ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

ภัยธรรมชาติกับน้ำมือมนุษย์

ภัยธรรมชาติกับน้ำมือมนุษย์

ภัย​ธรรมชาติ​กับ​น้ำ​มือ​มนุษย์

ถ้า​รถยนต์​ได้​รับ​การ​ดู​แล​รักษา​เป็น​อย่าง​ดี เรา​ก็​ขับ​ไป​ไหน​มา​ไหน​ได้​อย่าง​ปลอด​ภัย. แต่​ถ้า​รถยนต์​ถูก​ใช้​ผิด​วิธี​และ​ไม่​ได้​รับ​การ​ดู​แล​รักษา มัน​ก็​อาจ​เป็น​อันตราย​ได้. ใน​บาง​แง่ โลก​ของ​เรา​ก็​เป็น​เช่น​เดียว​กัน.

ใน​ความ​เห็น​ของ​นัก​วิทยาศาสตร์​หลาย​คน การ​เปลี่ยน​แปลง​ใน​บรรยากาศ​และ​มหาสมุทร​ของ​โลก​ที่​เกิด​จาก​น้ำ​มือ​มนุษย์​ทำ​ให้​โลก​ของ​เรา​เป็น​สถาน​ที่​ที่​อันตราย​โดย​มี​ส่วน​ทำ​ให้​เกิด​ภัย​ธรรมชาติ​บ่อย​ขึ้น​และ​รุนแรง​ขึ้น. ส่วน​อนาคต​ก็​ไม่​อาจ​จะ​คาด​คะเน​อะไร​ได้. “เรา​กำลัง​ทำ​การ​ทดลอง​ขนาน​ใหญ่​กับ​โลก​ใบ​เดียว​ที่​เรา​มี​อยู่​โดย​ที่​เรา​ไม่​แน่​ใจ​ว่า​ผล​สุด​ท้าย​จะ​เป็น​อย่าง​ไร” บท​บรรณาธิการ​เรื่อง​การ​เปลี่ยน​แปลง​ของ​ภูมิอากาศ​ใน​วารสาร​ไซเยนซ์ กล่าว​ไว้.

เพื่อ​เรา​จะ​เข้าใจ​ดี​ขึ้น​ว่า​การ​กระทำ​ของ​มนุษย์​อาจ​ทำ​ให้​เกิด​ภัย​ธรรมชาติ​บ่อย​ขึ้น​และ​รุนแรง​ขึ้น​ได้​อย่าง​ไร เรา​ต้อง​เข้าใจ​บาง​อย่าง​เกี่ยว​กับ​ปรากฏการณ์​ทาง​ธรรมชาติ​ที่​เป็น​สาเหตุ​เสีย​ก่อน. ตัว​อย่าง​เช่น อะไร​ทำ​ให้​เกิด​พายุ​ขนาด​ใหญ่​เช่น​พายุ​เฮอร์ริเคน?

เครื่อง​ถ่าย​เท​ความ​ร้อน​ของ​โลก

มี​การ​เปรียบ​ระบบ​ภูมิอากาศ​ของ​โลก​เป็น​เสมือน​เครื่อง​ที่​แปลง​พลังงาน​และ​กระจาย​พลังงาน​จาก​ดวง​อาทิตย์. เนื่อง​จาก​พื้น​ที่​ใน​เขต​ร้อน​ได้​รับ​พลังงาน​ความ​ร้อน​มาก​ที่​สุด​จาก​ดวง​อาทิตย์ จึง​ทำ​ให้​มี​อุณหภูมิ​แตกต่าง​กัน​และ​ทำ​ให้​อากาศ​มี​การ​เคลื่อน​ไหว. * การ​หมุน​รอบ​ตัว​เอง​ของ​โลก​แต่​ละ​วัน​ทำ​ให้​อากาศ​ชื้น​ที่​เคลื่อน​ไหว​นี้​กลาย​เป็น​กระแส​ลม​วน ซึ่ง​บาง​ส่วน​กลาย​เป็น​ดี​เปรส​ชัน หรือ​หย่อม​ความ​กด​อากาศ​ต่ำ. แล้ว​หย่อม​ความ​กด​อากาศ​เหล่า​นี้​ก็​อาจ​มี​กำลัง​แรง​ขึ้น​จน​กลาย​เป็น​พายุ.

