คอชีนีล—แมลงที่พิเศษมาก
คอชีนีล—แมลงที่พิเศษมาก
โดยผู้เขียนตื่นเถิด! ในเม็กซิโกและเปรู
เราได้สีแดงสดที่นำไปทำลิปสติกและเครื่องสำอางบางชนิดมาจากไหน? คุณอาจแปลกใจเมื่อรู้ว่าสีแดงเข้มที่ใช้ทำแป้งปัดแก้มและลิปสติกบางชนิดมาจากตัวคอชีนีล แมลงจำพวกครั่งซึ่งดูดกินต้นตะบองเพชรที่มีรูปร่างคล้ายลูกแพร์ที่มีหนาม. ให้เราพิจารณาแมลงที่พิเศษมากชนิดนี้อย่างละเอียดยิ่งขึ้น.
เป็นภัยหรือเป็นประโยชน์?
คอชีนีลตัวเมียที่โตเต็มที่แล้วมีลำตัวยาวประมาณเศษหนึ่งส่วนสามเซนติเมตร ขนาดพอ ๆ กับหัวไม้ขีดไฟ. คอชีนีลตัวผู้มีขนาดเพียงครึ่งหนึ่งของตัวเมีย. แต่อย่าดูถูกเจ้าคอชีนีลจากขนาดของตัวมัน. แหล่งอ้างอิงหนึ่งกล่าวว่า “พวกมันเป็นแมลงที่ก่อความเสียหายมากที่สุดชนิดหนึ่ง.” อย่างไรก็ตาม แม้จะมีชื่อเสียงเช่นนี้ แต่ที่จริงเกษตรกรบางคนกลับเพาะเลี้ยงมัน. เพราะเหตุใด? เพื่อจะได้สีแดงเข้มที่สวยงามซึ่งได้จากคอชีนีลเพศเมียที่ตากแห้งแล้วเอาไปบด.
คอชีนีลถูกนำมาทำสีย้อมตั้งแต่สมัยของชนเผ่ามิกซ์เทกโบราณ ซึ่งอาศัยอยู่ในที่ซึ่งปัจจุบันคือรัฐโออาซากาของเม็กซิโก. ชาวสเปนผู้พิชิตรู้สึกทึ่งกับสีแดงเข้มที่ได้จากคอชีนีล และไม่นานชาวยุโรปหลายคนก็ใช้สีย้อมจากธรรมชาตินี้เพื่อสนองความปรารถนาที่จะได้สีเข้ม. บริเตนเคยใช้คอชีนีลทำสีแดงเข้มแบบดั้งเดิมสำหรับเครื่องแบบทหาร. การใช้คอชีนีลแพร่หลายมากจนตั้งแต่ประมาณปี 1650 ถึง 1860 มีเพียงทองคำและเงินเท่านั้นซึ่งเป็นสินค้าส่งออกของเม็กซิโกที่มีค่ามากกว่าคอชีนีล.
การหายไปและการกลับมาใหม่
พอถึงกลางศตวรรษที่ 19 สีสังเคราะห์เริ่มเข้ามาแทนที่สีธรรมชาติ. มีหลายปัจจัยที่ทำให้เป็นเช่นนั้น. จอห์น เฮนเคล แห่งวารสารเอฟดีเอ คอนซูเมอร์ อธิบายว่า “สีสังเคราะห์ทางเคมีผลิตง่ายกว่า, ถูกกว่า, และมีคุณสมบัติของสีดีกว่า.” ด้วยเหตุนี้ ภายในระยะเวลาอันสั้น สีสังเคราะห์ก็ครองตลาดสีผสมอาหารและสีที่ใช้ทำยาและเครื่องสำอาง. เฮนเคลกล่าวว่า “แต่เมื่อมีการใช้สีสังเคราะห์มากขึ้น ความห่วงใยในเรื่องความปลอดภัยก็เพิ่มขึ้นตามไปด้วย.”
