บทความศึกษา 53
พี่น้องชายวัยรุ่น ขอให้คุณเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่
“ขอให้ลูกเข้มแข็งสมกับเป็นลูกผู้ชาย”—1 พก. 2:2
เพลง 135 พระยะโฮวาพูดอย่างอบอุ่นว่า “ลูกของเรา ขอให้ฉลาดขึ้น”
ใจความสำคัญ a
1. พี่น้องชายทุกคนควรทำอะไร?
กษัตริย์ดาวิดบอกโซโลมอนว่า “ขอให้ลูกเข้มแข็งสมกับเป็นลูกผู้ชาย” (1 พก. 2:1-3) คำแนะนำนี้สำคัญมากสำหรับพี่น้องชายทุกคนในทุกวันนี้ เพื่อจะทำตามคำแนะนำนี้ พี่น้องชายต้องเชื่อฟังกฎหมายของพระเจ้าและใช้หลักการในคัมภีร์ไบเบิลในทุกแง่มุมของชีวิต (ลก. 2:52) ทำไมถึงสำคัญที่พี่น้องชายวัยรุ่นจะก้าวหน้าเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่?
2-3. ทำไมถึงสำคัญที่พี่น้องชายวัยรุ่นต้องพยายามเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่?
2 พี่น้องชายที่มีความเป็นผู้ใหญ่มีหน้าที่สำคัญหลายอย่างทั้งในครอบครัวและในประชาคม พี่น้องชายที่เป็นวัยรุ่น คุณกำลังคิดใช่ไหมว่าในอนาคตคุณจะต้องทำหน้าที่รับผิดชอบอะไรบ้าง เช่น คุณอาจจะตั้งเป้าหมายที่จะรับใช้เต็มเวลา เป็นผู้ช่วยงานรับใช้และต่อมาก็เป็นผู้ดูแลในประชาคม คุณอาจจะอยากแต่งงานและมีลูกด้วย (อฟ. 6:4; 1 ทธ. 3:1) ดังนั้น เพื่อที่จะทำตามเป้าหมายและทำหน้าที่เหล่านี้ได้ดี คุณต้องเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ b
3 แล้วอะไรจะช่วยให้คุณเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่? คุณควรพัฒนาทักษะอะไรบ้าง? และคุณต้องทำอะไรเพื่อจะเตรียมตัวตั้งแต่ตอนนี้สำหรับหน้าที่รับผิดชอบในอนาคตและทำหน้าที่นั้นให้ดี?
สิ่งที่จะช่วยให้คุณเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่
การเลียนแบบคุณลักษณะดี ๆ ของพระเยซูจะช่วยให้คุณเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ (ดูข้อ 4)
4. มีตัวอย่างของใครบ้างที่คุณสามารถเลียนแบบได้? (ดูภาพด้วย)
4 เลียนแบบตัวอย่างที่ดี ในคัมภีร์ไบเบิลมีตัวอย่างที่ดีของผู้ชายที่ซื่อสัตย์หลายคนที่พี่น้องชายวัยรุ่นจะเลียนแบบได้ พวกเขารักพระเจ้าและคอยดูแลเอาใจใส่คนของพระองค์ นอกจากนั้น ยังมีตัวอย่างที่ดีของพี่น้องชายที่มีความเป็นผู้ใหญ่ในครอบครัวและในประชาคมของคุณที่คุณสามารถเลียนแบบได้ (ฮบ. 13:7) และเรามีตัวอย่างที่ดีที่สุด คือพระเยซูคริสต์ (1 ปต. 2:21) ตอนที่คุณเรียนรู้ตัวอย่างของคนเหล่านี้ ให้สังเกตว่าพวกเขามีคุณลักษณะดี ๆ อะไรบ้าง (ฮบ. 12:1, 2) และให้คิดว่าคุณจะเลียนแบบพวกเขาได้ยังไง
5. คุณจะพัฒนาความสุขุมรอบคอบได้ยังไง? และทำไมเรื่องนี้ถึงสำคัญ? (สดุดี 119:9)