ถ้า​คุณ​พิจารณา​เส้น​ทาง​ทั่ว ๆ ไป​ของ​พายุ​โซน​ร้อน คุณ​จะ​เห็น​ว่า​มัน​มัก​จะ​เคลื่อน​ตัว​ออก​จาก​เส้น​ศูนย์​สูตร—ไม่​ว่า​ทาง​เหนือ​หรือ​ใต้—ไป​ยัง​พื้น​ที่​ที่​เย็น​กว่า. เมื่อ​เป็น​อย่าง​นี้ พายุ​ยัง​ทำ​หน้า​ที่​เป็น​เครื่อง​ถ่าย​เท​ความ​ร้อน​ขนาด​มหึมา​ของ​โลก และ​ช่วย​ให้​ภูมิอากาศ​ไม่​ร้อน​จัด​หรือ​หนาว​จัด​เกิน​ไป. แต่​เมื่อ​อุณหภูมิ​ที่​ผิว​น้ำ​ของ​มหาสมุทร—ซึ่ง​เป็น​เหมือน “ห้อง​ต้ม​น้ำ” ของ​ระบบ​ภูมิอากาศ—สูง​เกิน​กว่า 27 องศา​เซลเซียส พายุ​เขต​ร้อน​ก็​อาจ​ได้​รับ​พลัง​มาก​พอ​ที่​จะ​กลาย​เป็น​พายุ​ไซโคลน, พายุ​เฮอร์ริเคน, หรือ​พายุ​ไต้ฝุ่น—ซึ่ง​เป็น​ชื่อ​เรียก​ปรากฏการณ์​เดียว​กัน​ใน​แต่​ละ​ภูมิภาค.

เกี่ยว​กับ​จำนวน​ผู้​เสีย​ชีวิต ภัย​ธรรมชาติ​ที่​ร้ายแรง​ที่​สุด​ใน​ประวัติศาสตร์​ของ​สหรัฐ​เกิด​จาก​พายุ​เฮอร์ริเคน​ซึ่ง​พัด​กระหน่ำ​เมือง​กัลเวสตัน​ที่​อยู่​บน​เกาะ​ใน​รัฐ​เทกซัส เมื่อ​วัน​ที่ 8 กันยายน 1900. คลื่น​ใน​ทะเล​จาก​พายุ​ลูก​นี้​ทำ​ให้​คน​ที่​อยู่​ใน​เมือง​เสีย​ชีวิต 6,000 ถึง 8,000 คน ทั้ง​ยัง​ทำ​ให้​ผู้​คน​ใน​พื้น​ที่​ใกล้​เคียง​เสีย​ชีวิต​ถึง 4,000 คน​และ​ทำลาย​บ้าน​เรือน​ประมาณ 3,600 หลัง. ที่​จริง ไม่​มี​สิ่ง​ก่อ​สร้าง​ใด​ของ​มนุษย์​ใน​เมือง​กัลเวสตัน​ที่​ไม่​ได้​รับ​ความ​เสียหาย.

ดัง​ที่​กล่าว​ไว้​ใน​บทความ​ก่อน มี​พายุ​ที่​รุนแรง​หลาย​ลูก​เกิด​ขึ้น​ใน​ช่วง​ไม่​กี่​ปี​ที่​ผ่าน​มา. นัก​วิทยาศาสตร์​กำลัง​ศึกษา​ว่า​เรื่อง​นี้​เกี่ยว​ข้อง​กับ​ภาวะ​ที่​โลก​ร้อน​ขึ้น​หรือ​ไม่ ซึ่ง​ภาวะ​นี้​อาจ​ทำ​ให้​พายุ​มี​กำลัง​แรง​ขึ้น. อย่าง​ไร​ก็​ตาม การ​เปลี่ยน​แปลง​ของ​ลม​ฟ้า​อากาศ​อาจ​เป็น​เพียง​อาการ​อย่าง​หนึ่ง​ของ​ภาวะ​ที่​โลก​ร้อน​ขึ้น. ผล​พวง​อีก​อย่าง​หนึ่ง​ที่​อาจ​ก่อ​ความ​เสียหาย​ได้​นั้น​อาจ​ปรากฏ​ให้​เห็น​อยู่​แล้ว.

ระดับ​น้ำ​ทะเล​สูง​ขึ้น​และ​การ​ทำลาย​ป่า

บท​บรรณาธิการ​ใน​วารสาร​ไซเยนซ์ กล่าว​ว่า “ใน​ช่วง 100 ปี​ที่​ผ่าน​มา ระดับ​น้ำ​ทะเล​ได้​สูง​ขึ้น 10 ถึง 20 เซนติเมตร​และ​มี​แนว​โน้ม​ว่า​จะ​สูง​ขึ้น​อีก.” เรื่อง​นี้​อาจ​เกี่ยว​ข้อง​กับ​ภาวะ​ที่​โลก​ร้อน​ขึ้น​อย่าง​ไร? นัก​วิจัย​ชี้​ไป​ยัง​กลไก​สอง​อย่าง​ที่​เป็น​ไป​ได้. อย่าง​หนึ่ง​คือ น้ำ​แข็ง​และ​ธาร​น้ำ​แข็ง​ขั้ว​โลก​ที่​อยู่​บน​พื้น​ดิน​อาจ​จะ​ละลาย และ​ทำ​ให้​น้ำ​ใน​มหาสมุทร​มี​ปริมาตร​เพิ่ม​ขึ้น. อีก​ปัจจัย​หนึ่ง​คือ การ​ขยาย​ตัว​เพราะ​ความ​ร้อน คือ​เมื่อ​มหาสมุทร​อุ่น​ขึ้น น้ำ​ก็​จะ​มี​ปริมาตร​เพิ่ม​ขึ้น​ด้วย.

