ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

แบดเจอร์แห่งบริเตน—เจ้าแห่งพงไพร

แบดเจอร์แห่งบริเตน—เจ้าแห่งพงไพร

แบดเจอร์​แห่ง​บริเตน—เจ้า​แห่ง​พง​ไพร

โดย​ผู้​เขียน​ตื่นเถิด! ใน​บริเตน

ท่ามกลาง​ความ​เงียบ​สงัด​ของ​ป่า​ไม้ มี​เสียง​ร้อง​เพลง​ของ​นก​แบล็กเบิร์ด. ขณะ​ที่​ดวง​อาทิตย์​ค่อย ๆ ลับ​ขอบ​ฟ้า ผม​นั่ง​อยู่​บน​ขอน​ไม้​ซิลเวอร์​เบิร์ช ได้​กลิ่นอาย​ของ​ใบ​หญ้า​เปียก​จาก​สาย​ฝน​ยาม​เย็น.

ผม​เลือก​ที่​นั่ง​อย่าง​ระมัดระวัง​โดย​เลือก​นั่ง​ตรง​ที่​มี​ลม​อ่อน ๆ พัด​โชย​มา​หา​ผม เพราะ​ผม​มา​ที่​นี่​เพื่อ​เฝ้า​ดู​เจ้า​แบดเจอร์. แบดเจอร์​มี​ตา​เล็ก และ​ใบ​หู​ที่​มี​ปลาย​สี​ขาว​ก็​เล็ก​เช่น​กัน แต่​ผม​ได้​มา​รู้​ว่า​ไม่​ควร​ประมาท​การ​ได้​ยิน​และ​ประสาท​การ​ดม​กลิ่น​ของ​มัน ซึ่ง​ไว​มาก. ผม​รู้​ว่า​ถ้า​มัน​ได้​ยิน​เสียง​หรือ​ได้​กลิ่น​ผม มัน​คง​จะ​รีบ​มุด​ลง​ดิน​และ​ไม่​โผล่​ขึ้น​มา​อีก​เลย​ตลอด​คืน.

แบดเจอร์​พันธุ์​ยุโรป​เป็น​สัตว์​ใหญ่​ขี้อาย ยาว​ประมาณ​หนึ่ง​เมตร สูง 30 เซนติเมตร และ​มี​น้ำหนัก​โดย​เฉลี่ย​ประมาณ 12 กิโลกรัม. มัน​มี​ขน​หยาบ ๆ สี​เทา, ใบ​หน้า​และ​ท้อง​เป็น​สี​ดำ, ขา​หลัง​สั้น ๆ สี​ดำ, และ​หาง​สั้น​สี​เทา. เท้า​แต่​ละ​ข้าง​มี​นิ้ว​ห้า​นิ้ว​และ​มี​กรง​เล็บ​อัน​ทรง​พลัง.

แถบ​สี​ขาว​สาม​แถบ​ที่​เห็น​เด่น​ชัด​ตั้ง​แต่​จมูก​ไป​จน​ถึง​หลัง​ใบ​หู ไม่​ได้​เป็น​เพียง​ลักษณะ​ที่​โดด​เด่น แต่​ยัง​เป็น​ประเด็น​ที่​ทำ​ให้​มี​การ​โต้​แย้ง​กัน​ด้วย. บาง​คน​บอก​ว่า​แบดเจอร์​สามารถ​รู้​จัก​พวก​เดียว​กัน​ได้​ใน​คืน​ที่​มืด​มิด​โดย​อาศัย​แถบ​เหล่า​นี้ แต่​เรา​รู้​ว่า​แบดเจอร์​รู้​จัก​กัน​โดย​อาศัย​กลิ่น. ไม่​ว่า​พวก​มัน​จะ​มี​แถบ​นี้​ไว้​เพื่อ​อะไร แต่​แถบ​นี้​ก็​ทำ​ให้​เจ้า​แบดเจอร์​เป็น​สัตว์​ที่​สวย​มาก.

