จุดเด่นจากพระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสอง
พระคำของพระยะโฮวามีชีวิต
จุดเด่นจากพระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสอง
พระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสองเล่าเรื่องราวต่อจากพระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับต้น. นี่เป็นเรื่องเกี่ยวกับกษัตริย์ 29 องค์ ซึ่ง 12 องค์ปกครองอาณาจักรอิสราเอลทางเหนือ และ 17 องค์ปกครองอาณาจักรยูดาห์ทางใต้. พระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสองยังเล่าเรื่องการงานของผู้พยากรณ์เอลียา, อะลีซา, และยะซายาด้วย. แม้เรื่องราวจะไม่ได้บันทึกตามลำดับเหตุการณ์ทั้งหมด แต่ก็ครอบคลุมเหตุการณ์ในคราวที่กรุงซะมาเรียและเยรูซาเลมถูกทำลาย. เหตุการณ์ทั้งสิ้นในพระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสองเกิดขึ้นในช่วงเวลา 340 ปี คือตั้งแต่ปี 920 ก่อนสากลศักราช จนถึงปี 580 ก่อนสากลศักราช เมื่อผู้พยากรณ์ยิระมะยาเขียนพระธรรมเล่มนี้เสร็จ.
พระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสองเป็นประโยชน์อย่างไรสำหรับเรา? พระธรรมนี้สอนอะไรเราเกี่ยวกับพระยะโฮวาและวิธีที่พระองค์ปฏิบัติต่อประชาชนของพระองค์? เราได้บทเรียนอะไรจากการกระทำของเหล่ากษัตริย์, ผู้พยากรณ์, และคนอื่น ๆ ที่กล่าวถึงในพระธรรมนี้? ให้เรามาดูว่าเราจะเรียนอะไรได้จากพระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสอง.
อะลีซาสืบตำแหน่งต่อจากเอลียา
กษัตริย์อาฮัดยาแห่งอิสราเอลทรงประสบอุบัติเหตุในราชวังและทรงประชวร. ท่านใช้คนไปถามผู้พยากรณ์เอลียาและได้รับแจ้งว่าท่านจะสิ้นพระชนม์. อาฮัดยาสิ้นพระชนม์และยะโฮรามอนุชาของท่านขึ้นเสวยราชย์ต่อ. ขณะนั้นยะโฮซาฟาดเป็นกษัตริย์ของยูดาห์. เอลียาถูกพายุลูกหนึ่งพัดหอบขึ้นไป และอะลีซาผู้ช่วยของท่านรับหน้าที่ผู้พยากรณ์ต่อจากท่าน. ในช่วงประมาณ 60 ปีที่อะลีซารับใช้พระเจ้า ท่านทำการอัศจรรย์มากมาย.—ดูกรอบ “การอัศจรรย์ของอะลีซา.”
เมื่อกษัตริย์โมอาบองค์หนึ่งกบฏต่ออิสราเอล ยะโฮราม, ยะโฮซาฟาด, และกษัตริย์เอโดมจึงยกทัพออกไปรบกับกษัตริย์นั้น. พวกเขาได้รับชัยชนะเพราะความซื่อสัตย์ของยะโฮซาฟาด. ต่อมา กษัตริย์ซีเรียวางแผนจะโจมตีชาวอิสราเอลโดยไม่ให้รู้ตัว. แต่อะลีซาล้มแผนการนั้นเสียก่อน. กษัตริย์ซีเรียโกรธมากจึงส่ง “ม้าและรถรบ, และกองทัพใหญ่” ไปจับตัวอะลีซา. (2 กษัตริย์ 6:14) อะลีซาทำการอัศจรรย์สองอย่างและปล่อยให้พวกซีเรียกลับไปโดยไม่ทำอันตรายใด ๆ. ต่อมา กษัตริย์เบ็นฮะดัดของซีเรียยกทัพไปล้อมกรุงซะมาเรีย ยังผลให้เกิดการกันดารอาหารอย่างหนัก แต่อะลีซาพยากรณ์ว่าการกันดารอาหารจะยุติ.