เกาะ​เล็ก ๆ ใน​มหาสมุทร​แปซิฟิก​ที่​ชื่อ​ตูวาลู​อาจ​กำลัง​ได้​รับ​ผล​กระทบ​จาก​ระดับ​น้ำ​ทะเล​ที่​สูง​ขึ้น​อยู่​แล้ว. วารสาร​สมิทโซเนียน กล่าว​ว่า ข้อมูล​ที่​เก็บ​รวบ​รวม​บน​เกาะ​ปะการัง​วง​แหวน​ฟูนาฟูตี​แสดง​ว่า ระดับ​น้ำ​ทะเล​ที่​นั่น​สูง​ขึ้น “โดย​เฉลี่ย​ปี​ละ 0.22 นิ้ว [5.6 มิลลิเมตร] ใน​ระยะ​สิบ​ปี​หลัง​นี้.”

ใน​หลาย​ส่วน​ของ​โลก จำนวน​ประชากร​ที่​เพิ่ม​ขึ้น​หมาย​ถึง มี​การ​ขยาย​เขต​เมือง​เพิ่ม​ขึ้น​โดย​ไม่​มี​การ​ควบคุม, มี​ชุมชน​แออัด​เพิ่ม​ขึ้น, และ​มี​ความ​เสื่อม​โทรม​ทาง​สิ่ง​แวด​ล้อม​มาก​ขึ้น. แนว​โน้ม​นี้​อาจ​ทำ​ให้​ภัย​ธรรมชาติ​มี​ความ​รุนแรง​มาก​ขึ้น. ขอ​พิจารณา​บาง​ตัว​อย่าง.

เฮติ​เป็น​ประเทศ​หนึ่ง​ที่​มี​ประชากร​หนา​แน่น​และ​มี​การ​ทำลาย​ป่า​มา​นาน. รายงาน​ข่าว​เมื่อ​เร็ว ๆ นี้​กล่าว​ว่า แม้​เศรษฐกิจ, การ​เมือง, และ​ปัญหา​สังคม​ของ​เฮติ​จะ​ย่ำแย่​สัก​เพียง​ไร แต่​ก็​ไม่​มี​อะไร​ที่​คุกคาม​ความ​อยู่​รอด​ของ​ประเทศ​มาก​ไป​กว่า​การ​ตัด​ไม้​ทำลาย​ป่า. ภัย​ที่​เกิด​จาก​การ​ทำลาย​ป่า​นี้​ปรากฏ​ผล​ที่​น่า​เศร้า​ใน​ปี 2004 เมื่อ​พายุ​ฝน​ได้​ทำ​ให้​เกิด​โคลน​ถล่ม​จน​มี​ผู้​เสีย​ชีวิต​หลาย​พัน​คน.

วารสาร​ไทม์ ฉบับ​เอเชีย​ชี้​ว่า “ภาวะ​ที่​โลก​ร้อน​ขึ้น, เขื่อน, การ​ทำลาย​ป่า​และ​การ​ทำ​ไร่​เลื่อน​ลอย” เป็น​ปัจจัย​ที่​ทำ​ให้​ภัย​ธรรมชาติ​มี​ความ​รุนแรง​ยิ่ง​ขึ้น​ซึ่ง​ได้​สร้าง​ความ​หายนะ​ให้​แก่​เอเชีย​ใต้. ใน​อีก​ด้าน​หนึ่ง การ​ตัด​ไม้​ทำลาย​ป่า​อาจ​ทำ​ให้​เกิด​ความ​แห้ง​แล้ง​ยิ่ง​ขึ้น เนื่อง​จาก​ทำ​ให้​ดิน​แห้ง​เร็ว​ขึ้น. ใน​ช่วง​ไม่​กี่​ปี​มา​นี้ ภัย​แล้ง​ที่​อินโดนีเซีย​และ​บราซิล​ทำ​ให้​เกิด​ไฟ​ป่า​ครั้ง​ร้ายแรง​ที่​สุด​เป็น​ประวัติการณ์ ทั้ง ๆ ที่​ปกติ​แล้ว​ป่า​แถบ​นั้น​จะ​มี​ความ​ชุ่ม​ชื้น​มาก​เกิน​กว่า​ที่​จะ​เกิด​ไฟ​ไหม้​ได้. อย่าง​ไร​ก็​ตาม สภาพ​อากาศ​ที่​ผิด​ปกติ​อย่าง​มาก​ไม่​ใช่​สาเหตุ​เพียง​อย่าง​เดียว​ที่​ทำ​ให้​เกิด​ภัย​ธรรมชาติ. หลาย​ประเทศ​ประสบ​ภัย​พิบัติ​ที่​เกิด​ขึ้น​ใต้​พื้น​โลก.

