เปิดเผยต้นตอ
เปิดเผยต้นตอ
“โดยทั่วไป โรคซึมเศร้าในวัยรุ่นไม่ได้เกิดจากปัจจัยอย่างเดียว แต่เกิดจากสิ่งที่ก่อความเครียดหลาย ๆ อย่างรวมกัน.”—ดร. แคทลีน แมกคอย.
อะไรเป็นสาเหตุของโรคซึมเศร้าในวัยรุ่น? ปัจจัยหลายอย่างอาจมีส่วนเกี่ยวข้องด้วย. ประการหนึ่ง การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและทางอารมณ์เมื่อเริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์อาจทำให้เด็กวัยรุ่นรู้สึกไม่แน่ใจและกลัว ทำให้พวกเขาเกิดความรู้สึกในแง่ลบได้ง่ายเป็นพิเศษ. นอกจากนั้น เด็กวัยรุ่นมักเกิดความรู้สึกในแง่ลบได้ง่ายเมื่อพวกเขารู้สึกว่าถูกปฏิเสธจากเพื่อนรุ่นเดียวกันหรือจากคนที่เขาหลงรัก. และดังที่กล่าวในบทความแรก เด็กวัยรุ่นสมัยนี้เติบโตขึ้นในโลกที่อาจทำให้เป็นโรคซึมเศร้าได้อยู่แล้ว. เรามีชีวิตอยู่ใน “วิกฤตกาลซึ่งยากที่จะรับมือได้” อย่างแท้จริง.—2 ติโมเธียว 3:1, ล.ม.
สิ่งที่ทำให้ปัญหาหนักยิ่งขึ้นไปอีกคือหนุ่มสาวเผชิญความกดดันในชีวิตเป็นครั้งแรกทีเดียว และพวกเขาไม่มีทั้งทักษะหรือประสบการณ์ของผู้ใหญ่. ด้วยเหตุนี้ เด็กวัยรุ่นจึงมักเป็นเสมือนนักท่องเที่ยวที่กำลังสำรวจพื้นที่ซึ่งไม่คุ้นเคย หวาดหวั่นกับสภาพการณ์รอบตัว และในหลายกรณี มักไม่ขอความช่วยเหลือ. สภาวะเหล่านี้อาจเป็นพื้นฐานที่ดีเยี่ยมของโรคซึมเศร้า.
แต่มีปัจจัยอื่น ๆ อีกหลายอย่างที่มีส่วนทำให้เกิดโรคซึมเศร้าในวัยรุ่น. ให้เราพิจารณาบางปัจจัย.
โรคซึมเศร้ากับการสูญเสีย
บางครั้งโรคซึมเศร้าเกิดขึ้นหลังจากการสูญเสียครั้งใหญ่ อาจเป็นการเสียชีวิตของผู้เป็นที่รักหรือการสูญเสียบิดาหรือมารดาไปเนื่องจากการหย่าร้าง. แม้แต่การตายของสัตว์เลี้ยงก็อาจทำให้เด็กวัยรุ่นเกิดความรู้สึกเศร้าสร้อย.
นอกจากนั้นยังมีการสูญเสียแบบที่ไม่ค่อยเด่นชัด. เพื่อเป็นตัวอย่าง การย้ายบ้านใหม่หมายถึงการทิ้งสภาพแวดล้อมที่คุ้นเคยและเพื่อนที่รักไว้เบื้องหลัง. แม้แต่การบรรลุเป้าหมายที่คาดหวังไว้มาก เช่น การสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียน ก็อาจทำให้เกิดความรู้สึกสูญเสียได้. ที่จริง การก้าวเข้าสู่ช่วงใหม่ของชีวิตบ่งนัยถึงการสูญเสียความสบายใจและความมั่นคงในอดีต. และก็มีหนุ่มสาวที่ต้องอดทนกับโรคเรื้อรังบางอย่าง. ในกรณีเช่นนั้น ความเจ็บปวดเนื่องจากเป็นคนที่ต่างไปจากเพื่อน หรือถึงกับถูกเพื่อนทิ้ง อาจทำให้เด็กวัยรุ่นรู้สึกว่าเขาไม่ปกติ.
จริงอยู่ เยาวชนหลายคนเผชิญความสูญเสียเช่นนั้นโดยไม่เป็นโรคซึมเศร้า. พวกเขาโศกเศร้า, ร้องไห้, เสียใจ แต่เมื่อเวลาผ่านไปพวกเขาก็ปรับตัวได้. แต่ทำไมขณะที่เด็กวัยรุ่นส่วนใหญ่ทนความกดดันในชีวิตโดยฟื้นตัวได้ แต่คนอื่นกลับพ่ายแพ้ต่อโรคซึมเศร้า? คำถามนี้ตอบไม่ง่าย เพราะโรคซึมเศร้าเป็นโรคที่ซับซ้อน. กระนั้น เด็กวัยรุ่นบางคนอาจมีโอกาสเป็นสูงกว่าคนอื่น ๆ.
ความเกี่ยวพันทางชีวเคมี
ผู้เชี่ยวชาญทางสุขภาพจิตหลายคนเชื่อว่า ความไม่สมดุลทางชีวเคมีในสมองมีบทบาทสำคัญต่อโรคซึมเศร้า. * ความไม่สมดุลอาจถ่ายทอดมาทางพันธุกรรม เพราะนักวิจัยพบว่าเด็กวัยรุ่นที่มีบิดามารดาเป็นโรคซึมเศร้า พวกเขามีโอกาสมากขึ้นที่จะเป็นโรคซึมเศร้า. หนังสือชื่อ เหงา เศร้าและโกรธ (ภาษาอังกฤษ) กล่าวว่า “เด็กที่ซึมเศร้าส่วนใหญ่มีบิดา, มารดา, หรือทั้งบิดาและมารดาเป็นโรคซึมเศร้า.”
