ข้ามไปยังเนื้อหา

ข้ามไปยังสารบัญ

บท​แปด

แม้จะผิดหวังแต่เขายังอดทน

แม้จะผิดหวังแต่เขายังอดทน

1. เหตุ​ใด​มี​ความ​เศร้า​สลด​อยู่​ทั่ว​เมือง​ชีโลห์?

ซามูเอล​รู้สึก​ได้​ถึง​ความ​เศร้า​สลด​ที่​มี​อยู่​ทั่ว​เมือง​ชีโลห์. ดู​เหมือน​ว่า​ทั้ง​เมือง​จะ​เจิ่ง​นอง​ไป​ด้วย​น้ำตา. เรา​ไม่​รู้​ว่า​มี​ผู้​หญิง​และ​เด็ก​มาก​เพียง​ใด​ที่​ร้องไห้​คร่ำ​ครวญ​กับ​ข่าว​การ​จาก​ไป​อย่าง​ไม่​มี​วัน​หวน​กลับ​มา​ของ​บิดา สามี ลูก​ชาย และ​พี่​ชาย​น้อง​ชาย. เรา​รู้​แต่​เพียง​ว่า​ชาว​อิสราเอล​เสีย​ทหาร​ไป 4,000 นาย​และ​ไม่​นาน​หลัง​จาก​นั้น​ก็​สูญ​เสีย​ทหาร​ไป​อีก 30,000 นาย​หลัง​จาก​พ่าย​แพ้​กองทัพ​ฟิลิสติน​อย่าง​ราบ​คาบ.—1 ซามู. 4:1, 2, 10

2, 3. เสี้ยว​หนึ่ง​ของ​โศกนาฏกรรม​ที่​นำ​ความ​อับอาย​และ​พราก​สง่า​ราศี​ไป​จาก​ชีโลห์​คือ​อะไร?

2 นั่น​เป็น​แค่​เสี้ยว​หนึ่ง​ของ​โศกนาฏกรรม​ที่​เกิด​กับ​ชาติ​นี้. มหา​ปุโรหิต​เอลี​มี​ลูก​ชาย​ที่​ชั่ว​ช้า​สอง​คน​ชื่อ​ฮฟนี​กับ​ฟีนะฮาศ. พวก​เขา​หาม​หีบ​สัญญา​อัน​ศักดิ์สิทธิ์​นำ​หน้า​กองทัพ​ออก​จาก​ชีโลห์. โดย​ปกติ​แล้ว​หีบ​นี้​จะ​เก็บ​ไว้​ใน​ห้อง​บริสุทธิ์​ของ​พลับพลา​ซึ่ง​มี​ลักษณะ​คล้าย​กระโจม. หีบ​ที่​มี​ค่า​นี้​เป็น​เครื่องหมาย​แสดง​ถึง​การ​ประทับ​ของ​พระเจ้า. ประชาชน​ที่​ออก​รบ​จึง​นำ​หีบ​ไป​ด้วย​เพราะ​คิด​อย่าง​โง่​เขลา​ว่า​หีบ​นี้​จะ​เป็น​เหมือน​เครื่องราง​ที่​ช่วย​ปก​ป้อง​คุ้มครอง​และ​ทำ​ให้​พวก​เขา​ได้​รับ​ชัย​ชนะ. แต่​ชาว​ฟิลิสติน​ได้​ยึด​หีบ​นั้น​ไป​และ​ฆ่า​ฮฟนี​กับ​ฟีนะฮาศ​เสีย.—1 ซามู. 4:3-11

3 พลับพลา​ที่​ชีโลห์​เป็น​ที่​เก็บ​หีบ​ศักดิ์สิทธิ์​นี้​มา​นาน​หลาย​ศตวรรษ​แล้ว. แต่​บัด​นี้​ไม่​มี​หีบ​นั้น​อีก​แล้ว. เมื่อ​ได้​ยิน​ว่า​เกิด​อะไร​ขึ้น​กับ​หีบ​สัญญา เอลี​ซึ่ง​อายุ 98 ปี​ก็​หงาย​หลัง​ตก​จาก​ที่​นั่ง​ถึง​แก่​ความ​ตาย. ลูก​สะใภ้​ของ​เขา​ซึ่ง​เพิ่ง​เป็น​ม่าย​ใน​วัน​นั้น​ก็​เสีย​ชีวิต​หลัง​จาก​คลอด​บุตร. ก่อน​สิ้น​ใจ​นาง​กล่าว​ว่า “สง่า​ราศี​ได้​พราก​จาก​อิสราเอล​แล้ว.” จริง​ที​เดียว ชีโลห์​ไม่​เหมือน​เดิม​อีก​ต่อ​ไป.—1 ซามู. 4:12-22, ฉบับ​คิงเจมส์

4. เรา​จะ​พิจารณา​อะไร​ใน​บท​นี้?

4 ซามูเอล​จะ​รับมือ​กับ​ความ​ผิด​หวัง​และ​ความ​ทุกข์​ใจ​ครั้ง​นี้​ได้​อย่าง​ไร? เขา​จะ​รักษา​ความ​เชื่อ​ที่​เข้มแข็ง​ไว้​ได้​ไหม​เมื่อ​ต้อง​ช่วย​ประชาชน​ที่​สูญ​เสีย​ความ​โปรดปราน​และ​ไม่​ได้​รับ​การ​คุ้มครอง​จาก​พระ​ยะโฮวา​อีก​ต่อ​ไป? บาง​ครั้ง​บาง​คราว พวก​เรา​ใน​ทุก​วัน​นี้​อาจ​เผชิญ​ความ​ยาก​ลำบาก​และ​ความ​ผิด​หวัง​ซึ่ง​ทดสอบ​ความ​เชื่อ. ดัง​นั้น ให้​เรา​มา​ดู​ว่า​เรา​จะ​เรียน​อะไร​ได้​บ้าง​จาก​ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล.

เขา “ทำ​การ​ชอบธรรม”

5, 6. บันทึก​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​พูด​ถึง​อะไร​ใน​ช่วง 20 ปี​ที่​ไม่​ได้​กล่าว​ถึง​ซามูเอล และ​ใน​ช่วง​เวลา​นั้น​ซามูเอล​ทำ​อะไร?

