ብ1955 ኣብ ኲንስላንድ፡ ኣውስትራልያ እየ ተወሊደ። ድሕሪኡ ብዙሕ ከይጸንሐ፡ ኢስተል ኣደይ ምስ ናይ የሆዋ መሰኻኽር መጽሓፍ ቅዱስ ከተጽንዕ ጀመረት። ንሳ ንዓመታኡ ተጠምቀት፣ ሮን ኣቦይ ግና ድሕሪ 13 ዓመት እዩ ሓቂ ተቐቢሉ። ኣነ ኸኣ ብ1968 ኣብ ኲንስላንድ ኣብ ዚርከብ ርሑቕ ገጠር ተጠመቕኩ።

ካብ ቍልዕነተይ ኣትሒዘ ምንባብ እፈቱ ነበርኩ፣ ቋንቋታት ከኣ ይምስጠኒ ነበረ። ምስ ስድራ ቤተይ ብሓባር ኴንና ብማኪና ኽንጐዓዝ ከለና፡ ነቲ ባህ ዜብል ትርኢት ኣብ ክንዲ ዝርኢ፡ ኣብ ድሕሪት ማኪና ኾፍ ኢለ መጽሓፍ አንብብ ነበርኩ፣ እዚ ንወለደይ የባሳጭዎም ነይሩ ኪኸውን ይኽእል እዩ። ኰይኑ ግና፡ እቲ ንንባብ ዝነበረኒ ፍቕሪ ኣብ ቤት ትምህርቲ ሓጊዙኒ እዩ። ኣብቲ ኣብ ደሴት ታዝማኒያ ዝነበረ ኻልኣይ ደረጃ ቤት ትምህርቲ ግለኖርኪ፡ ሓያሎ ኣካዳምያዊ ሽልማት ተሸሊመ እየ።

ይኹን እምበር፡ ‘ነቲ ዝረኸብክዎ ናጻ ናይ ትምህርቲ ዕድል ተጠቒመ ናብ ዩኒቨርሲቲ ኽኣቱዶ፧’ ዚብል ከቢድ ውሳነ ኣጋጠመኒ። መጻሕፍትን ትምህርትን ኣዝየ እፈቱ እኳ ነበርኩ፡ ኣደይ ንየሆዋ ብዝያዳ ዝደልደለ ፍቕሪ ንኺህልወኒ ስለ ዝሓገዘትኒ አመስግና እየ። (1 ቈረ. 3:18, 19) ስለዚ፡ ምስ ወለደይ ብምስምማዕ፡ ካልኣይ ደረጃ ቤት ትምህርቲ ምስ ዛዘምኩ፡ ትምህርቲ ኣቋረጽኩ፣ ኣብ ጥሪ 1971 ድማ ወዲ 15 ዓመት ከለኹ ፈላሚ ዀንኩ።

 ኣብተን ስዒበን ዝነበራ ሸሞንተ ዓመት፡ ኣብ ታዝማንያ ፈላሚ ዄንካ ናይ ምግልጋል ፍሉይ መሰል ረኸብኩ። ኣብቲ እዋን እቲ፡ ምስ ሓንቲ ጀኒ ኣሎክ ዝስማ ምጭውቲ ጓል ታዝማንያ ተመርዓኹ፣ ንኣርባዕተ ዓመት ድማ ፍሉያት ፈለምቲ ዄንና ኣብ ስሚዝቶንን ኲንስታውንን ብሓባር ኣገልገልና።

