ทะเลสาบ​กาลิลี​หรือ​ที่​เรียก​กัน​ว่า​ทิเบเรียส: บาง​ครั้ง​มี​การ​เรียก​ทะเลสาบ​กาลิลี​ว่า​ทะเลสาบ​ทิเบเรียส​ตาม​ชื่อ​เมือง​ที่​ตั้ง​อยู่​บน​ชายฝั่ง​ทาง​ตะวัน​ตก​ของ​ทะเลสาบ​นี้ ชื่อ​ของ​เมือง​นี้​ถูก​ตั้ง​ขึ้น​เพื่อ​ยกย่อง​จักรพรรดิ​โรมัน​คน​หนึ่ง​ที่​ชื่อ​ซีซาร์​ทิเบริอัส (ยน 6:23) ชื่อ​ของ​ทะเลสาบ​ทิเบเรียส​มี​อยู่​ใน​ข้อ​นี้​และ​ที่ ยน 21:1—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 4:18

เทศกาล​ปัสกา: ดู​เหมือน​เป็น​เทศกาล​ปัสกา​ปี ค.ศ. 32 ซึ่ง​เป็น​ปัสกา​ครั้ง​ที่ 3 ของ​พระ​เยซู​ตอน​ที่​ท่าน​รับใช้​อยู่​บน​โลก—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 2:13; 5:1; 11:55 และภาค​ผนวก ก​7

พวก​เรา​จะ​หา​ซื้อ​ขนมปัง​จาก​ที่​ไหน​ดี​ถึง​จะ​พอ​เลี้ยง​คน​ทั้ง​หมด​นี้​ได้?: นี่​เป็น​การ​อัศจรรย์​อย่าง​เดียว​ของ​พระ​เยซู​ที่​มี​บันทึก​ใน​หนังสือ​ข่าว​ดี​ทั้ง 4 เล่ม—มธ 14:15-21; มก 6:35-44; ลก 9:10-17; ยน 6:1-13

เดนาริอัน: ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “เดนาริอัน” และภาค​ผนวก ข​14

บอก​ให้​พวก​เขา​นั่ง​ลง: หรือ “บอก​ให้​พวก​เขา​นั่ง​เอน​ตัว” คำ​ว่า “พวก​เขา” ใน​ข้อ​นี้​แปล​มา​จาก​คำ​กรีก อานธะโรพอส ซึ่ง​มัก​หมาย​ถึง​ทั้ง​ผู้​ชาย​และ​ผู้​หญิง ส่วน​อีก​คำ​หนึ่ง​ที่​แปล​ใน​ข้อ​นี้​ว่า “ผู้​ชาย” มา​จาก​คำ​กรีก อาเนร ซึ่ง​เมื่อ​เทียบ​กับ​บันทึก​ใน มธ 14:21 ก็​ทำ​ให้​รู้​ว่า​ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​คำ​นี้​หมาย​ถึง​ผู้​ชาย​เท่า​นั้น—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 14:21

คน​ที่​อยู่​ที่​นั่น​มี​ผู้​ชาย​ประมาณ 5,000 คน: เฉพาะ​มัทธิว​เท่า​นั้น​ที่​พูด​ถึง​การ​อัศจรรย์​ครั้ง​นี้​ว่า “ไม่​นับ​ผู้​หญิง​และ​เด็ก” (มธ 14:21) เป็น​ไป​ได้​ว่า​จำนวน​คน​ทั้ง​หมด​ที่​พระ​เยซู​เลี้ยง​อาหาร​โดย​การ​อัศจรรย์​มี​มาก​กว่า 15,000 คน

ผู้​พยากรณ์: ชาว​ยิว​จำนวน​มาก​ใน​ศตวรรษ​แรก​คาด​หมาย​ว่า​เมสสิยาห์​น่า​จะ​เป็น​ผู้​พยากรณ์​เหมือน​กับ​โมเสส​ตาม​ที่​บอก​ไว้​ใน ฉธบ 18:15, 18 และ​คำ​ว่า​มา​ใน​โลก​ใน​ข้อ​นี้​อาจ​บอก​ให้​รู้​ว่า​ผู้​คน​รอ​คอย​การ​ปรากฏ​ตัว​ของ​เมสสิยาห์ มี​แค่​ยอห์น​เท่า​นั้น​ที่​บันทึก​ว่า​ผู้​คน​พูด​แบบ​นี้​เมื่อ​เห็น​พระ​เยซู​ทำ​การ​อัศจรรย์—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 1:9

