ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

ดำเนินชีวิตแบบตีสองหน้า—ทำไมไม่ได้ล่ะ?

ดำเนินชีวิตแบบตีสองหน้า—ทำไมไม่ได้ล่ะ?

หนุ่ม​สาว​ถาม​ว่า . . .

ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า—ทำไม​ไม่​ได้​ล่ะ?

“ฉัน​เคย​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า—อย่าง​หนึ่ง​เมื่อ อยู่​กับ​เพื่อน​คริสเตียน และ​อีก​อย่าง​หนึ่ง​เมื่อ อยู่​กับ​เพื่อน ๆ ที่​โรง​เรียน.”

สถานการณ์​ของ​หญิง​สาว​ที่​อ้าง​ถึง​ข้าง​ต้น​นี้​ใช่​ว่า​เป็น​เรื่อง​ไม่​ซ้ำ​ใคร. แต่ “การ​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า” หมาย​ถึง​อะไร? รูธ เบลล์ ผู้​ประพันธ์​หนังสือ ร่าง​กาย​เปลี่ยน, ชีวิต​เปลี่ยน (ภาษา​อังกฤษ) ได้​นิยาม​การ​กระทำ​ดัง​กล่าว​ว่า​เป็น “อะไร​ก็​ตาม​ที่​คุณ​กำลัง​ทำ​อยู่​ซึ่ง​คุณ​ไม่​บอก​พ่อ​แม่.”

นัก​ประพันธ์​คน​นี้​ได้​สัมภาษณ์​หนุ่ม​สาว​หลาย​สิบ​คน​และ​รายงาน​ว่า “วัยรุ่น​หลาย​คน​บอก​ว่า​มี​หลาย​สิ่ง​ที่​พวก​เขา​กำลัง​ประพฤติ​ปฏิบัติ​ซึ่ง​ไม่​อาจ​บอก​พ่อ​แม่​ได้. เรื่อง​ที่​เก็บ​เป็น​ความ​ลับ​ซึ่ง​พบ​เห็น​มาก​ที่​สุด​ได้​แก่ เรื่อง​เพศ ยา​เสพย์ติด และ​การ​ดื่ม​สุรา แต่ พวก​เขา​ยัง​เอ่ย​ถึง​เรื่อง​อื่น ๆ อีก​เช่น​การ​กลับ​บ้าน​ดึก, การ​นัด​พบ​กับ​คน​แปลก​หน้า, การ​หนี​โรง​เรียน, การ​วิวาท​ชก​ต่อย, และ​การ​เที่ยว​เตร่​กับ​เพื่อน ๆ ที่​พ่อ​แม่​ไม่​ชอบ.”

น่า​เศร้า แม้​แต่​เยาวชน​บาง​คน​ซึ่ง​ได้​รับ​การ​เลี้ยง​ดู​โดย​พ่อ​แม่​ที่​เป็น​คริสเตียน​ก็​ปิด​บัง​การ​กระทำ​ของ​ตน​จาก​พ่อ​แม่​และ​คน​อื่น ๆ. * (เทียบ​กับ​บทเพลง​สรรเสริญ 26:4.) เมื่อ​อยู่​ต่อ​หน้า​บิดา​มารดา​และ​เพื่อน​ร่วม​ความ​เชื่อ เยาวชน​เหล่า​นี้​มี​ที​ท่า​ประพฤติ​ชอบ​และ​ยำเกรง​พระเจ้า. แต่​ครั้น​อยู่​ห่าง​จาก​การ​สอดส่อง​ดู​แล​ดัง​กล่าว พวก​เขา​ก็​จะ​ประพฤติ​ตัว​ต่าง​กัน​เป็น​คน​ละ​คน​เลย​ที​เดียว.

แต่​อะไร​ล่ะ​ที่​กระตุ้น​ให้​เยาวชน​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า?

ถูก​ล่อ​ด้วย​น้ำใจ​เอกราช

คัมภีร์​ไบเบิล​กล่าว​ว่า​ใน​ที่​สุด “ผู้​ชาย​จึง​จะ​ละ​บิดา​มารดา​ของ​ตน.” (เยเนซิศ 2:24) ด้วย​เหตุ​นี้​จึง​เป็น​ธรรมดา​อยู่​เอง​ที่​คุณ​ต้องการ​โต​เป็น​ผู้​ใหญ่ ที่​จะ​คิด​และ​ทำ​การ​ตัดสิน​ใจ​ต่าง ๆ ด้วย​ตัว​คุณ​เอง. แต่​ปัญหา​คือ คุณ​อาจ​ไม่​พร้อม​ที่​จะ​เป็น​ผู้​ใหญ่. เนื่อง​จาก​ขาด​ประสบการณ์​ใน​ชีวิต คุณ​ยัง​จำเป็น​ต้อง​ได้​รับ​การ​เกื้อ​หนุน​จาก​บิดา​มารดา​ซึ่ง​ยำเกรง​พระเจ้า.—สุภาษิต 1:8.

