การเพ่งดูโลก
การเพ่งดูโลก
คริสต์จักรในโปแลนด์
ราวสี่ปีหลังจากการล่มสลายของลัทธิคอมมิวนิสต์ในโปแลนด์ คริสต์จักรคาทอลิกกำลังเผชิญความยุ่งยากอันร้ายแรง. ตามหนังสือพิมพ์รายสัปดาห์การ์เดียน วีกลี แห่งกรุงลอนดอน การสำรวจประชามติเปิดเผยว่า “สถานภาพอันทรงเกียรติของการเป็นนักบวชได้สูญเสียไปมาก.” หนังสือพิมพ์นั้นเสริมว่า “จำนวนผู้สมัครเข้าโรงเรียนเทววิทยาลดน้อยลงและจำนวนผู้รับการอบรมทางศาสนาในโรงเรียนก็ถดถอย.” ผู้คนส่วนใหญ่ที่ถูกสอบถามเชื่อกันว่า อิทธิพลของคาทอลิกที่มีต่อชีวิตประชาชนมีมากเกินไป. การ์เดียน ให้ข้อสังเกตว่า ชาวโปแลนด์ที่เป็น “ปัญญาชนเชื่อกันว่า แม้ในอดีต โปแลนด์มีชื่อเสียงในเรื่องความเร่าร้อนทางศาสนา แต่ที่แท้ ลัทธิคาทอลิกในโปแลนด์เป็นแบบผิวเผินเท่านั้นและมุ่งแต่พิธีกรรม.” บางคนมั่นใจว่า คริสต์จักรโดยส่วนใหญ่แล้วเป็นเครื่องมือเพื่อต่อสู้คอมมิวนิสต์และคริสต์จักรไม่อาจยับยั้งชาวโปแลนด์คาทอลิกจาก “การหย่าร้างหรือทำแท้งขณะที่กฎหมายยังอนุญาตให้ทำ.”
พวกผู้หญิงได้รับการแนะให้ต้านทานผู้ข่มขืน
การค้นคว้าวิจัยล่าสุดได้แสดงให้เห็นว่า พวกผู้หญิงมีโอกาสรอดพ้นการถูกข่มขืนและบาดเจ็บได้มากกว่า หากพวกเขาต่อสู้ตอบโต้ แทนที่จะอ้อนวอนหรือร้องไห้. จากบันทึกการสอบสวนผู้หญิงหลายรายที่เคยถูกโจมตีทางเพศ นักวิจัย ณ มหาวิทยาลัยบรันดีส์ในวัลท์แฮม รัฐแมสซาชูเซตส์ ได้ค้นพบว่า พวกผู้หญิงซึ่งต่อสู้ ตอบโต้ หรือกรีดร้อง และวิ่งหนีได้ผลในทางที่ดีกว่ามาก เมื่อเทียบกับพวกที่ไม่ได้ทำ. วารสารอเมริกัน เฮลท์ กล่าวว่า “ที่จริง ผู้หญิงซึ่งมีแนวโน้มมากที่สุด ที่จะถูกข่มขืนหรือถูกทำร้ายคือพวกที่ไม่ได้ต่อสู้ตอบโต้ แต่กลับวางใจในการขอร้องหรือหาเหตุผลกับผู้ที่โจมตีเขา. ดร. ซารา อัลมัน ผู้ควบคุมการศึกษาวิจัยดังกล่าว ให้คำแนะนำต่อไปนี้: “ผู้หญิงไม่ควรลังเลที่จะตะโกน, ต่อสู้และต้านทานสุดแรงเกิดของเธอ. การวิงวอนขอร้องคงไม่ช่วยอะไร.”
“จงใช้ มิฉะนั้นจะสูญ”
การศึกษาหลายรายจากทั่วโลกได้เผยให้เห็นว่า ยิ่งคนเราใช้สมองเท่าไร ยิ่งมีโอกาสประสบปัญหาเรื่องสมองน้อยลงเท่านั้น. “การมีการศึกษามากกว่าไม่เพียงหมายความว่า คุณสามารถพัฒนาสมองได้มากกว่าเมื่ออายุยังน้อย แต่หมายความว่าคุณใช้สมองได้มากกว่าตลอดชีวิต และนั่นก่อเครื่องป้องกันบางชนิด” ต่อโรคจิต. “การอ่าน, การเขียนและคณิตศาสตร์อาจเป็นวิธีดีที่สุดในการป้องกันสมองของคุณจาก” สภาพเสื่อมทางจิตใจ ตามรายงานของหนังสือพิมพ์เดอะ โตรอนโต สตาร์ แห่งแคนาดา. นักจิตวิทยาทางประสาท แมริลิน อัลเบิร์ต กล่าวว่า “การค้นพบนี้มีหลักฐานเพียงพอจนเรารู้ว่าเป็นเรื่องจริง.” เธอเพิ่มเติมว่า “สำหรับสมองแล้ว พูดได้ว่า ‘จงใช้ มิฉะนั้นจะสูญ.’”