ตั้ง​ท่าน​ให้​เป็น​กษัตริย์: มี​แค่​ยอห์น​เท่า​นั้น​ที่​บันทึก​เหตุ​การณ์​นี้ พระ​เยซู​ปฏิเสธ​อย่าง​เด็ดขาด​ที่​จะ​ไม่​เข้า​ไป​ยุ่ง​เกี่ยว​กับ​การ​เมือง​ใน​บ้าน​เกิด​ของ​ท่าน ท่าน​จะ​รับ​ตำแหน่ง​กษัตริย์​จาก​พระเจ้า​และ​ใน​เวลา​ที่​พระเจ้า​กำหนด​เท่า​นั้น ต่อ​มา​พระ​เยซู​ก็​เน้น​กับ​สาวก​ของ​ท่าน​ว่า​พวก​เขา​ต้อง​ไม่​เข้า​ไป​ยุ่ง​เกี่ยว​กับ​การ​เมือง​ด้วย​เหมือน​กัน—ยน 15:19; 17:14, 16; 18:36

ข้าม​ฟาก: คือ​ข้าม​ทะเลสาบ​กาลิลี—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 4:18; ยน 6:1

ประมาณ 5 หรือ 6 กิโลเมตร: แปล​ตรง​ตัว​ว่า “ประมาณ 25 หรือ 30 สทาดิอ็อน” ซึ่ง 1 ส​ทา​ดิอ็อน​เท่า​กับ 185 เมตร หรือ 1/8 ไมล์​ของ​โรมัน เนื่อง​จาก​ทะเลสาบ​กาลิลี​กว้าง​ประมาณ 12 กิโลเมตร ตอน​นั้น​สาวก​จึง​อาจ​อยู่​กลาง​ทะเลสาบ—มก 6:47; ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 4:18 และ​ภาค​ผนวก ก​7 และ ข​14

ทิเบเรียส: เมือง​ที่​อยู่​บน​ชายฝั่ง​ตะวัน​ตก​ของ​ทะเลสาบ​กาลิลี ห่าง​จาก​เมือง​คาเปอร์นาอุม​ที่​อยู่​ทาง​เหนือ​ประมาณ 15 กิโลเมตร และ​ทาง​ใต้​ของ​เมือง​ทิเบเรียส​มี​น้ำพุ​ร้อน​หลาย​แห่ง​ที่​มี​ชื่อเสียง​ใน​สมัย​โบราณ เมือง​นี้​สร้าง​โดย​เฮโรด​อันทีพาส​ประมาณ​ปี ค.ศ. 18-26 เพื่อ​ใช้​เป็น​เมือง​หลวง​และ​ที่​พัก​แห่ง​ใหม่​ของ​เขา เฮโรด​ตั้ง​ชื่อ​เมือง​นี้​ว่า​ทิเบเรียส​เพื่อ​ให้​เกียรติ​กับ​ซีซาร์​ทิเบริอัส​ซึ่ง​เป็น​จักรพรรดิ​โรมัน​ใน​เวลา​นั้น ปัจจุบัน​เมือง​นี้​ก็​ยัง​เรียก​ว่า​ทิเบเรียส (ภาษา​ฮีบรู​คือ​เทเวอร์ยา) ถึง​แม้​เมือง​นี้​จะ​เป็น​เมือง​ที่​ใหญ่​ที่​สุด​ใน​ภูมิภาค​นั้น แต่​พระ​คัมภีร์​พูด​ถึง​เมือง​นี้​แค่​ครั้ง​เดียว​คือ​ใน​ข้อ​นี้ และ​ก็​ไม่​เคย​บอก​ว่า​พระ​เยซู​เคย​ไป​ที่​นั่น ซึ่ง​อาจ​เป็น​เพราะ​เมือง​นี้​ได้​รับ​อิทธิพล​ของ​คน​ต่าง​ชาติ​อย่าง​มาก (เทียบ​กับ มธ 10:5-7) โยเซฟุส​บอก​ว่า​เมือง​ทิเบเรียส​ถูก​สร้าง​ขึ้น​บน​ที่​ดิน​ที่​เป็น​สุสาน ชาว​ยิว​หลาย​คน​จึง​ไม่​อยาก​ย้าย​ไป​อยู่​ใน​เมือง​นั้น (กดว 19:11-14) หลัง​จาก​ชาว​ยิว​ก่อ​กบฏ​ใน​ศตวรรษ​ที่ 2 มี​การ​ประกาศ​ว่า​เมือง​นี้​สะอาด​แล้ว หลัง​จาก​นั้น เมือง​ทิเบเรียส​จึง​กลาย​เป็น​เมือง​สำคัญ​ด้าน​การ​ศึกษา​ของ​ชาว​ยิว​และ​เป็น​ที่​ตั้ง​ของ​ศาล​แซนเฮดริน หนังสือ​มิชนาห์​และ​ทัลมุด​ของ​ปาเลสไตน์ (เยรูซาเล็ม) ก็​ถูก​รวบ​รวม​ขึ้น​ที่​เมือง​นี้ รวม​ทั้ง​ข้อ​ความ​ของ​พวก​มาโซเรต​ที่​ต่อ​มา​ถูก​ใช้​เพื่อ​แปล​พระ​คัมภีร์​ภาค​ภาษา​ฮีบรู​ด้วย—ดูภาค​ผนวก ข​10

