ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

เยฮูปกป้องการนมัสการอันบริสุทธิ์ด้วยใจแรงกล้า

เยฮูปกป้องการนมัสการอันบริสุทธิ์ด้วยใจแรงกล้า

เยฮู​ปก​ป้อง​การ​นมัสการ​อัน​บริสุทธิ์​ด้วย​ใจ​แรง​กล้า

เยฮู​เป็น​ผู้​ปก​ป้อง​การ​นมัสการ​อัน​บริสุทธิ์​ด้วย​ใจ​แรง​กล้า. เขา​เป็น​คน​ที่​ขันแข็ง ฉับ​ไว ไม่​ย่อหย่อน มี​ใจ​แรง​กล้า และ​กล้า​หาญ ซึ่ง​ทำ​ให้​เขา​ทำ​หน้า​ที่​นี้​ได้​สำเร็จ. เยฮู​มี​คุณลักษณะ​หลาย​อย่าง​ที่​เรา​ควร​เลียน​แบบ.

เยฮู​รับ​งาน​มอบหมาย​อย่าง​หนึ่ง​ตอน​ที่​ชาติ​อิสราเอล​กำลัง​อยู่​ใน​สภาพ​ที่​เลว​ร้าย. ตอน​นั้น​ประเทศ​อยู่​ใต้​อิทธิพล​ชั่ว​ของ​อีซาเบล มเหสี​ของ​อาฮาบ ซึ่ง​ตอน​นั้น​เป็น​ม่าย​และ​เป็น​ราชมารดา​ของ​โยราม กษัตริย์​ที่​กำลัง​ปกครอง​อิสราเอล. นาง​สนับสนุน​ประชาชน​ให้​นมัสการ​พระ​บาอัล​แทน​ที่​จะ​นมัสการ​พระ​ยะโฮวา ฆ่า​ผู้​พยากรณ์​ของ​พระเจ้า และ​ทำ​ให้​ประชาชน​เสื่อม​ทราม​ด้วย “การ​ล่วง​ประเวณี​และ​การ​ทรง​เจ้า​เข้า​ผี.” (2 กษัต. 9:22; 1 กษัต. 18:4, 13) พระ​ยะโฮวา​ทรง​มี​พระ​บัญชา​ให้​ทำลาย​เชื้อ​วงศ์​ทั้ง​หมด​ของ​อาฮาบ รวม​ทั้ง​โยราม​และ​อีซาเบล. เยฮู​จะ​เป็น​หัวหอก​ใน​ปฏิบัติการ​นี้.

พระ​คัมภีร์​บอก​ให้​เรา​รู้​จัก​เยฮู​ว่า​เขา​เป็น​คน​หนึ่ง​ใน​แม่ทัพ​นาย​กอง​เมื่อ​ชาว​อิสราเอล​สู้​รบ​กับ​พวก​ซีเรีย​ที่​ราโมท-กิเลียด. อย่าง​น้อย​ที่​สุด เยฮู​มี​ตำแหน่ง​เป็น​เจ้าหน้าที่​ระดับ​สูง​คน​หนึ่ง และ​อาจ​เป็น​ถึง​แม่ทัพ​ของ​กองทัพ​อิสราเอล. ผู้​พยากรณ์​เอลีชา​ส่ง​บุตร​ชาย​คน​หนึ่ง​ของ​เหล่า​ผู้​พยากรณ์​ให้​ไป​เจิม​เยฮู​เป็น​กษัตริย์​และ​สั่ง​ให้​เขา​สังหาร​ผู้​ชาย​ทุก​คน​ใน​เชื้อ​วงศ์​ที่​ออก​หาก​ของ​อาฮาบ.—2 กษัต. 8:28; 9:1-10