เยาวชน​หลาย​คน​ไม่​ยอม​รับ​ข้อ​เท็จ​จริง​นี้. ตาม​คำ​กล่าว​ใน​หนังสือ วิธี​รอด​ผ่าน​ช่วง​วัยรุ่น​ที่​ดื้อ​รั้น​ของ​ลูก​คุณ (ภาษา​อังกฤษ) หนุ่ม​สาว​หลาย​คน​ต้องการ​ที่​จะ​ทำ “ราว​กับ​ว่า เบ่ง​กล้ามเนื้อ​ที่​กำลัง​เจริญ​ของ​พวก​เขา ต้องการ​ทดสอบ​พลัง​ใหม่ ๆ ที่​ตน​ประสบ และ​ประกาศ​การ​เป็น​เอกราช​ของ​พวก​เขา.” เมื่อ​บิดา​มารดา​ไม่​อนุญาต​ให้​พวก​เขา​ทำ​ใน​สิ่ง​ต่าง ๆ ซึ่ง​ท่าน​เห็น​ว่า​ไม่​ฉลาด—หรือ​ผิด—เยาวชน​บาง​คน​จึง​ขัด​ขืน. และ​พวก​เขา​อาจ​ไม่​รู้สึก​เสียใจ​แม้​แต่​น้อย​สำหรับ​การ​ทรยศ​นี้. เด็ก​สาว​รุ่น​คน​หนึ่ง​กล่าว​ว่า “ฉัน​มี​ความ​สุข​ที่​ได้​ทำ​สิ่ง​ซึ่ง [พ่อ​แม่] ไม่​รู้​เพราะ​มัน​ทำ​ให้​ฉัน​รู้สึก​ว่า​ตัว​เอง​มี​ความ​สำคัญ. ฉัน​มี​ชีวิต​ที่​ต่าง​ออก​ไป​จาก​ที่​ท่าน​รู้ และ​ฉัน​คิด​ว่า​ท่าน​ไม่​ระแคะ​ระคาย​เรื่อง​นี้​เลย . . . ท่าน​คง​ไม่​เชื่อ​แม้​เพียง​ครึ่ง​หนึ่ง​ของ​สิ่ง​ที่​ฉัน​กำลัง​ทำ​อยู่.”

‘พ่อ​แม่​ของ​ฉัน​เข้มงวด​เกิน​ไป’

แต่ เหตุ​ใด​แม้​กระทั่ง​เยาวชน​บาง​คน​ซึ่ง​กำลัง​ได้​รับ​การ​เลี้ยง​ดู​ฝ่าย​คริสเตียน​เป็น​อย่าง​ดี​จึง​เข้า​ส่วน​ใน​การ​กระทำ​ผิด​แบบ​ซ่อน​เร้น? เมื่อ​ตื่นเถิด! สอบ​ถาม​เยาวชน​กลุ่ม​หนึ่ง​ด้วย​คำ​ถาม​ดัง​กล่าว สาว​รุ่น​คน​หนึ่ง​ตอบ​ว่า “พวก​เขา​โกรธ​พ่อ​แม่. พวก​เขา​ต้องการ​แก้​เผ็ด​พ่อ​แม่​ที่​จำกัด​ขอบ​เขต​ให้​พวก​เขา.” ไม่​ต้อง​สงสัย แนว​ทาง​คริสเตียน​เป็น​วิถี​ชีวิต​ที่​จำกัด​ขอบ​เขต. พระ​เยซู​ตรัส​ว่า “ประตู​คับ​และ​ทาง​แคบ . . . นำ​ไป​ถึง​ชีวิต.” (มัดธาย 7:14) หาก​คุณ​ต้องการ​ได้​รับ​ของ​ประทาน​จาก​พระเจ้า​ใน​เรื่อง​ชีวิต​นิรันดร์​แล้ว​ละ​ก็ ย่อม​เป็น​ธรรมดา​อยู่​เอง​ที่​คุณ​ไม่​อาจ​เข้า​ส่วน​ใน​กิจ​ปฏิบัติ​บาง​อย่าง​ที่​ว่า​กัน​ว่า​สนุก​เพลิดเพลิน​ซึ่ง​เยาวชน​คน​อื่น​ทำ​กัน. ตัว​อย่าง​เช่น งาน​เลี้ยง​เฮฮา​สุด​เหวี่ยง, การ​แข่งขัน​ประชัน​กัน​ดื่ม, เพศ​สัมพันธ์​ก่อน​การ​สมรส, การ​ประพฤติ​หละหลวม, ซึ่ง​ล้วน​เป็น​กิจ​ปฏิบัติ​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​ตำหนิ.—ฆะลาเตีย 5:19–21.

