ሕማም ግርጻን ኣብ ዓለም ብብዝሒ ዚርአ ሕማም ኣፍ እዩ። ኰይኑ ግና፡ ኣብ ፈለማ ደረጃ፡ ቅልጡፍ ምልክት ዜርኢ ሕማም ኣይኰነን። በቲ ሰላሕታዊ ዝዀነ ሓደገኛ ጕድኣቱ ድማ እዩ ዚፍለጥ። ኢንተርናሽናል ዴንታል ጆርናል ንሕማም ግርጻን ማዕረ እቲ “ኣብ ጥዕና ህዝቢ ኣመና ኸቢድ ጸገም” ዜስዕብ ሕማማት ኣፍ እዩ ዚሰርዖ። እቲ ጽሑፍ ኣስዕብ ኣቢሉ ኸም ዝገለጾ፡ ሕማም ኣፍ “ኣብ ውልቀ ሰባትን ኣብ ማሕበረ ሰብን ስቓይን መከራን ዜስዕብ ከምኡ እውን ንንጥፈታት ዚዓግትን ህይወት ዜበላሹን ስለ ዝዀነ፡” እቲ ዜሕድሮ ጽልዋ “ኣዝዩ ኸቢድ” እዩ። ስለዚ፡ ብዛዕባ እዚ ኣስፋሕፊሑ ዘሎ ሕማም ምምይያጥና፡ ንርእስኻ ኻብ ሕማም ግርጻን ንኽትከላኸለላ ኺሕግዘካ ይኽእል እዩ።

ሕማም ግርጻን እተፈላለየ ደረጃታት እዩ ዘለዎ። ኣብቲ ጂንጂቫይተስ ዚብሃል ናይ መጀመርታ ደረጃ፡ ግርጻን ኪሓብጥ ይጅምር። ናይዚ ደረጃ እዚ ምልክት፡ መድመይቲ ግርጻን እዩ። እዚ ኸኣ፡ ስኒ ብብሩሽን “ፍሎስ” ብዚብሃል መጽረዪ ገመድን ኪጸሪ ኸሎ፡ ወይ ድማ ብዘይ ዝዀነ ይኹን ምኽንያት ኪደሚ ኸሎ እዩ ዜጋጥም። ብዘይካዚ፡ ግርጻንካ ኽትሕከም ከለኻ መድመይቲ እንተ ኣጋጢሙ እውን፡ ምልክት ጂንጂቫይተስ ኪኸውን ይኽእል እዩ።

ካልኣይ ደረጃ ሕማም ግርጻን፡ ፐሪዮዶንታይተስ ይብሃል። ኣብዚ ደረጃ እዚ፡ እቲ ንኣስናንካ ዚድግፎ ዓጽምን ኣካሊት (ቲሹ) ግርጻንን ኪጕዳእ ይጅምር። ሕማም ግርጻን ኣብዚ ደረጃ እዚ ኸም ዝበጽሐ ዚሕብር ምልክት ዚርአ፡ ኣብ ኣፉን ዕርበቱን እዩ። ገለ ምልክታት እቲ ደረጃ፡ ኣብ ግርጻን ዚፍጠር ከፋት ቦታን ምጕራፍ ስንን ኣብ መንጎ ኣስናን ዚፍጠር ከፋት ቦታን ሕማቕ ጨና ኣፍን ምህዳም ግርጻንን መድመይቲ ግርጻንን እዩ፣ ምህዳም ግርጻን፡ ግርጻን ካብ ኣስናን ንድሕሪት ኪሃድም ከሎን ኣስናንና ዝነውሐ ኺመስል ከሎን እዩ ዜጋጥም።