เมื่อ​พวก​ข้าราชการ​ซึ่ง​เป็น​เพื่อน​พ้อง​ของ​เยฮู​ถาม​ว่า​คน​ผู้​นั้น​มา​หา​เขา​ด้วย​เหตุ​อัน​ใด ที​แรก​เยฮู​ไม่​อยาก​จะ​บอก. แต่​เมื่อ​ถูก​กดดัน เขา​จึง​บอก​ความ​จริง แล้ว​เขา​กับ​สหาย​ก็​เริ่ม​วาง​แผน​ร่วม​กัน​เพื่อ​จัด​การ​โยราม. (2 กษัต. 9:11-14) เป็น​ไป​ได้​มาก​ว่า​เหล่า​แม่ทัพ​นาย​กอง​รู้สึก​ขุ่นเคือง​และ​ต่อ​ต้าน​นโยบาย​ใน​การ​ปกครอง​ของ​เชื้อ​วงศ์​นี้​รวม​ทั้ง​อิทธิพล​ของ​อีซาเบล​อยู่​แล้ว. ไม่​ว่า​จะ​อย่าง​ไร​ก็​ตาม เยฮู​คิด​อย่าง​ละเอียด​รอบคอบ​เพื่อ​หา​วิธี​ที่​ดี​ที่​สุด​ที่​จะ​ทำ​หน้า​ที่​มอบหมาย​ให้​สำเร็จ.

กษัตริย์​โยราม​ได้​รับ​บาดเจ็บ​ใน​การ​สู้​รบ​และ​ล่า​ถอย​มา​อยู่​ที่​เมือง​ยิศเรเอล (ยิศเรล) เพื่อ​พักฟื้น. เยฮู​รู้​ว่า​เพื่อ​ให้​แผนการ​ของ​เขา​สำเร็จ ต้อง​ไม่​ให้​เรื่อง​นี้​เล็ดลอด​ไป​ถึง​เมือง​ยิศเรเอล. เยฮู​กล่าว​ว่า “อย่า​ให้​ผู้​ใด​หนี​ออก​จาก​เมือง​นี้, เพื่อ​บอก​ข่าว​ใน​เมือง​ยิศเรล​เลย.” (2 กษัต. 9:14, 15) เขา​คง​คาด​ว่า​อย่าง​น้อย​ก็​ต้อง​มี​การ​ต่อ​ต้าน​บ้าง​จาก​กอง​ทหาร​ที่​ภักดี​ต่อ​โยราม. เยฮู​ต้องการ​ตัด​โอกาส​ไม่​ให้​มี​การ​ต่อ​ต้าน​เช่น​นั้น​เกิด​ขึ้น​ได้.

ห้อ​ตะบึง​ราว​กับ​พายุ!

เพื่อ​จะ​จู่​โจม​โดย​ไม่​ให้​ทัน​ตั้ง​ตัว เยฮู​ขับ​รถ​ม้า​จาก​ราโมท-กิเลียด​ไป​ยัง​ยิศเรเอล ระยะ​ทาง 72 กิโลเมตร. ขณะ​ที่​เขา​เร่ง​รุด​ไป​ยัง​ที่​หมาย คน​ยาม​คน​หนึ่ง​ที่​อยู่​บน​หอคอย​ก็​เห็น “กอง​ทหาร​ของ​เยฮู.” (2 กษัต. 9:17, ฉบับ​อมตธรรม​ร่วม​สมัย ) ดู​เหมือน​ว่า เยฮู​นำ​กองทัพ​ขนาด​ใหญ่​มา​กับ​ท่าน​เพื่อ​ให้​แน่​ใจ​ว่า​จะ​ทำ​ตาม​เป้าหมาย​ได้​สำเร็จ.

เมื่อ​มอง​ออก​ว่า​เยฮู​ผู้​กล้า​หาญ​อยู่​ใน​หมู่​รถ​ม้า คน​ยาม​นั้น​ก็​ร้อง​ว่า “เขา​ขับ​อย่าง​บ้า​คลั่ง.” (2 กษัต. 9:20, พระ​คริสตธรรม​คัมภีร์ ฉบับ​มาตรฐาน) ตาม​ปกติ​เยฮู​คง​ขับ​รถ​ม้า​เร็ว​อยู่​แล้ว แต่​การ​ที่​เขา​เร่ง​รีบ​เพื่อ​จะ​ทำ​หน้า​ที่​มอบหมาย​ให้​สำเร็จ​คง​ต้อง​ทำ​ให้​การ​ขับ​รถ​ม้า​ของ​เขา​ใน​ครั้ง​นี้​เร็ว​ราว​กับ​พายุ​เลย​ที​เดียว.