แล้ว​ก็​มี​ข้อ​เท็จ​จริง​ที่​พ่อ​แม่​บาง​คน​อาจ​ดู​เหมือน​เข้มงวด​ผิด​ปกติ. หญิง​สาว​คน​หนึ่ง​ชื่อ​คิม บ่น​ว่า “พวก​เรา​แทบ​ไม่​ได้​รับ​อนุญาต​ให้​ไป​ดู​ภาพยนตร์​เลย. ทั้ง ๆ ที่​ฉัน​ลด​เวลา​ฟัง​เพลง​ลง​ไป​ตั้ง เยอะ และ​พยายาม​เป็น​คน​เลือก​ฟัง​เพลง. แต่​คุณ​พ่อ​ก็​ห้าม​ไม่​ให้​พวก​เรา​ฟัง​ดนตรี​แทบ​ทุก​ชนิด! เรา​ได้​รับ​อนุญาต​ให้​ฟัง​เฉพาะ​เพลง​คลาสสิก และ​แจ๊ส​เท่า​นั้น.” เมื่อ​ต้อง​เผชิญ​ข้อ​จำกัด​ที่​พวก​เขา​เห็น​ว่า​ไม่​ค่อย​มี​เหตุ​ผล เยาวชน​บาง​คน​จึง​เริ่ม​รู้สึก​อิจฉา​เพื่อน ๆ วัย​เดียว​กัน​ที่​มี​อิสระ​เสรี.

อยาก​เป็น​ที่​ยอม​รับ

หญิง​สาว​คน​หนึ่ง​ชื่อ​แทมมี รำลึก​ว่า “ฉัน​เริ่ม​ต้น​ด้วย​การ​ใช้​ภาษา​หยาบคาย​ที่​โรง​เรียน. มัน​ทำ​ให้​ฉัน​รู้สึก​ว่า​เหมือน​เด็ก​คน​อื่น ๆ มาก​ขึ้น. ต่อ​มา​ฉัน​ลอง​สูบ​บุหรี่. ฉัน​เคย​ดื่ม​จน​เมา​ด้วย. จาก​นั้น​ฉัน​ก็​เริ่ม​มี​เพื่อน​ชาย—อย่าง​ลับ ๆ เพราะ​พ่อ​แม่​ของ​ฉัน​เข้มงวด​และ​ไม่​อนุญาต​ให้​ฉัน​มี​นัด.”

เด็ก​หนุ่ม​วัยรุ่น​ชื่อ​พีท มี​ประสบการณ์​ทำนอง​เดียว​กัน: “ผม​ได้​รับ​การ​เลี้ยง​ดู​ใน​ฐานะ​พยาน​พระ​ยะโฮวา​คน​หนึ่ง. แต่​ผม​กลัว​จะ​ถูก​ล้อเลียน​เป็น​อย่าง​มาก ผม​จึง​พยายาม​เสมอ​ที่​จะ​ร่วม​อยู่​ใน​กลุ่ม​ซึ่ง​ได้​รับ​ความ​นิยม. ผม​พยายาม​ทำ​ตัว​ให้​คน​ชื่น​ชอบ. ผม​จะ​โกหก และ​แก้​ตัว​ต่าง ๆ นานา​ว่า ทำไม​ผม​ถึง​ไม่​ได้​รับ​ของ​ขวัญ​ใน​วัน​หยุด​ต่าง ๆ ทาง​ศาสนา.” * เมื่อ​พีท​เริ่ม​อะลุ้มอล่วย​ใน​เรื่อง​เล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่​นาน​เขา​ก็​ถลำ​เข้า​สู่​การ​ประพฤติ​ไม่​เหมาะ​ซึ่ง​ร้ายแรง​ยิ่ง​ขึ้น.

“การ​คบหา​สมาคม​ที่​ไม่​ดี”—ที่​ไหน?

