ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

วิธีช่วยผู้ที่เป็นโรควิตกกังวล

วิธีช่วยผู้ที่เป็นโรควิตกกังวล

วิธี​ช่วย​ผู้​ที่​เป็น​โรค​วิตก​กังวล

“หลาย​ครั้ง​ดิฉัน​ใจ​สั่น เหงื่อ​แตก และ​หอบ. ดิฉัน​รู้สึก​กลัว กังวล และ​สับสน​มาก.”—อีซาเบลลา วัย​สี่​สิบ​กว่า​ปี​ซึ่ง​เป็น​โรค​แพนิก

ความ​วิตก​กังวล​ได้​รับ​การ​พรรณนา​ว่า “ร้อน​ใจ​หรือ​มี​ใจ​พะวง​อยู่.” ตัว​อย่าง​เช่น คุณ​เคย​รู้สึก​หวาด​หวั่น​ไหม​เมื่อ​ประจัญ​หน้า​กับ​สุนัข​ที่​ดุ​ร้าย? เป็น​อย่าง​ไร​ถ้า​สุนัข​เดิน​จาก​ไป? ความ​หวาด​หวั่น​และ​ความ​วิตก​กังวล​ก็​หาย​ไป​ด้วย​ไม่​ใช่​หรือ? แต่​อาการ​เช่น​ไร​จึง​จะ​กล่าว​ได้​ว่า​เป็น​โรค​วิตก​กังวล?

เมื่อ​ความ​วิตก​กังวล​เรื้อรัง หรือ​เมื่อ​ยัง​รู้สึก​อย่าง​นั้น​อยู่​ทั้ง ๆ ที่​สาเหตุ​ผ่าน​ไป​แล้ว ความ​วิตก​กังวล​อาจ​กลาย​เป็น​โรค​ได้. ตาม​รายงาน​ของ​สถาบัน​สุขภาพ​จิต​แห่ง​สหรัฐ “ใน​แต่​ละ​ปี​มี​ชาว​อเมริกัน​อายุ 18 ปี​ขึ้น​ไป​ราว ๆ 40 ล้าน​คน​เป็น​โรค​วิตก​กังวล.” ขอ​พิจารณา​ตัว​อย่าง​ของ​อีซาเบลลา​ที่​กล่าว​ไว้​ข้าง​ต้น. ความ​วิตก​กังวล​ซึ่ง​ไม่​บรรเทา​ลง​เลย​เหมือน​ที่​เธอ​ประสบ อาจ​มี​ผล​เสีย​ร้ายแรง​ต่อ​ผู้​ที่​รู้สึก​เช่น​นั้น.

ไม่​เพียง​เท่า​นั้น สมาชิก​ใน​ครอบครัว​อาจ​ได้​รับ​ผล​กระทบ​ด้วย. แต่​มี​ข่าว​ดี. เอกสาร​ของ​สถาบัน​สุขภาพ​จิต​แห่ง​สหรัฐ​กล่าว​ว่า “ปัจจุบัน​มี​การ​บำบัด​ที่​ได้​ผล​สำหรับ​โรค​วิตก​กังวล และ​มี​การ​ค้นคว้า​วิธี​รักษา​ใหม่ ๆ ซึ่ง​อาจ​ช่วย​ผู้​เป็น​โรค​วิตก​กังวล​ส่วน​ใหญ่​ให้​ดำเนิน​ชีวิต​อย่าง​ที่​ประสบ​ความ​สำเร็จ​ได้.”

ครอบครัว​และ​เพื่อน​อาจ​ช่วย​ผู้​ที่​เป็น​โรค​วิตก​กังวล​ได้​ด้วย. โดย​วิธี​ใด?

วิธี​ช่วย

เกื้อ​หนุน: โมนิกา​ซึ่ง​เป็น​โรค​วิตก​กังวล​ทั่ว​ไป​และ​มี​อาการ​เครียด​หลัง​เหตุ​สะเทือน​ขวัญ​อธิบาย​ความ​ลำบาก​ใจ​ที่​เธอ​ประสบ​ว่า “คน​ส่วน​ใหญ่​ไม่​ค่อย​เข้าใจ​ปัญหา​ทาง​อารมณ์​ของ​ดิฉัน.”