เมื่อ​แผ่นดิน​สะเทือน​หวั่นไหว

เปลือก​โลก​ชั้น​นอก​ประกอบ​ด้วย​แผ่น​เปลือก​โลก​หลาย ๆ ขนาด​ซึ่ง​มี​การ​เคลื่อน​ที่​ใน​ทิศ​ทาง​ต่าง ๆ กัน. ที่​จริง มี​การ​เคลื่อน​ที่​ของ​เปลือก​โลก​มาก​ถึง​ขนาด​ที่​ทำ​ให้​มี​แผ่นดิน​ไหว​เกิด​ขึ้น​นับ​ล้าน​ครั้ง​ใน​แต่​ละ​ปี. แน่นอน แผ่นดิน​ไหว​เหล่า​นี้​จำนวน​มาก​เรา​ไม่​อาจ​ตรวจ​จับ​ได้.

กล่าว​กัน​ว่า​ประมาณ 90 เปอร์เซ็นต์​ของ​แผ่นดิน​ไหว​ทั้ง​หมด​เกิด​ขึ้น​ที่​รอย​เลื่อน​ตาม​ขอบ​แผ่น​เปลือก​โลก. แม้​ว่า​แผ่นดิน​ไหว​ที่​เกิด​ขึ้น​กลาง​แผ่น​เปลือก​โลก​มี​ไม่​บ่อย​นัก แต่​บาง​ครั้ง​ก็​สร้าง​ความ​เสียหาย​อย่าง​มาก. ตาม​การ​กะ​ประมาณ แผ่นดิน​ไหว​ครั้ง​ที่​ทำ​ให้​มี​ผู้​เสีย​ชีวิต​มาก​ที่​สุด​ใน​ประวัติศาสตร์​คือ แผ่นดิน​ไหว​ที่​เกิด​ขึ้น​ใน​สาม​มณฑล​ของ​ประเทศ​จีน​เมื่อ​ปี 1556. ครั้ง​นั้น​อาจ​มี​ผู้​เสีย​ชีวิต​มาก​ถึง 830,000 คน!

แผ่นดิน​ไหว​อาจ​ส่ง​ผล​กระทบ​ที่​ร้ายแรง​มาก​ตาม​มา. ตัว​อย่าง​เช่น เมื่อ​วัน​ที่ 1 พฤศจิกายน 1755 แผ่นดิน​ไหว​ได้​ทำลาย​กรุง​ลิสบอน ประเทศ​โปรตุเกส ซึ่ง​มี​ประชากร 275,000 คน จน​ราบ​เป็น​หน้า​กลอง. แต่​ความ​สยดสยอง​ยัง​ไม่​จบ​แค่​นี้. แผ่นดิน​ไหว​ครั้ง​นั้น​ทำ​ให้​เกิด​ไฟ​ไหม้​และ​คลื่น​สึนามิ ซึ่ง​เชื่อ​กัน​ว่า​สูง​ถึง 15 เมตร​จาก​มหาสมุทร​แอตแลนติก​โถม​กระหน่ำ​เข้า​สู่​เมือง​นี้. เมื่อ​คิด​รวม​ทั้ง​หมด​แล้ว ยอด​ผู้​เสีย​ชีวิต​ใน​เมือง​นี้​มี​สูง​กว่า 60,000 คน.

อย่าง​ไร​ก็​ตาม ใน​กรณี​นี้​ก็​เช่น​กัน​ที่​ความ​รุนแรง​ของ​ภัย​พิบัติ​เหล่า​นี้​เกี่ยว​ข้อง​กับ​สิ่ง​ที่​มนุษย์​ทำ​ใน​ระดับ​หนึ่ง. ปัจจัย​หนึ่ง​ก็​คือ การ​ที่​คน​อาศัย​อยู่​อย่าง​หนา​แน่น​ใน​พื้น​ที่​ที่​มี​ความ​เสี่ยง​สูง. นัก​เขียน​ชื่อ​แอนดรูว์ โรบินสัน เขียน​ว่า “เกือบ​ครึ่ง​หนึ่ง​ของ​เมือง​ใหญ่ ๆ ใน​โลก​ตอน​นี้​ตั้ง​อยู่​ใน​พื้น​ที่​ที่​มี​ความ​เสี่ยง​ต่อ​การ​เกิด​แผ่นดิน​ไหว.” อีก​ปัจจัย​หนึ่ง​คือ​ตัว​อาคาร​เอง รวม​ทั้ง​วัสดุ​และ​ความ​แข็งแรง​ของ​โครง​สร้าง. คำ​พูด​ที่​ว่า “แผ่นดิน​ไหว​ไม่​ได้​ทำ​ให้​คน​ตาย; แต่​อาคาร​ทำ​ให้​คน​ตาย” ก็​ปรากฏ​ว่า​เป็น​ความ​จริง​ใน​หลาย​ต่อ​หลาย​ครั้ง. แต่​ผู้​คน​จะ​มี​ทาง​เลือก​อะไร​ใน​เมื่อ​พวก​เขา​ยาก​จน​เกิน​กว่า​ที่​จะ​สร้าง​บ้าน​ที่​ทน​แผ่นดิน​ไหว​ได้?