เฝ้าชม แต่ไม่รับประทาน
การล่าและการกินปลาวาฬกลายเป็นประเด็นสำคัญในปีหลัง ๆ นี้. ในบางประเทศ เช่น ญี่ปุ่น บางคนอ้างว่า เนื้อปลาวาฬเป็นส่วนหนึ่งของอาหารตามธรรมเนียมดั้งเดิม และไม่พอใจการห้ามจับปลาวาฬเพื่อการค้า โดยองค์กรอนุรักษ์ปลาวาฬระหว่างชาติ. แต่ชาวญี่ปุ่นบางคนค้นพบว่า ปลาวาฬนำประโยชน์มาให้โดยไม่ต้องล่าหรือรับประทานเนื้อของมัน. ชาวเกาะโบนิน ทางทิศใต้ของโตเกียว กำลังหมกมุ่นอยู่กับการขยายแหล่งดึงดูดใจล่าสุดสำหรับนักท่องเที่ยว นั่นคือ แหล่งชมปลาวาฬ. เมื่อเห็นปลาวาฬอยู่ในถิ่นอาศัยตามธรรมชาติของมัน แทนที่จะเห็นเป็นอาหารในจาน ผู้ชมปลาวาฬส่งเสียงปลุกเร้าด้วยความปีติยินดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อฝูงปลาวาฬพ่นน้ำและขณะว่ายแหวกน้ำแตกเป็นคลื่น.
“คลั่งปืน”
ภายใต้พาดหัวข่าวนี้ บทบรรณาธิการในนิวยอร์ก ไทมส์ ฉบับ 25 พฤษภาคมได้วิจารณ์การพิจารณาคดีชายผู้หนึ่งแห่งหลุยเซียนา ซึ่งถูกปล่อยตัวพ้นผิดฐานฆ่าคนตาย ภายหลังการสังหารชาวญี่ปุ่นในโครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษา เมื่อเดือนตุลาคม 1992. นักศึกษาวัย 16 ปีผู้นี้หลงไปกดกระดิ่งประตูบ้านชายผู้นั้นด้วยความสำคัญผิด. ครั้นชายเจ้าของบ้านออกคำสั่งไม่ให้กระดุกกระดิก นักศึกษาฟังไม่เข้าใจ จึงไม่ปฏิบัติตาม แล้วชายผู้นั้นก็ยิงวัยรุ่นชาวญี่ปุ่นเข้าที่หน้าอก. ทนายแก้ต่างให้ชายผู้นั้นกล่าวว่า “คุณมีสิทธิตามกฎหมายที่จะใช้ปืนจ่อคนที่มายังประตูบ้านของคุณ.” บทบรรณาธิการว่า นั้นหมายความว่า ใครก็ตามที่มายังบ้านของคุณ รวมทั้ง “นักบวชท้องถิ่น . . . คาดหมายได้ว่าจะถูกลูกกระสุน หากเขากล้าไปกดกระดิ่งประตูบ้านของคุณ.” นักข่าวชาวญี่ปุ่นกล่าวว่า “พวกเราชาวญี่ปุ่นไม่เข้าใจสังคมนิยมปืนของอเมริกา.” บทบรรณาธิการตอบว่า “อันที่จริง เป็นเรื่องง่าย เพียงแต่คิดโง่ ๆ ไม่ต้องอดทนกับใครทั้งสิ้น, บิดเบือนในการตีความเรื่อง ‘สิทธิที่จะพกพาอาวุธ,’ และปฏิเสธที่จะเรียนรู้สิ่งใด ๆ” จากการตายของผู้คนมากมายนับไม่ถ้วนที่เสียชีวิตก็เพราะปืน.
ความยุ่งยากของวัยรุ่น
“วัยรุ่นสมัยนี้ [ในสหรัฐ] เผชิญความเป็นจริงที่ไม่แจ่มใสและเสี่ยงมากกว่าสมัยวัยรุ่นที่บิดามารดาและปู่ย่าตายายของเขาจำได้” รายงานจากอินเตอร์แนชันแนล เฮรัลด์ ทริบูน. โดยอ้างสถิติในสหรัฐ หนังสือพิมพ์ทริบูน บอกว่า จำนวนเด็กวัยรุ่นดื่มเหล้าเพิ่มขึ้น 30 เปอร์เซ็นต์จากช่วงทศวรรษปี 1950. การฆ่าตัวตายของวัยรุ่นมีอัตราสูงขึ้นจากที่แทบจะไม่เคยมี มาอยู่ในอันดับสามของสาเหตุการตายที่พบบ่อยที่สุด ต่อจากอุบัติเหตุและการฆาตกรรม. ท่ามกลางเด็กรุ่นเยาว์อายุระหว่าง 10 ถึง 14 ปี การตั้งครรภ์อันไม่พึงประสงค์เพิ่มขึ้น 23 เปอร์เซ็นต์ในช่วงปี 1983 ถึง 1987 และอัตราคนเป็นโรคหนองในสูงขึ้นสี่เท่าระหว่างปี 1960 ถึง 1988. นักจิตวิทยาต่างก็คลำหาแนวทางใหม่ ๆ เพื่อจะเข้าใจและช่วยคนหนุ่มสาว.