หลังจากนั้น อะลีซาไปที่เมืองดามัสกัส (ดาเมเซ็ก). กษัตริย์เบ็นฮะดัดซึ่งประชวรอยู่ได้ส่งฮะซาเอลมาถามว่าพระองค์จะหายป่วยหรือไม่. อะลีซาพยากรณ์ว่ากษัตริย์จะสิ้นพระชนม์และฮะซาเอลจะปกครองแทน. วันถัดมานั้นเอง ฮะซาเอลก็เอา “ผ้าปูที่นอน” เปียกปิดพระพักตร์เบ็นฮะดัดให้สิ้นพระชนม์ และตั้งตนขึ้นเป็นกษัตริย์. (2 กษัตริย์ 8:15) ที่ยูดาห์ ยะโฮราม (โยราม) ราชบุตรยะโฮซาฟาดขึ้นครองราชย์ และต่อจากยะโฮรามคืออาฮัศยาราชบุตร.—ดูกรอบ “กษัตริย์ของยูดาห์และอิสราเอล.”
คำตอบสำหรับคำถามเกี่ยวกับข้อพระคัมภีร์:
2:9—เหตุใดอะลีซาจึงขอ ‘จิตต์วิญญาณ [“น้ำใจ,” ล.ม.] ของเอลียาสองเท่า’? เพื่ออะลีซาจะทำหน้าที่ผู้พยากรณ์ท่ามกลางชาติอิสราเอลได้สำเร็จ ท่านจำเป็นต้องมีน้ำใจอย่างเดียวกับที่เอลียาเคยมี คือมีความกล้าและไม่หวั่นกลัว. เมื่อคำนึงถึงเรื่องนี้ อะลีซาจึงขอน้ำใจของเอลียาสองเท่า. อะลีซาได้รับแต่งตั้งจากเอลียาให้ทำหน้าที่ต่อจากท่านและก่อนหน้านั้นเคยรับใช้เอลียาอยู่หกปี ดังนั้น อะลีซาจึงถือว่าเอลียาเป็นเหมือนบิดาฝ่ายวิญญาณ ส่วนเอลียาก็ถือว่าอะลีซาเป็นเหมือนบุตรหัวปีฝ่ายวิญญาณของท่าน. (1 กษัตริย์ 19:19-21; 2 กษัตริย์ 2:12) ด้วยเหตุนั้น เช่นเดียวกับที่บุตรหัวปีจะได้รับมรดกจากบิดาเป็นสองเท่า อะลีซาก็ขอและได้รับมรดกฝ่ายวิญญาณจากเอลียาสองเท่าเช่นกัน.
2:11—อะไรคือ “สวรรค์” ที่ ‘เอลียาขึ้นไปโดยลมเวียนหอบ’? สวรรค์ที่ว่านี้ไม่ใช่เอกภพส่วนที่อยู่ไกลโพ้น อีกทั้งไม่ใช่สวรรค์ที่พระเจ้าทรงสถิตพร้อมกับเหล่าบุตรทูตสวรรค์ของพระองค์. (พระบัญญัติ 4:19; บทเพลงสรรเสริญ 11:4; มัดธาย 6:9; 18:10) “สวรรค์” ที่เอลียาขึ้นไปนั้นคือท้องฟ้าหรือชั้นบรรยากาศของโลก. (บทเพลงสรรเสริญ 78:26; มัดธาย 6:26) ดูเหมือนว่ารถม้าที่เป็นเปลวเพลิงได้พาเอลียาขึ้นไปผ่านชั้นบรรยากาศและนำท่านไปยังอีกส่วนหนึ่งของโลก ที่ซึ่งท่านอยู่ต่อไปอีกระยะหนึ่ง. ที่จริง หลายปีหลังจากนั้น เอลียาได้เขียนจดหมายฉบับหนึ่งไปหายะโฮราม กษัตริย์ยูดาห์.—2 โครนิกา 21:1, 12-15.