หลัง​จาก​ปฏิเสธ​ไม่​พูด​กับ​ผู้​ส่ง​ข่าว​สอง​คน​ที่​กษัตริย์​ส่ง​ไป​หา เยฮู​ก็​พบ​กับ​กษัตริย์​โยราม​และ​อาฮัศยา กษัตริย์​ยูดาห์​ที่​เป็น​พันธมิตร​ของ​เขา ซึ่ง​อยู่​ใน​รถ​ม้า​คน​ละ​คัน. เมื่อ​โยราม​ถาม​ว่า “เยฮู​เอ๋ย, เจ้า​มา​ดี​หรือ?” เยฮู​ตอบ​กลับ​ไป​ว่า “จะ​มา​ดี​อย่าง​ไร​ได้, เมื่อ​การ​ล่วง​ประเวณี​และ​การ​ทรง​เจ้า​เข้า​ผี​ของ​อิซาเบ็ล​ราชมารดา​ท่าน​ยัง​มี​มาก​อยู่?” โยราม​ตกใจ​เมื่อ​ได้​ยิน​คำ​ตอบ​อย่าง​นั้น จึง​ชัก​ม้า​หนี. แต่​เยฮู​เร็ว​เกิน​กว่า​ที่​เขา​จะ​หนี​ได้​ทัน! เยฮู​ชัก​ลูก​ธนู​ออก​มา​ยิง​ทะลุ​หัวใจ​ของ​โยราม และ​กษัตริย์​ก็​ล้ม​ตาย​ใน​รถ​ม้า​ของ​เขา. แม้​อาฮัศยา​จะ​หนี​ไป​ได้ แต่​ต่อ​มา​เยฮู​ก็​ไล่​ตาม​ไป​จน​ทัน​และ​สั่ง​ให้​ฆ่า​เขา​ด้วย.—2 กษัต. 9:22-24, 27

สมาชิก​คน​ต่อ​ไป​ใน​เชื้อ​วงศ์​อาฮาบ​ที่​จะ​ถูก​กำจัด​ก็​คือ​ราชินี​อีซาเบล​ผู้​ชั่ว​ร้าย. เยฮู​กล่าว​ถึง​นาง​อย่าง​ถูก​ต้อง​ว่า “หญิง​น่า​เกลียด​ชัง​นั้น.” เมื่อ​เยฮู​ขับ​รถ​ม้า​เข้า​ไป​ใน​เมือง​ยิศเรเอล เขา​เห็น​นาง​มอง​ลง​มา​จาก​หน้าต่าง​วัง. โดย​ไม่​พูด​มาก​ให้​เสีย​เวลา เยฮู​สั่ง​ขันที​ให้​โยน​อีซาเบล​ลง​จาก​หน้าต่าง. แล้ว​เยฮู​ก็​ขับ​รถ​ม้า​เข้า​เหยียบ​ขยี้​ราชินี​ผู้​นี้​ที่​ได้​ทำ​ให้​ชาติ​อิสราเอล​ทั้ง​สิ้น​เสื่อม​ทราม. หลัง​จาก​นั้น เยฮู​ดำเนิน​การ​ต่อ​ไป​เพื่อ​กำจัด​ทำลาย​สมาชิก​คน​อื่น ๆ ใน​เชื้อ​วงศ์​ของ​อาฮาบ​ผู้​ชั่ว​ช้า​อีก​หลาย​สิบ​คน.—2 กษัต. 9:30-34; 10:1-14