อาหาร​ที่​เน่า​เสีย​ได้ . . . อาหาร​ที่​ไม่​เน่า​เสีย​ซึ่ง​จะ​ให้​ชีวิต​ตลอด​ไป: พระ​เยซู​รู้​ว่า​มี​บาง​คน​ติด​ตาม​ท่าน​กับ​สาวก​เพราะ​พวก​เขา​ได้​กิน​อาหาร​อิ่ม อาหาร​ที่​มนุษย์​กิน​ช่วย​ค้ำจุน​ชีวิต​เป็น​วัน​ ๆ ​ไป แต่​คำ​สอน​ของ​พระเจ้า​เป็น “อาหาร” ที่​ทำ​ให้​มี​ชีวิต​อยู่​ได้​ตลอด​ไป พระ​เยซู​บอก​ให้​คน​ที่​ฟัง​ท่าน​ทำ​งาน​เพื่อ​จะ​ได้ “อาหาร​ที่​ไม่​เน่า​เสีย​ซึ่ง​จะ​ให้​ชีวิต​ตลอด​ไป” ซึ่ง​หมาย​ความ​ว่า พวก​เขา​ต้อง​พยายาม​มี​สาย​สัมพันธ์​ที่​ดี​กับ​พระเจ้า​และ​แสดง​ความ​เชื่อ​ใน​สิ่ง​ที่​ได้​เรียน​รู้—มธ 4:4; 5:3; ยน 6:28-39

บรรพบุรุษ​ของ​เรา​ได้​กิน​มานา: พวก​ยิว​อยาก​มี​กษัตริย์​เมสสิยาห์​ที่​สามารถ​ดู​แล​พวก​เขา​ให้​มี​อาหาร​กิน พวก​เขา​บอก​พระ​เยซู​ว่า​พระเจ้า​ก็​เคย​ดู​แล​บรรพบุรุษ​ของ​พวก​เขา​โดย​ให้​มี​มานา​ใน​ที่​กันดาร​ซีนาย และ​อ้าง​ข้อ​คัมภีร์​จาก สด 78:24 ที่​บอก​ว่า​มานา​เป็น​อาหาร​จาก​สวรรค์ ตอน​ที่​ขอ​ให้​พระ​เยซู​ทำ “การ​อัศจรรย์” (ยน 6:30) พวก​เขา​อาจ​คิด​ถึง​การ​อัศจรรย์​ที่​พระ​เยซู​เพิ่ง​ทำ​เมื่อ 1 วัน​ก่อน​หน้า​นั้น ตอน​นั้น​ท่าน​มี​แค่​ขนมปัง​บาร์เลย์ 5 อัน​กับ​ปลา​เล็ก​ ๆ 2 ตัว​แต่​ท่าน​ก็​ทำ​ให้​อาหาร​เหล่า​นั้น​มี​มาก​มาย​จน​สามารถ​เลี้ยง​คน​ได้​หลาย​พัน​คน—ยน 6:9-12

โลก: ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก คำ​กรีก คอสม็อส ส่วน​ใหญ่​แล้ว​หมาย​ถึง​มนุษย์​ทุก​คน​ที่​อยู่​บน​โลก​หรือ​ส่วน​ใด​ส่วน​หนึ่ง​ของ​โลก (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 1:10) ที่ ยน 1:29 บอก​ว่า​พระ​เยซู​ซึ่ง​เป็น​ลูก​แกะ​ของ​พระเจ้า​จะ​รับ “บาป​ของ​โลก​ไป” และ​ที่ ยน 6:33 บอก​ว่า​พระ​เยซู​เป็น​อาหาร​จาก​พระเจ้า ซึ่ง​หมาย​ความ​ว่า​ท่าน​เป็น​ช่อง​ทาง​ที่​พระ​ยะโฮวา​ใช้​เพื่อ​ทำ​ให้​มนุษย์​ได้​ชีวิต​และ​ได้​รับ​พร