5:15, 16—ทำไมอะลีซาจึงไม่ยอมรับของกำนัลจากนามาน? อะลีซาไม่ยอมรับของกำนัลจากนามานเพราะท่านตระหนักว่าการรักษาโรคอย่างอัศจรรย์นั้นเป็นโดยฤทธิ์อำนาจของพระยะโฮวา ไม่ใช่ของท่านเอง. สำหรับท่าน คงเป็นเรื่องเหลือคิดที่จะหาประโยชน์จากการทำหน้าที่ที่ได้รับแต่งตั้งจากพระเจ้า. ผู้นมัสการแท้ในปัจจุบันไม่แสวงหาประโยชน์ส่วนตัวจากการรับใช้พระยะโฮวา. พวกเขาเอาใจใส่คำกระตุ้นเตือนของพระเยซูที่ว่า “ท่านทั้งหลายได้รับเปล่า ๆ จงให้เปล่า ๆ.”—มัดธาย 10:8.
5:18, 19—นามานขอพระยะโฮวาอภัยโทษเพราะการที่เขาจำต้องมีส่วนร่วมในกิจปฏิบัติทางศาสนาไหม? ดูเหมือนว่ากษัตริย์ซีเรียทรงชราและพระวรกายอ่อนแอมาก ท่านจึงต้องให้นามานคอยพยุงไม่ให้ล้ม. เมื่อกษัตริย์ก้มตัวลงนมัสการพระริมโมน นามานก็ก้มลงด้วย. แต่สำหรับนามาน นั่นเป็นอาการที่ทำไปเพราะท่านต้องคอยพยุงกษัตริย์ ไม่ใช่การนมัสการ. นามานขอพระยะโฮวาอภัยโทษเพราะการที่ท่านต้องทำหน้าที่ดังกล่าวเนื่องจากตำแหน่งการงาน. อะลีซาเชื่อนามาน และบอกเขาว่า “จงไปเป็นสุขเถิด.”
บทเรียนสำหรับเรา:
1:13, 14. การเรียนรู้โดยการสังเกตและการกระทำด้วยความถ่อมใจอาจช่วยชีวิตเราได้.
2:2, 4, 6. แม้อะลีซาจะรับใช้เอลียามาประมาณหกปีแล้ว แต่เขาก็ไม่ยอมทิ้งท่านไป. ช่างเป็นตัวอย่างที่ยอดเยี่ยมในเรื่องความภักดีและมิตรภาพ!—สุภาษิต 18:24.
2:23, 24. ดูเหมือนว่าสาเหตุสำคัญที่ทำให้เด็ก ๆ ล้อเลียนอะลีซาก็เพราะชายหัวล้านผู้นี้สวมเสื้อประจำตำแหน่งของเอลียา. เด็กพวกนั้นจำได้ว่าอะลีซาเป็นตัวแทนของพระยะโฮวา และไม่ต้องการให้ท่านเข้าไปในเมือง. พวกเขาบอกให้ท่าน “ขึ้นไป” คือ ขึ้นไปจนถึงเบทเอลหรือไม่ก็ถูกรับขึ้นไปเหมือนกับเอลียา. ดูเหมือนว่าเด็กเหล่านี้สะท้อนทัศนะที่เป็นปฏิปักษ์ของผู้เป็นพ่อแม่. นับเป็นเรื่องสำคัญเพียงไรที่พ่อแม่จะสอนลูกให้นับถือตัวแทนของพระเจ้า!
3:14, 18, 24. พระคำของพระยะโฮวาเป็นจริงเสมอ.
3:22. เงาสะท้อนของแสงยามเช้าตรู่ทำให้เห็นภาพลวงตาว่าน้ำนั้นคือเลือด บางทีอาจเป็นเพราะดินที่เพิ่งขุดใหม่มีดินแดงปนอยู่. พระยะโฮวาอาจใช้ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติเพื่อทำให้พระประสงค์ต่าง ๆ ของพระองค์บรรลุผล.
4:8-11. เนื่องจากรู้ว่าอะลีซาเป็น “คนบริสุทธิ์ของพระเจ้า” หญิงคนหนึ่งในเมืองชูเนมจึงเชิญท่านให้พักที่บ้าน. ไม่ควรหรือที่เราจะทำเช่นเดียวกันนั้นกับผู้นมัสการที่ซื่อสัตย์ของพระยะโฮวา?