5 ต่อ​จาก​นั้น บันทึก​ของ​คัมภีร์​ไบเบิล​เปลี่ยน​จาก​เรื่อง​ของ​ซามูเอล​ไป​เป็น​เรื่อง​หีบ​ศักดิ์สิทธิ์​ที่​ถูก​ชาว​ฟิลิสติน​ยึด​ไป โดย​เล่า​ว่า​พวก​เขา​ประสบ​ความ​เดือดร้อน​อย่าง​หนัก​จน​ต้อง​ส่ง​หีบ​นั้น​กลับ​คืน. เมื่อ​เรื่อง​ราว​ย้อน​กลับ​มา​ที่​ซามูเอล​อีก​ครั้ง เวลา​ก็​ผ่าน​ไป​ประมาณ 20 ปี​แล้ว. (1 ซามู. 7:2) ตลอด​ช่วง​เวลา​นั้น​ซามูเอล​ทำ​อะไร? คัมภีร์​ไบเบิล​บอก​ให้​เรา​ทราบ​เกี่ยว​กับ​เรื่อง​นี้.

ซามูเอล​ช่วย​ประชาชน​ให้​รับมือ​กับ​ความ​โศก​เศร้า​และ​การ​สูญ​เสีย​ครั้ง​ยิ่ง​ใหญ่​อย่าง​ไร?

6 เรา​รู้​ว่า​ก่อน​ที่​หีบ​จะ​ถูก​ยึด​ไป ซามูเอล​ได้ “ถ่ายทอด​คำ​ตรัส​ของ​พระองค์​แก่​ชาว​อิสราเอล​ทั้ง​ปวง​อยู่​เรื่อย ๆ.” (1 ซามู. 4:1, ล.ม.) บันทึก​เล่า​เรื่อง​ราว​หลัง​จาก 20 ปี​ผ่าน​ไป​ว่า ซามูเอล​ไป​เยี่ยม​เมือง 3 เมือง​ใน​อิสราเอล​เป็น​ประจำ​ทุก​ปี​เพื่อ​พิจารณา​คดีความ​และ​ตอบ​ข้อ​สงสัย​ต่าง ๆ. ทุก​ครั้ง​ที่​เยี่ยม​เมือง​เหล่า​นั้น​เสร็จ เขา​จะ​กลับ​ไป​เมือง​รามาห์​บ้าน​เกิด​ของ​เขา. (1 ซามู. 7:15-17) เห็น​ได้​ชัด​ว่า ซามูเอล​ยัง​คง​รับใช้​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​ขันแข็ง และ​ใน​ช่วง 20 ปี​นั้น​เขา​คง​มี​งาน​มาก​มาย​เช่น​กัน.

แม้​ว่า​บันทึก​ของ​คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​ได้​กล่าว​ถึง​ซามูเอล​เป็น​เวลา 20 ปี แต่​เรา​มั่น​ใจ​ว่า​ตลอด​ช่วง​เวลา​นั้น​เขา​ยัง​คง​รับใช้​พระยะโฮวา​อย่าง​ขันแข็ง

7, 8. (ก) หลัง​จาก​ทำ​งาน​อย่าง​ไม่​หยุดหย่อน​ตลอด 20 ปี ซามูเอล​แจ้ง​ข่าว​อะไร​แก่​ชาว​อิสราเอล? (ข) ประชาชน​ตอบรับ​อย่าง​ไร​กับ​คำ​รับรอง​ของ​ซามูเอล?

7 การ​ประพฤติ​ผิด​ประเวณี​และ​การ​ทุจริต​ฉ้อ​โกง​ที่​ลูก​ชาย​สอง​คน​ของ​เอลี​ทำ​ไป​นั้น​ได้​บั่น​ทอน​ความ​เชื่อ​ของ​ประชาชน​ทั้ง​ชาติ. ดู​เหมือน​ว่า​การ​กระทำ​ดัง​กล่าว​ส่ง​ผล​ให้​ผู้​คน​มาก​มาย​หัน​ไป​ไหว้​รูป​เคารพ. แต่​หลัง​จาก​ทำ​งาน​อย่าง​ไม่​หยุดหย่อน​ตลอด 20 ปี ใน​ที่​สุด​ซามูเอล​ก็​แจ้ง​ข่าว​แก่​ชาว​อิสราเอล​ว่า “ถ้า​ท่าน​ทั้ง​หลาย​จะ​กลับ​มา​หา​พระ​ยะโฮวา​ด้วย​สิ้น​สุด​ใจ, ก็​ให้​ละ​ทิ้ง​พระ​ต่าง​ประเทศ​และ​รูป​อัศธาโรธ​จาก​ท่ามกลาง​ท่าน​ทั้ง​หลาย, จง​ตั้งใจ​แสวง​หา​และ​ปฏิบัติ​พระ​ยะโฮวา​องค์​เดียว, พระองค์​จึง​จะ​ทรง​ช่วย​ท่าน​ทั้ง​หลาย​ให้​พ้น​จาก​เงื้อม​มือ​พวก​ฟะลิศตีม.”—1 ซามู. 7:3

8 ชาว​อิสราเอล​ประสบ​ความ​เดือดร้อน​มาก​ขึ้น​เรื่อย ๆ ภาย​ใต้ “เงื้อม​มือ​พวก​ฟะลิศตีม.” หลัง​จาก​ทำลาย​กองทัพ​ของ​ชาว​อิสราเอล​อย่าง​ราบ​คาบ พวก​ฟิลิสติน​รู้สึก​ฮึกเหิม​และ​กดขี่​ประชาชน​ของ​พระเจ้า​โดย​ไม่​หวั่น​เกรง​ผู้​ใด. แต่​ซามูเอล​รับรอง​กับ​ประชาชน​ว่า​สภาพการณ์​จะ​เปลี่ยน​ไป ถ้า​พวก​เขา​หัน​กลับ​มา​หา​พระ​ยะโฮวา. พวก​เขา​เต็ม​ใจ​จะ​กลับ​มา​หา​พระองค์​ไหม? ซามูเอล​ดีใจ​ที่​พวก​เขา​ทิ้ง​รูป​เคารพ​และ​เริ่ม “ปฏิบัติ​พระ​ยะโฮวา​แต่​องค์​เดียว.” ซามูเอล​เรียก​ประชาชน​ให้​มา​ชุมนุม​กัน​ที่​เมือง​มิซพาห์​ซึ่ง​อยู่​แถบ​ภูเขา​ทาง​เหนือ​ของ​เยรูซาเลม. ผู้​คน​ก็​มา​ชุมนุม​กัน อด​อาหาร และ​กลับ​ใจ​จาก​บาป​หลาย​อย่าง​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​การ​ไหว้​รูป​เคารพ.—อ่าน 1 ซามูเอล 7:4-6

เมื่อ​พวก​ฟิลิสติน​เห็น​ประชาชน​ของ​พระ​ยะโฮวา​ที่​กลับ​ใจ​มา​ชุมนุม​กัน พวก​เขา​คิด​ว่า​นั่น​เป็น​โอกาส​ดี​ที่​จะ​บุก​โจมตี

9. ชาว​ฟิลิสติน​เห็น​โอกาส​อะไร และ​ประชาชน​ของ​พระเจ้า​ทำ​อย่าง​ไร?