5 พัฒนาและ “รักษา . . . ความสุขุมรอบคอบเอาไว้” (สภษ. 3:21) ผู้ชายที่มีความสุขุมรอบคอบจะไม่ทำอะไรวู่วาม แต่เขาจะคิดก่อนทำเสมอ ดังนั้น ให้คุณพยายามพัฒนาและรักษาคุณลักษณะนี้เอาไว้ เพราะอะไร? เพราะวัยรุ่นทั่วไปในโลกนี้ชอบทำตามใจตัวเองและให้อารมณ์อยู่เหนือเหตุผล (สภษ. 7:7; 29:11) นอกจากนั้น สื่อต่าง ๆ อาจมีอิทธิพลต่อความคิดและการกระทำของคุณ ถ้าอย่างนั้น คุณต้องทำยังไงเพื่อจะมีความสุขุมรอบคอบ? ให้เรียนรู้หลักการในคัมภีร์ไบเบิลและคิดว่ามันเป็นประโยชน์ยังไง จากนั้นให้ใช้หลักการเหล่านี้ช่วยคุณในการตัดสินใจเพื่อจะทำสิ่งที่พระยะโฮวาพอใจ (อ่านสดุดี 119:9) ถ้าคุณพัฒนาคุณลักษณะนี้ มันก็จะช่วยให้คุณเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ (สภษ. 2:11, 12; ฮบ. 5:14) ให้เรามาดูกันว่าความสุขุมรอบคอบจะช่วยคุณยังไงใน 2 เรื่องต่อไปนี้ (1) วิธีที่คุณปฏิบัติกับพี่น้องหญิง และ (2) การแต่งตัวของคุณ
6. ความสุขุมรอบคอบจะทำให้พี่น้องชายวัยรุ่นให้เกียรติพี่น้องหญิงยังไง?
6 ความสุขุมรอบคอบจะทำให้คุณให้เกียรติพี่น้องหญิง เป็นเรื่องปกติและเป็นเรื่องดีด้วยที่พี่น้องชายวัยรุ่นจะสนใจพี่น้องหญิงที่เป็นคริสเตียน แต่ถ้าเขาไม่คิดจะแต่งงานกับเธอ เขาก็ไม่ควรพูด ส่งข้อความ หรือทำอะไรก็ตามที่ทำให้พี่น้องหญิงคนนั้นเข้าใจผิด พี่น้องชายที่มีความสุขุมรอบคอบจะไม่ทำแบบนั้น (1 ทธ. 5:1, 2) และถ้าเขากำลังคบกับพี่น้องหญิงคนหนึ่งอยู่ เขาจะปกป้องชื่อเสียงของเธอโดยไม่ไปไหนมาไหนกับเธอตามลำพัง แต่จะต้องมีเพื่อนไปด้วยเสมอ—1 คร. 6:18
7. ความสุขุมรอบคอบจะช่วยพี่น้องชายวัยรุ่นยังไงตอนที่เขาเลือกเสื้อผ้าและการแต่งตัว?
7 อีกเรื่องหนึ่งที่พี่น้องชายวัยรุ่นจะแสดงว่ามีความสุขุมรอบคอบก็คือวิธีที่เขาตัดสินใจเลือกเสื้อผ้าและการแต่งตัว คนที่ออกแบบเสื้อผ้าและแฟชั่นในทุกวันนี้ส่วนใหญ่แล้วเป็นคนที่ไม่นับถือพระยะโฮวาและใช้ชีวิตแบบผิดศีลธรรม วิธีที่พวกเขาใช้ชีวิตก็สะท้อนออกมาให้เห็นจากเสื้อผ้าของพวกเขาที่ทั้งรัดฟิต และเสื้อผ้าที่ทำให้ผู้ชายดูเหมือนผู้หญิง ดังนั้น ตอนที่คริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ตัดสินใจว่าจะเลือกเสื้อผ้าแบบไหน เขาก็จะคิดถึงหลักการในคัมภีร์ไบเบิลและคิดถึงคนที่เป็นตัวอย่างที่ดีในประชาคม เขาอาจถามตัวเองว่า ‘การตัดสินใจของฉันแสดงให้เห็นไหมว่าฉันเป็นคนที่มีสติดีและคิดถึงความรู้สึกของคนอื่น? วิธีที่ฉันแต่งตัวทำให้คนอื่นเชื่อจริง ๆ ไหมว่าฉันเป็นผู้รับใช้ของพระเจ้า?’ (1 คร. 10:31-33; ทต. 2:6) พี่น้องชายวัยรุ่นที่มีความสุขุมรอบคอบจะได้รับความนับถือจากพี่น้องและทำให้พระยะโฮวาพอใจ
8. พี่น้องชายวัยรุ่นควรทำยังไงเพื่อจะเป็นคนไว้ใจได้?
