ผลเสียหายจากสงคราม
ผลเสียหายจากสงคราม
“ในสงครามไม่มีผู้ชนะ มีแต่ผู้แพ้เท่านั้น” อดีตนายทหารคนหนึ่งซึ่งเคยรบในสงครามโลกครั้งที่สองได้กล่าวไว้เช่นนั้น. หลายคนคงจะเห็นพ้องกับเขา. ความสูญเสียจากสงครามเป็นเรื่องที่น่าตกตะลึง; ผู้ชนะรวมทั้งผู้แพ้ ต้องประสบความเสียหายอย่างมหาศาล. แม้แต่หลังจากการต่อสู้ด้วยอาวุธยุติลงแล้วก็ตาม คนนับล้านยังคงทนทุกข์อยู่ต่อไปเนื่องจากผลเสียหายอย่างมหันต์ของสงคราม.
ผลเสียหายอะไรบ้าง? สงครามอาจทำให้ประชากรล้มตายเป็นเบือ ทิ้งเด็กกำพร้าและแม่ม่ายจำนวนมากไว้. ผู้รอดชีวิตหลายคนมีบาดแผลทางกายที่น่ากลัว พร้อมกับแผลเป็นทางจิตใจ. หลายล้านคนอาจตกอยู่ในสภาพสิ้นเนื้อประดาตัวหรืออาจต้องถูกบีบให้เป็นผู้ลี้ภัย. เรานึกภาพออกไหมถึงความเกลียดชังและความทุกข์ระทมที่คงต้องค้างคาอยู่ในหัวใจคนเหล่านั้นซึ่งรอดชีวิตจากการสู้รบดังกล่าว?
บาดแผลที่ทำให้ปวดร้าว
รอยแผลที่ติดอยู่ในหัวใจของผู้คนเนื่องจากสงครามนั้นยังคงทำให้ปวดร้าวต่อไปเป็นเวลานานหลังจากมีคำสั่งหยุดยิง, เสียงปืนเงียบลง, และพวกทหารกลับบ้านแล้ว. คนรุ่นต่อมาอาจมีความเจ็บแค้นที่ฝังลึกต่อกันและกัน. โดยวิธีนี้ผลเสียหายจากสงครามครั้งหนึ่งอาจเป็นมูลเหตุอันแท้จริงของสงครามครั้งต่อไป.
ตัวอย่างเช่น สนธิสัญญาแวร์ซายซึ่งมีการลงนามในปี 1919 เพื่อทำให้สงครามโลกครั้งที่ 1 ยุติลงอย่างเป็นทางการนั้นได้บีบบังคับประเทศเยอรมนีให้รับเอาเงื่อนไขที่พลเมืองของประเทศนี้ถือว่าโหดเหี้ยมและเป็นการแก้แค้น. ตามที่สารานุกรมบริแทนนิกา กล่าวไว้ เงื่อนไขของสนธิสัญญานั้น “สร้างความขุ่นเคืองขึ้นท่ามกลางชาวเยอรมันและช่วยปลุกเร้าให้หาทางแก้แค้น.” ไม่กี่ปีต่อมา “ความขุ่นเคืองในเรื่องสนธิสัญญาสันติภาพนี้ได้ทำให้ฮิตเลอร์มีจุดเริ่มต้น” และเป็นปัจจัยหนึ่งที่นำไปสู่สงครามโลกครั้งที่ 2.
สงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่มในประเทศโปแลนด์และลุกลามไปจนถึงคาบสมุทรบอลข่าน. ผลเสียหายที่กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในภูมิภาคนั้นต่างก่อขึ้นต่อกันในทศวรรษ 1940 นั้นมีส่วนช่วยเตรียมทางไว้สำหรับสงครามในคาบสมุทรบอลข่านในทศวรรษ 1990. ดี ไซท์ หนังสือพิมพ์เยอรมันได้กล่าวว่า “วัฏจักรที่ชั่วร้ายของความเกลียดชังและการแก้แค้นได้ขยายตัวเป็นวงกว้างขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งถึงสมัยปัจจุบัน.”
หากมนุษยชาติจะมีชีวิตอย่างสันติแล้ว ผลเสียหายของสงครามจะต้องได้รับการเยียวยาอย่างแน่นอน. จะทำให้เรื่องนี้บรรลุผลสำเร็จได้โดยวิธีใด? จะทำอะไรได้เพื่อลบล้างความเกลียดชังและความทุกข์ระทม? ใครสามารถเยียวยาผลเสียหายของสงครามได้?
[ที่มาของภาพหน้า 2]
COVER: Fatmir Boshnjaku
[ที่มาของภาพหน้า 3]
U.S. Coast Guard photo; UN PHOTO 158297/J. Isaac