ผล​ก็​คือ ผู้​ที่​เป็น​โรค​วิตก​กังวล​มัก​กลัว​ว่า​จะ​ถูก​เข้าใจ​ผิด​จน​พยายาม​ปิด​ซ่อน​ปัญหา​ไม่​ให้​คน​อื่น​รู้. นี่​อาจ​นำ​ไป​สู่​ความ​รู้สึก​ผิด​ซึ่ง​จะ​ทำ​ให้​สภาพ​ทาง​อารมณ์​ของ​เขา​แย่​ลง. ดัง​นั้น เป็น​เรื่อง​สำคัญ​อย่าง​ยิ่ง​ที่​ครอบครัว​และ​เพื่อน​จะ​ให้​การ​เกื้อ​หนุน.

หา​ข้อมูล​เกี่ยว​กับ​โรค​นี้: ข้อ​แนะ​นี้​อาจ​มี​ประโยชน์​เป็น​พิเศษ​สำหรับ​คน​ที่​ต้อง​ติด​ต่อ​ใกล้​ชิด​กับ​ผู้​เป็น​โรค​วิตก​กังวล. นี่​อาจ​รวม​ถึง​สมาชิก​ใน​ครอบครัว​หรือ​เพื่อน​สนิท.

ชู​ใจ​กัน​เรื่อย​ไป: เปาโล​ซึ่ง​เป็น​มิชชันนารี​ใน​ศตวรรษ​แรก​กระตุ้น​เตือน​มิตร​สหาย​ใน​เมือง​เทสซาโลนิเก​ของ​ชาว​กรีก​ให้ “ชู​ใจ​กัน​และ​ส่ง​เสริม​กัน​เรื่อย​ไป.” (1 เทสซาโลนิเก 5:11) เรา​ชู​ใจ​กัน​ได้​ทั้ง​โดย​คำ​พูด​และ​น้ำ​เสียง. เรา​ต้อง​แสดง​ว่า​เรา​ใส่​ใจ​เพื่อน​ของ​เรา​อย่าง​แท้​จริง และ​เรา​ต้อง​หลีก​เลี่ยง​คำ​พูด​ที่​อาจ​ทำ​ให้​เจ็บ​ช้ำ​หรือ​แสดง​ความ​สงสัย​ใน​เจตนา​ของ​ผู้​ทุกข์​ใจ.

ขอ​พิจารณา​เพื่อน​จอม​ปลอม​สาม​คน​ของ​ชาย​ชื่อ​โยบ ซึ่ง​มี​หนังสือ​เล่ม​หนึ่ง​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​ถูก​ตั้ง​ชื่อ​ตาม​ชื่อ​ของ​ท่าน. คุณ​คง​จำ​ได้​ว่า​ชาย​เหล่า​นี้​กล่าวหา​ผิด ๆ ว่า​โยบ​ปก​ปิด​บาป​ของ​ท่าน​และ​ที่​ท่าน​ประสบ​ความ​ทุกข์​ก็​เพราะ​พยายาม​ปก​ปิด​ความ​ผิด​นั้น.

ดัง​นั้น จง​ไว​ต่อ​ความ​รู้สึก​ของ​ผู้​ที่​วิตก​กังวล. ตั้งใจ​ฟัง​เขา. พยายาม​มอง​ด้วย​ทัศนะ​ของ​เขา​แทน​ที่​จะ​มอง​ด้วย​ทัศนะ​ของ​คุณ​เอง. อย่า​รีบ​ลง​ความ​เห็น​ก่อน​จะ​ฟัง​เขา. เพื่อน​จอม​ปลอม​ของ​โยบ​ทำ​อย่าง​นั้น และ​สุด​ท้าย​พวก​เขา​ถูก​เรียก​ว่า “ผู้​เล้าโลม​อัน​ร้ายกาจ.” พวก​เขา​ทำ​ให้​ท่าน​รู้สึก​แย่​ลง​ไป​อีก!—โยบ 16:2

อย่า​ลืม​ให้​โอกาส​เขา​พรรณนา​ความ​รู้สึก​อย่าง​เต็ม​ที่. นั่น​อาจ​ช่วย​คุณ​ให้​เข้าใจ​ความ​รู้สึก​ของ​เขา​ได้​ดี​ขึ้น. และ​ให้​คิด​ถึง​ผล​ตอบ​แทน! คุณ​อาจ​ช่วย​ผู้​ที่​เป็น​โรค​วิตก​กังวล​ให้​มี​ชีวิต​ที่​มี​ความ​หมาย​มาก​ขึ้น​ได้.