9 อย่าง​ไร​ก็​ตาม เมื่อ​ชาว​ฟิลิสติน​รู้​เรื่อง​การ​ชุมนุม​ใหญ่​นี้​ก็​ถือ​โอกาส​บุก​โจมตี. พวก​เขา​ส่ง​กอง​ทหาร​มา​ยัง​มิซพาห์​เพื่อ​จะ​กำราบ​ผู้​นมัสการ​พระ​ยะโฮวา. ชาว​อิสราเอล​ได้​ยิน​ข่าว​ว่า​กองทัพ​ของ​ศัตรู​บุก​มา​ใกล้​แล้ว. ด้วย​ความ​หวาด​กลัว พวก​เขา​ขอ​ให้​ซามูเอล​ทูล​อธิษฐาน​เพื่อ​พวก​เขา. ซามูเอล​ก็​อธิษฐาน​และ​ถวาย​เครื่อง​บูชา​ด้วย. แต่​ขณะ​ที่​กำลัง​ถวาย​เครื่อง​บูชา​อัน​ศักดิ์สิทธิ์​นั้น​กองทัพ​ฟิลิสติน​ก็​มา​โจมตี​มิซพาห์. แล้ว​พระ​ยะโฮวา​ก็​ตอบ​คำ​อธิษฐาน​ของ​ซามูเอล​โดย​ให้​มี​เสียง​ดัง​สนั่น​หวั่นไหว​ซึ่ง​แสดง​ถึง​พระ​พิโรธ​ของ​พระองค์. พระองค์ “บันดาล​ให้​เกิด​ฟ้า​ร้อง​เสียง​ดัง​ต่อ​พวก​ฟะลิศตีม.”—1 ซามู. 7:7-11

10, 11. (ก) ทำไม​เสียง​ฟ้า​ร้อง​ที่​พระ​ยะโฮวา​ใช้​ใน​การ​รบ​กับ​ทหาร​ฟิลิสติน​คง​เป็น​เสียง​ที่​แปลก​ประหลาด? (ข) การ​สู้​รบ​ที่​มิซพาห์​ก่อ​ผล​อย่าง​ไร?

10 เรา​ไม่​ควร​นึก​ภาพ​ชาว​ฟิลิสติน​เป็น​เหมือน​เด็ก​เล็ก ๆ ที่​วิ่ง​เข้า​ไป​หลบ​หลัง​แม่​ด้วย​ความ​กลัว​เมื่อ​ได้​ยิน​เสียง​ฟ้า​ร้อง​ฟ้า​ผ่า. ทหาร​เหล่า​นี้​ล้วน​เป็น​ชาย​ฉกรรจ์​ที่​ผ่าน​ศึก​สงคราม​มา​แล้ว​มาก​มาย. แต่​เสียง​ฟ้า​ร้อง​นี้​คง​ต้อง​ดัง​สนั่น​อย่าง​ที่​พวก​เขา​ไม่​เคย​ได้​ยิน​มา​ก่อน. นั่น​อาจ​เป็น​เสียง​ฟ้า​ร้อง​แบบ​แปลก ๆ ที่ “ดัง” กึกก้อง​ที่​สุด​ไหม? เสียง​นั้น​ดัง​มา​จาก​ท้องฟ้า​ที่​ไร้​เมฆ​หมอก หรือ​เป็น​เสียง​สะท้อน​ที่​ดัง​ก้อง​ไป​ทั่ว​หุบเขา​ไหม? ไม่​ว่า​จะ​เป็น​อย่าง​ไร เสียง​นั้น​ได้​ทำ​ให้​พวก​ฟิลิสติน​ตกใจ​กลัว​จน​ทำ​อะไร​ไม่​ถูก. เมื่อ​เกิด​ความ​สับสน​อลหม่าน​อย่าง​หนัก พวก​เขา​กลับ​กลาย​เป็น​ฝ่าย​ถูก​ไล่​ล่า​ทันที. ชาว​อิสราเอล​วิ่ง​กรู​ลง​มา​จาก​มิซพาห์ ไล่​ตี​พวก​ฟิลิสติน​ไป​จน​ถึง​เมือง​หนึ่ง​ทาง​ตะวัน​ตก​เฉียง​ใต้​ของ​เยรูซาเลม.

11 การ​รบ​ครั้ง​นี้​ทำ​ให้​สถานการณ์​พลิก​ผัน. ชาว​ฟิลิสติน​ไม่​มา​รุกราน​ชาว​อิสราเอล​อีก​เลย​ตลอด​ช่วง​เวลา​ที่​ซามูเอล​ทำ​หน้า​ที่​พิพากษา. เมือง​ต่าง ๆ ที่​ถูก​ยึด​ไป​ก็​กลับ​มา​เป็น​ของ​ชาว​อิสราเอล​อีก​ครั้ง.—1 ซามู. 7:13, 14

12. ซามูเอล “ทำ​การ​ชอบธรรม” อะไร และ​คุณลักษณะ​อะไร​ช่วย​เขา​ให้​ทำ​เช่น​นั้น​ได้?

12 หลาย​ศตวรรษ​ต่อ​มา อัครสาวก​เปาโล​ได้​เอ่ย​ชื่อ​ซามูเอล​พร้อม​กับ​ผู้​พิพากษา​และ​ผู้​พยากรณ์​ที่​ซื่อ​สัตย์​คน​อื่น ๆ ซึ่ง​ได้ “ทำ​การ​ชอบธรรม.” (ฮีบรู 11:32, 33) ซามูเอล​ได้​ช่วยเหลือ​ประชาชน​ให้​กลับ​มา​ทำ​สิ่ง​ที่​ดี​และ​ถูก​ต้อง​ใน​สาย​พระ​เนตร​ของ​พระเจ้า. เขา​สามารถ​ช่วย​ชาว​อิสราเอล​ให้​รับใช้​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​ซื่อ​สัตย์​ต่อ ๆ ไป​ได้​แม้​จะ​ประสบ​ความ​ผิด​หวัง​หลาย​อย่าง​เพราะ​เขา​รอ​คอย​พระ​ยะโฮวา​ด้วย​ความ​อด​ทน. นอก​จาก​นั้น เขา​ยัง​เป็น​คน​สำนึก​บุญคุณ​ด้วย. หลัง​จาก​ได้​รับ​ชัย​ชนะ​ที่​มิซพาห์ ซามูเอล​เอา​ศิลา​ก้อน​หนึ่ง​ตั้ง​ไว้​เป็น​อนุสรณ์​เพื่อ​ระลึก​ถึง​การ​ที่​พระ​ยะโฮวา​ได้​ช่วย​ประชาชน​ของ​พระองค์.—1 ซามู. 7:12