ብ1978 ናብቲ ኣብ ፖርት ሞርዝቢ፡ ፓፕዋ ኒው ጊኒ እተገብረ ኣህጉራዊ ኣኼባ ንምክፋል ንፈለማ እዋን ናብ ወጻኢ ሃገር ከድና። ነቲ ሓደ ሚስዮናዊ ብቛንቋ ሂሪ ሞቱ ዘቕረቦ መደረ፡ ክሳዕ ሎሚ እየ ዝዝክሮ። እቲ ዚብሎ ዝነበረ እኳ እንተ ዘይተረድኣኒ፡ መደረኡ ግና ሚስዮናዊ ክኸውንን ካልእ ቋንቋታት ክምሃርን ከምቲ ናይቲ ሚስዮናዊ ዓይነት መደረ ከቕርብን ደረኸኒ። በዚ ኸምዚ፡ ነታ ንየሆዋ ዘላትኒ ፍቕሪ ምስቲ ንቛንቋ ዘሎኒ ፍቕሪ ኸተሓሕዞ ዜኽእለኒ መገዲ ረኸብኩ።

እቲ ዜገርም፡ ካብቲ ኣኼባ ናብ ኣውስትራልያ ምስ ተመለስና፡ ንዓይን ንጀኒን ኣብታ ኣብ ቱቫሉ (ቀደም ደሴታት ኤሊስ እትብሃል ዝነበረት) እትርከብ ደሴት ፉናፉቲ ሚስዮናውያን ኴንና ኸነገልግል ዕድመ ቐረበልና። ኣብ ጥሪ 1979 ድማ ኣብቲ ሓድሽ እተመደብናሉ ቦታ በጻሕና። ኣብቲ እዋን እቲ፡ ኣብ ብምሉኡ ቱቫሉ ሰለስተ እተጠምቁ ኣስፋሕቲ ጥራይ እዮም ነይሮም።

ቱቫሉኛ ኽትምሃር ከቢድ እዩ ነይሩ። በቲ ቛንቋ ኽትርከብ እትከኣል ዝነበረት እንኮ መጽሓፍ፡ “ሓድሽ ኪዳን” ጥራይ እያ ነይራ። መዝገበ ቓላት ኰነ ትምህርቲ ቛንቋ ስለ ዘይነበረ፡ በብመዓልቱ ኻብ 10 ኽሳዕ 20 ዚኸውን ሓድሽ ቃላት ክንምሃር ወሰንና። ነዊሕ ከይጸናሕና ግና፡ ንመብዛሕትኡ እቲ እንምሃሮ ዝነበርና ቓላት ብልክዕ ንርድኦ ኸም ዘይነበርና ተገንዘብና። ንኣብነት፡ ጥንቈላ ጌጋ ምዃኑ ንሰባት ክንነግሮም እኳ እንተ ደለና፡ ሚዛንን ምርኩስን ምጥቃም ጌጋ ምዃኑ ኢና እንሕብሮም ኔርና። ይኹን እምበር፡ ንሓያሎ ሰባት መጽናዕቲ መጽሓፍ ቅዱስ ንመርሓሎም ስለ ዝነበርና፡ ነቲ ቛንቋ ናይ ግድን ክንምሃሮ ነበረና፣ ስለዚ፡ ከይተሓለልና ጻዕርና ቐጸልና። ዓመታት ጸኒሑ፡ ሓደ ኻብቶም መጽናዕቲ ዝመራሕናሎም ሰባት፡ “ሕጂ ንቛንቋና ኽትመልክዎ ብምኽኣልኩም ተሓጒስና ኢና። ቀደም እኮ፡ እንታይ ትብሉ ኸም ዝነበርኩም ፈጺሙ ኣይርድኣናን እዩ ነይሩ” በለና።

በቲ ኻልእ ሸነኽ ከኣ፡ ሓድሽ ቋንቋ ንኽንምሃር ኣብ ዜኽእለና ዝበለጸ ዅነታት ኢና ኔርና ኺብሃል ይከኣል እዩ። ክንካረዮ እንኽእል ቤት ስለ ዘይነበረ፡ ኣብ ማእከል እቲ ቝሸት ምስ እትነብር ሓንቲ ናይ የሆዋ ምስክር ስድራ ቤት ክንቅመጥ ጀመርና። ስለዚ፡ እቲ ቛንቋ ኣብ ዚዝረበሉን ምሉእ ብምሉእ ናብራ ገጠር ኣብ እንነብረሉን ቦታ ኢና ኔርና። እንግሊዝኛ ኻብ እንዛረብ እተወሰነ ዓመታት ምስ ሓለፈ፡ ቱቫሉኛ ቐንዲ ቛንቋና ዀነ።