ภูเขา​ไฟ—ผู้​สร้าง​และ​ผู้​ทำลาย

“ภูเขา​ไฟ​อย่าง​น้อย 20 ลูก​อาจ​กำลัง​ปะทุ​อยู่​ใน​ขณะ​ที่​คุณ​อ่าน​ข้อ​ความ​นี้” รายงาน​โดย​สถาบัน​สมิทโซเนียน​ใน​สหรัฐ​กล่าว. พูด​อย่าง​กว้าง ๆ ทฤษฎี​การ​เคลื่อน​ที่​ของ​แผ่น​เปลือก​โลก​กล่าว​ว่า แผ่นดิน​ไหว​และ​ภูเขา​ไฟ​จะ​เกิด​ขึ้น​ใน​พื้น​ที่​ที่​มี​ลักษณะ​เดียว​กัน คือ​ตาม​หุบเขา​ทรุด โดย​เฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง​หุบเขา​ทรุด​ใต้​มหาสมุทร; ใน​แผ่น​เปลือก​โลก ที่​ซึ่ง​หิน​หนืด​หรือ​แมก​มา​ทะลัก​จาก​เนื้อ​โลก​ขึ้น​มา​ทาง​รอย​แยก; รวม​ทั้ง​ตาม​เขต​มุด​ตัว​ของ​เปลือก​โลก​ที่​ซึ่ง​แผ่น​เปลือก​โลก​แผ่น​หนึ่ง​มุด​เข้า​ไป​ข้าง​ใต้​อีก​แผ่น​หนึ่ง.

ภูเขา​ไฟ​ที่​เกิด​ขึ้น​ตาม​เขต​มุด​ตัว​เป็น​ภัย​ที่​ร้ายแรง​ที่​สุด​ต่อ​ผู้​คน​ทั้ง​ใน​ด้าน​จำนวน​การ​ปะทุ​ที่​เห็น​ได้​และ​การ​ที่​มัน​อยู่​ใกล้​กับ​พื้น​ที่​ที่​มี​ประชากร​อาศัย​อยู่. เขต​รอบ ๆ มหาสมุทร​แปซิฟิก ซึ่ง​ถูก​เรียก​ว่า​วง​แหวน​แห่ง​ไฟ มี​ภูเขา​ไฟ​ลักษณะ​นี้​มาก​มาย​หลาย​ร้อย​ลูก. นอก​จาก​นี้ มี​ภูเขา​ไฟ​บาง​ลูก​อยู่​ตรง​จุด​ร้อน​ซึ่ง​อยู่​ห่าง​จาก​ขอบ​แผ่น​เปลือก​โลก​ด้วย. หมู่​เกาะ​ฮาวาย, หมู่​เกาะ​อะซอร์ส, หมู่​เกาะ​กาลาปากอส, หมู่​เกาะ​โซ​ไซ​เอ​ตี​ล้วน​เกิด​จาก​ภูเขา​ไฟ​ที่​อยู่​ตรง​จุด​ร้อน​ทั้ง​สิ้น.

ที่​จริง​แล้ว ภูเขา​ไฟ​มี​บทบาท​เชิง​สร้าง​สรรค์​มา​นาน​ใน​ประวัติศาสตร์​โลก. เว็บไซต์​ของ​มหาวิทยาลัย​แห่ง​หนึ่ง​กล่าว​ว่า มาก​ถึง “90% ของ​ทวีป​และ​พื้น​มหาสมุทร​ทั้ง​หมด​เป็น​ผล​ผลิต​ของ​ภูเขา​ไฟ.” แต่​อะไร​ทำ​ให้​การ​ปะทุ​ใน​บาง​ครั้ง​รุนแรง​เหลือ​เกิน?

การ​ปะทุ​เริ่ม​จาก​การ​ที่​หิน​หนืด​เอ่อ​ล้น​ออก​มา​จาก​ภาย​ใน​โลก​ซึ่ง​ร้อน​มาก. ภูเขา​ไฟ​บาง​ลูก​เพียง​แต่​ค่อย ๆ ปล่อย​ลาวา​ให้​ไหล​ออก​มา ซึ่ง​น้อย​ครั้ง​นัก​ที่​จะ​ไหล​เร็ว​ถึง​ขนาด​ที่​ไป​ถึง​ผู้​คน​โดย​ไม่​ทัน​ตั้ง​ตัว. แต่​ภูเขา​ไฟ​บาง​ลูก​ก็​ระเบิด​ด้วย​พลังงาน​ที่​มาก​กว่า​ระเบิด​นิวเคลียร์​เสีย​อีก! ปัจจัย​ใน​เรื่อง​นี้​ก็​มี​องค์​ประกอบ​และ​ความ​หนืด​ของ​วัตถุ​หลอม​เหลว​ซึ่ง​ให้​พลังงาน​แก่​ภูเขา​ไฟ และ​ปริมาณ​ของ​แก๊ส​และ​น้ำ​ร้อน​จัด​ซึ่ง​ปน​อยู่​ใน​วัตถุ​นั้น. ขณะ​ที่​หิน​หนืด​เอ่อ​ขึ้น​มา​ใกล้​ถึง​ผิว​โลก น้ำ​และ​แก๊ส​ที่​ถูก​ขัง​อยู่​ก็​จะ​ขยาย​ตัว​อย่าง​รวด​เร็ว. เมื่อ​มี​องค์​ประกอบ​ที่​เหมาะ​สม​ของ​หิน​หนืด ผล​ของ​มัน​ก็​ไม่​ต่าง​อะไร​กับ​โซดา​ซึ่ง​พุ่ง​ออก​มา​จาก​กระป๋อง​เครื่อง​ดื่ม.