13. (ก) เรา​จำเป็น​ต้อง​มี​คุณลักษณะ​อะไร​ถ้า​เรา​อยาก​เลียน​แบบ​ซามูเอล? (ข) คุณ​คิด​ว่า​ควร​พัฒนา​คุณลักษณะ​ที่​ดี​เหมือน​ซามูเอล​ตั้ง​แต่​เมื่อ​ไร?

13 คุณ​อยาก “ทำ​การ​ชอบธรรม” ด้วย​ไหม? ถ้า​เช่น​นั้น คุณ​น่า​จะ​เรียน​จาก​ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล​ใน​เรื่อง​ความ​อด​ทน ความ​ถ่อม​ใจ และ​การ​สำนึก​บุญคุณ. (อ่าน 1 เปโตร 5:6 ) นี่​เป็น​คุณลักษณะ​ที่​เรา​ทุก​คน​จำเป็น​ต้อง​มี​มิ​ใช่​หรือ? นับ​ว่า​ดี​ที่​ซามูเอล​ได้​พัฒนา​คุณลักษณะ​เช่น​นั้น​ตั้ง​แต่​อายุ​ยัง​น้อย เพราะ​เขา​ต้อง​เจอ​กับ​เรื่อง​ที่​ทำ​ให้​เป็น​ทุกข์​และ​ผิด​หวัง​มาก​กว่า​นี้​ใน​เวลา​ต่อ​มา.

“บุตร​ของ​ท่าน​หา​ดำเนิน​ตาม​เยี่ยง​อย่าง​ของ​ท่าน​ไม่”

14, 15. (ก) อะไร​ทำ​ให้​ซามูเอล​ผิด​หวัง​เมื่อ​เขา “ชรา​แล้ว”? (ข) ซามูเอล​เป็น​บิดา​ที่​สม​ควร​ถูก​ตำหนิ​เหมือน​เอลี​ไหม? จง​อธิบาย.

14 เมื่อ​บันทึก​กล่าว​ถึง​ซามูเอล​อีก​ครั้ง เขา​ก็ “ชรา​แล้ว.” ตอน​นั้น​ซามูเอล​มี​บุตร​ชาย​ที่​เป็น​ผู้​ใหญ่​แล้ว​สอง​คน​คือ​โยเอล​กับ​อะบิยา และ​เขา​ได้​มอบหมาย​ให้​ทั้ง​สอง​ช่วย​ทำ​หน้า​ที่​ผู้​พิพากษา. แต่​น่า​เสียดาย​ที่​ทั้ง​สอง​ทำ​ให้​ซามูเอล​ผิด​หวัง. แม้​ซามูเอล​จะ​เป็น​คน​ซื่อ​สัตย์​และ​ชอบธรรม แต่​บุตร​ชาย​ของ​เขา​กลับ​ใช้​ตำแหน่ง​หน้า​ที่​เพื่อ​หา​ประโยชน์​ใส่​ตัว ทั้ง​ทุจริต​คด​โกง​และ​รับ​สินบน.—1 ซามู. 8:1-3

15 วัน​หนึ่ง​พวก​ผู้​เฒ่า​ผู้​แก่​ของ​อิสราเอล​มา​ร้อง​เรียน​ต่อ​ผู้​พยากรณ์​ซามูเอล. พวก​เขา​กล่าว​ว่า “บุตร​ของ​ท่าน​หา​ดำเนิน​ตาม​เยี่ยง​อย่าง​ของ​ท่าน​ไม่.” (1 ซามู. 8:4, 5) ซามูเอล​รู้​ปัญหา​นี้​อยู่​แล้ว​ไหม? บันทึก​ไม่​ได้​บอก. แต่​ซามูเอล​ไม่​ใช่​บิดา​แบบ​เอลี​ที่​สม​ควร​ถูก​ตำหนิ. พระ​ยะโฮวา​ตำหนิ​และ​ลง​โทษ​เอลี​เพราะ​เขา​ไม่​ได้​ว่า​กล่าว​แก้ไข​บุตร​ชาย​ที่​ทำ​ชั่ว​แถม​ยัง​นับถือ​บุตร​ยิ่ง​กว่า​พระเจ้า. (1 ซามู. 2:27-29) แต่​พระ​ยะโฮวา​ไม่​เคย​ตำหนิ​ซามูเอล​เช่น​นั้น.

ซามูเอล​รับมือ​กับ​ความ​ผิด​หวัง​อย่าง​ไร​เมื่อ​บุตร​ชาย​ทั้ง​สอง​กลาย​เป็น​คน​ชั่ว?

16. พ่อ​แม่​จะ​รู้สึก​อย่าง​ไร​ถ้า​มี​ลูก​ขืน​อำนาจ และ​ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล​ให้​กำลังใจ​และ​แง่​คิด​ที่​ดี​อะไร?

16 พระ​คัมภีร์​ไม่​ได้​บอก​ว่า​ซามูเอล​ปวด​ร้าว​ใจ อับอาย กังวล หรือ​ผิด​หวัง​มาก​แค่​ไหน​เมื่อ​รู้​ว่า​บุตร​ชาย​ประพฤติ​ชั่ว. แต่​พ่อ​แม่​หลาย​คน​คง​เข้าใจ​ดี​ว่า​เขา​รู้สึก​อย่าง​ไร. ใน​สมัย​ที่​ชั่ว​ช้า​นี้ การ​ขืน​อำนาจ​และ​การ​ไม่​เชื่อ​ฟัง​คำ​สั่ง​สอน​ของ​พ่อ​แม่​มี​ให้​เห็น​อยู่​ทั่ว​ไป. (อ่าน 2 ติโมเธียว 3:1-5 ) พ่อ​แม่​ที่​ต้อง​ทุกข์​ใจ​เพราะ​มี​ลูก​เช่น​นั้น​อาจ​ได้​กำลังใจ​และ​ได้​แง่​คิด​ที่​ดี​จาก​ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล. เขา​ไม่​ได้​ปล่อย​ให้​การ​ประพฤติ​ที่​ไม่​ซื่อ​สัตย์​ของ​บุตร​ชาย​ส่ง​ผล​ต่อ​การ​ดำเนิน​ชีวิต​แม้​แต่​น้อย. ถ้า​คำ​พูด​หรือ​การ​อบรม​สั่ง​สอน​ของ​พ่อ​แม่​ไม่​อาจ​ทำ​ให้​หัวใจ​ของ​ลูก​อ่อน​ลง​ได้ ตัว​อย่าง​ของ​พ่อ​แม่​ก็​ยัง​มี​พลัง​ใน​การ​สอน​ลูก. พ่อ​แม่​เอง​ยัง​สามารถ​ทำ​ให้​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พระ​บิดา​ของ​พวก​เขา​ปลื้ม​ใจ​ได้​เสมอ​เช่น​เดียว​กับ​ซามูเอล.