8 เป็นคนไว้ใจได้ พี่น้องชายวัยรุ่นที่ไว้ใจได้เป็นคนที่มีความรับผิดชอบและทำงานที่ตัวเองได้รับทุกอย่างจนสำเร็จ (ลก. 16:10) ตัวอย่างที่ดีที่สุดที่คุณจะเลียนแบบได้ก็คือพระเยซู พระเยซูเอาใจใส่งานที่ท่านได้รับเสมอและมีความรับผิดชอบ พระเยซูทำงานมอบหมายที่พระยะโฮวาให้กับท่านแม้งานนั้นจะเป็นงานที่ยากมาก พระเยซูรักผู้คน โดยเฉพาะสาวกของท่าน และเต็มใจเสียสละชีวิตเพื่อพวกเขา (ยน. 13:1) ดังนั้นคุณจะเลียนแบบพระเยซูได้โดยทำงานมอบหมายสุดความสามารถ และถ้าไม่แน่ใจว่าจะทำงานนั้นยังไง ก็ให้ถ่อมใจและขอความช่วยเหลือจากพี่น้องชายที่มีความเป็นผู้ใหญ่ อย่าทำแบบลวก ๆ ให้แค่เสร็จ ๆ ไป (รม. 12:11) แต่ให้ทำงานนั้นสุดความสามารถ “เหมือนทำให้พระยะโฮวา ไม่ใช่ทำให้มนุษย์” (คส. 3:23) แน่นอนว่าคุณเป็นคนไม่สมบูรณ์แบบ ดังนั้นคุณอาจทำผิดพลาดได้ ถ้าเป็นอย่างนั้น ให้คุณถ่อมตัวและยอมรับผิด—สภษ. 11:2
ฝึกทักษะที่เป็นประโยชน์
9. ทำไมพี่น้องชายวัยรุ่นควรฝึกทักษะที่เป็นประโยชน์?
9 เพื่อที่คุณจะเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ คุณควรฝึกที่จะมีทักษะบางอย่าง การทำแบบนี้มีประโยชน์มาก เช่น มันจะทำให้คุณช่วยงานในประชาคมได้ หาเลี้ยงตัวเองหรือเลี้ยงครอบครัวได้ และช่วยให้สนิทกับพี่น้องมากขึ้น ให้เรามาดูกันว่ามีทักษะอะไรบ้างที่คุณจะฝึกได้
การอ่านและเขียนได้คล่องจะเป็นประโยชน์กับตัวคุณเองและประชาคม (ดูข้อ 10-11)
10-11. ถ้าพี่น้องชายวัยรุ่นอ่านและเขียนได้คล่อง ตัวเขาเองและประชาคมจะได้ประโยชน์ยังไง? (สดุดี 1:1-3) (ดูภาพด้วย)
10 อ่านและเขียนได้คล่อง คัมภีร์ไบเบิลบอกว่า คนที่อ่านและคิดใคร่ครวญคำสอนของพระยะโฮวาทุกวันจะมีความสุข และไม่ว่าเขาทำอะไรก็จะสำเร็จ (อ่านสดุดี 1:1-3) การอ่านคัมภีร์ไบเบิลทุกวันจะช่วยให้เขารู้ว่าพระยะโฮวาคิดยังไงและคิดเหมือนกับพระองค์ และเขาจะรู้วิธีใช้คำแนะนำในคัมภีร์ไบเบิล (สภษ. 1:3, 4) ทุกประชาคมจำเป็นต้องมีพี่น้องชายแบบนี้ เพราะอะไร?
