ኣብ የሩሳሌም ኣብ ዚርከብ ቤተ መዘክር ባይብል ላንድስ፡ 700-600 ቅ.ክ. ዝዕለቱ ጽሑፍ ዘለዎ እምኒ ኣሎ። እቲ እምኒ ኻብታ ኣብ እስራኤል እትርከብ ኬብሮን ብዙሕ ኣብ ዘይርሕቕ መቓብር ኰይኑ ዜገልግል በዓቲ እዩ ተረኺቡ። እቲ ጽሑፍ፡ “ሓጋፍ ወዲ ሓጋብ ብየሆዋ ጻባኦት ይረገም” ይብል። እዚ ጽሑፍ እዚ ንመጽሓፍ ቅዱስ ዚድግፍ ብኸመይ እዩ፧ እዚ ጽሑፍ እዚ፡ እቲ ብጥንታዊ ፊደላት እብራይስጢ የሀወሀ ተባሂሉ ዚጽሓፍ የሆዋ ዚብል ስም ኣምላኽ፡ ብግዜ መጽሓፍ ቅዱስ ኣጸቢቑ ዚፍለጥን ኣብ መዓልታዊ ህይወት ዝውቱርን ምንባሩ ይሕብር። ኣብቲ በዓቲ እቲ እተረኽበ ካልእ ጽሑፋት ድማ፡ እቶም ኣብኡ ዚራኸቡን ዚሕብኡን ዝነበሩ ሰባት ንስም ኣምላኽ ኰነ ስም ኣምላኽ ንዘለዎ ብሕታዊ ስማት ኣብቲ መናድቕ ኣዘውቲሮም ይጽሕፉ ምንባሮም ይሕብር።

ኣብ ዩኒቨርሲቲ ጆርጅያ እትዓዪ ዶ/ር ሬቸል ናቡልሲ ብዛዕባ እዚ ጽሑፋት እዚ ኸምዚ ዚብል ሓሳብ ሂባ ኣላ፦ “ነቲ የሀወሀ ዚብል ስም ብተደጋጋሚ ምጥቃሞም ኣገዳሲ እዩ። . . . እቲ ጽሑፋት፡ የሀወሀ ኣብ ህይወት እስራኤልን ይሁዳን ዝነበሮ ኣገዳስነት እዩ ዜርኢ።” እዚ ድማ፡ ነቲ ስም ኣምላኽ የሀወሀ ብዚብል ፊደላት እብራይስጢ ብኣሽሓት ግዜ ዚርከበሉ መጽሓፍ ቅዱስ ይድግፎ እዩ። ብዙሕ ግዜ፡ መለኮታዊ ስም ኣብ ብሕታዊ ስም ተጠቓሊሉ ይርከብ እዩ።

ኣብቲ እምኒ እተረኽበ፡ “ያህወህ ጻባኦት” ዚብል ጽሑፍ፡ “የሆዋ ጐይታ ሰራዊት” ማለት እዩ። እዚ ድማ፡ ስም ኣምላኽ ጥራይ ዘይኰነስ፡ “የሆዋ ጐይታ ሰራዊት” ዚብል መጸውዒ ብግዜ መጽሓፍ ቅዱስ ልሙድ ምንባሩ ይሕብር። እዚ ኸኣ ንመጽሓፍ ቅዱስ ይድግፍ እዩ። ከመይሲ፡ “የሆዋ ጐይታ ሰራዊት” ዚብል ሓረግ ኣብ ቅዱሳት ጽሑፋት እብራይስጢ 283 ሳዕ ይርከብ እዩ፣ መብዛሕትኡ እውን ኣብ ጽሑፋት ኢሳይያስን ኤርምያስን ዘካርያስን እዩ ዚርከብ።