“ขอ​โปรด​ตั้ง​กษัตริย์” ให้​พวก​ข้าพเจ้า

17. ผู้​เฒ่า​ผู้​แก่​ของ​อิสราเอล​ขอ​ให้​ซามูเอล​ทำ​อะไร และ​เขา​รู้สึก​อย่าง​ไร?

17 บุตร​ชาย​สอง​คน​ของ​ซามูเอล​คง​นึก​ไม่​ถึง​ว่า​ความ​โลภ​และ​ความ​เห็น​แก่​ตัว​ของ​พวก​เขา​ส่ง​ผล​กระทบ​มาก​แค่​ไหน. ผู้​เฒ่า​ผู้​แก่​ของ​อิสราเอล​ยัง​บอก​ซามูเอล​อีก​ว่า “ขอ​โปรด​ตั้ง​กษัตริย์, เพื่อ​จะ​ได้​ทรง​พิพากษา​พวก​ข้าพเจ้า​ทั้ง​หลาย​เหมือน​ชาว​นานา​ประเทศ.” ซามูเอล​จะ​คิด​ว่า​คำ​ขอ​นั้น​เป็น​การ​ปฏิเสธ​เขา​ไหม? ที่​จริง​ซามูเอล​ทำ​หน้า​ที่​ผู้​พิพากษา​ประชาชน​ของ​พระ​ยะโฮวา​มา​หลาย​ทศวรรษ​แล้ว. ตอน​นี้​พวก​เขา​ไม่​ต้องการ​แค่​ผู้​พยากรณ์​อย่าง​ซามูเอล​อีก​ต่อ​ไป แต่​ต้องการ​จะ​มี​กษัตริย์​เป็น​ผู้​พิพากษา​พวก​เขา. ชาติ​ต่าง ๆ รอบ​ข้าง​ล้วน​แต่​มี​กษัตริย์ และ​ชาติ​อิสราเอล​ก็​อยาก​มี​กษัตริย์​ด้วย. ซามูเอล​รู้สึก​อย่าง​ไร? บันทึก​กล่าว​ว่า “ซามูเอล​ไม่​เห็น​ชอบ​ด้วย.”—1 ซามู. 8:5, 6

18. พระ​ยะโฮวา​ตรัส​อะไร​ซึ่ง​ทำ​ให้​ซามูเอล​รู้สึก​ดี​ขึ้น และ​ขณะ​เดียว​กัน​ก็​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​ชาว​อิสราเอล​ทำ​บาป​ร้ายแรง?

18 ขอ​สังเกต​ว่า​พระ​ยะโฮวา​ตอบ​อย่าง​ไร​เมื่อ​ซามูเอล​ทูล​เรื่อง​นี้​ต่อ​พระองค์​ใน​คำ​อธิษฐาน. พระองค์​ตรัส​ว่า “[จง] ฟัง​ถ้อย​คำ​ทุก​ประการ​ที่​ประชาชน​พูด​กับ​เจ้า​เถิด เขา​ไม่​ได้​ละ​ทิ้ง​เจ้า แต่​ปฏิเสธ​เรา ไม่​ยอม​ให้​เรา​เป็น​กษัตริย์​ของ​เขา.” คำ​กล่าว​นี้​คง​ทำ​ให้​ซามูเอล​รู้สึก​ดี​ขึ้น แต่​อย่าง​ไร​ก็​ตาม​การ​ที่​ประชาชน​ร้อง​ขอ​เช่น​นั้น​เป็น​การ​ดูถูก​ดูหมิ่น​พระเจ้า​ผู้​ทรง​ฤทธิ์​ใหญ่​ยิ่ง. พระ​ยะโฮวา​บอก​ผู้​พยากรณ์​ซามูเอล​ให้​เตือน​ชาว​อิสราเอล​ว่า ถ้า​มี​กษัตริย์​ที่​เป็น​มนุษย์​พวก​เขา​จะ​ประสบ​ความ​ลำบาก​หลาย​อย่าง. เมื่อ​ซามูเอล​แจ้ง​แก่​ประชาชน​ตาม​ที่​พระเจ้า​สั่ง พวก​เขา​ยืนกราน​ว่า “พวก​เรา​ต้องการ​กษัตริย์ เรา​จะ​ได้​เหมือน​ชาติ​อื่น มี​กษัตริย์​ปกครอง.” ซามูเอล​ก็​เชื่อ​ฟัง​พระเจ้า​เช่น​เคย​และ​ไป​เจิม​ผู้​ที่​พระเจ้า​เลือก​ให้​เป็น​กษัตริย์.—1 ซามู. 8:7-19, ฉบับ​ประชา​นิยม

19, 20. (ก) ใน​เรื่อง​การ​เจิม​ซาอูล​เป็น​กษัตริย์​ของ​ชาติ​อิสราเอล ซามูเอล​เชื่อ​ฟัง​คำ​ชี้​นำ​ของ​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​ไร? (ข) ซามูเอล​ยัง​คง​ช่วย​ประชาชน​ของ​พระ​ยะโฮวา​เช่น​ไร?