แม้​ว่า​ความ​รุนแรง​ไม่​ใช่​เรื่อง​น่า​ยินดี แต่​เรา​ควร​ตระหนัก​ว่า​ใน​สมัย​นั้น พระ​ยะโฮวา​ทรง​ใช้​ผู้​รับใช้​ของ​พระองค์​ให้​สำเร็จ​โทษ​ตาม​การ​พิพากษา​ของ​พระองค์. พระ​คัมภีร์​บอก​ว่า “ความ​พินาศ​แห่ง​อาฮัศยา​นั้น​ได้​เป็น​มา​แต่​พระเจ้า​ใน​การ​ที่​ท่าน​ได้​เสด็จ​ไป​เยี่ยม​โยราม​นั้น; ครั้น​มา​ถึง​ท่าน​ได้​เสด็จ​ออก​พร้อม​กับ​โยราม​ไป​ประจวบ​กับ​เยฮู​บุตร​ชาย​ของ​นีมซี​ผู้​ที่​พระ​ยะโฮวา​ได้​ทรง​เฉลิม​ไว้​แล้ว​เพื่อ​ประหาร​ราชวงศ์​ของ​อาฮาบ.” (2 โคร. 22:7) ตอน​ที่​เยฮู​สั่ง​ให้​โยน​ศพ​โยราม​จาก​รถ​ม้า​ลง​ไป​ยัง​ที่​ดิน​ของ​นาโบธ เขา​ตระหนัก​ว่า​การ​กระทำ​นี้​ทำ​ให้​สำเร็จ​ตาม​คำ​สัญญา​ของ​พระ​ยะโฮวา​ที่​จะ​ทรง​ลง​โทษ​อาฮาบ​ด้วย​เหตุ​ที่​เขา​ฆ่า​นาโบธ. นอก​จาก​นั้น พระเจ้า​ทรง​บัญชา​ให้​เยฮู “แก้แค้น​โลหิต​แห่ง​ผู้​ทาส​ทั้ง​หลาย​ของ [พระเจ้า]” ที่​ตาย​ด้วย​น้ำ​มือ​ของ​อีซาเบล.—2 กษัต. 9:7, 25, 26; 1 กษัต. 21:17-19

ปัจจุบัน ไม่​มี​ผู้​รับใช้​คน​ใด​ของ​พระ​ยะโฮวา​ที่​ใช้​กำลัง​จัด​การ​คน​ที่​เป็น​ปรปักษ์​ของ​การ​นมัสการ​บริสุทธิ์. พระเจ้า​ตรัส​ว่า “การ​แก้แค้น​เป็น​ธุระ​ของ​เรา.” (ฮีบรู 10:30) แต่​เพื่อ​จะ​ขจัด​อิทธิพล​ที่​อาจ​ทำ​ให้​ประชาคม​เสื่อม​เสีย คริสเตียน​ผู้​ปกครอง​อาจ​ต้อง​ลง​มือ​ทำ​ด้วย​ความ​กล้า​หาญ​คล้าย ๆ กับ​เยฮู. (1 โค. 5:9-13) และ​สมาชิก​ทั้ง​หมด​ของ​ประชาคม​จำเป็น​ต้อง​ตั้งใจ​แน่วแน่​ที่​จะ​หลีก​เลี่ยง​การ​คบหา​กับ​คน​ที่​ถูก​ตัด​สัมพันธ์.—2 โย. 9-11

เยฮู​ไม่​ยอม​ให้​ใคร​มา​แข่ง​กับ​พระ​ยะโฮวา

แรง​กระตุ้น​ที่​ทำ​ให้​เยฮู​ทำ​งาน​มอบหมาย​ของ​เขา​ให้​สำเร็จ​นั้น​เห็น​ได้​ชัด​จาก​คำ​พูด​ใน​เวลา​ต่อ​มา​ที่​ท่าน​พูด​กับ​ยะโฮนาดาบ​ผู้​ซื่อ​สัตย์ ที่​ว่า “มา​ด้วย​ข้า​เถิด, ไป​ดู​ความ​ร้อน​รน​ของ​ข้า​ที่​จะ​กระทำ​ฝ่าย​พระ​ยะโฮวา.” ยะโฮนาดาบ​ตอบรับ​คำ​เชิญ ขึ้น​รถ​ม้า​ของ​เยฮู แล้ว​ก็​ไป​ซะมาเรีย​ด้วย​กัน​กับ​เยฮู. ที่​นั่น “เยฮู​ได้​กระทำ​เป็น​อุบาย, หวัง​จะ​ประหาร​ผู้​ไหว้​นมัสการ​พระ​บาละ​นั้น​ทั้ง​หมด.”—2 กษัต. 10:15-17, 19