สถานการณ์อนามัยของโลก
อนามัยทั่วทั้งโลกเป็นอย่างไร? ไม่นานมานี้ WHO (องค์การอนามัยโลก) ได้จัดพิมพ์รายงานครอบคลุมเนื้อหากว้างโดยเผยให้รู้ทั้งข่าวดีและข่าวร้าย. ข่าวดีคือที่ว่า โรคหัด, โรคโปลิโอ, โรคไอกรน, และโรคบาดทะยักที่เกิดกับทารกคลอดใหม่กำลังลดน้อยลงเนื่องจากความพยายามทั่วโลกที่จะให้เด็กได้รับภูมิคุ้มกันโรค. เช่นเดียวกันกับโรคหลอดเลือดหัวใจก็น้อยลงในส่วนใหญ่ของประเทศที่พัฒนาแล้ว. อัตราการเสียชีวิตของทารกและเด็กลดต่ำทั่วโลก และช่วงชีวิตตามที่คาดหวังได้ ก็เพิ่มขึ้น. ส่วนข่าวร้ายนั้น WHO รายงานว่า โรคต่าง ๆ ในเขตร้อน เช่น อหิวาตกโรค, ไข้เหลือง [เกิดจากยุง], ไข้เลือดออก, และไข้จับสั่น “ดูเหมือนว่าได้แพร่ระบาดอย่างหนัก.” โรคเอดส์, วัณโรค และโรคเบาหวานกำลังเพิ่มทวีอย่างไม่หยุดยั้ง.
ไก่เป็น “เอดส์”
ดูเหมือนว่าโรคเอดส์ไม่ได้จำกัดเฉพาะในมนุษย์และลิงบางประเภท. หนังสือพิมพ์อินเดียน เอ็กซเพรส แห่งบอมเบย์ ประเทศอินเดีย รายงานว่า โรคที่คล้าย ๆ กับเอดส์ได้จู่โจมสัตว์ปีกของประเทศนั้น. ตามรายงานในหนังสือพิมพ์เอ็กซเพรส โรคไวรัสกัมบาโร ซึ่งก่อให้เกิดโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องนั้น “ได้กลายเป็นโรคระบาดในประเทศ ซึ่งส่งผลกระทบถึงไก่หลายแสนตัว.” ไก่ที่วางไข่กว่า 1.5 ล้านตัวได้ตายไป. รายงานอ้างว่า มีทางเป็นไปได้ที่จะเกิดการขาดแคลนไข่อย่างเฉียบพลันในอินเดีย.
ผู้หญิงขับรถ
ผู้หญิงที่นั่งหลังพวงมาลัยรถยนต์มักได้รับการจัดว่า มีความชำนาญในการขับรถไม่ดีเท่าผู้ชาย. ข้อเท็จจริงต่าง ๆ สนับสนุนคำกล่าวอย่างกว้าง ๆ นี้ไหม? ไม่เป็นเช่นนั้นตามคำกล่าวของวารสารเดอะ มอเตอริสต์ ที่จัดพิมพ์โดยสมาคมรถยนต์แห่งแอฟริกาใต้. จากอุบัติเหตุทุกรายบนถนนในประเทศนั้นระหว่างหนึ่งปีเมื่อไม่นานมานี้ มากกว่า 83 เปอร์เซ็นต์เกี่ยวข้องกับคนขับรถที่เป็นผู้ชาย. บริษัทประกันภัยหลายแห่งจึงเสนอเบี้ยประกันสำหรับคนขับผู้หญิงต่ำกว่าของผู้ชาย. วารสารข้างต้นอธิบายว่า “ความมั่นใจในความชำนาญการขับรถของผู้หญิง” มีขึ้นเพราะธุรกิจประกัน “เชื่อว่าผู้หญิงหลังพวงมาลัยไม่ค่อยจะก้าวร้าวนัก, ไม่ค่อยจะคิดเสี่ยงภัย และดูเหมือนจะไม่ค่อยฝ่าฝืนกฎจราจร.” วารสารนั้นสรุปว่า การมีเจตคติที่ถูกต้อง โดยไม่คำนึงว่าคนขับรถเป็นเพศไหน คือสิ่งรับประกันนิสัยการขับรถที่ดี.