แบดเจอร์​เป็น​สัตว์​ที่​คุ้น​เคย​กัน​ดี​ใน​แถบ​ชนบท​ของ​บริเตน. เนื่อง​จาก​มี​นิสัย​ชอบ​ขุด แบดเจอร์​จึง​ขุด​อุโมงค์, ทาง​เดิน, และ​ห้อง​ต่าง ๆ ไป​เรื่อย ๆ เพื่อ​ทำ​เป็น​รัง​ของ​มัน. รัง​ของ​มัน​อาจ​มี​เส้น​ผ่า​ศูนย์กลาง​ถึง 30 เมตร​และ​อุโมงค์​ที่​คดเคี้ยว​อาจ​มี​ความ​ยาว​ถึง 300 เมตร! แบดเจอร์​เป็น​สัตว์​ที่​ออก​หา​กิน​ใน​เวลา​กลางคืน และ​ใน​ตอน​กลางวัน มัน​จะ​ใช้​ห้อง​ต่าง ๆ ใน​รัง​เป็น​ที่​นอน​เสีย​เป็น​ส่วน​ใหญ่. ห้อง​พิเศษ​ที่​บุ​ด้วย​ใบ​ไม้​ใบ​หญ้า​สด​จะ​เป็น​ห้อง​สำหรับ​ตัว​เมีย เมื่อ​มัน​คลอด​ลูก.

รัง​ของ​มัน​มี​ทาง​เข้า​ออก​สู่​พื้น​ดิน​หลาย​ทาง ซึ่ง​มัก​จะ​อยู่​กลางแจ้ง ใกล้​กับ​ต้น​ออลเดอร์​และ​บริเวณ​ที่​มี​ต้น​ฮอว์ทอร์น​หรือ​แบรมเบิล​ขึ้น​ดก. รัง​แบดเจอร์​บาง​รัง​ใน​อังกฤษ​ซึ่ง​มี​ทาง​เข้า​ออก​มาก​กว่า 50 ทาง​นั้น เป็น​ที่​รู้​กัน​ว่า​มี​อายุ​มาก​กว่า 150 ปี​และ​อาจ​เป็น​ที่​อยู่​ของ​แบดเจอร์​ได้​หลาย​รุ่น​ใน​ครอบครัว​เดียว​กัน. แบดเจอร์​อาจ​มี​อายุ​ถึง 15 ปี​หรือ​นาน​กว่า​นั้น แม้​ว่า​ตาม​ปกติ​มัน​จะ​อยู่​ได้​เพียง 2 ถึง 3 ปี.

เนื่อง​จาก​มี​กอง​ดิน​ขนาด​ใหญ่​ลาด​ลง​สู่​ทาง​เข้า​ออก​รัง​ของ​มัน​ซึ่ง​เป็น​ทาง​ที่​มัน​คุ้ย​ดิน​และ​หิน​ขึ้น​มา เรา​จึง​มอง​หา​รัง​ของ​แบดเจอร์​ได้​ไม่​ยาก. คุณ​จะ​รู้​ได้​ว่า​มัน​แข็งแรง​เพียง​ไร​เมื่อ​คุณ​เห็น​สิ่ง​ที่​มัน​คุ้ย​ออก​มา​จาก​รัง.