แต่​ก็​ยัง​ดี​ที่​ภูเขา​ไฟ​มัก​จะ​ส่ง​สัญญาณ​เตือน​ล่วง​หน้า​ก่อน​ที่​จะ​ระเบิด. ใน​กรณี​ของ​ภูเขา​ไฟ​เปเล บน​เกาะ​มาร์ตินีก​ใน​ทะเล​แคริบเบียน​เมื่อ​ปี 1902 ก็​เป็น​เช่น​นี้​ด้วย. อย่าง​ไร​ก็​ตาม ช่วง​นั้น​กำลัง​ใกล้​จะ​ถึง​การ​เลือก​ตั้ง​ที่​เมือง​แซง​ปีแยร์​ซึ่ง​อยู่​ใกล้ ๆ กัน​นั้น และ​พวก​นัก​การ​เมือง​ก็​เกลี้ยกล่อม​ผู้​คน​ให้​อยู่​ต่อ แม้​ว่า​จะ​มี​เถ้า​ถ่าน​ตก​ลง​มา, มี​ผู้​คน​เจ็บ​ป่วย, และ​ความ​หวาด​กลัว​ได้​แพร่​ไป​ทั่ว​เมือง. ที่​จริง ห้าง​ร้าน​ส่วน​ใหญ่​ก็​ปิด​เป็น​เวลา​หลาย​วัน​แล้ว!

วัน​ที่ 8 พฤษภาคม​เป็น​วัน​ฉลอง​ที่​เรียก​ว่า​แอสเซนชัน และ​หลาย​คน​ไป​ที่​มหา​วิหาร​ของ​คาทอลิก​เพื่อ​อธิษฐาน​ขอ​การ​ช่วย​ให้​รอด​จาก​ภูเขา​ไฟ. เช้า​วัน​นั้น ไม่​กี่​นาที​ก่อน 8:00 น. ภูเขา​ไฟ​เปเล​ก็​ระเบิด และ​พ่น​หิน​ตะกอน​ภูเขา​ไฟ​ที่​ร้อน​จัด—เถ้า​ถ่าน, กรวด, หิน​ออบซิเดียน, หิน​พัมมิซ, และ​แก๊ส​ที่​มี​ความ​ร้อน​สูง​มาก​ซึ่ง​มี​อุณหภูมิ​ประมาณ 200 ถึง 500 องศา​เซลเซียส. เมฆ​ควัน​อัน​มืด​มิด​แห่ง​ความ​ตาย​จาก​การ​ระเบิด​พุ่ง​ลง​มา​จาก​ภูเขา​และ​ปก​คลุม​พื้น​ดิน, ท่วม​ทับ​เมือง​นั้น, สังหาร​ผู้​คน​ไป​เกือบ 30,000 คน, ทำ​ให้​ระฆัง​โบสถ์​ละลาย, และ​ทำ​ให้​เรือ​ที่​จอด​อยู่​ใน​อ่าว​ลุก​เป็น​ไฟ. นั่น​เป็น​ภูเขา​ไฟ​ระเบิด​ที่​ทำ​ให้​ผู้​คน​เสีย​ชีวิต​มาก​ที่​สุด​ใน​ศตวรรษ​ที่ 20. กระนั้น คง​จะ​ไม่​มี​คน​ตาย​มาก​ขนาด​นี้​ถ้า​ผู้​คน​ใส่​ใจ​ฟัง​คำ​เตือน.

ภัย​ธรรมชาติ​จะ​เพิ่ม​ขึ้น​อีก​ไหม?