5:3. เด็กหญิงชาวอิสราเอลมีความเชื่อในพระปรีชาสามารถของพระเจ้าที่จะทำการอัศจรรย์ และมีความกล้าที่จะพูดเกี่ยวกับความเชื่อของเธอด้วย. คุณทั้งหลายที่เป็นเยาวชนได้พยายามอย่างเต็มที่ไหมเพื่อเสริมความเชื่อของคุณในคำสัญญาของพระเจ้าให้เข้มแข็งและรวบรวมความกล้าที่จะแบ่งปันความจริงกับครูและเพื่อนนักเรียน?
5:9-19. ตัวอย่างของนามานแสดงให้เห็นมิใช่หรือว่า คนหยิ่งยโสสามารถเรียนที่จะเป็นคนถ่อมใจได้?—1 เปโตร 5:5.
5:20-27. การเป็นคนโกหกก่อผลเสียหายร้ายแรงเพียงไร! การใคร่ครวญถึงความปวดร้าวและความโศกเศร้าที่อาจเกิดขึ้นเนื่องจากการดำเนินชีวิตแบบตีสองหน้าจะช่วยเราไม่ให้ดำเนินชีวิตเช่นนั้น.
อิสราเอลและยูดาห์ถูกเนรเทศ
เยฮูได้รับการเจิมให้เป็นกษัตริย์ปกครองอิสราเอล. ท่านเริ่มจัดการกับเชื้อวงศ์ของอาฮาบในทันที. เยฮู “ทำลายบาละออกจากประเทศยิศราเอล” ด้วยวิธีการอันแยบคาย. (2 กษัตริย์ 10:28) เมื่อพระนางอะธัลยามารดาของอาฮัศยาทราบว่าโอรสถูกเยฮูสังหารแล้ว นางจึง ‘ทำลายเชื้อวงศ์ของยูดาห์ที่จะสืบราชสมบัติเสียสิ้น’ และยึดบัลลังก์เสียเอง. (2 กษัตริย์ 11:1) มีเพียงโยอาศ โอรสของอาฮัศยาที่ยังเล็กมากเท่านั้นที่รอดชีวิต และหลังจากถูกซ่อนไว้หกปีก็ได้รับการแต่งตั้งเป็นกษัตริย์ปกครองยูดาห์. โยอาศได้รับการสั่งสอนจากปุโรหิตยะโฮยาดา ท่านจึงทำสิ่งที่ถูกต้องในสายพระเนตรพระยะโฮวา.
กษัตริย์ทุกองค์ที่ปกครองอิสราเอลต่อจากเยฮูล้วนทำสิ่งชั่วในสายพระเนตรพระยะโฮวา. อะลีซาสิ้นชีวิตไปตามอายุขัยในรัชกาลพระนัดดาของเยฮู. กษัตริย์ยูดาห์องค์ที่สี่ถัดจากโยอาศคืออาฮาศ และท่าน ‘ไม่ได้ประพฤติถูกต้องในคลองพระเนตรพระยะโฮวา.’ (2 กษัตริย์ 16:1, 2) แต่ฮีศคียาผู้เป็นโอรส เป็นกษัตริย์ที่ “เข้าสนิทกับพระยะโฮวา.” (2 กษัตริย์ 17:20; 18:6) ในปี 740 ก่อน ส.ศ. เมื่อฮีศคียาเป็นกษัตริย์ปกครองยูดาห์และโฮเซอาเป็นกษัตริย์ของอิสราเอล กษัตริย์ซัลมัลเอเซ็รแห่งอัสซีเรีย ‘ตีกรุงซะมาเรียได้, และกวาดเอาพวกยิศราเอลไปยังประเทศอัสซีเรีย.’ (2 กษัตริย์ 17:6) ภายหลังจึงมีคนต่างชาติเข้ามาอยู่ในเขตแดนอิสราเอล และศาสนาของชาวซะมาเรียก็ถือกำเนิดขึ้น.