คุณ​จะ​รู้​ได้​อย่าง​ไร​ว่า​รัง​ไหน​มี​แบดเจอร์​อยู่​หรือ​ไม่. ตอน​แรก ให้​มอง​หา​ที่​ขับ​ถ่าย​ของ​แบดเจอร์ ซึ่ง​เป็น​หลุม​ตื้น ๆ กว้าง​ประมาณ 15 ถึง 23 เซนติเมตร​และ​ลึก 23 เซนติเมตร ซึ่ง​อยู่​รอบ ๆ รัง. ถ้า​มี​มูล​ใน​หลุม และ​โดย​เฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง​ถ้า​เป็น​มูล​สด ๆ รัง​นั้น​ก็​มี​แบดเจอร์​อยู่. นอก​จาก​นั้น ลอง​มอง​หา​ทาง​เดิน​ที่​มี​รอย​ย่ำ​บ่อย ๆ รอบ ๆ รัง และ​ใน​ฤดู​ร้อน​มอง​หา​ใบ​ไม้​ใบ​หญ้า​ที่​ถูก​ย่ำ​จน​แบน​ราบ. ใน​ที่​ที่​เป็น​โคลน ลอง​มอง​หา​รอย​เท้า​ของ​แบดเจอร์ หรือ​ดู​ต้น​ไม้​ที่​อยู่​ใกล้ ๆ รัง​ว่า​มี​รอย​โคลน​และ​รอย​ขีด​ข่วน​หรือ​ไม่ ซึ่ง​เกิด​จาก​การ​ที่​มัน​ยืน​ด้วย​สอง​ขา​หลัง​แล้ว​ใช้​กรง​เล็บ​อัน​ทรง​พลัง​ข่วน​ต้น​ไม้​คล้าย ๆ กับ​ที่​แมว​ทำ. ถ้า​รัง​นั้น​ใหญ่ การ​สังเกตการณ์​อาจ​เป็น​เรื่อง​ยาก เพราะ​แบดเจอร์​อาจ​ใช้​ทาง​เข้า​ออก​ทาง​อื่น. ดัง​นั้น จง​ออก​ไป​แต่​เช้า​และ​วาง​กิ่ง​ไม้​ไว้​บน​ปาก​หลุม​แต่​ละ​หลุม. เช้า​วัน​ต่อ​มา คุณ​จะ​เห็น​ว่า​มัน​ใช้​ทาง​เข้า​ออก​ทาง​ไหน ซึ่ง​ก็​คือ​ทาง​ที่​กิ่ง​ไม้​ถูก​ดัน​ออก​ไป​ข้าง ๆ.

เมื่อ​มัน​ออก​หา​อาหาร แบดเจอร์​จะ​เดิน​ไป​ไกล​มาก​ใน​ตอน​กลางคืน เพื่อ​หา​ลูก​โอ๊ก​หรือ​ลูก​บีช หรือ​มัน​อาจ​ตาม​รอย​กลิ่น​และ​ขุด​โพรง​กระต่าย​เพื่อ​กิน​ลูก​กระต่าย​หรือ​ขุด​รัง​ต่อ​เพื่อ​กิน​ตัว​อ่อน. อาหาร​หลัก​ของ​มัน​คือ​อะไร? ไส้​เดือน​ไง​ล่ะ! แบดเจอร์​จะ​กิน​เกือบ​ทุก​อย่าง ตั้ง​แต่​ผลไม้​ป่า, หัว​ต้น​บลู​เบลล์, เห็ด, และ​แมลง​ปีก​แข็ง. ผม​จำ​ได้​ว่า​เคย​เฝ้า​ดู​แบดเจอร์​ใน​คืน​ที่​ฝน​ตก​หนัก​ใน​เดือน​กรกฎาคม และ​พวก​มัน​ไม่​ได้​ออก​ไป​ไกล​จาก​รัง​เลย เพราะ​ใน​ดง​หญ้า​บน​ที่​ดอน​มี​ของ​อร่อย​อีก​อย่าง​หนึ่ง​อยู่​มาก​มาย นั่น​คือ​ทาก​ดำ​ที่​ไต่​ออก​มา​เพราะ​ฝน​ตก.