19 ซามูเอล​เชื่อ​ฟัง​แบบ​ไหน? เขา​เชื่อ​ฟัง​แบบ​จำ​ใจ​และ​รู้สึก​ขุ่นเคือง​ไหม? เขา​ปล่อย​ให้​ความ​ผิด​หวัง​ครอบ​งำ​จิตใจ​จน​รู้สึก​ขมขื่น​ไหม? หลาย​คน​อาจ​เป็น​อย่าง​นั้น​หาก​อยู่​ใน​สภาพการณ์​เดียว​กัน แต่​ไม่​ใช่​ซามูเอล. เขา​เจิม​ซาอูล​เป็น​กษัตริย์​และ​ยอม​รับ​ว่า​พระ​ยะโฮวา​ได้​เลือก​ชาย​ผู้​นี้. เขา​จูบ​ซาอูล แสดง​ว่า​เขา​ยอม​รับ​และ​เต็ม​ใจ​อยู่​ใต้​อำนาจ​ของ​กษัตริย์​องค์​ใหม่. ซามูเอล​ยัง​พูด​กับ​ประชาชน​ว่า “ท่าน​เห็น​ผู้​ที่​พระเจ้า​ทรง​เลือก​ไว้​แล้ว​หรือ ใน​ท่ามกลาง​ประชาชน​ไม่​มี​ใคร​เหมือน​ท่าน?”—1 ซามู. 10:1, 24, ฉบับ 1971

20 ซามูเอล​ไม่​ได้​เพ่ง​มอง​ข้อ​บกพร่อง​ของ​ผู้​ที่​พระ​ยะโฮวา​เลือก เขา​มอง​แต่​คุณสมบัติ​ที่​ดี. ทำนอง​เดียว​กัน ซามูเอล​ไม่​ได้​สนใจ​ว่า​ประชาชน​ที่​มี​จิตใจ​โลเล​จะ​คิด​อย่าง​ไร​กับ​เขา เพราะ​เขา​รู้​ว่า​ได้​รับใช้​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​ซื่อ​สัตย์​จงรักภักดี​มา​โดย​ตลอด. (1 ซามู. 12:1-4) นอก​จาก​นั้น ซามูเอล​ยัง​ทำ​งาน​ที่​ได้​รับ​มอบหมาย​อย่าง​ซื่อ​สัตย์ คอย​แนะ​นำ​สั่ง​สอน​ประชาชน​ให้​หลีก​เลี่ยง​อันตราย​ที่​อาจ​ทำลาย​สาย​สัมพันธ์​ของ​พวก​เขา​กับ​พระเจ้า และ​สนับสนุน​พวก​เขา​ให้​รับใช้​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​ซื่อ​สัตย์​ต่อ ๆ ไป. ประชาชน​ซาบซึ้ง​ใน​คำ​สั่ง​สอน​นั้น​และ​ขอ​ให้​ซามูเอล​อธิษฐาน​เพื่อ​พวก​เขา. ซามูเอล​ตอบ​พวก​เขา​ด้วย​ถ้อย​คำ​ที่​ทำ​ให้​อบอุ่น​ใจ​ว่า “ส่วน​ข้าพเจ้า, ขอ​พระ​ยะโฮวา​ทรง​ห้าม​ปราม​อย่า​ให้​ข้าพเจ้า​กระทำ​ผิด​ต่อ​พระองค์, โดย​เว้น​คำ​อธิษฐาน​เพื่อ​ท่าน​ทั้ง​หลาย, แต่​ข้าพเจ้า​จะ​สั่ง​สอน​ให้​ท่าน​ทั้ง​หลาย​รู้​ทาง​ดี, และ​ทาง​ชอบธรรม.”—1 ซามู. 12:21-24

ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล​เตือน​ใจ​ว่า​เรา​ต้อง​ไม่​ปล่อย​ให้​ความ​อิจฉา​หรือ​ความ​รู้สึก​ขมขื่น​เกิด​ขึ้น​ใน​ใจ

21. ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล​อาจ​ช่วย​คุณ​อย่าง​ไร​ถ้า​คุณ​รู้สึก​ผิด​หวัง​เมื่อ​คน​อื่น​ได้​รับ​การ​แต่ง​ตั้ง​หรือ​ได้​รับ​สิทธิ​พิเศษ​บาง​อย่าง​แทน​ที่​จะ​เป็น​คุณ?

21 คุณ​รู้สึก​ผิด​หวัง​ไหม​เมื่อ​คน​อื่น​ได้​รับ​การ​แต่ง​ตั้ง​หรือ​ได้​รับ​สิทธิ​พิเศษ​บาง​อย่าง​แทน​ที่​จะ​เป็น​คุณ? ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล​เตือน​ใจ​เรา​ได้​อย่าง​ดี​เยี่ยม​ว่า​เรา​ต้อง​ไม่​ปล่อย​ให้​ความ​อิจฉา​หรือ​ความ​รู้สึก​ขมขื่น​เกิด​ขึ้น​ใน​ใจ. (อ่าน​สุภาษิต 14:30 ) พระเจ้า​มี​งาน​ที่​ดี​และ​น่า​พอ​ใจ​มาก​มาย​สำหรับ​ผู้​รับใช้​ที่​ซื่อ​สัตย์​ของ​พระองค์​ทุก​คน.

“ท่าน​จะ​เป็น​ทุกข์​ร้อน​ด้วย​ซาอูล​นาน​เท่า​ไร?”

22. ทำไม​ตอน​แรก​ซามูเอล​คิด​ว่า​ซาอูล​เหมาะ​กับ​ตำแหน่ง​นี้?

22 ซามูเอล​คิด​ว่า​ซาอูล​เหมาะ​กับ​ตำแหน่ง​นี้​มาก เพราะ​นอก​จาก​รูป​ร่าง​สูง​สง่า​แล้ว​ซาอูล​ยัง​มี​คุณลักษณะ​ที่​โดด​เด่น​ด้วย. ซาอูล​เป็น​คน​กล้า​หาญ​และ​เฉลียวฉลาด แต่​ขณะ​เดียว​กัน​ก็​เจียม​ตัว​และ​ไม่​มัก​ใหญ่​ใฝ่​สูง. (1 ซามู. 10:22, 23, 27) นอก​จาก​คุณลักษณะ​เหล่า​นี้ ซาอูล​ยัง​มี​สิ่ง​ที่​ล้ำ​ค่า​มาก นั่น​คือ​เจตจำนง​เสรี. เขา​สามารถ​เลือก​แนว​ทาง​ชีวิต​ของ​ตน​และ​ตัดสิน​ใจ​เรื่อง​ต่าง ๆ ได้​ด้วย​ตัว​เอง. (บัญ. 30:19) เขา​ใช้​เจตจำนง​เสรี​อย่าง​ถูก​ต้อง​ไหม?

23. ซาอูล​สูญ​เสีย​คุณลักษณะ​อะไร และ​อะไร​แสดง​ว่า​เขา​กลาย​เป็น​คน​หยิ่ง​ยโส?