สหพันธ์​สภา​กาชาด​และ​สภา​เสี้ยว​วง​เดือน​แดง​ระหว่าง​ประเทศ​กล่าว​ใน​รายงาน​ภัย​ธรรมชาติ​โลก 2004 (ภาษา​อังกฤษ) ว่า ระหว่าง​สิบ​ปี​ที่​ผ่าน​มา ภัย​พิบัติ​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​ธรณี​ฟิสิกส์​และ​ลม​ฟ้า​อากาศ​ได้​เพิ่ม​ขึ้น​กว่า 60 เปอร์เซ็นต์. รายงาน​นี้​ซึ่ง​จัด​พิมพ์​ก่อน​เกิด​มหันตภัย​คลื่น​สึนามิ​ใน​มหาสมุทร​อินเดีย​เมื่อ​วัน​ที่ 26 ธันวาคม กล่าว​ว่า “นี่​แสดง​ให้​เห็น​แนว​โน้ม​ระยะ​ยาว.” ไม่​ต้อง​สงสัย ถ้า​ประชากร​ใน​พื้น​ที่​ที่​มี​ความ​เสี่ยง​สูง​ยัง​คง​เพิ่ม​ขึ้น​เรื่อย ๆ และ​ป่า​ไม้​ยัง​คง​ลด​ลง​เรื่อย ๆ ก็​ยาก​ที่​จะ​มอง​ใน​แง่​ดี.

นอก​จาก​นั้น ประเทศ​อุตสาหกรรม​หลาย​ประเทศ​ยัง​คง​ปล่อย​แก๊ส​เรือน​กระจก​ออก​สู่​บรรยากาศ​มาก​ขึ้น​ทุก​ที. บท​บรรณาธิการ​ใน​วารสาร​ไซ​เยนส์ กล่าว​ว่า การ​ผัด​วัน​ประกัน​พรุ่ง​ใน​เรื่อง​การ​ลด​ปริมาณ​การ​ปล่อย​แก๊ส “ก็​เหมือน​กับ​การ​ไม่​ยอม​กิน​ยา​ทั้ง ๆ ที่​โรค​ติด​เชื้อ​กำลัง​ลุก​ลาม คือ​รับรอง​ได้​ว่า​จะ​ต้อง​เสีย​ค่า​ใช้​จ่าย​สูง​ขึ้น​ใน​ภาย​หลัง.” เมื่อ​ชี้​ถึง​ค่า​ใช้​จ่าย​เหล่า​นี้ รายงาน​จาก​แคนาดา​เรื่อง​การ​บรรเทา​ภัย​พิบัติ​กล่าว​ว่า “การ​เปลี่ยน​แปลง​ทาง​ภูมิอากาศ​อาจ​ถูก​กล่าว​ถึง​ว่า​เป็น​ปัญหา​ทาง​สิ่ง​แวด​ล้อม​ที่​ส่ง​ผล​มาก​ที่​สุด​และ​กว้าง​ไกล​ที่​สุด​เท่า​ที่​ประชาคม​โลก​เคย​รับมือ​กัน​มา.”

อย่าง​ไร​ก็​ตาม ใน​ปัจจุบัน​ประชาคม​โลก​ยัง​ไม่​สามารถ​เห็น​พ้อง​กัน​ด้วย​ซ้ำ​ว่า​สิ่ง​ที่​มนุษย์​ทำ​นั้น​มี​ส่วน​ทำ​ให้​เกิด​ภาวะ​ที่​โลก​ร้อน​ขึ้น​หรือ​ไม่ โดย​ยัง​ไม่​ต้อง​พูด​ถึง​วิธี​จัด​การ​กับ​เรื่อง​นี้. สภาพการณ์​นี้​ทำ​ให้​เรา​นึก​ถึง​ความ​จริง​ที่​กล่าว​ไว้​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ที่​ว่า “ไม่​ใช่​ที่​มนุษย์​ซึ่ง​ดำเนิน​นั้น​จะ​ได้​กำหนด​ก้าว​ของ​ตัว​ได้.” (ยิระมะยา 10:23) กระนั้น ดัง​ที่​เรา​จะ​ได้​เห็น​ใน​บทความ​ถัด​ไป สภาพการณ์​ก็​ไม่​สิ้น​หวัง. ที่​จริง ความ​หายนะ​ใน​ปัจจุบัน รวม​ทั้ง​สภาพการณ์​อัน​วุ่นวาย​ที่​เกิด​ขึ้น​ใน​สังคม​มนุษย์ เป็น​หลักฐาน​ที่​เพิ่ม​ขึ้น​ว่า​การ​แก้​ปัญหา​ใกล้​เข้า​มา​แล้ว.

[เชิงอรรถ]

^ วรรค 6 การ​แผ่​ความ​ร้อน​จาก​ดวง​อาทิตย์​ที่​ไม่​เท่า​กัน​ยัง​ทำ​ให้​เกิด​กระแส​น้ำ​ใน​มหาสมุทร​ซึ่ง​ถ่าย​เท​พลังงาน​ไป​ยัง​บริเวณ​ที่​เย็น​กว่า​ด้วย.