เยฮู​ประกาศ​ว่า​เขา​ประสงค์​จะ​จัด “ถวาย​บูชา” อย่าง​ใหญ่​โต​เพื่อ​พระ​บาอัล. (2 กษัต. 10:18, 19) ผู้​คง​แก่​เรียน​คน​หนึ่ง​กล่าว​ว่า “ใน​ที่​นี้ เยฮู​เล่น​คำ​อย่าง​ชาญ​ฉลาด​ที​เดียว.” ใน​ขณะ​ที่​คำ​ซึ่ง​เขา​ใช้​ใน​ที่​นี้ “โดย​ทั่ว​ไป​แล้ว​หมาย​ถึง ‘การ​บูชา’ แต่​คำ​นี้​ยัง​ใช้​หมาย​ถึง ‘การ​สังหาร’ พวก​ผู้​ออก​หาก​ได้​ด้วย.” เนื่อง​จาก​เยฮู​ไม่​ต้องการ​ให้​ผู้​นมัสการ​บาอัล​คน​ใด​พลาด​งาน​นี้ เขา​จึง​รวบ​รวม​คน​พวก​นี้​ทั้ง​หมด​ใน​วิหาร​ของ​บาอัล​และ​ให้​พวก​เขา​สวม​ชุด​ที่​แตกต่าง​จาก​คน​อื่น ๆ. “เมื่อ​ปุโรหิต​แห่ง​บาละ​กระทำ​การ​ถวาย​บูชา​เพลิง​จบ​แล้ว” เยฮู​ก็​สั่ง​ให้​ทหาร 80 คน​สังหาร​เหล่า​ผู้​เลื่อมใส​บาอัล. หลัง​จาก​นั้น เขา​สั่ง​ให้​ทำลาย​วิหาร​ของ​บาอัล​และ​ให้​ที่​แห่ง​นี้​เป็น​ที่​ถ่าย​อุจจาระ ซึ่ง​ทำ​ให้​สถาน​ที่​นี้​ไม่​เหมาะ​สำหรับ​การ​นมัสการ​อีก​ต่อ​ไป.—2 กษัต. 10:20-27

เป็น​ความ​จริง​ที่​ว่า​เยฮู​ทำ​ให้​เกิด​การ​นอง​เลือด. กระนั้น พระ​คัมภีร์​กล่าว​ถึง​เขา​ว่า​เป็น​คน​กล้า​หาญ​ที่​ช่วย​ปลด​ปล่อย​ชาติ​อิสราเอล​จาก​การ​ครอบ​งำ​ที่​กดขี่​ของ​อีซาเบล​และ​เชื้อ​วงศ์​ของ​นาง. เพื่อ​ที่​ผู้​นำ​ของ​ชาติ​อิสราเอล​คน​ใด​ก็​ตาม​จะ​ทำ​อย่าง​นี้​ได้ เขา​ต้อง​เป็น​ชาย​ที่​กล้า​หาญ เด็ด​เดี่ยว และ​มี​ใจ​แรง​กล้า. พจนานุกรม​อธิบาย​คัมภีร์​ไบเบิล​เล่ม​หนึ่ง​กล่าว​ว่า “นั่น​เป็น​งาน​ที่​นับ​ว่า​หนัก​หนา​สาหัส​ที​เดียว และ​มี​การ​จัด​การ​จน​สำเร็จ​อย่าง​ครบ​ถ้วน​อย่าง​ที่​ไม่​มี​การ​ผ่อนปรน. มาตรการ​ที่​อ่อน​กว่า​นี้​คง​ไม่​สามารถ​ทำลาย​การ​นมัสการ​บาอัล​จาก​ชาติ​อิสราเอล​ได้​อย่าง​สิ้น​ซาก.”

ไม่​ต้อง​สงสัย​เลย​ว่า​คุณ​เห็น​ได้​ว่า​สถานการณ์​ที่​คริสเตียน​เผชิญ​ใน​ทุก​วัน​นี้​ทำ​ให้​พวก​เขา​จำเป็น​ต้อง​แสดง​คุณลักษณะ​บาง​อย่าง​ที่​เยฮู​มี. ตัว​อย่าง​เช่น เรา​ควร​แสดง​ปฏิกิริยา​อย่าง​ไร​ถ้า​ถูก​ล่อ​ใจ​ให้​เข้า​ร่วม​กิจกรรม​ที่​พระ​ยะโฮวา​ทรง​ตำหนิ? เรา​ควร​ปฏิเสธ​ทันที อย่าง​กล้า​หาญ และ​อย่าง​หนักแน่น. ใน​เรื่อง​ความ​เลื่อมใส​ศรัทธา เรา​ไม่​อาจ​แบ่ง​ให้​ใคร​อื่น​ได้ นอก​จาก​พระ​ยะโฮวา.