ตาม​ปกติ​แบดเจอร์​ผสม​พันธุ์​ใน​เดือน​กรกฎาคม และ​มัก​ออก​ลูก​ครอก​ละ​สี่​หรือ​ห้า​ตัว​ใน​เดือน​กุมภาพันธ์. เมื่อ​ลูก​แบดเจอร์​มี​อายุ​ได้​สาม​เดือน มัน​ก็​จะ​ออก​มา​นอก​รัง เล่น​กัน​ที่​ปาก​ทาง​เข้า​รัง. เมื่อ​ลูก​ออก​มา​นอก​รัง ทั้ง​พ่อ​และ​แม่​ก็​จะ​ช่วย​กัน​เปลี่ยน​ที่​นอน. แบดเจอร์​เป็น​สัตว์​ที่​เป็น​ระเบียบ​และ​รักษา​ความ​สะอาด​ได้​อย่าง​ไร้​ที่​ติ. การ​ตาก​ที่​นอน​ใน​ฤดู​ใบ​ไม้​ผลิ​และ​ฤดู​ใบ​ไม้​ร่วง​เป็น​สิ่ง​ที่​มัน​ทำ​เป็น​ปกติ แต่​มัน​อาจ​ทำ​อย่าง​นั้น​ใน​เดือน​ไหน​ก็​ได้​ตลอด​ทั้ง​ปี. ตัว​พ่อ​กับ​ตัว​แม่​จะ​ลาก​หญ้า​และ​ใบ​ไม้​เก่า ๆ แห้ง ๆ ออก​มา​และ​เอา​ใบ​ไม้​ใหม่​ที่​ยัง​สด ๆ เข้า​ไป​แทน โดย​เก็บ​มา​รวม​กัน​เป็น​มัด ๆ ได้​ถึง 30 มัด​ต่อ​หนึ่ง​คืน. มัน​จะ​ใช้​คาง​กับ​เท้า​หน้า​หนีบ​มัด​หญ้า​ไว้​แล้ว​ก็​เดิน​ถอย​หลัง​ลาก​กลับ​เข้า​ไป​ใน​รัง.

แบดเจอร์​ปล่อย​ของ​เหลว​ที่​มี​กลิ่น​ฉุน​จาก​ต่อม​ที่​อยู่​ใต้​หาง​ของ​มัน​ไว้​บน​หญ้า, หิน, หรือ​เสา​รั้ว​เพื่อ​หมาย​เขต​แดน​ของ​ตน. มัน​ถึง​กับ​เจิม​พวก​เดียว​กัน​เอง​เพื่อ​จะ​จำ​กัน​ได้. โดย​ใช้​สัญญาณ​กลิ่น​นี้ แบดเจอร์​จึง​หา​ทาง​เข้า​รัง​ได้​อย่าง​ง่าย​ดาย​เมื่อ​กลับ​รัง.

เสียง​ร้อง​ของ​นก​แบล็กเบิร์ด​สงบ​ลง​แล้ว และ​ป่า​ไม้​อัน​มืด​มิด​ก็​กลับ​คืน​สู่​ความ​เงียบ​สงัด. ผม​นั่ง​นิ่ง​ไม่​ขยับ​และ​แทบ​ไม่​กล้า​จะ​หายใจ​ตอน​ที่​ผม​เหลือบ​เห็น​หัว​สี​ดำ​สลับ​ขาว​ของ​แบดเจอร์​โผล่​ขึ้น​มา. เจ้า​แบดเจอร์​ยืน​อยู่​ที่​ปาก​ทาง​เข้า​รัง​สัก​ครู่​หนึ่ง พลาง​ดม​กลิ่น​ตรวจ​ดู​อันตราย​ก่อน​ที่​จะ​เดิน​หาย​ไป​ใน​ความ​มืด ราว​กับ​เจ้าของ​คฤหาสน์​ที่​เดิน​ตรวจตรา​รอบ ๆ ที่​ดิน​ของ​บรรพบุรุษ.

[ภาพ​หน้า 12, 13]

ห้อง​ที่​ใช้​ระหว่าง​ออก​ลูก

ห้อง​นอน

ที่​นอน

[ภาพ​หน้า 13]

ลูก​แบดเจอร์

[ภาพ​หน้า 13]

อาหาร​ของ​แบดเจอร์​รวม​ไป​ถึง​ลูก​โอ๊ก, เห็ด, และ​ไส้​เดือน

[ที่​มา​ของ​ภาพ​หน้า 13]

Badger photos: © Steve Jackson, www.badgers.org.uk