ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

การอยู่ร่วมกันระหว่างสองวัฒนธรรม—ฉันจะทำอย่างไร?

การอยู่ร่วมกันระหว่างสองวัฒนธรรม—ฉันจะทำอย่างไร?

หนุ่ม​สาว​ถาม​ว่า . . .

การ​อยู่​ร่วม​กัน​ระหว่าง​สอง​วัฒนธรรม—ฉัน​จะ​ทำ​อย่าง​ไร?

“ครอบครัว​ผม​เป็น​ชาว​อิตาลี ซึ่ง​มัก​แสดง​ความ​รัก​และ​ความ​อบอุ่น​อย่าง​เปิด​เผย. ตอน​นี้​เรา​อยู่​ใน​อังกฤษ. คน​ที่​นี่​ดู​มี​ระเบียบ​และ​สุภาพ​มาก. ผม​รู้สึก​ว่า​ผม​วาง​ตัว​ไม่​ถูก ไม่​ว่า​จะ​วัฒนธรรม​ไหน เพราะ​ผม​เป็น​คน​อิตาลี​มาก​กว่า​ที่​จะ​เป็น​คน​อังกฤษ​และ​เป็น​คน​อังกฤษ​มาก​กว่า​ที่​จะ​เป็น​คน​อิตาลี.”—จีโอซูแอะ, อังกฤษ.

“ที่​โรง​เรียน​ครู​บอก​ผม​ให้​มอง​หน้า​ครู​ขณะ​ที่​ท่าน​พูด. แต่​เมื่อ​ผม​สบ​ตา​พ่อ​ตอน​ที่​ท่าน​พูด ท่าน​กลับ​บอก​ว่า​ผม​ไร้​มารยาท. ผม​รู้สึก​กระอักกระอ่วน​ที่​อยู่​ระหว่าง​สอง​วัฒนธรรม.”—แพทริก, ชาว​แอลจีเรีย​ที่​ย้าย​ไป​อาศัย​ใน​ฝรั่งเศส.

พ่อ​หรือ​แม่​ของ​คุณ​เป็น​คน​ที่​ย้าย​ถิ่น​ฐาน​ไหม?

ใช่ ไม่​ใช่

เมื่อ​คุณ​ไป​โรง​เรียน ภาษา​หรือ​วัฒนธรรม​ที่​นั่น​แตกต่าง​จาก​ที่​บ้าน​ไหม?

ใช่ ไม่​ใช่

แต่​ละ​ปี มี​ผู้​อพยพ​ย้าย​ถิ่น​ฐาน​หลาย​ล้าน​คน และ​หลาย​คน​ต้อง​เผชิญ​กับ​ปัญหา​ใหญ่ ๆ หลาย​ประการ. จู่ ๆ พวก​เขา​ก็​ต้อง​อยู่​ร่วม​กับ​คน​ที่​มี​ภาษา, วัฒนธรรม, และ​การ​แต่ง​กาย​ที่​ต่าง​ออก​ไป. ผล​คือ บ่อย​ครั้ง​คน​ต่าง​ด้าว​จึง​มัก​ตก​เป็น​เป้า​ของ​การ​ดูถูก​เหยียด​หยาม—นี่​เป็น​ข้อ​เท็จ​จริง​ที่​เด็ก​สาว​ชื่อ​นูร์​ได้​ประสบ. เธอ​ได้​ย้าย​ถิ่น​ฐาน​จาก​จอร์แดน​พร้อม​กับ​ครอบครัว​มา​ยัง​อเมริกา​เหนือ. เธอ​เล่า​ว่า “เสื้อ​ผ้า​ของ​เรา​ไม่​เหมือน​กับ​ของ​คน​อื่น ผู้​คน​จึง​ล้อเลียน​เรา. และ​เรา​ไม่​เข้าใจ​อารมณ์​ขัน​ของ​คน​อเมริกัน​เลย.”