23 น่า​เสียดาย เมื่อ​คน​เรา​ลุ่มหลง​ใน​อำนาจ​ที่​ตน​เพิ่ง​ได้​รับ ความ​เจียม​ตัว​ที่​เคย​มี​ก็​จะ​หมด​ไป. ไม่​นาน​ซาอูล​ก็​กลาย​เป็น​คน​หยิ่ง​ยโส. เขา​เลือก​ที่​จะ​ไม่​เชื่อ​ฟัง​คำ​สั่ง​ของ​พระ​ยะโฮวา​ที่​ตรัส​ผ่าน​ซามูเอล. ครั้ง​หนึ่ง ซาอูล​ใจ​ร้อน​ไม่​ยอม​คอย​ซามูเอล​และ​ได้​ถวาย​เครื่อง​บูชา​ที่​ซามูเอล​ตั้งใจ​จะ​ถวาย​แด่​พระเจ้า. ซามูเอล​จำ​ต้อง​ว่า​กล่าว​ซาอูล​อย่าง​แรง​และ​บอก​ล่วง​หน้า​ว่า​เชื้อ​วงศ์​ของ​เขา​จะ​ไม่​ได้​เป็น​กษัตริย์​ต่อ​ไป. แทน​ที่​จะ​สำนึก​ตัว​เมื่อ​ถูก​ว่า​กล่าว ซาอูล​กลับ​ทำ​ชั่ว​ด้วย​การ​ขัด​ขืน​พระ​บัญชา​ของ​พระเจ้า​มาก​ยิ่ง​ขึ้น.—1 ซามู. 13:8, 9, 13, 14

24. (ก) ซาอูล​ไม่​เชื่อ​ฟัง​พระ​ยะโฮวา​อย่าง​ไร​ใน​คราว​ที่​ยก​ทัพ​ไป​ต่อ​สู้​กับ​ชาว​อะมาเล็ค? (ข) ซาอูล​หา​เหตุ​ผล​เช่น​ไร​เมื่อ​ถูก​ว่า​กล่าว และ​พระ​ยะโฮวา​ตัดสิน​พระทัย​อย่าง​ไร?

24 พระ​ยะโฮวา​ใช้​ซามูเอล​ไป​บอก​ซาอูล​ให้​ยก​ทัพ​ไป​ต่อ​สู้​กับ​ชาว​อะมาเล็ค. นอก​จาก​คำ​สั่ง​อื่น ๆ แล้ว​พระ​ยะโฮวา​ยัง​บัญชา​ให้​ฆ่า​กษัตริย์​อะฆาฆ​ที่​ชั่ว​ช้า​ด้วย. แต่​ซาอูล​กลับ​ไว้​ชีวิต​อะฆาฆ​และ​เก็บ​ของ​ดี ๆ ที่​ยึด​มา​จาก​เมือง​นั้น​ไว้​แทน​ที่​จะ​ทำลาย​ให้​หมด​ตาม​ที่​พระเจ้า​สั่ง. เมื่อ​ถูก​ซามูเอล​ว่า​กล่าว ซาอูล​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​เขา​เปลี่ยน​ไป​มาก​จริง ๆ. แทน​ที่​จะ​ยอม​รับ​การ​ว่า​กล่าว​แก้ไข​อย่าง​ถ่อม​ใจ เขา​กลับ​หา​เหตุ​ผล​เข้า​ข้าง​ตัว​เอง​และ​พยายาม​แก้​ตัว​ว่า​เขา​ทำ​ถูก​แล้ว. นอก​จาก​นั้น เขา​ยัง​เบี่ยง​เบน​ประเด็น​และ​โยน​ความ​ผิด​ให้​ประชาชน. ซาอูล​พยายาม​พูด​บ่าย​เบี่ยง​ไม่​ยอม​รับ​ผิด​โดย​อ้าง​ว่า​ยึด​สัตว์​และ​สิ่ง​ของ​บาง​อย่าง​มา​เพื่อ​ถวาย​เป็น​เครื่อง​บูชา​แด่​พระ​ยะโฮวา. ซามูเอล​จึง​กล่าว​ถ้อย​คำ​ซึ่ง​เรา​คุ้น​เคย​กัน​ดี​ที่​ว่า “ดูกร​ท่าน, การ​เชื่อ​ฟัง​ก็​ประเสริฐ​กว่า​เครื่อง​บูชา.” ซามูเอล​ตำหนิ​ซาอูล​โดย​ไม่​หวั่น​เกรง​และ​บอก​ให้​เขา​รู้​ว่า​พระ​ยะโฮวา​ตัดสิน​พระทัย​ที่​จะ​ริบ​เอา​ตำแหน่ง​กษัตริย์​ไป​จาก​ซาอูล​และ​ยก​ให้​ผู้​อื่น​ที่​เหมาะ​สม​กว่า. *1 ซามู. 15:1-33

25, 26. (ก) เหตุ​ใด​ซามูเอล​เป็น​ทุกข์​โศก​เศร้า​เพราะ​ซาอูล และ​พระ​ยะโฮวา​แก้ไข​ความ​คิด​ของ​เขา​อย่าง​ไร? (ข) ซามูเอล​ได้​บทเรียน​อะไร​ตอน​ไป​บ้าน​ยิซัย?

25 ซามูเอล​ผิด​หวัง​มาก​กับ​การ​กระทำ​ของ​ซาอูล. เขา​ทูล​อธิษฐาน​ต่อ​พระ​ยะโฮวา​ถึง​เรื่อง​ที่​ทุกข์​ใจ​นั้น​ตลอด​ทั้ง​คืน. เขา​ถึง​กับ​เป็น​ทุกข์​โศก​เศร้า​เพราะ​กษัตริย์. ซามูเอล​เคย​คิด​ว่า​ซาอูล​เป็น​คน​ที่​มี​ความ​สามารถ​มาก​และ​มี​คุณสมบัติ​ที่​ดี​หลาย​ประการ แต่​ตอน​นี้​ความ​หวัง​นั้น​สูญ​สลาย​ไป. ผู้​ที่​เขา​เคย​รู้​จัก​ได้​เปลี่ยน​ไป​แล้ว คุณสมบัติ​ที่​ดี​ของ​เขา​หาย​ไป​หมด​และ​กลาย​เป็น​คน​ที่​ต่อ​ต้าน​ขัด​ขืน​พระ​ยะโฮวา. ซามูเอล​ไม่​ยอม​ไป​พบ​ซาอูล​อีก​เลย. แต่​ต่อ​มา​พระ​ยะโฮวา​ได้​แก้ไข​ความ​คิด​ของ​ซามูเอล​โดย​ตรัส​อย่าง​นุ่มนวล​ว่า “ท่าน​จะ​เป็น​ทุกข์​ร้อน​ด้วย​ซาอูล​นาน​เท่า​ไร, เรา​ได้​ถอด​ออก​จาก​ตำแหน่ง​กษัตริย์​ยิศราเอล​แล้ว? จง​เอา​น้ำมัน​เติม​ใน​ขวด​เขา​สัตว์​ของ​ท่าน​ให้​เต็ม​แล้ว​ก็​ไป, เรา​จะ​ให้​ท่าน​ไป​หา​ยิซัย​ชาว​เบธเลเฮ็ม, เหตุ​ว่า​ใน​พวก​บุตร​ชาย​ของ​เขา​นั้น, เรา​จัด​เลือก​ผู้​หนึ่ง​ไว้​แล้ว​ให้​เป็น​กษัตริย์.”—1 ซามู. 15:34, 35; 16:1