เหตุ​การณ์​ดัง​กล่าว​เน้น​ให้​เห็น​ความ​สัตย์​จริง​แห่ง​คำ​พูด​ของ​คริสเตียน​อัครสาวก​เปาโล​ที่​ว่า “การ​คบหา​สมาคม​ที่​ไม่​ดี​ย่อม​ทำ​ให้​นิสัย​ดี​เสีย​ไป.” (1 โกรินโธ 15:33, ล.ม.) ดัง​นั้น ถ้า​คุณ​คบ​ค้า​กับ​เยาวชน​ซึ่ง​ไม่​เคารพ​ค่า​นิยม และ​หลัก​ศีลธรรม​ที่​อาศัย​คัมภีร์​ไบเบิล​เป็น​มาตรฐาน​แล้ว​ละ​ก็ คุณ​อาจ​ถูก​ชัก​พา​เข้า​สู่​รูป​แบบ​ชีวิต​ของ​พวก​เขา​ได้โดย​ง่าย. แต่ น่า​สนใจ เมื่อ​อัครสาวก​ให้​ข้อ​เตือน​นี้​ท่าน​ไม่​ได้​พูด​เจาะจง​เรื่อง​การ​คบ​ค้า​กับ​เหล่า​ผู้​ที่​ไม่​เชื่อ. ท่าน​กำลัง​เตือน​ใน​เรื่อง​การ​คบ​ค้า​กับ​คน​เหล่า​นั้น​ภาย​ใน​ประชาคม​คริสเตียน​ซึ่ง​พลาด​ใน​การ​ยึด​มั่น​กับ​หลัก​คำ​สอน​ฝ่าย​คริสเตียน. (1 โกรินโธ 15:12) ทำนอง​เดียว​กัน​ใน​ทุก​วัน​นี้ อาจ​มี​เยาวชน​บาง​คน​ซึ่ง​สมาคม​คบหา​กับ​ประชาคม​โดย​ไม่​นำ​พา​หรือ​ไม่​เห็น​ดี​ด้วย​กับ​การ​ดำเนิน​ชีวิต​อัน​เหมาะ​สม​แบบ​คริสเตียน. พวก​เขา​อาจ​กดดัน​คุณ​อย่าง​แยบยล​ให้​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า.

ขอ​ให้​พิจารณา​แทมมี​อีก​ครั้ง​หนึ่ง เธอ​ยอม​รับ​ว่า​บิดา​มารดา​ของ​เธอ​เป็น​คน​ที่​มี “ความ​รัก​มาก.” เธอ​พูด​ถึง​คุณ​พ่อ​ว่า​เป็น “คน​ที่​มี​ความ​กระตือรือร้น​เต็ม​เปี่ยม พูด​อยู่​เสมอ​ถึง​การ​ที่​พระ​ยะโฮวา​ทรง​เอา​พระทัย​ใส่​พวก​เรา.” ท่าน​ถึง​กับ​รับใช้​ฐานะ​เป็น​ผู้​ปกครอง​ใน​ประชาคม. ดัง​นั้น เธอ​ถูก​ชัก​นำ​ให้​หลง​ผิด​โดย​วิธี​ใด? เธอ​กล่าว​ว่า “การ​คบ​ค้า​ที่​ไม่​ดี​ภาย​ใน​ประชาคม​นั่น​เอง. คน​อื่น ๆ จะ​เล่า​ให้​ฉัน​ฟัง​ถึง​ความ​สนุกสนาน​ที่​เขา​มี​ใน​งาน​ปาร์ตี​ต่าง ๆ และ​เล่า​ถึง​การ​ดื่ม​สุรา​ของ​พวก​เขา. หรือ​ไม่​ก็​พูด​ถึง​เพื่อน​ชาย​และ​การ​ไป​เต้น​รำ​ด้วย​กัน​หลัง​การ​ประชุม​ประจำ​ประชาคม.”