ሕማም ግርጻን ብቐሊሉ ኸም ዚሕዘካ ዚገብር ሓያሎ ረቛሒታት ኣሎ። ሓደ ኻብቲ ልሙድ ረቛሒታት፡ እቲ ኣብ ኣስናንና ብባክተርያ ዚፍጠር ረቂቕ ሽፋን እዩ። እዚ ረቂቕ ሽፋን እዚ እንተ ዘይተኣልዩ፡ እቶም ባክተርያ ንግርጻንና ኸም ዚሓብጥ ኪገብርዎ ይኽእሉ እዮም። እዚ እናቐጸለ እንተ ኸይዱ ድማ፡ ኣብ መንጎ ግርጻንናን ኣስናንናን ከፋት ቦታ ስለ ዚፍጠር፡  እቲ ብባክተርያ ዝመልአ ሽፋን ኣብቲ ኸፋት ኪዓቢ ይኽእል እዩ። እቶም ባክተርያ ኣብ ትሕቲ ግርጻንና እንተ በጺሖም፡ እቲ ሕበጥ እናቐጸለ ይኸይድ፣ እቲ ንኣስናንና ዚድግፎ ዓጽምን ኣካሊት ግርጻንን ድማ ኣመና ይጕዳእ። ኣብ ውሽጣውን ደጋውን ግርጻን ዚርአ ረቂቕ ሽፋን ባክተርያ እናተረረ ብምኻድ፡ ንኣስናንና ኸም ዚብዕክኽ ዚገብሮ ታርታር ዚብሃል ሽፋን ኪወጽእ ይኽእል እዩ። እዚ ታርታር እዚ ብባክተርያ እተሸፈነ ዀይኑ፡ ተሪርን ኣብ ስኒ ዚጠብቕን ስለ ዝዀነ፡ ልክዕ ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዝጠቐስናዮ ረቂቕ ሽፋን ባክተርያ ብቐሊሉ ኺለግስ ኣይክእልን እዩ። በዚ ምኽንያት እዚ፡ ባክተርያ ብቐጻሊ ንግርጻንና ኣመና ኺጐድእዎ ይኽእሉ እዮም።

ከም ጠንቂ ሕማም ግርጻን ጌርካ ኺጥቀስ ዚኽእል ካልእ ረቛሒታት እውን ኣሎ። እዚ ኸኣ፡ ንኣፍካ ብግቡእ ዘይምጽራይ፡ ንስርዓተ ምክልኻል ሕማም ዜዳኽም መድሃኒት ምውሳድ፡ መጥቃዕቲ ቫይረስ፡ ውጥረት፡ ከቢድ ሽኮርያ፡ ምብዛሕ ኣልኮላዊ መስተ፡ ምጥቃም ትምባኾ፡ ብምኽንያት ጥንሲ ዜጋጥም ምልውዋጥ ሆርሞናት ዜጠቓልል እዩ።

ሕማም ግርጻን ካልእ ሳዕቤን እውን ኪህልዎ ይኽእል እዩ። ብሰንኪ ሕማም ግርጻን ኣፍካ ዜቐንዝወካ እንተ ዀይኑ ወይ ከኣ ስኒ እንተ ኣስዲድካ፡ ምግቢ ብግቡእ ክትሓይኽን ባህ ኢሉካ ኽትበልዕን ኣይትኽእልን ኢኻ። ዘረባኻን መልክዕካን እውን ኪበላሾ ይኽእል እዩ። ብዘይካዚ፡ መጽናዕትታት ከም ዚሕብሮ፡ ክንክን ጽሬት ኣፍ ምስ ሓፈሻዊ ጥዕናና ኣዝዩ እተተሓሓዘ እዩ።

ሕማም ግርጻን ከም ዝሓዘካ ብኸመይ ክትፈልጥ ትኽእል፧ ንገለ ኻብቲ ኣብዛ ዓንቀጽ እዚኣ እተገልጸ ምልክታት ትርኢ ትኸውን። ከምኡ እንተ ርኢኻ፡ ብዛዕባ ጥዕና ግርጻንካ ኺፈልጥ ንዚኽእል ክኢላ ሓኪም ስኒ ምምኻር ጥበባዊ እዩ።

ሕማም ግርጻን ኪሓዊ ይኽእል ድዩ፧ ኣብቲ ናይ መጀመርታ ደረጃ እንተ ኣልዩ፡ ኪሓዊ ይኽእል እዩ። ናብቲ ፐሪዮዶንታይተስ ዚብሃል ደረጃ እንተ በጺሑ ግና፡ ነቲ ኣብ ከባቢ ስኒ ዘሎ ዓጽምን ኣካሊትን ብዝያዳ ንኸይጐድኦ ምጥንቃቕ እዩ ዜድሊ። ክኢላታት ሓካይም ስኒ፡ ነቲ ኣብ ስንኻ ዚጠብቕ ኣብ ላዕለዋይን ታሕተዋይን ግርጻን ዚርአ ረቂቕ ሽፋን ባክተርያ፡ ብፍሉይ መሳርሒ ገይሮም የልግስዎ እዮም።

ዋላ እውን ኣብ ከባቢኻ ኽኢላታት ሓካይም ስኒ ኣይሃልዉ፡ ነቲ ሰላሕታዊ ግናኸ ኣመና ሓደገኛ ዝዀነ ሕማም ክትከላኸሎ ትኽእል ኢኻ። ግቡእን ስሩዕን ክንክን ጽሬት ኣፍ፡ ንገዛእ ርእስኻ ኻብ ሕማም ግርጻን ክትከላኸለሉ እትኽእል ዝበለጸ መገዲ እዩ።