26 พระ​ประสงค์​ของ​พระ​ยะโฮวา​ไม่​ได้​ขึ้น​อยู่​กับ​มนุษย์​ไม่​สมบูรณ์​ที่​มี​จิตใจ​โลเล. ถ้า​คน​หนึ่ง​ไม่​ซื่อ​สัตย์ พระ​ยะโฮวา​ก็​จะ​หา​อีก​คน​หนึ่ง​มา​ทำ​หน้า​ที่​แทน​เพื่อ​ทำ​ให้​พระ​ประสงค์​ของ​พระองค์​สำเร็จ. ดัง​นั้น ซามูเอล​ผู้​ชรา​จึง​เลิก​เป็น​ทุกข์​เพราะ​ซาอูล. ซามูเอล​ไป​ที่​บ้าน​ของ​ยิซัย​ใน​เบทเลเฮม​ตาม​บัญชา​ของ​พระ​ยะโฮวา​และ​พบ​บุตร​ชาย​หลาย​คน​ของ​ยิซัย​ซึ่ง​ล้วน​แต่​มี​รูป​ร่าง​สง่า​งาม. พระ​ยะโฮวา​เตือน​ซามูเอล​ตั้ง​แต่​แรก​ว่า​อย่า​มอง​ที่​รูป​ร่าง​ภาย​นอก. (อ่าน 1 ซามูเอล 16:7 ) ใน​ที่​สุด ซามูเอล​ได้​พบ​ดาวิด บุตร​ชาย​คน​สุด​ท้อง​ของ​ยิซัย และ​เขา​คือ​ผู้​ที่​พระ​ยะโฮวา​เลือก.

ซามูเอล​เห็น​ว่า​ไม่​มี​ปัญหา​หรือ​ความ​ผิด​หวัง​ใด ๆ เกิน​ความ​สามารถ​ของ​พระยะโฮวา​ที่​จะ​แก้ไข​เยียว​ยา​หรือ​ถึง​กับ​เปลี่ยน​ให้​กลาย​เป็น​ความ​ยินดี​ด้วย​ซ้ำ

27. (ก) อะไร​ช่วย​ให้​ซามูเอล​มี​ความ​เชื่อ​เข้มแข็ง​ยิ่ง​ขึ้น? (ข) คุณ​รู้สึก​อย่าง​ไร​เกี่ยว​กับ​ตัว​อย่าง​ของ​ซามูเอล?

27 ใน​ช่วง​บั้น​ปลาย​ชีวิต ซามูเอล​ได้​เห็น​ชัด​ยิ่ง​ขึ้น​ว่า​พระ​ยะโฮวา​ทรง​ตัดสิน​ใจ​ถูก​แล้ว​ที่​เลือก​ดาวิด​เป็น​กษัตริย์​แทน​ซาอูล. ซาอูล​กลาย​เป็น​คน​อิจฉา​ริษยา​ถึง​ขั้น​วาง​แผน​ฆ่า​ดาวิด​และ​ต่อ​ต้าน​พระเจ้า. แต่​ดาวิด​แสดง​คุณลักษณะ​ที่​ดี​งาม​หลาย​อย่าง เช่น ความ​กล้า​หาญ ความ​ซื่อ​สัตย์​มั่นคง ความ​เชื่อ และ​ความ​ภักดี. เมื่อ​ซามูเอล​ใกล้​จะ​สิ้น​ชีพ ความ​เชื่อ​ของ​เขา​ก็​ยิ่ง​เข้มแข็ง​ขึ้น. เขา​เห็น​ว่า​ไม่​มี​ปัญหา​หรือ​ความ​ผิด​หวัง​ใด ๆ เกิน​ความ​สามารถ​ของ​พระ​ยะโฮวา​ที่​จะ​แก้ไข​เยียว​ยา​หรือ​ถึง​กับ​เปลี่ยน​ให้​กลาย​เป็น​ความ​ยินดี​ด้วย​ซ้ำ. ใน​ที่​สุด ซามูเอล​ก็​สิ้น​ชีวิต. ช่วง​ชีวิต​ที่​ยาว​นาน​เกือบ​ร้อย​ปี​ของ​เขา​เต็ม​ไป​ด้วย​บทเรียน​อัน​ทรง​คุณค่า​สำหรับ​คน​รุ่น​หลัง. ไม่​แปลก​เลย​ที่​ชาว​อิสราเอล​ทั้ง​ปวง​จะ​ร่ำไห้​กับ​การ​จาก​ไป​ของ​บุรุษ​ผู้​ซื่อ​สัตย์​คน​นี้. ผู้​รับใช้​ของ​พระ​ยะโฮวา​ทุก​คน​ควร​ถาม​ตัว​เอง​ว่า ‘ฉัน​จะ​เลียน​แบบ​ความ​เชื่อ​ของ​ซามูเอล​ไหม?’

^ วรรค 24 ซามูเอล​เป็น​คน​ลง​มือ​สังหาร​อะฆาฆ. กษัตริย์​ที่​ชั่ว​ช้า​และ​ครอบครัว​ของ​เขา​ไม่​สม​ควร​ได้​รับ​ความ​เมตตา​ใด ๆ. หลาย​ศตวรรษ​ต่อ​มา​ลูก​หลาน​ของ​อะฆาฆ​ซึ่ง​อาจ​รวม​ถึง “ฮามาน​ชาว​อะฆาฆ” ได้​พยายาม​ทำลาย​ล้าง​ประชาชน​ของ​พระเจ้า​ทั้ง​หมด.—เอศ. 8:3; ดู​บท 15 และ 16