สะบาโต: ข้อ​คัมภีร์​นี้​ใน​ภาษา​เดิม​มี​คำ​กรีก ซาบ์บาทอน ซึ่ง​อยู่​ใน​รูป​พหูพจน์ 2 ครั้ง ครั้ง​แรก​หมาย​ถึง​วัน​สะบาโต​ธรรมดา​ซึ่ง​เป็น​วัน​ที่ 7 ของ​สัปดาห์ จึง​มี​การ​แปล​ว่า “วัน​สะบาโต” ส่วน​ครั้ง​ที่​สอง​หมาย​ถึง​ช่วง​เวลา 7 วัน จึง​มี​การ​แปล​ว่า​ของ​สัปดาห์ วัน​สะบาโต (วัน​ที่ 15 เดือน​นิสาน) สิ้น​สุด​ลง​ตอน​ที่​ดวง​อาทิตย์​ตก ถึง​แม้​บาง​คน​เข้าใจ​ว่า​บันทึก​ของ​มัทธิว​พูด​ถึง​ช่วง​ใกล้​ค่ำ​ของ​วัน “ถัด​จาก​วัน​สะบาโต” แต่​ผู้​เขียน​หนังสือ​ข่าว​ดี​คน​อื่น​ ๆ บอก​อย่าง​ชัดเจน​ว่า​พวก​ผู้​หญิง​ไป​ดู​ที่​ฝัง​ศพ​ของ​พระ​เยซู​ตอน “เช้า​ตรู่” ของ​วัน​ที่ 16 เดือน​นิสาน​ซึ่ง​เป็น​ตอน​ที่ “ดวง​อาทิตย์​ขึ้น”—มก 16:1, 2; ลก 24:1; ยน 20:1; ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์ และภาค​ผนวก ข​12

วัน​แรก​ของ​สัปดาห์: คือ​วัน​ที่ 16 เดือน​นิสาน สำหรับ​ชาว​ยิว​วัน​ถัด​จาก​วัน​สะบาโต​จะ​นับ​เป็น​วัน​แรก​ของ​สัปดาห์

มารีย์​อีก​คน​หนึ่ง: ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 27:61

ทูต​ของ​พระ​ยะโฮวา: ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 1:20

ไป​บอก​พวก​สาวก​ว่า ‘พระ​เยซู​ถูก​ปลุก​ให้​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​แล้ว’: ผู้​หญิง​เหล่า​นี้​ไม่​ได้​เป็น​แค่​สาวก​กลุ่ม​แรก​ที่​ได้​รู้​เรื่อง​การ​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​ของ​พระ​เยซู แต่​ยัง​ได้​รับ​คำ​สั่ง​ให้​ไป​บอก​สาวก​คน​อื่น​ ๆ ด้วย (มธ 28:2, 5, 7) ตาม​คำ​สอน​สืบ​ปาก​ของ​ชาว​ยิว​ที่​ไม่​ได้​มา​จาก​พระ​คัมภีร์ ผู้​หญิง​จะ​ไม่​ได้​รับ​อนุญาต​ให้​แก้​ต่าง​ใน​ศาล แต่​ทูตสวรรค์​ของ​พระ​ยะโฮวา​ให้​เกียรติ​ผู้​หญิง​เหล่า​นี้​โดย​ให้​พวก​เธอ​ได้​ทำ​งาน​มอบหมาย​ที่​น่า​ยินดี

แสดง​ความ​เคารพ: หรือ “คำนับ​ท่าน”—ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 8:2; 14:33; 15:25

พี่​น้อง​ของ​ผม: ใน​ข้อ​นี้​พระ​เยซู​เรียก​สาวก​ของ​ท่าน​ว่า “พี่​น้อง” เพราะ​ท่าน​สนิท​กับ​พวก​เขา​มาก​และ​มี​ความ​เชื่อ​เหมือน​กัน—ดู มธ 28:16; เทียบ​กับ มธ 25:40; ยน 20:17; ฮบ 2:10-12

ผู้​นำ: ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 16:21

เรื่อง​นี้: หมาย​ถึง​เรื่อง​ที่​พวก​เขา​โกหก​ว่า​หลับ ทหาร​โรมัน​อาจ​ถูก​ประหาร​ได้​ถ้า​พวก​เขา​หลับ​ระหว่าง​ปฏิบัติ​หน้า​ที่