อาหาร​ที่​ให้​ชีวิต: คำ​พูด​นี้​มี​แค่ 2 ครั้ง​ใน​พระ​คัมภีร์​ทั้ง​เล่ม (ยน 6:35, 48) ใน​ข้อ​นี้​คำ​ว่า ชีวิต​หมาย​ถึง “ชีวิต​ตลอด​ไป” (ยน 6:40, 47, 54) ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​พระ​เยซู​บอก​ว่า​ตัว​ท่าน​เป็น “อาหาร​แท้​จาก​สวรรค์” (ยน 6:32) “อาหาร​จาก​พระเจ้า” (ยน 6:33) และ​เป็น “อาหาร​ที่​ให้​ชีวิต” (ยน 6:51) พระ​เยซู​บอก​ว่า​พระเจ้า​ให้​มานา​กับ​ชาว​อิสราเอล​ใน​ที่​กันดาร (นหม 9:20) แต่​อาหาร​นี้​ก็​ไม่​ได้​ช่วย​ให้​พวก​เขา​มี​ชีวิต​ตลอด​ไป (ยน 6:49) ตรง​กัน​ข้าม​กับ​สาวก​ที่​ซื่อ​สัตย์​ของ​พระ​เยซู พวก​เขา​ได้​รับ​มานา​จาก​สวรรค์​ซึ่ง​เป็น “อาหาร​ที่​ให้​ชีวิต” (ยน 6:48-51, 58) ที่​ทำ​ให้​พวก​เขา​มี​ชีวิต​ตลอด​ไป​ได้ พวก​เขา “กิน​อาหาร​นี้” โดย​แสดง​ความ​เชื่อ​ว่า​เลือด​และ​เนื้อ​ของ​พระ​เยซู​มี​พลัง​ที่​จะ​ไถ่​บาป​ได้​จริง

ให้​ผม​ปลุก​พวก​เขา​ให้​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​ใน​วัน​สุด​ท้าย: พระ​เยซู​บอก 4 ครั้ง​ว่า​ท่าน​จะ​ปลุก​คน​ให้​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​ใน​วัน​สุด​ท้าย (ยน 6:40, 44, 54) ที่ ยน 11:24 มาร์ธา​ก็​พูด​ถึง​การ “ปลุก​ให้​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​ใน​วัน​สุด​ท้าย” (เทียบ​กับ ดนล 12:13; ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 11:24) และ​ที่ ยน 12:48 คำ​ว่า “วัน​สุด​ท้าย” เกี่ยว​ข้อง​กับ​เวลา​ที่​พระ​เยซู​พิพากษา​ตัดสิน​ซึ่ง​ก็​คือ​ช่วง​พัน​ปี​ที่​ท่าน​ปกครอง ใน​ตอน​นั้น​ท่าน​จะ​พิพากษา​มนุษย์​ทุก​คน​รวม​ทั้ง​คน​ที่​ฟื้น​ขึ้น​จาก​ตาย​ด้วย—วว 20:4-6

ชีวิต​ตลอด​ไป: ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้​พระ​เยซู​ใช้​คำ​ว่า “ชีวิต​ตลอด​ไป” 4 ครั้ง (ยน 6:27, 40, 47, 54) และ​สาวก​คน​หนึ่ง​ใช้​คำ​นี้ 1 ครั้ง (ยน 6:68) ใน​หนังสือ​ข่าว​ดี​ของ​ยอห์น​ใน​ภาษา​เดิม​มี​การ​ใช้​คำ​ว่า “ชีวิต​ตลอด​ไป” ถึง 17 ครั้ง ส่วน​หนังสือ​ข่าว​ดี​อีก 3 เล่ม​ใช้​คำ​นี้​รวม​กัน 8 ครั้ง

ชัก​นำ​เขา: คำ​ว่า “ชัก​นำ” ใน​ภาษา​กรีก​มัก​จะ​ใช้​กับ​การ​ลาก​อวน​หา​ปลา (ยน 21:6, 11) แต่​ก็​ไม่​ได้​หมาย​ความ​ว่า​พระเจ้า​ลาก​ผู้​คน​มา​โดย​ที่​เขา​ไม่​เต็ม​ใจ เพราะ​คำ​กริยา​นี้​ยัง​หมาย​ถึง “ดึงดูด​ให้​เข้า​มา​ใกล้” ได้​ด้วย คำ​พูด​ของ​พระ​เยซู​ทำ​ให้​นึก​ถึง​คำ​พูด​ของ​พระ​ยะโฮวา​ใน ยรม 31:3 ที่​บอก​ประชาชน​ของ​พระองค์​ใน​สมัย​โบราณ​ว่า “เพราะ​เรา​มี​ความ​รัก​ที่​มั่นคง เรา​จึง​ทำ​ให้​เจ้า​เข้า​มา​ใกล้​เรา” (ฉบับ​เซปตัวจินต์ ใช้​คำ​กรีก​คำ​เดียว​กับ​ที่​พระ​เยซู​ใช้) และ​ใน ยน 12:32 (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา) ก็​พูด​คล้าย​ ๆ ​กัน​ว่า​พระ​เยซู​ชัก​นำ​คน​ทุก​ชนิด​เข้า​มา​หา​ท่าน พระ​คัมภีร์​แสดง​ว่า​พระ​ยะโฮวา​ให้​มนุษย์​มี​สิทธิ์​ตัดสิน​ใจ​เอง​ว่า​จะ​รับใช้​พระองค์​หรือ​ไม่ (ฉธบ 30:19, 20) พระเจ้า​ชัก​นำ​อย่าง​อ่อนโยน​ให้​คน​ที่​เต็ม​ใจ​ตอบรับ​ความ​จริง​เข้า​มา​หา​พระองค์ (สด 11:5; สภษ 21:2; กจ 13:48) พระ​ยะโฮวา​ชัก​นำ​ผู้​คน​ด้วย​ข่าวสาร​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล​และ​พลัง​บริสุทธิ์​ของ​พระองค์ ข้อ​ความ​ใน ยน 6:45 เป็น​คำ​พยากรณ์​ที่​ยก​มา​จาก อสย 54:13 ซึ่ง​พูด​ถึง​คน​ที่​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ​ชัก​นำ​ให้​มา​หา​พระองค์—เทียบ​กับ ยน 6:65