มะเร็งจากรังสี
เจ็ดปีหลังจากอุบัติเหตุนิวเคลียร์เชอร์โนบิลในยูเครน บรรดาแพทย์ในเบลารุส (เมื่อก่อนเป็นเบโลรุสเซีย) รายงานถึงการเพิ่มขึ้นอย่างดาษดื่นของมะเร็งต่อมไทรอยด์ในเด็ก. ตามวารสารการแพทย์ของฝรั่งเศสเลอ คอนคอร์ส เมดิคัลรายงานว่า การป่วยเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ของเด็กในเบลารุสพุ่งขึ้นจากเฉลี่ย 4 รายต่อปีระหว่าง 1986 และ 1989 เป็น 114 รายตั้งแต่ 1990 ถึงเดือนมิถุนายน 1992. เนื่องจากมีการแพร่ปัจจัยฐานเดียวกันลักษณะปล่อยรังสี คือไอโอดีน 131 ตอนที่เกิดอุบัติเหตุในจำนวนมากกว่าเมื่อเทียบกับปัจจัยปล่อยรังสีอื่น ๆ พวกนักวิทยาศาสตร์หวังกันว่า มะเร็งประเภทอื่น ๆ ที่เกิดจากรังสีจะมีจำกัด.
เล่นพนันวิดีโอ
เครื่องเล่นลอตเตอรี่วิดีโอเป็น “เหมือนโคเคนแห่งการพนัน” และไม่ควรอยู่ในสถานสาธารณะ เป็นคำพูดของ แกรี สมิท ศาสตราจารย์ประจำมหาวิทยาลัยอัลเบอร์ตา. เมื่อถูกสัมภาษณ์ในดิ เอ็ดมันตัน เจอร์นัล แห่งแคนาดา สมิท ผู้ดำเนินการศึกษาวิจัยว่าด้วยการติดพนันแบบเลิกไม่ได้ ให้ข้อสังเกตว่า การติดพนันวิดีโออาจเกิดขึ้นได้ “ชั่วระยะสั้นแค่หกเดือน.” เขากล่าวว่า การเบ่งบานของการพนันทำให้มีอาชญากรรมและปัญหาร้ายแรงอื่น ๆ เพิ่มมากขึ้น. นักพนันที่เลิกไม่ได้สองในสามคนจะยักยอกและปลอมแปลง, ฉ้อโกง, และขโมยเพียงเพื่อสนองนิสัยของตัวเอง. การติดพนันงอมแงมทำให้ซึมเศร้าและอยากฆ่าตัวตาย ซึ่งมีส่วนทำให้ขับรถประมาทและก่ออุบัติเหตุ นอกเหนือจากการหลบเลี่ยงหนี้ “และทำให้ระบบการดูแลสุขภาพเสียค่าใช้จ่ายมาก.” ตามรายงานของสมิท “นักพนันที่เลิกไม่ได้แต่ละคนทำให้สังคมแคนาดาสูญเสียเงินหนึ่งล้านสี่แสนบาท.”
วัยรุ่นในทศวรรษปี ’90
วิตโตรีโน อันเดรโอลี จิตแพทย์ประจำมหาวิทยาลัยเวโรนา อิตาลี รายงานว่า เมื่อเปรียบเทียบกับคนในชั่วอายุก่อน ๆ หนุ่มสาวในทุกวันนี้ “ขาดหรือมีการรับรู้เกี่ยวกับอนาคตน้อยลง.” เขาเสริมว่า สิ่งนี้ทำให้เป็นการยากสำหรับคนหนุ่มสาวที่จะ “เสียสละในวันนี้เพื่อความสุขในวันหน้า.” อนึ่ง หลายคนยังขาด “การรับรู้เกี่ยวกับสิ่งดีและสิ่งเลว” ซึ่งหมายความว่า “พฤติกรรมทุกอย่างถูกบงการโดยอาศัยสถานการณ์เท่านั้น” แทนที่จะเป็นกฎศีลธรรมตายตัวใด ๆ. คนหนุ่มสาวจำนวนมากในทุกวันนี้ไม่เข้าใจว่าความตายคืออะไร. อันเดรโอลีให้ข้อสังเกตว่า “พวกเขารู้จักแต่ความตายที่ปรากฏทางจอโทรทัศน์, จากนวนิยาย . . . คนหนุ่มสาวรู้ว่าจะทำให้ตายได้อย่างไร แต่พวกเขาไม่รู้ว่าความตายคืออะไร. ดังนั้น พวกเขาอาจก่อให้เกิดการตาย หรือแม้แต่นำความตายมาสู่ตนเอง โดยมโนภาพผลที่ต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง.”