จง​ดำเนิน​ตาม​กฎหมาย​ของ​พระ​ยะโฮวา

ตอน​ท้าย​ของ​เรื่อง​นี้​ให้​คำ​เตือน​แก่​เรา. “เยฮู​หา​ได้​หัน​กลับ​จาก​การ . . . นมัสการ​รูป​โค​ทองคำ​ซึ่ง​อยู่​ใน​เมือง​เบ็ธเอล, และ​เมือง​ดาน.” (2 กษัต. 10:29) เป็น​ไป​ได้​อย่าง​ไร​ที่​บุคคล​ซึ่ง​ดู​เหมือน​ว่า​มี​ใจ​แรง​กล้า​อย่าง​ยิ่ง​เพื่อ​การ​นมัสการ​บริสุทธิ์​จะ​ยอม​ให้​มี​การ​ไหว้​รูป​เคารพ?

เยฮู​อาจ​เชื่อ​ว่า​เพื่อ​อาณาจักร​อิสราเอล​จะ​ไม่​ขึ้น​อยู่​กับ​อาณาจักร​ยูดาห์ ทั้ง​สอง​อาณาจักร​ต้อง​แยก​ต่าง​หาก​จาก​กัน​ใน​เรื่อง​การ​นมัสการ. ดัง​นั้น เช่น​เดียว​กับ​กษัตริย์​องค์​ก่อน ๆ ของ​อิสราเอล เขา​พยายาม​ให้​สอง​อาณาจักร​อยู่​ต่าง​หาก​จาก​กัน​ด้วย​การ​ปล่อย​ให้​การ​นมัสการ​รูป​โค​ดำเนิน​ต่อ​ไป. แต่​การ​ทำ​อย่าง​นี้​แสดง​ว่า​เขา​ขาด​ความ​เชื่อ​ใน​พระ​ยะโฮวา ผู้​ตั้ง​เขา​ให้​เป็น​กษัตริย์.

พระ​ยะโฮวา​ทรง​ชมเชย​เยฮู​เพราะ ‘เขา​กระทำ​การ​ดี, ให้​สำเร็จ​ถูก​ต้อง​ใน​คลอง​พระ​เนตร​ของ​พระเจ้า.’ อย่าง​ไร​ก็​ตาม เยฮู “หา​ได้​ระวัง​ประพฤติ​ตาม​ข้อ​กฎหมาย​แห่ง​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​แห่ง​ยิศราเอล​ด้วย​สุด​ใจ​ไม่.” (2 กษัต. 10:30, 31) เมื่อ​พิจารณา​ทุก​สิ่ง​ที่​เยฮู​ทำ​ก่อน​หน้า​นั้น คุณ​อาจ​รู้สึก​ว่า​เป็น​เรื่อง​น่า​แปลก​ใจ​และ​น่า​เศร้า. แต่​เรื่อง​นี้​ให้​บทเรียน​แก่​เรา. เรา​ไม่​ควร​ถือ​ว่า​สาย​สัมพันธ์​ที่​เรา​มี​กับ​พระ​ยะโฮวา​เป็น​เรื่อง​ธรรมดา. ทุก​วัน เรา​จำเป็น​ต้อง​พัฒนา​ความ​ภักดี​ต่อ​พระเจ้า​ด้วย​การ​ศึกษา​พระ​คำ​ของ​พระองค์ ใคร่ครวญ และ​อธิษฐาน​ด้วย​ความ​รู้สึก​จาก​ใจ​ถึง​พระ​บิดา​ของ​เรา​ผู้​อยู่​ใน​สวรรค์. ดัง​นั้น ขอ​ให้​เรา​พยายาม​อย่าง​เต็ม​ที่​เพื่อ​จะ​ดำเนิน​ตาม​กฎหมาย​ของ​พระ​ยะโฮวา​ด้วย​สุด​หัวใจ​เรา​ต่อ ๆ ไป.—1 โค. 10:12