พระ​ยะโฮวา: ข้อ​ความ​นี้​ยก​มา​จาก อสย 54:13 ซึ่ง​ใน​ต้น​ฉบับ​ภาษา​ฮีบรู​มี​ชื่อ​ของ​พระเจ้า​เขียน​ด้วย​อักษร​ฮีบรู 4 ตัว (ตรง​กับ​เสียง​อักษร​ไทย ยฮวฮ) สำเนา​ภาษา​กรีก​ของ​หนังสือ​ยอห์น​ที่​ยัง​เหลือ​อยู่​ใน​ทุก​วัน​นี้​ใช้​คำ​กรีก เธะออส (พระเจ้า) ใน​ข้อ​นี้ (ซึ่ง​อาจ​เป็น​เพราะ​สำเนา​พระ​คัมภีร์​ฉบับ​เซปตัวจินต์ ใช้​คำ​นี้​ที่ อสย 54:13) และ​นี่​อาจ​เป็น​เหตุ​ผล​ที่​ฉบับ​แปล​ส่วน​ใหญ่​ใช้​คำ​ว่า “พระเจ้า” แต่​เนื่อง​จาก​ต้น​ฉบับ​ภาษา​ฮีบรู​ที่ อสย 54:13 ใช้​ชื่อ​พระเจ้า ฉบับ​แปล​โลก​ใหม่ ​จึง​ใช้​ชื่อ​พระเจ้า​ใน​ข้อ​นี้​ด้วย

ได้​ชีวิต: หรือ “มี​ชีวิต​ใน​ตัว​เอง” ใน ยน 5:26 พระ​เยซู​บอก​ว่า​ท่าน “มี​อำนาจ​ให้​ชีวิต” เหมือน​กับ​ที่​พระเจ้า​ผู้​เป็น​พ่อ “มี​อำนาจ​ให้​ชีวิต” (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 5:26) ประมาณ 1 ปี​ต่อ​มา​พระ​เยซู​ใช้​คำ​เดียว​กัน​นี้​กับ​สาวก และ​ท้อง​เรื่อง​ของ​ข้อ​นี้​ทำ​ให้​รู้​ว่า​การ “ได้​ชีวิต” หมาย​ถึง​การ “มี​ชีวิต​ตลอด​ไป” (ยน 6:54) นี่​แสดง​ว่า​พระ​เยซู​ไม่​ได้​บอก​ว่า​พวก​สาวก​มี​อำนาจ​ที่​จะ​ให้​ชีวิต​กับ​ผู้​อื่น แต่​คำ​ว่า “ได้​ชีวิต” ใน​ข้อ​นี้​น่า​จะ​หมาย​ถึง​การ​มี​ชีวิต​ใน​ความ​หมาย​ที่​ครบ​ถ้วน คริสเตียน​ผู้​ถูก​เจิม​จะ​มี​ชีวิต​ใน​ความ​หมาย​ที่​ครบ​ถ้วน​ตอน​ที่​พวก​เขา​ถูก​ปลุก​ให้​ฟื้น​ขึ้น​มา​มี​ชีวิต​อมตะ​ใน​สวรรค์ ส่วน​คน​ที่​ซื่อ​สัตย์​ซึ่ง​มี​ความ​หวัง​บน​โลก​จะ​มี​ชีวิต​ใน​ความ​หมาย​ที่​ครบ​ถ้วน​หลัง​จาก​ที่​พวก​เขา​ผ่าน​การ​ทดสอบ​ขั้น​สุด​ท้าย​ที่​จะ​เกิด​ขึ้น​ตอน​สิ้น​สุด​สมัย​พัน​ปี​ของ​พระ​คริสต์—1​คร 15:52, 53; วว 20:5, 7-10