[กรอบ/ภาพ​หน้า 27]

ประเภท​ของ​โรค​วิตก​กังวล

นับ​ว่า​สำคัญ​ที่​จะ​มี​ความ​รู้​เกี่ยว​กับ​โรค​วิตก​กังวล โดย​เฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง​เมื่อ​คน​ใน​ครอบครัว​หรือ​เพื่อน​สนิท​เป็น​โรค​นี้. ขอ​พิจารณา​โรค​วิตก​กังวล​ห้า​ประเภท​ต่อ​ไป​นี้.

โรค​แพนิก (Panic Disorders) ขอ​ให้​นึก​ถึง​อีซาเบลลา​ใน​คำนำ​ของ​บทความ​นี้. ไม่​เฉพาะ​ใน​ช่วง​ที่​มี​อาการ​เท่า​นั้น​ที่​เธอ​จะ​ทำ​อะไร​ไม่​ถูก. เธอ​บอก​ว่า “ใน​ช่วง​ที่​ไม่​มี​อาการ ดิฉัน​กลัว​ว่า​มัน​จะ​เกิด​ขึ้น​อีก.” ผล​ก็​คือ ผู้​ที่​เป็น​โรค​วิตก​กังวล​มัก​จะ​พยายาม​เลี่ยง​สถาน​ที่​ที่​เขา​เคย​มี​อาการ​กำเริบ. บาง​คน​จำกัด​ตัว​เอง​จน​อยู่​แต่​ใน​บ้าน หรือ​สามารถ​จะ​เผชิญ​สถานการณ์​ที่​น่า​หวาด​หวั่น​เฉพาะ​เมื่อ​มี​คน​ที่​เขา​ไว้​ใจ​อยู่​ด้วย​เท่า​นั้น. อีซาเบลลา​อธิบาย​ว่า “แค่​การ​อยู่​คน​เดียว​ก็​อาจ​ทำ​ให้​มี​อาการ​แล้ว. แม่​ทำ​ให้​ดิฉัน​สบาย​ใจ; ดิฉัน​คงทน​ไม่​ได้​ถ้า​ไม่​มี​แม่​อยู่​ด้วย.”

โรค​ย้ำ​คิด​ย้ำ​ทำ (Obsessive-Compulsive Disorder) คน​ที่​หมกมุ่น​เรื่อง​เชื้อ​โรค​หรือ​สิ่ง​สกปรก​อาจ​รู้สึก​ว่า​เขา​ต้อง​ล้าง​มือ​ซ้ำ​แล้ว​ซ้ำ​อีก. เรนัน​กล่าว​ถึง​อาการ​ย้ำ​คิด​ย้ำ​ทำ​อีก​แบบ​หนึ่ง​ที่​คล้าย​กัน​ว่า “จิตใจ​ของ​ผม​ปั่นป่วน​ตลอด​เวลา. ผม​ไม่​อาจ​จะ​เลิก​คิด​ถึง​ความ​ผิด​พลาด​ใน​อดีต​ได้ อีก​ทั้ง​วิเคราะห์​และ​มอง​เรื่อง​นั้น​จาก​ทุก​แง่​มุม​ซ้ำ​แล้ว​ซ้ำ​อีก.” ผล​ก็​คือ​เขา​มัก​จะ​สารภาพ​ความ​ผิด​ใน​อดีต​อย่าง​ไม่​จบ​สิ้น. เรนัน​ต้องการ​คำ​รับรอง​ให้​เขา​มั่น​ใจ​อยู่​เนือง ๆ. แต่​ยา​ก็​ช่วย​ควบคุม​อาการ​ย้ำ​คิด​ย้ำ​ทำ​ของ​เขา​ได้. *