การศึกษาวิจัยในช่วงทศวรรษ 1970 บ่งชี้ว่าสีสังเคราะห์บางอย่างอาจทำให้เป็นมะเร็งได้. เมื่อเป็นที่ทราบกันว่าสีสังเคราะห์เป็นอันตรายต่อสุขภาพ สีธรรมชาติก็เริ่มกลับมาเป็นที่นิยมอีกครั้ง. เพื่อเป็นตัวอย่าง ปัจจุบันประเทศเปรูผลิตสีคอชีนีลได้ประมาณ 85 เปอร์เซ็นต์ของทั้งโลก. หมู่เกาะคะเนรีเป็นที่รู้จักกันในเรื่องการเพาะเลี้ยงคอชีนีล เช่นเดียวกับภาคใต้ของสเปน, แอลจีเรีย, และประเทศแถบอเมริกากลางและใต้. อย่างไรก็ตาม ความต้องการสีคอชีนีลในปัจจุบันมีมากกว่าที่สามารถผลิตได้ ดังนั้น รัฐบาลเม็กซิโกจึงพยายามเพิ่มการผลิตให้มากขึ้น.
วิธีผลิตสีย้อมจากคอชีนีล
ตลอดชีวิตของมัน คอชีนีลเกาะอยู่บนกิ่งตะบองเพชรที่มีรูปร่างคล้ายลูกแพร์ที่มีหนาม. มันป้องกันตัวเองจากสัตว์ล่าเหยื่อโดยขับสารคล้ายขี้ผึ้งออกมาเป็นผง. สารที่เป็นปุยนี้หุ้มตัวแมลงไว้และเป็นรังของมัน. แต่สารนี้ก็ทำให้มองหาตัวแมลงได้ง่ายด้วยเมื่อถึงเวลาเก็บ.
คอชีนีลตัวเมียเท่านั้นที่มีสารสีแดงซึ่งเรียกว่า กรดคาร์มีน. คอชีนีลที่กำลังท้องมีกรดนี้มากที่สุด. ดังนั้น เพื่อจะได้สีคุณภาพสูงที่สุด คนงานระมัดระวังเป็นพิเศษที่จะเก็บคอชีนีลตัวเมียก่อนที่มันจะวางไข่. ในแถบเทือกเขาแอนดีสแห่งเปรู การเก็บคอชีนีลทำกันสามครั้งภายในระยะเวลาเจ็ดเดือน. คอชีนีลจะถูกปัดออกจากต้นตะบองเพชรด้วยแปรงแข็ง ๆ หรือไม่ก็ถูกขูดออกมาด้วยใบมีดทื่อ ๆ. หลังจากตากแห้ง, ทำความสะอาด, และบดแล้ว แมลงที่ถูกบดเป็นผงก็จะถูกนำไปผ่านกรรมวิธีโดยใช้สารละลายแอมโมเนียหรือโซเดียมคาร์บอเนต. เปลือกแข็งของแมลงจะถูกกรองออก และเหลือของเหลวที่บริสุทธิ์ไว้. อาจมีการใส่ปูนขาวเพื่อให้มีสีออกม่วง.
ขณะที่แนวคิดเรื่องการใช้เครื่องสำอางซึ่งผลิตจากแมลงอาจฟังดูไม่ค่อยน่าดึงดูดใจเท่าไรนัก แต่ตามคำพูดของเฮนเคล คุณสามารถแน่ใจได้ว่า “สี [ธรรมชาติ] เป็นสีจำพวกที่ถูกตรวจสอบมากที่สุด. สีเหล่านี้ได้รับการศึกษาวิจัยครั้งแล้วครั้งเล่า บางทีถึงหลายสิบครั้ง.” ดังนั้น ถ้าคุณได้รับคำชมว่าหน้าคุณดูสดใสเพียงไร ส่วนหนึ่งก็อาจเป็นเพราะคอชีนีล แมลงที่พิเศษจริง ๆ!
[ภาพหน้า 23]
1. คอชีนีลบนกิ่งตะบองเพชร
2. ภาพระยะใกล้ของตัวเมียที่กำลังท้อง
3. คอชีนีลที่ตากแห้งแล้ว
4. การผลิตของเหลวที่ใช้ใน เครื่องสำอาง
[ที่มาของภาพหน้า 22]
Page 23 photos: #1: The Living Desert, Palm Desert, CA; #3 and products: Cortesía del Centro de Investigaciones Económicas, Sociales y Tecnológicas para la Agroindustria y la Agricultura Mundial, Universidad Autónoma de Chapingo, fotografía de Macario Cruz; #4: David McLain/AURORA
[ภาพหน้า 23]
ผลิตภัณฑ์ที่ใช้สีชนิดนี้