ในบรรดากษัตริย์เจ็ดองค์ที่ปกครองยูดาห์ต่อจากฮีศคียา มีเพียงโยซียาเท่านั้นที่ดำเนินการเพื่อขจัดการนมัสการเท็จออกไปจากแผ่นดิน. ในที่สุด เมื่อถึงปี 607 ก่อน ส.ศ. ชาวบาบิโลนก็เข้ายึดกรุงเยรูซาเลมและ “ชาวยูดาก็ถูกกวาดเอาเป็นเชลยจากแผ่นดินของตน.”—2 กษัตริย์ 25:21.
คำตอบสำหรับคำถามเกี่ยวกับข้อพระคัมภีร์:
13:20, 21—การอัศจรรย์นี้สนับสนุนการบูชาวัตถุโบราณทางศาสนาไหม? ไม่ใช่เช่นนั้น. คัมภีร์ไบเบิลไม่ได้แสดงว่าเคยมีการบูชากระดูกของอะลีซา. การอัศจรรย์ดังกล่าวเกิดขึ้นโดยฤทธิ์เดชของพระเจ้า เช่นเดียวกับการอัศจรรย์อื่น ๆ ที่อะลีซาทำเมื่อยังมีชีวิตอยู่.
15:1-6—เหตุใดพระยะโฮวาจึงทำให้กษัตริย์อะซาระยา (อุซียา, 15:6, เชิงอรรถฉบับแปลโลกใหม่ที่มีข้ออ้างอิง, ภาษาอังกฤษ) เป็นโรคเรื้อน? “แต่เมื่อมีความเจริญตั้งได้มั่นคงแล้ว [อุซียา] ก็มีใจหยิ่ง . . . , ได้ล่วงละเมิดต่อพระยะโฮวาพระเจ้าของท่าน, ได้เข้าไปในโบสถ์วิหารของพระยะโฮวาประสงค์จะเผาเครื่องหอมถวายที่แท่นสำหรับเผาเครื่องหอม.” เมื่อพวกปุโรหิต “ทูลห้ามปรามกษัตริย์อุซียา” และทูลให้ “เสด็จออกไปจากห้องบริสุทธิ์” ท่านก็กริ้วพวกปุโรหิตแล้วจึงเป็นโรคเรื้อน.—2 โครนิกา 26:16-20.
18:19-21, 25—ฮีศคียาเป็นพันธมิตรกับอียิปต์ไหม? ไม่. ที่รับซาเคกล่าวอ้างนั้นไม่เป็นความจริง เช่นเดียวกับที่เขาอ้างว่าเขายกทัพมาโดยได้รับคำสั่ง “จากพระยะโฮวา.” กษัตริย์ฮีศคียาผู้ซื่อสัตย์ไว้วางใจพระยะโฮวาแต่องค์เดียว.
บทเรียนสำหรับเรา:
9:7, 26. การพิพากษาที่หนักหน่วงต่อเชื้อวงศ์ของอาฮาบแสดงให้เห็นว่าการนมัสการเท็จและการทำให้โลหิตผู้บริสุทธิ์ไหลออกเป็นสิ่งที่พระยะโฮวาทรงเกลียดชัง.
9:20. ชื่อเสียงของเยฮูในเรื่องการขับรถม้าเร็วให้หลักฐานว่าท่านเป็นคนมีใจแรงกล้าในการทำงานที่ได้รับมอบหมาย. ตัวคุณเป็นที่รู้จักว่าเป็นผู้ประกาศราชอาณาจักรที่มีใจแรงกล้าไหม?—2 ติโมเธียว 4:2.
9:36, 37; 10:17; 13:18, 19, 25; 14:25; 19:20, 32-36; 20:16, 17; 24:13. เรามั่นใจได้ว่า ‘ถ้อยคำที่ออกไปจากพระโอษฐ์ของพระยะโฮวาจะสัมฤทธิ์ผลเสมอ.’—ยะซายา 55:10, 11.
10:15. เช่นเดียวกับยะโฮนาดาบที่ตอบรับคำเชิญของเยฮูอย่างเต็มใจและขึ้นรถม้าไปกับท่าน “ชนฝูงใหญ่” ก็เต็มใจสนับสนุนพระเยซูคริสต์ เยฮูในสมัยปัจจุบัน และผู้ติดตามที่ถูกเจิมของพระองค์.—วิวรณ์ 7:9, ล.ม.