นัดยา​หญิง​สาว​คน​หนึ่ง​พบ​กับ​ปัญหา​คน​ละ​แบบ. เธอ​เล่า​ว่า “ฉัน​เกิด​ใน​เยอรมนี. เนื่อง​จาก​พ่อ​แม่​เป็น​ชาว​อิตาลี ฉัน​จึง​พูด​ภาษา​เยอรมัน​ด้วย​สำเนียง​แปร่ง ๆ เด็ก ๆ ที่​โรง​เรียน​จึง​เรียก​ฉัน​ว่า ‘คน​ต่าง​ชาติ​จอม​โง่.’ แต่​เมื่อ​ไป​อิตาลี ฉัน​กลับ​พบ​ว่า​ฉัน​พูด​ภาษา​อิตาลี​ด้วย​สำเนียง​เยอรมัน. ฉัน​ไม่​รู้​ว่า​ตัว​เอง​เป็น​คน​ชาติ​อะไร​กัน​แน่. ทุก​ที่​ที่​ไป ฉัน​กลาย​เป็น​คน​ต่าง​ชาติ.”

ปัญหา​อะไร​อื่น​อีก​ที่​เด็ก ๆ ใน​ครอบครัว​ซึ่ง​ย้าย​ถิ่น​ฐาน​ต้อง​ประสบ? พวก​เขา​จะ​ใช้​สภาพการณ์​ของ​ตน​ให้​เป็น​ประโยชน์​มาก​ที่​สุด​ได้​อย่าง​ไร?

ช่อง​ว่าง​ทาง​วัฒนธรรม​และ​อุปสรรค​ด้าน​ภาษา

แม้​กระทั่ง​ที่​บ้าน เยาวชน​ที่​พ่อ​แม่​ย้าย​ถิ่น​ฐาน​มัก​จะ​เห็น​ช่อง​ว่าง​ทาง​วัฒนธรรม​ที่​เกิด​ขึ้น. เป็น​ไป​ได้​อย่าง​ไร? เด็ก ๆ มัก​จะ​รับ​เอา​วัฒนธรรม​ใหม่ ๆ ได้​เร็ว​กว่า​พ่อ​แม่. ยก​ตัว​อย่าง อันนา ย้าย​มา​อังกฤษ​กับ​ครอบครัว​เมื่อ​อายุ​ได้ 8 ขวบ. เธอ​เล่า​ว่า “ฉัน​และ​น้อง ๆ ปรับ​ตัว​เข้า​กับ​ลอนดอน​ได้​เกือบ​จะ​โดย​อัตโนมัติ. แต่​ไม่​ง่าย​สำหรับ​พ่อ​แม่ ซึ่ง​เคย​ใช้​ชีวิต​อยู่​ที่​เกาะ​เล็ก ๆ ของ​โปรตุเกส​ชื่อ​มาเดรา​มา​เป็น​เวลา​นาน​มาก.” เวินน์ อายุ 3 ขวบ​ตอน​ที่​พ่อ​แม่​ของ​เธอ​ซึ่ง​เป็น​ชาว​กัมพูชา​ย้าย​ไป​ออสเตรเลีย เล่า​ว่า “พ่อ​แม่​ของ​ดิฉัน​ปรับ​ตัว​ไม่​ค่อย​ได้. ที่​จริง พ่อ​มัก​หัวเสีย​และ​โกรธ​เพราะ​ดิฉัน​ไม่​เข้าใจ​ทัศนะ​และ​วิธี​คิด​ของ​ท่าน.”

ช่อง​ว่าง​ทาง​วัฒนธรรม​นี้​อาจ​เป็น​เสมือน​คู​เมือง​ที่​แยก​เยาวชน​ให้​อยู่​กัน​คน​ละ​ฝั่ง​กับ​พ่อ​แม่. ต่อ​มา อุปสรรค​ทาง​ภาษา​ซึ่ง​เปรียบ​เสมือน​กำแพง​ที่​สร้าง​ตาม​แนว​คู​เมือง​ก็​อาจ​แบ่ง​แยก​ครอบครัว​ยิ่ง​ขึ้น​ไป​อีก. พื้น​ฐาน​ของ​อุปสรรค​นี้​เกิด​ขึ้น​เมื่อ​เด็ก ๆ เรียน​ภาษา​ใหม่​ได้​เร็ว​กว่า​พ่อ​แม่. อุปสรรค​นี้​ขยาย​ตัว​ขึ้น​เมื่อ​เด็ก ๆ เริ่ม​ลืม​ภาษา​เดิม​ทำ​ให้​การ​สื่อ​ความ​ยาก​ขึ้น​เป็น​ลำดับ.