11 พี่น้องในประชาคมจะพึ่งพี่น้องชายที่สามารถสอนและให้คำแนะนำจากคัมภีร์ไบเบิลได้ (ทต. 1:9) ถ้าคุณอ่านและเขียนได้คล่อง คุณจะเตรียมคำบรรยายและออกความเห็นในแบบที่ทำให้พี่น้องมีความเชื่อเข้มแข็ง นอกจากนั้น ถ้าคุณอ่านและเขียนได้คล่อง มันจะช่วยให้คุณจดโน้ตได้ดีตอนศึกษาส่วนตัว ตอนที่ฟังคำบรรยายในประชาคมและในการประชุมใหญ่ สิ่งที่คุณจดไว้จะช่วยให้คุณมีความเชื่อเข้มแข็งและจะช่วยให้คุณให้กำลังใจคนอื่นได้
12. อะไรจะช่วยให้คุณเป็นผู้ฟังและสื่อสารได้ดี?
12 ฟังและสื่อสารได้ดี พี่น้องชายควรฝึกที่จะฟังและสื่อสารได้ดี ซึ่งหมายถึงเป็นผู้ฟังที่ดีและเข้าใจความคิดกับความรู้สึกของคนอื่น (สภษ. 20:5) คุณควรฝึกสังเกตน้ำเสียง สีหน้า และท่าทางของคนที่คุยด้วย คุณจะฝึกแบบนี้ไม่ได้เลยถ้าคุณไม่ได้คุยกับใครแบบเจอตัวกัน และถ้าเอาแต่ติดต่อผ่านทางอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น ส่งอีเมลหรือส่งข้อความ คุณก็จะฟังและสื่อสารได้ไม่ดี ดังนั้นแทนที่จะพูดคุยกันผ่านอุปกรณ์เหล่านี้ ให้คุณพยายามพูดคุยแบบเจอตัวกัน—2 ยน. 12
การเรียนทักษะบางอย่างจะช่วยให้คุณมีงานทำ (ดูข้อ 13)
13. พี่น้องชายวัยรุ่นต้องเรียนอะไรอีก? (1 ทิโมธี 5:8) (ดูภาพด้วย)
13 เรียนทักษะที่จะช่วยให้คุณหาเลี้ยงตัวเองได้ คริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ต้องสามารถหาเลี้ยงตัวเองและครอบครัวได้ (อ่าน 1 ทิโมธี 5:8) บางประเทศ พี่น้องชายวัยรุ่นสามารถเรียนทักษะที่จะเอามาเป็นอาชีพได้จากพ่อหรือจากญาติ ส่วนประเทศอื่นจะเรียนในช่วงมัธยมปลายหรือเลือกเรียนสายอาชีพ แต่ไม่ว่าจะยังไง คุณควรเรียนทักษะสักอย่างหนึ่งที่จะเอามาเป็นอาชีพได้ (กจ. 18:2, 3; 20:34; อฟ. 4:28) นอกจากนั้น ให้มีนิสัยการทำงานที่ดีจนทำให้คนอื่นสังเกตได้ เช่น ขยันและรับผิดชอบงานจนเสร็จ การทำแบบนี้จะช่วยให้คุณหางานได้ง่ายและมีงานทำตลอด คุณลักษณะและทักษะต่าง ๆ ที่เราได้คุยกันเป็นสิ่งสำคัญสำหรับพี่น้องชายซึ่งจะช่วยให้พวกเขาพร้อมสำหรับหน้าที่รับผิดชอบในอนาคต มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง
เตรียมพร้อมสำหรับหน้าที่รับผิดชอบในอนาคต
14. พี่น้องชายวัยรุ่นจะเตรียมพร้อมเพื่อจะเป็นผู้รับใช้เต็มเวลาได้ยังไง?