กิน​เนื้อ​และ​ดื่ม​เลือด​ของ​ผม: ท้อง​เรื่อง​ช่วย​ให้​เข้าใจ​ว่า คำ​พูด​นี้​ไม่​ได้​หมาย​ถึง​การ​กิน​เนื้อ​และ​ดื่ม​เลือด​จริง​ ๆ แต่​หมาย​ถึง​การ​แสดง​ความ​เชื่อ​ใน​พระ​เยซู​คริสต์ (ยน 6:35, 40) พระ​เยซู​พูด​ประโยค​นี้​ใน​ปี ค.ศ. 32 ซึ่ง​เป็น​ช่วง​เวลา​ไม่​นาน​ก่อน “เทศกาล​ปัสกา​ของ​ชาว​ยิว” (ยน 6:4) ดัง​นั้น ท่าน​ไม่​ได้​พูด​ถึง​การ​ฉลอง​อาหาร​มื้อ​เย็น​ของ​พระ​คริสต์​เพราะ​ท่าน​จะ​เริ่ม​การ​ฉลอง​นั้น​ใน​ปี ค.ศ. 33 คำ​พูด​ของ​พระ​เยซู​จึง​น่า​จะ​ทำ​ให้​คน​ที่​ฟัง​ท่าน​นึก​ถึง​เลือด​ของ​ลูก​แกะ​ที่​สามารถ​ช่วย​ชีวิต​ชาว​อิสราเอล​ใน​คืน​ที่​พวก​เขา​ออก​จาก​อียิปต์ (อพย 12:24-27) พระ​เยซู​กำลัง​เน้น​ว่า​เลือด​ของ​ท่าน​ก็​มี​ความ​สำคัญ​แบบ​เดียว​กัน เพราะ​สามารถ​ทำ​ให้​สาวก​ของ​ท่าน​มี​ชีวิต​ตลอด​ไป

เป็น​หนึ่ง​เดียว​กับ​ผม: หรือ “อยู่​ใน​ผม” สำนวน​นี้​หมาย​ถึง​ความ​ใกล้​ชิด​สนิทสนม​และ​เป็น​อัน​หนึ่ง​อัน​เดียว​กัน

ที่​ประชุม​ของ​ชาว​ยิว: หรือ​อาจ​แปล​ได้​ว่า “ที่​ประชุม” คำ​นาม​กรีก ซูนาโกเก ที่​ใช้​ใน​ข้อ​นี้​แปล​ตรง​ตัว​ว่า “การ​พา​มา​รวม​กัน, การ​ประชุม​กัน” คำ​นี้​ส่วน​ใหญ่​ที่​อยู่​ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​มัก​หมาย​ถึง​อาคาร​หรือ​สถาน​ที่​ที่​ชาว​ยิว​มา​ประชุม​กัน​เพื่อ​อ่าน​พระ​คัมภีร์ มา​ฟัง​การ​สอน มา​ประกาศ และ​อธิษฐาน (ดู​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “ที่​ประชุม​ของ​ชาว​ยิว”) ถึง​แม้​ว่า​ใน​ท้อง​เรื่อง​นี้ คำ​นี้​อาจ​มี​ความ​หมาย​กว้าง​ ๆ คือ​หมาย​ถึง​การ​ประชุม​ที่​คน​ทั่ว​ไป​เข้า​ร่วม​ได้​ไม่​ว่า​จะ​เป็น​คน​ยิว​หรือ​ไม่ แต่​คำ​นี้​น่า​จะ​หมาย​ถึง “ที่​ประชุม​ของ​ชาว​ยิว” ที่​พระ​เยซู​เข้า​ไป​คุย​กับ​ชาว​ยิว​ซึ่ง​อยู่​ใต้​กฎหมาย​ของ​โมเสส

เรื่อง​นี้​ทำ​ให้​พวก​คุณ​รับ​ไม่​ได้​หรือ?: หรือ “เรื่อง​นี้​ทำ​ให้​คุณ​ไม่​พอ​ใจ​หรือ?” หรือ “เรื่อง​นี้​ทำ​ให้​คุณ​เลิก​เชื่อ​แล้ว​หรือ?” ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก คำ​กรีก สคานดาลิโศ หมาย​ถึง​การ​สะดุด​ใน​ความ​หมาย​เป็น​นัย ซึ่ง​อาจ​รวม​ถึง​การ​หลง​ทำ​ผิด​หรือ​การ​เป็น​เหตุ​ให้​คน​อื่น​หลง​ทำ​ผิด​ก็​ได้ เมื่อ​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​ใน​คัมภีร์​ไบเบิล การ​ทำ​ผิด​อาจ​หมาย​ถึง​การ​ฝ่าฝืน​กฎหมาย​ข้อ​ใด​ข้อ​หนึ่ง​ของ​พระเจ้า​ใน​เรื่อง​ศีลธรรม การ​สูญ​เสีย​ความ​เชื่อ การ​ยอม​รับ​คำ​สอน​เท็จ หรือ​การ​ไม่​พอ​ใจ ขึ้น​อยู่​กับ​ท้อง​เรื่อง—ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 5:29; 18:7