เอียน ตอน​นี้​อายุ 14 ปี มอง​เห็น​อุปสรรค​เช่น​นี้​เกิด​ขึ้น​ระหว่าง​ตัว​เขา​เอง​กับ​พ่อ​แม่​หลัง​จาก​ครอบครัว​ได้​ย้าย​จาก​เอกวาดอร์​มา​ยัง​นิวยอร์ก. เขา​เล่า​ว่า “ตอน​นี้​ผม​พูด​ภาษา​อังกฤษ​มาก​กว่า​ภาษา​สเปน. ครู​ที่​โรง​เรียน​พูด​ภาษา​อังกฤษ เพื่อน ๆ พูด​ภาษา​อังกฤษ และ​ผม​เอง​ก็​พูด​ภาษา​อังกฤษ​กับ​น้อง​ชาย. หัว​ของ​ผม​เต็ม​ไป​ด้วย​ภาษา​อังกฤษ​ซึ่ง​เข้า​มา​แทน​ที่​ภาษา​สเปน.”

คุณ​มี​ประสบการณ์​คล้าย ๆ กับ​เอียน​ไหม? ถ้า​ครอบครัว​คุณ​ย้าย​ถิ่น​ตอน​ที่​คุณ​ยัง​เด็ก​มาก ๆ คุณ​อาจ​ไม่​รู้​ว่า​ภาษา​เดิม​ของ​คุณ​อาจ​เป็น​ประโยชน์​ใน​ภาย​หลัง. คุณ​อาจ​ไม่​สนใจ​และ​ลืม​มัน​ไป​ก็​ได้. นูร์​ที่​ได้​อ้าง​ถึง​ข้าง​ต้น​กล่าว​ว่า “พ่อ​พยายาม​อย่าง​หนัก​ให้​เรา​ใช้​ภาษา​ที่​ท่าน​พูด​เมื่อ​อยู่​บ้าน แต่​เรา​ไม่​ต้องการ​พูด​ภาษา​อาหรับ. สำหรับ​เรา​แล้ว การ​เรียน​ภาษา​อาหรับ​เป็น​เหมือน​ภาระ​หนัก​ที่​ไม่​จำเป็น. เพื่อน ๆ ของ​เรา​พูด​ภาษา​อังกฤษ. รายการ​โทรทัศน์​ที่​เรา​ดู​ทั้ง​หมด​ก็​เป็น​รายการ​ภาษา​อังกฤษ. แล้ว​ทำไม​เรา​จะ​ต้อง​พูด​ภาษา​อาหรับ​ล่ะ?”

อย่าง​ไร​ก็​ตาม เมื่อ​คุณ​อายุ​มาก​ขึ้น​อีก​หน่อย คุณ​อาจ​เริ่ม​ตระหนัก​ว่า​การ​พูด​ภาษา​ของ​ตน​เอง​ได้​ดี​มี​ประโยชน์​หลาย​อย่าง. แต่​คุณ​อาจ​รู้สึก​ว่า​ยาก​ที่​จะ​จด​จำ​บาง​คำ​ที่​เคย​ใช้​ได้​คล่อง. ไมเคิล วัย 13 ปี ซึ่ง​พ่อ​แม่​ได้​ย้าย​จาก​ประเทศ​จีน​มา​ยัง​ประเทศ​อังกฤษ​ได้​กล่าว​ว่า “ผม​สับสน​กัน​ระหว่าง​สอง​ภาษา.” ออร์เนล วัย 15 ปี ซึ่ง​ย้าย​มา​จาก​คองโก (กินชาซา) มา​ยัง​ลอนดอน บอก​ว่า “ฉัน​พยายาม​จะ​พูด​อะไร​บาง​อย่าง​กับ​แม่​เป็น​ภาษา​ลิงกาลา แต่​ฉัน​ทำ​ไม่​ได้​เพราะ​ฉัน​คุ้น​เคย​กับ​การ​พูด​ภาษา​อังกฤษ​มาก​กว่า.” ลี ซึ่ง​เกิด​ใน​ออสเตรเลีย​โดย​ที่​พ่อ​แม่​เป็น​ชาว​กัมพูชา รู้สึก​เสียใจ​เนื่อง​จาก​เธอ​พูด​ภาษา​ของ​พ่อ​แม่​ได้​ไม่​คล่อง. เธอ​อธิบาย​ว่า “เมื่อ​ฉัน​พูด​กับ​พ่อ​แม่​และ​ต้องการ​อธิบาย​ราย​ละเอียด​ว่า​ฉัน​รู้สึก​อย่าง​ไร​ใน​บาง​เรื่อง ฉัน​รู้สึก​ว่า​ตัว​เอง​พูด​ภาษา​ของ​ท่าน​ได้​ไม่​ดี​พอ.”