14 เป็นผู้รับใช้เต็มเวลา พี่น้องชายที่มีความเป็นผู้ใหญ่หลายคนเริ่มรับใช้เต็มเวลาตั้งแต่ตอนเป็นวัยรุ่น การเป็นไพโอเนียร์จะช่วยให้วัยรุ่นรู้จักการทำงานร่วมกับพี่น้องที่มีความแตกต่างหลากหลาย รู้จักบริหารเงิน และไม่ใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือย (ฟป. 4:11-13) ถ้าคุณวางแผนจะรับใช้เต็มเวลา การสมัครเป็นไพโอเนียร์สมทบเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี หลายคนเป็นไพโอเนียร์สมทบสักพักเพื่อจะเตรียมพร้อมก่อนจะเป็นไพโอเนียร์ประจำ การเป็นไพโอเนียร์จะเปิดโอกาสที่น่าตื่นเต้นให้คุณได้รับใช้พระยะโฮวามากขึ้นในอีกหลายรูปแบบ เช่น เป็นอาสาสมัครก่อสร้างหรือรับใช้ในเบเธล
15-16. อะไรจะช่วยพี่น้องชายวัยรุ่นให้สามารถเป็นผู้ช่วยงานรับใช้หรือผู้ดูแลได้?
15 เป็นผู้ช่วยงานรับใช้หรือผู้ดูแล พี่น้องชายควรมีเป้าหมายที่จะมีคุณสมบัติเป็นผู้ดูแลเพื่อจะรับใช้พี่น้องในประชาคม คัมภีร์ไบเบิลบอกว่า คนที่พยายามจะได้ทำหน้าที่ผู้ดูแลก็ “อยากจะทำงานที่ดี” (1 ทธ. 3:1) แต่ก่อนที่จะเป็นผู้ดูแล คุณก็ต้องมีคุณสมบัติที่จะเป็นผู้ช่วยงานรับใช้ก่อน ผู้ช่วยงานรับใช้จะคอยช่วยผู้ดูแลเอาใจใส่พี่น้อง และทั้งผู้ดูแลและผู้ช่วยงานรับใช้คอยช่วยเหลือพี่น้องอย่างถ่อมตัวและขยันทำงานประกาศ พี่น้องชายวัยรุ่นอาจมีคุณสมบัติที่จะเป็นผู้ช่วยงานรับใช้ได้ตั้งแต่ยังอายุไม่ถึง 20 และผู้ช่วยงานรับใช้ที่มีคุณสมบัติก็อาจได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ดูแลตั้งแต่อายุ 20 ต้น ๆ
16 คุณสมบัติสำหรับคนที่จะเป็นผู้ช่วยงานรับใช้และผู้ดูแลอยู่ในคัมภีร์ไบเบิล และสิ่งที่จะช่วยให้พี่น้องชายมีคุณสมบัติก็คือความรักที่เขามีต่อพระยะโฮวา ต่อครอบครัว และต่อพี่น้องในประชาคม (1 ทธ. 3:1-13; ทต. 1:6-9; 1 ปต. 5:2, 3) คุณต้องทำอะไรเพื่อจะมีคุณสมบัติ? ให้ศึกษาและพยายามเข้าใจว่าข้อเรียกร้องและคุณลักษณะแต่ละอย่างเกี่ยวข้องกับอะไรบ้าง และอธิษฐานขอพระยะโฮวาช่วยให้คุณทำตามข้อเรียกร้องเหล่านั้นได้ c
พระยะโฮวาอยากให้สามีรักภรรยาและลูก ๆ รวมถึงหาเลี้ยงครอบครัว เอาใจใส่สมาชิกครอบครัวทั้งทางด้านอารมณ์และความเชื่อ (ดูข้อ 17)
17. พี่น้องชายวัยรุ่นจะเตรียมพร้อมเพื่อจะเป็นสามีและหัวหน้าครอบครัวได้ยังไง? (ดูภาพด้วย)
17 เป็นสามีและหัวหน้าครอบครัว อย่างที่พระเยซูบอก คริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่บางคนเลือกที่จะเป็นโสด (มธ. 19:12) แต่ถ้าคุณเลือกที่จะแต่งงาน คุณก็ต้องจำไว้ว่าคุณจะมีหน้าที่รับผิดชอบเพิ่มขึ้นคือ เป็นสามีและหัวหน้าครอบครัว (1 คร. 11:3) พระยะโฮวาบอกว่า สามีต้องรักภรรยาและดูแลเธอ ทั้งด้านร่างกาย ด้านอารมณ์ และด้านความเชื่อ (อฟ. 5:28, 29) คุณลักษณะและทักษะต่าง ๆ ที่เราพูดถึงในบทความนี้ เช่น ความสุขุมรอบคอบ การให้เกียรติผู้หญิง และการเป็นคนที่ไว้ใจได้ จะช่วยให้คุณพร้อมที่จะทำหน้าที่สามีและหัวหน้าครอบครัวได้อย่างดี
18. พี่น้องชายวัยรุ่นจะเตรียมพร้อมเพื่อจะเป็นพ่อได้ยังไง?
