantaragne: “Fa vognogne ty hilay zahay naho fa nimae i alay. Fa nanagne kitapo nisy ze raha iaby tena nilae’ay zahay. Agnisa izay ohatse, ty fagnafoly naho ty akanjo. Nivali-doha ty ndaty iaby nagnodidigne anay sady tsy hai’e ty hatao. Faie tsy hoe izay zahay satria nanagne ty raha tena nipaliae’ay le izay ty nahafale ahy.”​—Tamara, a Kalifornia, a Etazonia agne.

•   Amy ty fotoagne isehoa i toets’andro ratỳ: Mifantoha amy ze raha tena lahibey.

   Hoe ty Baiboly: “Ndra tie manan-draha tsiefa aza o ndatio le tsy miankigne amy ty hamaro ty fanagna’e ty fiai’e.”​—Lioka 12:15.

   Ino ty dika izay? Sarobily mandikoatse ty fanagnagne o fiaigneo.

   Fitantaragne: “Nisy Tsikolony atao tihoe Lawin b zay ty tama’ay atoy. Le niravarava iaby ty tragno’ay. Tafara izay le tsy haiko sasa ty raha toko’e hataoko. Faie nivavake mafe tamy i Jehovah Andrianagnahare raho. Nitsapako naho fa niavy eo tie soa avao fa i fanagna’ay rey ro nafoe’ay fa tsy ty fiai’ay.”​—Leslie, a Filipiny agne.

•   Afara i lozay: Ty androany avao hey ro ifantoho.

   Hoe ty Baiboly: “Ko minekoneko amy ty raha mbe hiseho hamaray fa ndraleo maray vaho mieretseretse ty raha hiseho maray.”​—Matio 6:34.

   Ino ty dika izay? Ko minekoneko amy ty olagne va’e hiseho.

   Fitantaragne: Maro ty fanapahan-kevetse nila nirambeseko sady tena ninekoneko raho tafara ty nandravaravà ty Tsikolony atao tihoe Irma i tragnokoy. Faie nikezake raho mba hagnorike ty toroheve ty Baiboly tihoe tsy hinekoneko amy ty raha hiseho hamaray. Nitsapako tie nagnampe ahy ty Jehovah le nahavita niatreke ze raha niseho amy i androy raho sady tsy arake ty nieretseretako aze zay.​—Sally, a Florida, a Etazonia agne.

 Henteo ty lahatsoratse tihoe: “Inona no Azo Atao mba ho Voaro Amin’ny Loza?” naho te hahatrea fanoroagne maro miomba ty raha azo’o atao rehe.