เหตุ​ผล​ที่​จะ​ต้อง​ลด​ช่อง​ว่าง

หาก​คุณ​หลง​ลืม​ภาษา​เดิม​ของ​คุณ​ไป​บ้าง​ก็​อย่า​ท้อ​ใจ. คุณ​สามารถ​สร้าง​ทักษะ​ด้าน​ภาษา​ขึ้น​มา​ใหม่​ได้. ก่อน​อื่น​คุณ​ต้อง​มอง​เห็น​ประโยชน์​ของ​การ​ทำ​เช่น​นั้น​จริง ๆ. ผล​ประโยชน์​มี​อะไร​บ้าง? จีโอซูแอะ ซึ่ง​อ้าง​ถึง​ตอน​ต้น​กล่าว​ว่า “ผม​เรียน​ภาษา​ของ​พ่อ​แม่​เพราะ​ผม​ต้องการ​ใกล้​ชิด​กับ​ท่าน​ทาง​ด้าน​อารมณ์​และ​ที่​สำคัญ​คือ​ผม​ต้องการ​รับใช้​พระเจ้า​ด้วย​กัน​กับ​ท่าน. การ​เรียน​ภาษา​ของ​ท่าน​ช่วย​ผม​ให้​เข้าใจ​ว่า​พวก​ท่าน​รู้สึก​อย่าง​ไร. อีก​ทั้ง​ช่วย​ให้​พวก​ท่าน​เข้าใจ​ผม​ด้วย.”

คริสเตียน​หนุ่ม​สาว​หลาย​คน​กำลัง​ฝึก​ภาษา​ของ​พ่อ​แม่​เพราะ​พวก​เขา​ต้องการ​บอก​คน​อื่น ๆ ที่​ย้าย​มา​จาก​ถิ่น​เดียว​กัน​เกี่ยว​กับ​ข่าว​ดี​เรื่อง​ราชอาณาจักร​ของ​พระเจ้า. (มัดธาย 24:14; 28:19, 20) ซาโลมัว วัย 21 ปี​ซึ่ง​ย้าย​มา​ลอนดอน​เมื่อ​อายุ​ได้ 5 ขวบ บอก​ว่า “การ​ที่​สามารถ​อธิบาย​พระ​คัมภีร์​ได้​สอง​ภาษา​เป็น​ประโยชน์​อย่าง​ยิ่ง! ผม​เกือบ​ลืม​ภาษา​เดิม​ของ​ผม แต่​ตอน​นี้​ผม​รับใช้​ใน​ประชาคม​ที่​ใช้​ภาษา​โปรตุเกส ผม​พูด​ทั้ง​ภาษา​อังกฤษ​และ​ภาษา​โปรตุเกส​ได้​อย่าง​คล่องแคล่ว.” โอเลก​วัย 15 ปี ตอน​นี้​อยู่​ใน​ประเทศ​ฝรั่งเศส กล่าว​ว่า “ผม​มี​ความ​สุข​ที่​สามารถ​ช่วย​คน​อื่น. ผม​สามารถ​อธิบาย​พระ​คัมภีร์​กับ​คน​ที่​พูด​ภาษา​รัสเซีย, ภาษา​ฝรั่งเศส, หรือ​ภาษา​มอลโดวา.” นูร์​เห็น​ความ​จำเป็น​ที่​จะ​มี​ผู้​ประกาศ​ใน​เขต​งาน​ที่​ใช้​ภาษา​อาหรับ. เธอ​กล่าว​ว่า “ตอน​นี้​ดิฉัน​กำลัง​เรียน​ภาษา​และ​พยายาม​รื้อ​ฟื้น​สิ่ง​ที่​ดิฉัน​ลืม. ทัศนะ​ของ​ดิฉัน​เปลี่ยน​ไป. ตอน​นี้​ดิฉัน​ต้องการ ที่​จะ​ได้​รับ​การ​แก้ไข​เมื่อ​พูด​ผิด. ดิฉัน​ต้องการ เรียน​ค่ะ.”