ผู้​ว่า​ราชการ: ผู้​ว่า​ราชการ​ใน​ข้อ​นี้​หมาย​ถึง​ปอนทิอัส​ปีลาต

นัด​หมาย: ดู​เหมือน​ว่า​มี​มาก​กว่า 500 คน​ไป​ประชุม​กัน​ที่​แคว้น​กาลิลี​ตาม​ที่​นัด​หมาย—1คร 15:6

บาง​คน​ยัง​สงสัย: บันทึก​ใน 1​คร 15:6 ช่วย​ให้​เข้าใจ​ว่า คน​ที่​สงสัย​ไม่​น่า​จะ​เป็น​อัครสาวก แต่​พวก​เขา​เป็น​สาวก​ใน​แคว้น​กาลิลี​ที่​พระ​เยซู​ยัง​ไม่​ได้​ปรากฏ​ตัว​ให้​เห็น

สอน​คน . . . ให้​เป็น​สาวก: คำ​กริยา​กรีก มาเธทือโอ มี​ความ​หมาย​หลัก​ว่า “สอน” โดย​มี​จุด​มุ่ง​หมาย​ให้​คน​ที่​ถูก​สอน​เข้า​มา​เป็น​สาวก ที่ มธ 13:52 มี​การ​แปล​คำ​กรีก​นี้​ว่า “เรียน​รู้” และ​ที่ มธ 27:57 แปล​ว่า “สาวก” ส่วน​ที่ กจ 14:21 มี​การ​ใช้​คำ​นี้​เพื่อ​บอก​ว่า​เปาโล​กับ​บาร์นาบัส​ช่วย​หลาย​คน​ใน​เมือง​เดอร์บี “ให้​เข้า​มา​เป็น​สาวก” คำ​กริยา “ให้ . . . บัพติศมา” และ “สอน” ใน​ข้อ​นี้​และ​ข้อ​ถัด​ไป​แสดง​ให้​เห็น​ว่า​คำ​สั่ง​ที่​ให้ “สอน​คน . . . ให้​เป็น​สาวก” เกี่ยว​ข้อง​กับ​อะไร​บ้าง—สำหรับ​ข้อมูล​เพิ่ม​เติม​เกี่ยว​กับ​คำ​นาม​กรีก มาเธเทส ที่​เกี่ยว​ข้อง​กัน ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 5:1

คน​ทุก​ชาติ: แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ทุก​ชาติ” แต่​ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​ทำ​ให้​รู้​ว่า​คำ​นี้​หมาย​ถึง​ผู้​คน​ที่​มา​จาก​ทุก​ชาติ เนื่อง​จาก​คำ​ว่า “พวก​เขา” ใน​ประโยค​ที่​บอก​ว่า​ให้​พวก​เขา​รับ​บัพติศมา​เป็น​คำ​สรรพนาม​เพศ​ชาย​ซึ่ง​หมาย​ถึง​ผู้​คน ไม่​ได้​หมาย​ถึง “ชาติ” ซึ่ง​เป็น​คำ​ที่​ไม่​มี​เพศ คำ​สั่ง​ที่​ให้​ไป​หา “คน​ทุก​ชาติ” เป็น​คำ​สั่ง​ใหม่ ก่อน​ที่​พระ​เยซู​จะ​เริ่ม​งาน​รับใช้ พระ​คัมภีร์​บอก​ว่า​ชาว​อิสราเอล​จะ​ต้อนรับ​คน​ต่าง​ชาติ​ก็​ต่อ​เมื่อ​พวก​เขา​มา​รับใช้​พระ​ยะโฮวา (1พก 8:41-43) แต่​ใน​คำ​สั่ง​ใหม่​นี้ พระ​เยซู​บอก​ให้​สาวก​ไป​ประกาศ​กับ​คน​ชาติ​อื่น​ที่​ไม่​ใช่​ชาว​ยิว นี่​เป็น​การ​เน้น​ให้​เห็น​ว่า​คริสเตียน​จะ​ทำ​งาน​สอน​คน​ให้​เป็น​สาวก​ไป​ทั่ว​โลก—มธ 10:1, 5-7; วว 7:9; ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 24:14

ใน​นาม: คำ​กรีก​ที่​แปล​ว่า “นาม” (ออนอมา) ไม่​ได้​หมาย​ถึง​ชื่อ​ของ​ใคร​คน​หนึ่ง​เท่า​นั้น แต่​ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​คำ​ว่า “ใน​นาม” หมาย​ถึง​การ​ยอม​รับ​อำนาจ​และ​ตำแหน่ง​ของ​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ​และ​ลูก​ของ​พระองค์ รวม​ถึง​การ​ยอม​รับ​บทบาท​ของ​พลัง​บริสุทธิ์ การ​ยอม​รับ​นี้​ทำ​ให้​คน​เรา​มี​สาย​สัมพันธ์​แบบ​ใหม่​กับ​พระเจ้า—เทียบ​กับ​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 10:41

พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ . . . ลูก​ของ​พระองค์ . . . พลัง​บริสุทธิ์: การ​ยอม​รับ​พระ​ยะโฮวา​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ​ของ​เรา​เป็น​เรื่อง​ปกติ เพราะ​พระองค์​เป็น​ผู้​สร้าง​และ​เป็น​ผู้​ให้​ชีวิต (สด 36:7, 9; วว 4:11) แต่​คัมภีร์​ไบเบิล​ยัง​บอก​ด้วย​ว่า​ไม่​มี​มนุษย์​คน​ไหน​จะ​ได้​รับ​ความ​รอด​ถ้า​ไม่​ยอม​รับ​บทบาท​ของ​พระ​เยซู​ลูก​ของ​พระเจ้า​ตาม​ความ​ประสงค์​ของ​พระองค์ (ยน 14:6; กจ 4:12) นอก​จาก​นั้น เป็น​เรื่อง​สำคัญ​ด้วย​ที่​จะ​ยอม​รับ​บทบาท​ของ​พลัง​บริสุทธิ์​ของ​พระเจ้า เพราะ​พระเจ้า​ใช้​พลัง​ของ​พระองค์​ทำ​หลาย​สิ่ง​หลาย​อย่าง เช่น ให้​ชีวิต (โยบ 33:4) ดล​ใจ​มนุษย์​ให้​ถ่ายทอด​ข่าวสาร​ของ​พระองค์ (2​ปต 1:21) และ​ช่วย​ให้​มนุษย์​สามารถ​ทำ​ตาม​ความ​ประสงค์​ของ​พระองค์ (รม 15:19) แม้​บาง​คน​เชื่อ​ว่า​การ​พูด​ถึง 3 อย่าง​นี้​เป็น​การ​สนับสนุน​หลัก​คำ​สอน​เรื่อง​ตรีเอกานุภาพ แต่​คัมภีร์​ไบเบิล​ไม่​เคย​บอก​ว่า 3 อย่าง​นี้​เท่า​เทียม​กัน​ใน​เรื่อง​การ​คง​อยู่​ตลอด​ไป เท่า​เทียม​กัน​ใน​เรื่อง​อำนาจ​และ​ตำแหน่ง การ​ที่​ทั้ง 3 อย่าง​นี้​ถูก​พูด​ถึง​พร้อม​กัน​ใน​ข้อ​เดียว​กัน​ไม่​ได้​พิสูจน์​ว่า​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ ลูก​ของ​พระองค์ และ​พลัง​บริสุทธิ์​เป็น​องค์​เดียว​กัน คง​อยู่​ตลอด​ไป​เหมือน​กัน และ​เท่า​เทียม​กัน—มก 13:32; คส 1:15; 1ทธ 5:21

พลัง​บริสุทธิ์: คำ​ว่า “พลัง” (คำ​นี้​ใน​ภาษา​กรีก​ไม่​มี​เพศ) ไม่​ได้​หมาย​ถึง​บุคคล แต่​หมาย​ถึง​พลัง​ที่​พระเจ้า​ใช้​ใน​การ​ทำ​สิ่ง​ต่าง​ ๆ—ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “พลัง​บริสุทธิ์”; “พลัง”

สอน​พวก​เขา: คำ​กรีก​ที่​แปล​ว่า “สอน” หมาย​ถึง แนะ​นำ อธิบาย หา​เหตุ​ผล​โน้ม​น้าว และ​ให้​ข้อ​พิสูจน์ (ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 3:1; 4:23) การ​สอน​พวก​เขา​ให้​ทำ​ตาม​ทุก​สิ่ง​ที่​พระ​เยซู​สั่ง​เป็น​การ​กระทำ​ที่​ต่อ​เนื่อง ซึ่ง​รวม​ถึง​การ​สอน​สิ่ง​ที่​ท่าน​สอน ทำ​ตาม​คำ​สอน​ของ​ท่าน และ​ทำ​ตาม​ตัว​อย่าง​ที่​ท่าน​วาง​ไว้—ยน 13:17; อฟ 4:21; 1ปต 2:21

จำ​ไว้​ว่า: ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 1:23

สมัย​สุด​ท้าย: ดู​ข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 24:3 และ​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “สมัย​สุด​ท้าย​ของ​โลก​นี้”

โลก​นี้: หรือ “ยุค”—ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “ยุค, โลก​นี้”