การ​ป้อง​ปัด​ความ​หายนะ

อย่า​แก้​ตัว​ให้​กับ​พฤติกรรม​ที่​ไม่​เหมาะ​อย่าง​ว่า​ของ​พวก​เยาวชน​โดย​พูด​ว่า ‘มัน​ก็​แค่​ส่วน​หนึ่ง​ของ​การ​เจริญ​เติบโต’ หรือ ‘เด็ก​ทุก​คน​ก็​มี​เรื่อง​ปิด​บัง​พ่อ​แม่​ทั้ง​นั้น.’ จง​สังเกต​คำ​เตือน​ของ​พระเจ้า​ซึ่ง​ให้​กับ​เยาวชน​ทุก​คน​ใน​พระ​ธรรม​ท่าน​ผู้​ประกาศ 11:9, 10 ที่​ว่า “โอ้​ยุวชน ยุวดี, จง​ชื่นชม​ยินดี​ใน​ปฐม​วัย​ของ​เจ้า, และ​ให้​จิตใจ​ของ​เจ้า​ทำ​ตัว​เจ้า​ให้​ชุ่ม​ชื่น​ใน​ปฐม​วัย​ของ​เจ้า, จง​ดำเนิน​ตาม​ทาง​ที่​ใจ​ของ​เจ้า​ปลง​ไว้, และ​ตาม​ทาง​ใน​สายตา​ของ​เจ้า​เถิด; แต่​เจ้า​จง​รู้​ไว้​ว่า, เนื่อง​ด้วย​กิจการ​งาน​ทั้ง​ปวง​เหล่า​นี้​พระเจ้า​จะ​ทรง​นำ​เจ้า​เข้า​มา​ถึง​การ​พิพากษา. เพราะ​ฉะนั้น​จง​ตัด​ความ​กระวนกระวาย​ออก​เสีย​จาก​ใจ​ของ​เจ้า, และ​จง​สลัด​ความ​ชั่ว​ให้​หลุด​เสีย​จาก​ตัว​ของ​เจ้า.”

การ​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า​อาจ​ดู​เป็น​เรื่อง​สนุก. แต่​ใน​ที่​สุด​มัน​เป็น​กับดัก​ที่​นำ​ไป​สู่​ความ​ตาย. (เทียบ​กับ​บทเพลง​สรรเสริญ 9:16.) การ​ประพฤติ​แบบ​ไม่​เชื่อ​ฟัง​ย่อม​นำ​ไป​สู่​การ​กระทำ​ผิด​ที่​ร้ายแรง​กว่า​อย่าง​หลีก​เลี่ยง​ไม่​ได้. ตัว​อย่าง​เช่น เด็ก​หนุ่ม​ชื่อ​พีท​ได้​ประพฤติ​ผิด​ทาง​เพศ​ภาย​หลัง​ออก​จาก​บ้าน​เมื่อ​อายุ 17 ปี. พอ​อายุ 18 ปี เขา​ก็​ถูก​จำ​คุก​ใน​ข้อ​หา​ปล้น​ทรัพย์​โดย​ใช้​อาวุธ.

บ่อย​ครั้ง​ดู​เหมือน​ว่า​เยาวชน​หลาย​คน​รอด​ตัว​ไป​ได้​จาก​การ​ถูก​ลง​โทษ​เพราะ​ประพฤติ​ไม่​ดี. เป็น​การ​ง่าย​ที่​คุณ​จะ​รู้สึก​เช่น​เดียว​กับ​ผู้​เขียน​คัมภีร์​ไบเบิล​คน​หนึ่ง​ชื่อ​อาซาฟ​ซึ่ง​ยอม​รับ​ว่า “ข้าพเจ้า​ริษยา . . . เมื่อ​ข้าพเจ้า​เห็น​ความ​เจริญ​รุ่งเรือง​ของ​คน​อธรรม. เพราะ​เขา​ทั้ง​หลาย​ไม่​มี​ความ​เจ็บ​ปวด ร่าง​กาย​เขา​ปกติ​และ​สมบูรณ์. เขา​ทั้ง​หลาย​ไม่​ลำบาก​อย่าง​คน​อื่น ๆ.” แต่​สิ่ง​ที่​ดู​เหมือน​ว่า​เป็น​ความ​ปลอด​ภัย​ของ​คน​ชั่ว​นั้น​ปรากฏ​ว่า​เป็น​ภาพ​ลวง​ตา​ที่​โหด​ร้าย! อาซาฟ​สรุป​ว่า “[พระเจ้า] ทรง​วาง​เขา​ไว้​ใน​ที่​ลื่น. พระองค์​ทรง​กระทำ​ให้​เขา​ล้ม​ถึง​ความ​พินาศ!” (บทเพลง​สรรเสริญ 73:3-5, 18 ฉบับ​แปล​ใหม่) ฉะนั้น​ด้วย​เหตุ​ผล​อัน​ดี คัมภีร์​ไบเบิล​จึง​เตือน​ว่า “อย่า​ให้​ใจ​ของ​เจ้า​อิจฉา​คน​ชั่ว; แต่​จง​ยำเกรง​พระ​ยะโฮวา​วัน​ยัง​ค่ำ.”—สุภาษิต 23:17.