10:30, 31. แม้ประวัติของเยฮูจะมีด่างพร้อยอยู่บ้าง แต่พระยะโฮวาทรงแสดงว่าพระองค์หยั่งรู้ค่าทุกสิ่งที่ท่านทำ. ที่จริง ‘พระเจ้าไม่ใช่อธรรมที่จะทรงลืมการงานของเรา.’—เฮ็บราย 6:10.
13:14-19. เนื่องจากโยอาศ (ยะโฮอาศ) ราชนัดดาของเยฮูไม่ได้ทุ่มเทเต็มที่และเอาลูกธนูตีที่พื้นดินเพียงสามครั้ง ท่านจึงเอาชนะพวกซีเรียได้เพียงไม่กี่ครั้งเท่านั้น. พระยะโฮวาทรงคาดหมายให้เราทำงานที่ทรงมอบหมายอย่างสิ้นสุดหัวใจและด้วยใจแรงกล้า.
20:2-6. พระยะโฮวาเป็น “ผู้สดับคำอธิษฐาน.”—บทเพลงสรรเสริญ 65:2.
24:3, 4. เมื่อกษัตริย์มะนาเซทำให้โลหิตตก พระยะโฮวา “ไม่ทรงยอมยกโทษ” แก่ยูดาห์. พระเจ้าทรงเคารพในโลหิตของผู้บริสุทธิ์. เรามั่นใจได้ว่าพระยะโฮวาจะทรงแก้แค้นให้กับโลหิตของผู้บริสุทธิ์ โดยทำลายบรรดาคนที่ทำให้โลหิตนั้นตก.—บทเพลงสรรเสริญ 37:9-11; 145:20.
ประโยชน์สำหรับเรา
พระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสองแสดงให้เห็นว่าพระยะโฮวาเป็นผู้ทำให้คำสัญญาของพระองค์สำเร็จ. การเนรเทศประชาชนจากสองอาณาจักร ซึ่งเริ่มจากพวกอิสราเอล แล้วต่อมาก็ยูดาห์ ทำให้เราเห็นชัดเจนว่าการพิพากษาที่พยากรณ์ไว้ในพระบัญญัติ 28:15–29:28 ได้สำเร็จเป็นจริงอย่างไร. พระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสองพรรณนาอะลีซาว่าเป็นผู้พยากรณ์ที่มีใจแรงกล้าอย่างยิ่งเพื่อพระนามของพระยะโฮวาและการนมัสการแท้. เรื่องราวของฮีศคียาและโยซียาแสดงให้เห็นว่าทั้งสองพระองค์เป็นกษัตริย์ที่มีพระทัยถ่อมและเคารพกฎหมายของพระเจ้า.
เมื่อเราใคร่ครวญถึงทัศนะและการกระทำของกษัตริย์, ผู้พยากรณ์, และคนอื่น ๆ ซึ่งกล่าวถึงในพระธรรมพงศาวดารกษัตริย์ฉบับสอง เราได้เรียนบทเรียนที่มีค่าหลายอย่างมิใช่หรือ ทั้งเกี่ยวกับสิ่งที่เราต้องพยายามทำและสิ่งที่เราควรหลีกเลี่ยง? (โรม 15:4; 1 โกรินโธ 10:11) ใช่แล้ว “พระคำของพระเจ้ามีชีวิตและทรงพลัง.”—เฮ็บราย 4:12, ล.ม.