[กรอบ​หน้า 4]

เยฮู​ใน​ประวัติศาสตร์​โลก

นัก​วิพากษ์วิจารณ์​มัก​ตั้ง​ข้อ​สงสัย​ว่า​บุคคล​ที่​พระ​คัมภีร์​กล่าว​ถึง​มี​ตัว​ตน​จริง ๆ หรือ​ไม่. มี​หลักฐาน​อื่น​นอก​จาก​คัมภีร์​ไบเบิล​ไหม​ที่​ให้​ข้อ​พิสูจน์​เกี่ยว​กับ​เยฮู?

มี​หลักฐาน​อย่าง​น้อย​สาม​ชิ้น​ที่​มา​จาก​อัสซีเรีย​โบราณ​ซึ่ง​เอ่ย​ชื่อ​กษัตริย์​องค์​นี้​ของ​ชาติ​อิสราเอล. บันทึก​บน​เสา​หิน​แท่ง​หนึ่ง​อ้าง​ว่า​ภาพ​ที่​ปรากฏ​บน​แท่ง​หิน​นี้​เป็น​ภาพ​ของ​เยฮู​หรือ​ตัว​แทน​ของ​เขา​กำลัง​โค้ง​คำนับ​กษัตริย์​ซัลมัลเอเซ็ร​ที่ 3 แห่ง​อัสซีเรีย และ​ถวาย​เครื่อง​บรรณาการ. ข้อ​ความ​ที่​จารึก​กำกับ​ภาพ​นั้น​อ่าน​ว่า “เครื่อง​บรรณาการ​ของ​เยฮู (ลาอูอา) บุตร​อัมรี (ฮูอุมรี); ข้า​ฯ ได้​รับ​จาก​เขา​เป็น​เงิน, ทอง, ถ้วย​ซาปลู ทองคำ, แจกัน​ทองคำ​ก้น​แหลม, แก้ว​ทองคำ​ทรง​สูง, ถัง​ทองคำ, กระป๋อง, คทา​สำหรับ​กษัตริย์, (และ) พูรูห์ตู ไม้ [ยัง​ไม่​รู้​แน่​ว่า​คือ​อะไร].” เยฮู​ไม่​ได้​เป็น “บุตร​อัมรี” โดย​ตรง แต่​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เพื่อ​ระบุ​ตัว​กษัตริย์​องค์​ต่าง ๆ ที่​สืบ​บัลลังก์​ของ​อาณาจักร​อิสราเอล. ที่​เป็น​เช่น​นี้​น่า​จะ​เป็น​เพราะ​ชื่อเสียง​ของ​อัมรี​และ​ผล​งาน​ของ​เขา​ใน​การ​สร้าง​ซะมาเรีย เมือง​หลวง​ของ​อาณาจักร​อิสราเอล.

คำ​กล่าว​อ้าง​นั้น​ของ​กษัตริย์​อัสซีเรีย​ที่​ว่า​เยฮู​ถวาย​บรรณาการ​ไม่​มี​หลักฐาน​สนับสนุน. กระนั้น เขา​กล่าว​ถึง​เยฮู​สาม​ครั้ง กล่าว​คือ ตาม​ที่​จารึก​ไว้​บน​เสา​หิน ตาม​ที่​จารึก​ไว้​บน​อนุสาวรีย์​ของ​ซัลมัลเอเซ็ร และ​ตาม​ที่​จารึก​ไว้​ใน​จดหมาย​เหตุ​ของ​กษัตริย์​แห่ง​อัสซีเรีย. ข้อ​อ้างอิง​เหล่า​นี้​ทำ​ให้​แทบ​จะ​ไม่​มี​ข้อ​สงสัย​เลย​ว่า​บุคคล​ผู้​นี้​ที่​คัมภีร์​ไบเบิล​กล่าว​ถึง​มี​ตัว​ตน​จริง ๆ ใน​ประวัติศาสตร์.