มนุษย์​ที่​มี​เลือด​เนื้อ: คำ​นี้​ดู​เหมือน​มี​ความ​หมาย​กว้าง​ ๆ คือ​หมาย​ถึง​หลาย​สิ่ง​ที่​เกี่ยว​ข้อง​กับ​ขีด​จำกัด​ของ​มนุษย์​ที่​มี​เลือด​เนื้อ รวม​ถึง​ขีด​จำกัด​ใน​การ​หา​เหตุ​ผล​และ​สิ่ง​ที่​พวก​เขา​ทำ​ได้ ถึง​จะ​เอา​ประสบการณ์​และ​สติ​ปัญญา​ทั้ง​หมด​ของ​มนุษย์​มา​รวม​กัน รวม​ทั้ง​ข้อ​เขียน หลัก​ปรัชญา และ​คำ​สอน​ต่าง​ ๆ สิ่ง​เหล่า​นี้​ก็​ให้​ชีวิต​ตลอด​ไป​กับ​มนุษย์​ไม่​ได้

พลัง​ของ​พระเจ้า: ใน​ข้อ​นี้​พระ​เยซู​ทำ​ให้​เห็น​ว่า​มนุษย์​ที่​มี​เลือด​เนื้อ​ให้​ชีวิต​ไม่​ได้ แตกต่าง​จาก​พลัง​และ​สติ​ปัญญา​ที่​มา​จาก​พระเจ้า​ซึ่ง​สามารถ​ให้​ชีวิต​ได้ นี่​หมาย​ความ​ว่า​พลัง​และ​สติ​ปัญญา​ของ​มนุษย์​ที่​เห็น​ได้​จาก​ข้อ​เขียน หลัก​ปรัชญา และ​คำ​สอน​ต่าง​ ๆ ​ไม่​สามารถ​ช่วย​ให้​คน​เรา​มี​ชีวิต​ตลอด​ไป​ได้

พระ​เยซู . . . รู้​ก่อน​แล้ว​ว่า . . . คน​ไหน​จะ​ทรยศ​ท่าน: พระ​เยซู​กำลัง​พูด​ถึง​ยูดาส​อิสคาริโอท ก่อน​พระ​เยซู​จะ​เลือก​อัครสาวก 12 คน ท่าน​อธิษฐาน​ถึง​พ่อ​ของ​ท่าน​ตลอด​ทั้ง​คืน (ลก 6:12-16) ดัง​นั้น ใน​ตอน​แรก​ยูดาส​ต้อง​เป็น​คน​ที่​ซื่อ​สัตย์​ต่อ​พระเจ้า แต่​พระ​เยซู​รู้​จาก​คำ​พยากรณ์​ใน​พระ​คัมภีร์​ภาค​ภาษา​ฮีบรู​ว่า​ท่าน​จะ​ถูก​คน​ใกล้​ชิด​ทรยศ (สด 41:9; 109:8; ยน 13:18, 19) พระ​เยซู​อ่าน​ใจ​และ​ความ​คิด​ได้ ดัง​นั้น เมื่อ​ยูดาส​เริ่ม​คิด​ชั่ว ท่าน​ก็​รู้​ว่า​เขา​เปลี่ยน​ไป (มธ 9:4) เนื่อง​จาก​พระเจ้า​ใช้​ความ​สามารถ​ใน​การ​รู้​ล่วง​หน้า พระองค์​จึง​รู้​ว่า​เพื่อน​คน​หนึ่ง​ที่​พระ​เยซู​ไว้​ใจ​จะ​ทรยศ​ท่าน แต่​การ​สรุป​ว่า​พระเจ้า​กำหนด​ไว้​ก่อน​แล้ว​ว่า​ยูดาส​จะ​ทรยศ​พระ​เยซู​ไม่​สอดคล้อง​กัน​เลย​กับ​คุณลักษณะ​ของ​พระเจ้า​และ​สิ่ง​ที่​พระองค์​ทำ​มา​ตลอด