เรื่องนี้ก่อให้เกิดคำถามที่ว่า จริง ๆ แล้วเด็กได้รับ โรคซึมเศร้ามาทางกรรมพันธุ์ หรือพวกเขาเพียงแต่เรียนรู้ ที่จะซึมเศร้าจากการอยู่กับบิดามารดาที่เป็นโรคนี้? ‘คำถามเรื่องกรรมพันธุ์หรือการเลี้ยงดู’ เป็นคำถามที่ตอบยาก เพราะสมองเป็นสิ่งที่ซับซ้อนอย่างน่าทึ่ง เช่นเดียวกับปัจจัยอื่น ๆ หลายอย่างซึ่งอาจทำให้เกิดโรคซึมเศร้าในวัยรุ่น.
โรคซึมเศร้าและสภาพแวดล้อมในครอบครัว
โรคซึมเศร้าถูกเรียกว่าเรื่องของครอบครัว และก็นับว่ามีเหตุผลที่ดี. ดังที่ได้กล่าวไป อาจมีองค์ประกอบทางพันธุกรรมซึ่งถ่ายทอดแนวโน้มที่จะเป็นโรคซึมเศร้าจากคนรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง. แต่สภาพแวดล้อมในครอบครัวก็อาจมีส่วนด้วย. ดร. มาร์ก เอส. โกลด์ เขียนว่า “เด็กที่ถูกบิดามารดาทำร้ายมีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้าสูงมาก. เช่นเดียวกับเด็กที่บิดามารดาชอบวิพากษ์วิจารณ์และเพ่งเล็งจุดอ่อนของบุตร.” นอกจากนี้ โรคซึมเศร้าอาจเกิดขึ้นเมื่อบิดามารดาแสดงความรักและปกป้องบุตรมากเกินไป. อย่างไรก็ตาม น่าสนใจที่นักวิจัยคนหนึ่งพบว่าโอกาสที่เด็กจะซึมเศร้ายิ่งมีมากขึ้น เมื่อบิดามารดาไม่แสดงความสนใจในพวกเขาเลย.
อย่างไรก็ตาม นี่ไม่ได้ หมายความว่าเด็กวัยรุ่นที่ซึมเศร้าทุกคนถูกเลี้ยงดูมาไม่ดี. การกล่าวอย่างกว้าง ๆ เช่นนั้นจะเป็นการมองข้ามปัจจัยอื่น ๆ หลายอย่างซึ่งอาจมีส่วนที่ก่อให้เกิดปัญหา. กระนั้น ในบางกรณีสภาพแวดล้อมในครอบครัวเป็นปัจจัยสำคัญ. นายแพทย์เดวิด จี. ฟาสส์เลอร์ เขียนว่า “เด็กที่อยู่ในครอบครัวที่บิดาและมารดาทะเลาะกันอยู่เสมอมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคซึมเศร้ามากกว่าเด็กที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีปัญหาน้อยกว่า. เหตุผลหนึ่งคือ บิดามารดาที่ทะเลาะกันอยู่นั้นจะมัวแต่วุ่นอยู่กับความขัดแย้งของตนจนไม่ได้เอาใจใส่สิ่งที่บุตรต้องการ. อีกเหตุผลหนึ่งคือ บิดามารดามักทำให้บุตรเป็นประเด็นในการโต้เถียงกัน ซึ่งอาจทำให้เด็กรู้สึกผิด, โกรธ, และขุ่นเคือง.”
ที่กล่าวมาเป็นเพียงปัจจัยบางอย่างซึ่งอาจก่อให้เกิดโรคซึมเศร้าในวัยรุ่น. มีปัจจัยอื่น ๆ อีก. ตัวอย่างเช่น ผู้เชี่ยวชาญบางคนกล่าวว่าปัจจัยทางสภาพแวดล้อม (เช่น การได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ, การได้รับสารพิษ, และการใช้สิ่งเสพย์ติด) อาจกระตุ้นให้เกิดโรคซึมเศร้า. คนอื่นชี้ว่า ยาบางอย่าง (เช่น สารต้านฮิสทามีนและยากล่อมประสาท) อาจมีผลต่อเรื่องนี้. นอกจากนั้น ดูเหมือนว่า เด็กที่มีความผิดปกติในการเรียนมีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้าได้ง่ายเป็นพิเศษ อาจเป็นเพราะเขาไม่ค่อยนับถือตัวเองเมื่อเห็นว่าตนเรียนไม่ทันเพื่อน.
อย่างไรก็ตาม ไม่ว่ามีสาเหตุจากอะไร เป็นสิ่งสำคัญที่จะพิจารณาคำถามที่ว่า จะช่วยเด็กวัยรุ่นที่ซึมเศร้าได้อย่างไร?
[เชิงอรรถ]
^ วรรค 11 บางคนสงสัยว่าขณะที่ผู้ป่วยหลายคนเกิดมาพร้อมกับความไม่สมดุลเช่นนั้น แต่คนอื่นเกิดมามีสุขภาพดีแต่กลับกลายเป็นผู้ที่เสี่ยงต่อการเป็นโรคซึมเศร้าเมื่อเกิดเหตุการณ์อันน่าเศร้าที่ทำให้เคมีในสมองเปลี่ยนไป.
[ภาพหน้า 8]
ความตึงเครียดในครอบครัวมักเป็นสาเหตุของโรคซึมเศร้า