คุณ​จะ​ทำ​อะไร​ได้​เพื่อ​จะ​พูด​ภาษา​ของ​บิดา​มารดา​ได้​คล่อง​ขึ้น? บาง​ครอบครัว​พบ​ว่า เด็ก ๆ จะ​เรียน​สอง​ภาษา​ได้​ดี​ถ้า​พวก​เขา​ตั้งใจ​จริง ๆ ที่​จะ​พูด​แต่​ภาษา​เดิม​ของ​ตน​เอง​เท่า​นั้น เมื่อ​อยู่​บ้าน. * คุณ​อาจ​ขอ​บิดา​มารดา​ให้​ช่วย​สอน​วิธี​เขียน​ด้วย. สเตลิส ซึ่ง​เติบโต​ใน​เยอรมนี​แต่​ภาษา​เดิม​ของ​เขา​คือ​ภาษา​กรีก กล่าว​ว่า “พ่อ​แม่​ผม​เคย​พิจารณา​ข้อ​คัมภีร์​กับ​ผม​ทุก​วัน. พวก​ท่าน​จะ​อ่าน​ออก​เสียง แล้ว​ผม​ก็​จะ​เขียน​ข้อ​คัมภีร์. ตอน​นี้​ผม​สามารถ​อ่าน​และ​เขียน​ได้​ทั้ง​ภาษา​กรีก​และ​เยอรมัน.”

แน่นอน​ว่า ถ้า​คุณ​คุ้น​เคย​กับ​วัฒนธรรม​สอง​แบบ​และ​สามารถ​พูด​ได้​สอง​ภาษา​หรือ​มาก​กว่า​นั้น​ก็​นับ​ว่า​คุณ​มี​ข้อ​ได้​เปรียบ​จริง ๆ. ความ​รู้​ของ​คุณ​ทั้ง​สอง​วัฒนธรรม​จะ​ช่วย​ให้​คุณ​สามารถ​เข้าใจ​ความ​รู้สึก​ของ​ผู้​คน​ได้​ดี​ยิ่ง​ขึ้น​และ​สามารถ​ตอบ​คำ​ถาม​ของ​พวก​เขา​เรื่อง​พระเจ้า. พระ​คัมภีร์​เขียน​ไว้​ว่า “คำ​ตอบ​ที่​เหมาะ​สม​ย่อม​นำ​ความ​ยินดี​มา​สู่​ผู้​กล่าว; และ​ถ้อย​คำ​ที่​กล่าว​เหมาะ​กับ​กาลเทศะ​ก็​ประเสริฐ​นัก!” (สุภาษิต 15:23) ปรี​ติ ชาว​อินเดีย ซึ่ง​เกิด​ใน​อังกฤษ อธิบาย​ดัง​นี้: “เนื่อง​จาก​ดิฉัน​เข้าใจ​ทั้ง​สอง​วัฒนธรรม ดิฉัน​จึง​รู้สึก​สบาย​ใจ​ขึ้น​เมื่อ​ออก​ประกาศ. ดิฉัน​เข้าใจ​ประชาชน​จาก​ทั้ง​สอง​วิถี​ชีวิต​ทั้ง​ใน​สิ่ง​ที่​พวก​เขา​เชื่อ​และ​ทัศนคติ​ของ​พวก​เขา.”

“พระเจ้า​ไม่​ทรง​เลือก​หน้า​ผู้​ใด”

หาก​คุณ​รู้สึก​ว่า​ตน​เอง​อยู่​ระหว่าง​สอง​วัฒนธรรม​ก็​อย่า​ท้อ​ใจ. สถานการณ์​ของ​คุณ​คล้ายคลึง​กับ​ของ​หลาย ๆ คน​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล. ยก​ตัว​อย่าง โยเซฟ​ซึ่ง​ถูก​พา​ออก​จาก​วัฒนธรรม​ฮีบรู​ตั้ง​แต่​วัย​เด็ก​และ​ใช้​ชีวิต​อยู่​ใน​อียิปต์​จน​กระทั่ง​สิ้น​ชีวิต. แต่​ปรากฏ​ว่า ท่าน​ไม่​เคย​ลืม​ภาษา​เดิม​ของ​ท่าน. (เยเนซิศ 45:1-4) ด้วย​เหตุ​นี้ ท่าน​จึง​สามารถ​ให้​ความ​ช่วยเหลือ​แก่​ครอบครัว​ของ​ท่าน​ได้.—เยเนซิศ 39:1; 45:5.