ก่อน​แล้ว: หรือ “แต่​แรก” ไม่​ได้​หมาย​ถึง​ก่อน​ที่​ยูดาส​เกิด หรือ​ก่อน​ที่​เขา​จะ​ถูก​เลือก​ให้​เป็น​อัครสาวก เพราะ​พระ​เยซู​เลือก​เขา​หลัง​จาก​ที่​ท่าน​อธิษฐาน​ตลอด​ทั้ง​คืน (ลก 6:12-16) แต่​หมาย​ถึง ตั้ง​แต่​แรก​ที่​ยูดาส​เริ่ม​คิด​ชั่ว​พระ​เยซู​ก็​ดู​ออก​ทันที (ยน 2:24, 25; วว 1:1; 2:23; ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ ยน 6:70; 13:11) นี่​แสดง​ว่า​การ​ทรยศ​ของ​เขา​เกิด​จาก​การ​ไตร่ตรอง​และ​วาง​แผน​ไว้​ก่อน เขา​ไม่​ได้​เปลี่ยน​ไป​อย่าง​กะทันหัน คำ​ว่า “ก่อน​แล้ว” (คำ​กรีก อาร์เฆ) ใน​พระ​คัมภีร์​คริสเตียน​ภาค​ภาษา​กรีก​มี​หลาย​ความ​หมาย​ขึ้น​อยู่​กับ​ท้อง​เรื่อง เช่น 2​ปต 3:4 แปล​คำ​นี้​ว่า “ตอน​เริ่ม​ต้น” ซึ่ง​หมาย​ถึง​ตอน​ที่​พระเจ้า​เริ่ม​สร้าง​สิ่ง​ต่าง​ ๆ แต่​ส่วน​ใหญ่​แล้ว​คำ​นี้​จะ​มี​ความ​หมาย​ที่​เจาะจง เช่น เปโตร​บอก​ว่า​คน​ต่าง​ชาติ​ได้​รับ​พลัง​บริสุทธิ์ “เหมือน​ที่​พวก​เรา​ได้​รับ​ตอน​แรก​นั้น” (กจ 11:15) ใน​ข้อ​นี้​เปโตร​ไม่​ได้​หมาย​ถึง​ตอน​ที่​เขา​เกิด​หรือ​ตอน​ที่​เขา​ได้​รับ​เลือก​เป็น​อัครสาวก แต่​หมาย​ถึง​วัน​เพ็นเทคอสต์​ปี ค.ศ. 33 ซึ่ง​เป็น “ตอน​แรก” ที่​พระเจ้า​ให้​พลัง​บริสุทธิ์​กับ​สาวก​ของ​พระ​เยซู​เพื่อ​จุด​ประสงค์​พิเศษ​บาง​อย่าง (กจ 2:1-4) ตัว​อย่าง​อื่น​ ๆ ​ที่​แสดง​ว่า​คำ​กรีก​นี้​มัก​จะ​แปล​ตาม​ท้อง​เรื่อง​มี​อยู่​ที่ ลก 1:2; ยน 15:27; และ 1​ยน 2:7

ผู้​หมิ่น​ประมาท: หรือ “มาร” คำ​กรีก เดียบอล็อส หมาย​ถึง “ผู้​หมิ่น​ประมาท” มัก​มี​การ​ใช้​คำ​นี้​กับ​มาร​ซาตาน ส่วน​ใน​ท้อง​เรื่อง​อื่น​ ๆ ​ที่​ไม่​ได้​พูด​ถึง​ซาตาน​ซึ่ง​มี​อยู่​ไม่​กี่​ครั้ง​ก็​มี​การ​แปล​คำ​นี้​ว่า “ใส่​ร้าย” (1ทธ 3:11; 2​ทธ 3:3; ทต 2:3) ใน​ภาษา​กรีก เมื่อ​ใช้​คำ​นี้​กับ​ซาตาน​ก็​มัก​จะ​มี​คำนำ​หน้า​นาม​ที่​เฉพาะ​เจาะจง (ดูข้อมูล​สำหรับ​ศึกษา​ที่ มธ 4:1 และ​ส่วน​อธิบาย​ศัพท์​คำ​ว่า “คำนำ​หน้า​นาม​ที่​เฉพาะ​เจาะจง”) แต่​ใน​ข้อ​นี้​คำ​นี้​ใช้​กับ​ยูดาส​อิสคาริโอท​ที่​เริ่ม​กลาย​เป็น​คน​ไม่​ดี เป็น​ไป​ได้​ว่า​ตอน​ที่​พระ​เยซู​พูด​ประโยค​นี้​ท่าน​รู้​แล้ว​ว่า​ยูดาส​เริ่ม​หลง​ผิด​และ​ใน​ที่​สุด​เขา​จะ​กลาย​เป็น​เครื่อง​มือ​ที่​ซาตาน​ใช้​เพื่อ​ฆ่า​ท่าน—ยน 13:2, 11