[กรอบ/ภาพ หน้า 10]
การอัศจรรย์ของอะลีซา
1. น้ำในแม่น้ำจอร์แดนแยกออกจากกัน.—2 กษัตริย์ 2:14
2. น้ำเสียในเมืองเยริโคกลายเป็นน้ำดี.—2 กษัตริย์ 2:19-22
3. พวกเด็กที่พูดจาดูหมิ่นถูกหมีกัด.—2 กษัตริย์ 2:23, 24
4. ทหารในกองทัพมีน้ำดื่มน้ำใช้.—2 กษัตริย์ 3:16-26
5. แม่ม่ายมีน้ำมันไว้ทำอาหาร.—2 กษัตริย์ 4:1-7
6. หญิงหมันชาวเมืองชูเนมตั้งครรภ์.—2 กษัตริย์ 4:8-17
7. ปลุกเด็กให้เป็นขึ้นจากตาย.—2 กษัตริย์ 4:18-37
8. แกงผักที่มีพิษกลับกินได้.—2 กษัตริย์ 4:38-41
9. เลี้ยงคนหนึ่งร้อยคนด้วยขนมยี่สิบก้อน.—2 กษัตริย์ 4:42-44
10. นามานหายจากโรคเรื้อน.—2 กษัตริย์ 5:1-14
11. เฆฮะซีเป็นโรคเรื้อนแทนนามาน.—2 กษัตริย์ 5:24-27
12. หัวขวานที่จมน้ำลอยขึ้นมา.—2 กษัตริย์ 6:5-7
13. คนรับใช้มองเห็นรถม้าของทูตสวรรค์.—2 กษัตริย์ 6:15-17
14. ทหารซีเรียทั้งกองทัพตาบอดไป.—2 กษัตริย์ 6:18
15. ทหารซีเรียกลับมองเห็นได้.—2 กษัตริย์ 6:19-23
16. คนตายกลับมีชีวิตอีก.—2 กษัตริย์ 13:20, 21
[แผนภูมิ/ภาพหน้า 12]
กษัตริย์ของยูดาห์และอิสราเอล
ซาอูล/ดาวิด/ซะโลโม: 1117/1077/1037 ก่อน ส.ศ. *
อาณาจักรยูดาห์ ปี (ก่อน ส.ศ.) อาณาจักรอิสราเอล
ระฮับอาม ․․․․․․ 997․․․․․․ ยาราบะอาม
อะบียาม/อาซา ․․․․ 980/978 ․․․․
․․ 976/975/952 ․․ นาดาบ/บาอะซา/เอลา
․․ 951/951/951 ․․ ซิมรี/อัมรี/ธิบนี
․․․․․․ 940 ․․․․․․ อาฮาบ
ยะโฮซาฟาด ․․․․․․ 937 ․․․․․․
․․․․ 920/917․․․․ อาฮัดยา/ยะโฮราม
ยะโฮราม (โยราม) ․․․․․․ 913 ․․․․․․
อาฮัศยา ․․․․․․ 906 ․․․․․․
(อะธัลยา) ․․․․․․ 905․․․․․․ เยฮู
โยอาศ (ยะโฮอาศ) ․․․․ 898 ․․․
․․․․ 876/859․․․․ ยะโฮอาฮัศ/โยอาศ (ยะโฮอาศ)
อะมาซียา ․․․․․․ 858 ․․․․․․
․․․․․․ 844 ․․․․․․ ยาราบะอามที่ 2
อะซาระยา (อุซียา) ․․․․․․ 829 ․․․․․․
․․ 803/791/791․․ ซะคาเรีย/ซาลุม/มะนาเฮ็ม
․․․․ 780/778․․․․ พคายา/เพคา
โยธาม/อาฮาศ ․․․․ 777/762 ․․․․
․․․․․․ 758․․․․․․ โฮเซอา
ฮีศคียา ․․․․․․ 746 ․․․․․․
․․․․․․ 740․․․․․․ กรุงซะมาเรียถูกยึด
มะนาเซ/เอโมน/โยซียา ․․ 716/661/659 ․․
ยะโฮอาฮัศ/ยะโฮยาคิม ․․․․ 628/628 ․․․․
ยะโฮยาคิน/ซิดคียา ․․․․ 618/617 ․․․․
เยรูซาเลมถูกทำลาย ․․․․․․ 607 ․․․․․․
[เชิงอรรถ]
^ วรรค 66 ปีที่ระบุบางปีคือปีที่เริ่มรัชกาลโดยประมาณ.
[ภาพหน้า 8, 9]
นามานถ่อมตัวลงและได้รับการรักษาให้หายโรคโดยฤทธิ์อำนาจของพระยะโฮวา
[ภาพหน้า 8, 9]
เกิดอะไรขึ้นกับเอลียาเมื่อท่าน ‘ขึ้นไปโดยลมเวียนหอบ’?