[กรอบ/ภาพ​หน้า 6]

เมื่อ​มี​สิ่ง​ประหลาด​งอก​ขึ้น​ใน​ไร่​ข้าว​โพด

เมื่อ​ปี 1943 ชาว​ไร่​ข้าว​โพด​คน​หนึ่ง​ใน​เม็กซิโก​เห็น​อะไร​บาง​อย่าง​ที่​ไม่​ใช่​ข้าว​โพด​งอก​ขึ้น​ใน​ไร่​ของ​เขา. เมื่อ​อยู่​ใน​ไร่ เขา​เห็น​รอย​แยก​ที่​พื้น​ดิน. วัน​ถัด​มา รอย​แยก​นั้น​กลาย​เป็น​ภูเขา​ไฟ​ลูก​เล็ก ๆ. ใน​สัปดาห์​ถัด​มา กรวย​ภูเขา​ไฟ​ก็​โต​ขึ้น​ถึง 150 เมตร และ​ใน​ปี​ถัด​มา​มัน​ก็​สูง​ขึ้น​เป็น 360 เมตร. ใน​ที่​สุด​กรวย​ภูเขา​ไฟ​นี้ ซึ่ง​ตั้ง​อยู่​สูง​กว่า​ระดับ​น้ำ​ทะเล 2,775 เมตร ก็​มี​ความ​สูง​อยู่​ที่ 430 เมตร. ภูเขา​ไฟ​ลูก​นี้​ที่​เรียก​กัน​ว่า ปารีกูติน จู่ ๆ ก็​หยุด​ปะทุ​ใน​ปี 1952 และ​สงบ​เงียบ​ตั้ง​แต่​นั้น​มา.

[ที่​มา​ของ​ภาพ]

U. S. Geological Survey/Photo by R. E. Wilcox

[กรอบ/ภาพ​หน้า 8]

เมื่อ​พระเจ้า​ช่วย​ชาติ​ต่าง ๆ ให้​รอด​พ้น​จาก​ภัย​พิบัติ

การ​ขาด​แคลน​อาหาร​เป็น​ภัย​ธรรมชาติ​อย่าง​หนึ่ง. การ​ขาด​แคลน​อาหาร​ครั้ง​แรก ๆ ใน​ประวัติศาสตร์​ที่​มี​บันทึก​ไว้​เกิด​ขึ้น​ที่​อียิปต์​โบราณ ใน​สมัย​ของ​โยเซฟ บุตร​ของ​ยาโคบ​หรือ​อิสราเอล. การ​ขาด​แคลน​อาหาร​ครั้ง​นั้น​นาน​ถึง​เจ็ด​ปี และ​ส่ง​ผล​กระทบ​ต่อ​อียิปต์, คะนาอัน, รวม​ทั้ง​ดินแดน​อื่น ๆ. แต่​เหตุ​การณ์​ครั้ง​นั้น​ไม่​ได้​ทำ​ให้​คน​จำนวน​มหาศาล​อดอยาก เพราะ​พระ​ยะโฮวา​ทรง​บอก​เรื่อง​การ​ขาด​แคลน​อาหาร​นั้น​ล่วง​หน้า​เจ็ด​ปี. พระองค์​ยัง​เปิด​เผย​ด้วย​ว่า​ช่วง​ก่อน​จะ​เกิด​การ​ขาด​แคลน​อาหาร​นั้น​จะ​เป็น​ช่วง​ที่​มี​อาหาร​อุดม​สมบูรณ์​ใน​อียิปต์. ภาย​ใต้​การ​ดู​แล​ของ​โยเซฟ​ผู้​เกรง​กลัว​พระเจ้า ซึ่ง​ถูก​แต่ง​ตั้ง​เป็น​นายก​รัฐมนตรี​และ​ผู้​บริหาร​จัด​การ​ด้าน​อาหาร​โดย​การ​แทรกแซง​จาก​พระเจ้า ชาว​อียิปต์​จึง​ได้​เก็บ​ธัญญาหาร​ไว้​มาก​จน “มิ​ได้​คิด​บัญชี.” ด้วย​เหตุ​นี้ อียิปต์​จึง​มี​อาหาร​ซึ่ง​นอก​จาก​จะ​สามารถ​เลี้ยง​ประชากร​ของ​ตน​แล้ว​ยัง​เลี้ยง “ชน​ชาว​ทุก​ประเทศ” รวม​ทั้ง​ครัว​เรือน​ของ​โยเซฟ​ได้​ด้วย.—เยเนซิศ 41:49, 57; 47:11, 12.

[ภาพ​หน้า 7]

เฮติ 2004 เด็ก​ผู้​ชาย​แบก​ถัง​น้ำ​ดื่ม​ใน​ถนน​ที่​ถูก​น้ำ​ท่วม. การ​ตัด​ไม้​ทำลาย​ป่า​ขนาน​ใหญ่​ทำ​ให้​เกิด​โคลน​ถล่ม​ครั้ง​ใหญ่

[ที่​มา​ของ​ภาพ]

Background: Sophia Pris/EPA/Sipa Press; inset: Carl Juste/Miami Herald/Sipa Press

[ภาพ​หน้า 9]

หลาย​ชาติ​ยัง​คง​ปล่อย​แก๊ส​เรือน​กระจก​ออก​มา​สู่​บรรยากาศ​อยู่​เรื่อย ๆ

[ที่​มา​ของ​ภาพ]

© Mark Henley/Panos Pictures