ติโมเธียว​ซึ่ง​เดิน​ทาง​เป็น​ระยะ​ทาง​ไกล​มาก​ร่วม​กับ​อัครสาวก​เปาโล​มี​บิดา​เป็น​ชาว​กรีก และ​มารดา​เป็น​ชาว​ยิว. (กิจการ 16:1-3) แทน​ที่​จะ​ให้​ภูมิหลัง​จาก​สอง​วัฒนธรรม​ขัด​ขวาง​ท่าน​ไว้ ไม่​ต้อง​สงสัย​เลย​ว่า​ท่าน​สามารถ​ใช้​ความ​เข้าใจ​ใน​ความ​แตกต่าง​ทาง​วัฒนธรรม​เพื่อ​ช่วย​คน​อื่น​ขณะ​ที่​ท่าน​ทำ​งาน​เป็น​มิชชันนารี.—ฟิลิปปอย 2:19-22.

ทำนอง​เดียว​กัน​คุณ​จะ​มอง​สภาพการณ์​ของ​ตน​เอง​เป็น​ข้อ​ได้​เปรียบ​แทน​ที่​จะ​เป็น​อุปสรรค​ไหม? จง​จำ​ไว้​ว่า “พระเจ้า​ไม่​ทรง​เลือก​หน้า​ผู้​ใด แต่​ชาว​ชน​ใน​ประเทศ​ใด ๆ ที่​เกรง​กลัว​พระองค์​และ​ประพฤติ​ใน​ทาง​ชอบธรรม​ก็​เป็น​ที่​ชอบ​พระทัย​พระองค์.” (กิจการ 10:34, 35) พระ​ยะโฮวา​รัก​คุณ​เพราะ​สิ่ง​ที่​คุณ​เป็น​ไม่​ใช่​เพราะ​ว่า​คุณ​มา​จาก​ที่​ไหน. เช่น​เดียว​กับ​เยาวชน​คน​อื่น ๆ ที่​อ้าง​ถึง​ใน​ที่​นี้ คุณ​จะ​ใช้​ความ​รู้​และ​ประสบการณ์​ของ​คุณ​เพื่อ​ช่วย​คน​อื่น​ที่​มี​ภูมิหลัง​เป็น​เชื้อชาติ​เดียว​กับ​คุณ​ให้​เรียน​รู้​เกี่ยว​กับ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​ผู้​เปี่ยม​ด้วย​ความ​รักใคร่​และ​ไม่​ลำเอียง​ได้​ไหม? การ​ทำ​ดัง​กล่าว​จะ​ทำ​ให้​คุณ​พบ​ความ​สุข​ที่​แท้​จริง!—กิจการ 20:35.

ถ้า​ต้องการ​อ่าน​บทความ​ชุด “หนุ่ม​สาว​ถาม​ว่า” เพิ่ม​เติม ให้​ดาวน์​โหลด​ตื่นเถิด! ฉบับ​อื่น ๆ จาก​เว็บไซต์ www.pr418.com

[เชิงอรรถ]

^ วรรค 21 สำหรับ​ข้อ​เสนอ​แนะ​ที่​ใช้​การ​ได้ โปรด​ดู​บทความ “การ​เลี้ยง​ดู​บุตร​ใน​ต่าง​ประเทศ—ปัญหา​ต่าง ๆ และ​ผล​ตอบ​แทน” ใน หอสังเกตการณ์ ฉบับ​วัน​ที่ 15 ตุลาคม 2002.

สิ่ง​ที่​พึง​ใคร่ครวญ

▪ ช่อง​ว่าง​ทาง​วัฒนธรรม​หรือ​อุปสรรค​ด้าน​ภาษา​อะไร​ที่​คุณ​เผชิญ​อยู่?

▪ คุณ​จะ​เอา​ชนะ​ปัญหา​เหล่า​นี้​ได้​อย่าง​ไร?

[ภาพ​หน้า 20]

การ​พูด​ภาษา​ของ​บิดา​มารดา​สามารถ​เสริม​สร้าง​สาย​สัมพันธ์​ใน​ครอบครัว