18 เป็นพ่อ หลังจากที่คุณแต่งงาน คุณอาจได้เป็นพ่อ คุณจะเลียนแบบพระยะโฮวาเพื่อจะเป็นพ่อที่ดีได้ยังไง? (อฟ. 6:4) พระยะโฮวาพูดกับพระเยซูต่อหน้าทุกคนว่าพระองค์รักท่านและพอใจในตัวท่าน (มธ. 3:17) ดังนั้น ถ้าคุณเป็นพ่อ ขอให้บอกลูกบ่อย ๆ ว่าคุณรักเขา ชมเขาบ่อย ๆ สำหรับสิ่งดี ๆ ที่เขาทำ พ่อที่เลียนแบบตัวอย่างของพระยะโฮวาจะช่วยลูกให้ก้าวหน้าเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ คุณสามารถเตรียมตัวสำหรับหน้าที่นี้ได้โดยแสดงความรักกับทุกคนในครอบครัวและในประชาคม ดูแลพวกเขาให้ดี และบอกพวกเขาว่าคุณรักและเห็นค่าพวกเขามาก (ยน. 15:9) การทำอย่างนี้จะช่วยให้คุณเตรียมพร้อมที่จะเป็นสามีและเป็นพ่อที่ดี และถึงแม้คุณยังไม่ได้ทำหน้าที่นั้นในตอนนี้ คุณก็จะเป็นคนที่มีค่าสำหรับพระยะโฮวา สำหรับครอบครัว และสำหรับประชาคม
คุณจะทำอะไรตอนนี้?
พี่น้องชายวัยรุ่นหลายคนที่เอาสิ่งที่เรียนจากคัมภีร์ไบเบิลไปใช้ในชีวิตจะเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ (ดูข้อ 19-20)
19-20. อะไรจะช่วยพี่น้องชายวัยรุ่นให้ก้าวหน้าเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่? (ดูภาพหน้าปก)
19 พี่น้องชายวัยรุ่น จำไว้ว่าการเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ไม่ใช่สิ่งที่ได้มาโดยอัตโนมัติ คุณต้องเลียนแบบตัวอย่างที่ดี พัฒนาความสุขุมรอบคอบ เป็นคนไว้ใจได้ ฝึกทักษะที่เป็นประโยชน์ และเตรียมพร้อมสำหรับหน้าที่รับผิดชอบในอนาคต
20 บางครั้งคุณอาจรู้สึกว่าตัวเองยังต้องพัฒนาอะไรอีกหลายอย่าง แต่ขอให้มั่นใจว่าคุณทำได้ พระยะโฮวาอยากช่วยคุณจริง ๆ (อสย. 41:10, 13) และพี่น้องในประชาคมก็จะช่วยคุณด้วย เมื่อคุณก้าวหน้าเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ ชีวิตของคุณจะมีความสุขและมีความหมาย พี่น้องชายวัยรุ่น เรารักคุณมากจริง ๆ ขอให้พระยะโฮวาอวยพรคุณในขณะที่คุณพยายามก้าวหน้าต่อไปเพื่อจะเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่—สภษ. 22:4
เพลง 65 ก้าวหน้าไป!
a ประชาคมคริสเตียนต้องการพี่น้องชายที่มีความเป็นผู้ใหญ่ ในบทความนี้เราจะมาดูกันว่าพี่น้องชายวัยรุ่นจะเป็นคริสเตียนที่มีความเป็นผู้ใหญ่ได้ยังไง
b ดู “อธิบายคำศัพท์” ในบทความก่อนหน้านี้
c ดูหนังสือรวบรวมเป็นองค์การเพื่อทำตามความประสงค์ของพระยะโฮวา บท 5-6