ความ​เครียด​หลัง​เหตุ​สะเทือน​ขวัญ (Post-Traumatic Stress Disorders) เมื่อ​ไม่​นาน​มา​นี้ มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เพื่อ​เรียก​กลุ่ม​อาการ​ทาง​จิต​หลาย​ชนิด​ซึ่ง​เกิด​กับ​ผู้​ที่​เคย​ประสบ​เหตุ​สะเทือน​ขวัญ รวม​ทั้ง​การ​ได้​รับ​บาดเจ็บ​หรือ​เกือบ​จะ​ได้​รับ​บาดเจ็บ​ทาง​ร่าง​กาย. ผู้​ที่​เป็น​โรค​นี้​อาจ​ตกใจ​ง่าย มี​อารมณ์​ฉุนเฉียว กลาย​เป็น​คน​ไร้​อารมณ์​ความ​รู้สึก เลิก​สนใจ​สิ่ง​ที่​พวก​เขา​เคย​ชอบ และ​รู้สึก​ยาก​ที่​จะ​รัก​ผู้​อื่น โดย​เฉพาะ​อย่าง​ยิ่ง​กับ​คน​ที่​เคย​สนิท​ด้วย. บาง​คน​กลาย​เป็น​คน​ก้าวร้าว หรือ​รุนแรง​ด้วย​ซ้ำ และ​มัก​จะ​เลี่ยง​สถานการณ์​ซึ่ง​ทำ​ให้​พวก​เขา​นึก​ถึง​เหตุ​สะเทือน​ขวัญ​ใน​ตอน​แรก.

โรค​กลัว​สังคม (Social Phobia, Social Anxiety Disorder) มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เรียก​ผู้​ที่​วิตก​กังวล​เกิน​เหตุ​เมื่อ​ต้อง​ประสบ​เหตุ​การณ์​ธรรมดา ๆ ใน​สังคม. ผู้​ที่​เป็น​โรค​นี้​บาง​คน​หวาด​กลัว​อย่าง​มาก​ว่า​คน​อื่น​กำลัง​เฝ้า​ดู​และ​วิพากษ์วิจารณ์​เขา. พวก​เขา​อาจ​กังวล​หลาย​วัน​หรือ​หลาย​สัปดาห์​ก่อน​จะ​ต้อง​พบ​ปะ​ผู้​คน​อย่าง​เป็น​ทาง​การ. พวก​เขา​อาจ​กลัว​มาก​จน​ส่ง​ผล​เสีย​ต่อ​งาน การ​เรียน หรือ​กิจกรรม​ธรรมดา​สามัญ​อื่น ๆ และ​ทำ​ให้​ยาก​ที่​พวก​เขา​จะ​มี​เพื่อน.

โรค​วิตก​กังวล​ทั่ว​ไป (Generalized Anxiety Disorder) โมนิกา​ซึ่ง​กล่าว​ถึง​ก่อน​หน้า​นี้​เป็น​โรค​นี้. เธอ​ใช้​ชีวิต​แต่​ละ​วัน​โดย​ที่​รู้สึก “กังวล​เกิน​เหตุ” แม้​จะ​แทบ​ไม่​มี​สาเหตุ​ใด ๆ เลย. ผู้​ที่​เป็น​โรค​นี้​มัก​จะ​คาด​หมาย​ว่า​จะ​เกิด​ความ​หายนะ​และ​เป็น​ห่วง​มาก​เกิน​ไป​กับ​เรื่อง​สุขภาพ เงิน ปัญหา​ครอบครัว หรือ​ปัญหา​ใน​ที่​ทำ​งาน. แค่​คิด​ว่า​จะ​ต้อง​เผชิญ​เรื่อง​ราว​ใน​วัน​นั้น​ก็​อาจ​ทำ​ให้​วิตก​กังวล​แล้ว. *

[เชิงอรรถ]

^ วรรค 19 ตื่นเถิด! ไม่​สนับสนุน​วิธี​รักษา​ทาง​การ​แพทย์​แบบ​หนึ่ง​แบบ​ใด​โดย​เฉพาะ.

^ วรรค 22 ข้อมูล​ข้าง​ต้น​อาศัย​เอกสาร​ของ​สถาบัน​สุขภาพ​จิต​แห่ง​สหรัฐ กระทรวง​สาธารณสุข​และ​บริการ​มนุษยชน.

[ภาพ​หน้า 26]

‘จง​ชู​ใจ​กัน​เรื่อย​ไป’