จะ​ว่า​อย่าง​ไร​เกี่ยว​กับ​ความ​คิด​ที่ว่าการ​ไม่​เชื่อ​ฟัง​บิดา​มารดา​ช่วย​ให้​เยาวชน​เป็น​ผู้​ใหญ่​ขึ้น​และ​เป็น​ตัว​ของ​ตัว​เอง? ข้อ​นี้​ขัด​กัน​กับ​คำ​แนะ​นำ​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่​ให้​เชื่อ​ฟัง​บิดา​มารดา​ของ​ตน. (สุภาษิต 23:22) จริง ๆ แล้ว พฤติกรรม​ที่​โฉด​เขลา​หรือ​ขาด​ความ​รับผิดชอบ​มี​แต่​จะ​ขัด​ขวาง​การ​พัฒนา​ทาง​อารมณ์​และ​วิญญาณ​ของ​คน​เรา. แทน​ที่​จะ​เป็น​เช่น​นั้น การ​นำ​เอา​หลัก​ต่าง ๆ ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ไป​ใช้​ต่าง​หาก ที่​จะ​ทำ​ให้​คน​เรา​เป็น “ผู้​ใหญ่​เต็ม​ที่ คือ​เต็ม​ถึง​ขนาด​ความ​บริบูรณ์​ของ​พระ​คริสต์.”—เอเฟโซ 4:13.

จริง​อยู่ บิดา​มารดา​บาง​คน​อาจ​ดู​เป็น​คน​เข้มงวด​ปราศจาก​เหตุ​ผล. แต่​ทั้ง​นี้​ไม่​ใช่​เพราะ​ว่า​ท่าน​รัก​คุณ​อย่าง​สุด​ซึ้ง​และ​ปรารถนา​จะ​ปก​ป้อง​คุณ​หรอก​หรือ? ดัง​นั้น หาก​คุณ​รู้สึก​ว่า​พ่อ​แม่​ของ​คุณ​น่า​จะ​ผ่อนปรน​บ้าง ทำไม​ไม่​ปรึกษา​ท่าน​ใน​เรื่อง​นี้​ล่ะ—แทน​ที่​จะ​ขัด​ขืน​แบบ​ลับ ๆ? * การ​กระทำ​ใน​ประการ​หลัง​จะ​นำ​ความ​โศก​เศร้า​อย่าง​ใหญ่​หลวง​มา​สู่​ท่าน, สู่​ตัว​คุณ, และ​ยิ่ง​กว่า​ใคร ๆ ทั้ง​หมด​มา​สู่​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า.—สุภาษิต 10:1; 27:11.

แต่​จะ​ว่า​อย่าง​ไร​หาก​ใน​ตอน​นี้​คุณ​กำลัง​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า? มี​ทาง​ใด​ไหม​ที่​จะ​หลุด​พ้น​การ​ประพฤติ​ดัง​กล่าว? บทความ​ใน​ฉบับ​ข้าง​หน้า​จะ​พิจารณา​เรื่อง​นี้.

[เชิงอรรถ]

^ วรรค 6 ดู​บทความ “หนุ่ม​สาว​ระวัง​การ​ตี​สอง​หน้า” ใน​วารสาร หอสังเกตการณ์ ฉบับ 1 สิงหาคม 1988.

^ วรรค 16 สำหรับ​การ​พิจารณา​จุด​ยืน​ของ​พยาน​พระ​ยะโฮวา​ใน​เรื่อง​วัน​หยุด​ต่าง ๆ ทาง​ศาสนา โปรด​ดู​จุลสาร​โรง​เรียน​และ​พยาน​พระ​ยะโฮวา จัด​พิมพ์​โดย​สมาคม ว็อชเทาเวอร์ ไบเบิล แอนด์ แทร็กต์ แห่ง​นิวยอร์ก.

^ วรรค 25 ดู​บท 3 ใน​หนังสือ ปัญหา​ต่าง ๆ ที่​หนุ่ม​สาว​ถาม—คำ​ตอบ​ที่​ใช้​การ​ได้ จัด​พิมพ์​โดย สมาคม ว็อชเทาเวอร์ ไบเบิล แอนด์ แทร็กต์ แห่ง​นิวยอร์ก.

[รูป​ภาพ​หน้า 19]

คุณ​ดำเนิน​ชีวิต​แบบ​ตี​สอง​หน้า​ไหม?