ነዊሕ ከይጸንሐ፡ ብዙሓት ሰባት ኣብ ሓቂ ተገዳስነት ኬሕድሩ ጀመሩ። ኰይኑ ግና፡ መጽናዕቲ መጽሓፍ ቅዱስ ንምምራሕ እንታይ ጽሑፋት ኢና ኽንጥቀም እንኽእል፧ ብቛንቋኦም  እተዳለወ ዝዀነ ይኹን ሕታም ኣይነበረን። እሞኸ ብኸመይ እዮም ብሕታዊ መጽናዕቲ ኺገብሩ ዚኽእሉ፧ ናብ ኣኼባታት ኪመጹ ምስ ጀመሩ፡ እንታይ ኢሎም እዮም ኪዝምሩ፧ እንታይ ሕታማት እዮም ኪጥቀሙ፧ ንኣኼባታትከ ብኸመይ እዮም ኪዳለዉ፧ ብኸመይከ እዮም ዕቤት ገይሮም ኣብ ጥምቀት ኪበጽሑ ዚኽእሉ፧ ብሓቂ እምበኣር፡ እቶም ትሑታት ሰባት ብቛንቋኦም እተዳለወ መንፈሳዊ ምግቢ የድልዮም ነይሩ እዩ። (1 ቈረ. 14:9) ስለዚ፡ ‘ሕታማት በቲ ኻብ 15,000 ዚውሕዱ ሰባት ዚዛረብዎ ቱቫሉኛ ይዳሎዶ ይኸውን፧’ ኢልና ኽንሓስብ ጀመርና። የሆዋ ንሕቶታትና ምስ መለሶ፡ (1) ቃሉ ኣብተን “ኣብ ርሑቕ ዘለዋ ደሴታት” ኪእወጅ፡ ከምኡ እውን (2) ነቶም እዛ ዓለም እዚኣ ኸም “ሽጉርን ድኻን” ገይራ እትርእዮም ሰባት ኣብ ስሙ ኺዕቈቡ ኸም ዚደሊ ኣረጋገጽና።—ኤር. 31:10፣ ጸፎ. 3:12።

ብ1980 እቲ ዝነበርናሉ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር፡ ዕዮ ትርጉም ክንዓዪ መደበና፣ ንሕና ግና ኣብቲ እዋን እቲ፡ ፈጺሙ ብቕዓት ዘይብልና ዀይኑ እዩ ተሰሚዑና። (1 ቈረ. 1:28, 29) ኣብ ፈለማ፡ ሚምዮግራፍ እትብሃል ዝኣረገት መባዝሒት ማሽን ካብ መንግስቲ ኽንዕድግ ስለ ዝኸኣልና፡ ንኣኼባታትና ዚኸውን ሕታማት ክንሓትም ከኣልና። ነታ ናብ ናይ ዘልአለም ህይወት እትመርሕ ሐቂ ዘርእስታ መጽሓፍ እውን ናብ ቱቫሉኛ ኽንትርጉማን ኣብታ መባዝሒት ማሽን ክንሓትማን ክኢልና ኢና። ነቲ ሓያል ዝጨናኡ ቐለምን ኣብቲ ትሮፒካዊ ሃሩር ኴንካ ንብምሉኡ እቲ ጽሑፋት ብኢድካ ምሕታም ዚሓትቶ ጻዕርን ክሳዕ ሕጂ እዩ ዚዝከረኒ። ኣብቲ እዋን እቲ፡ ሓይሊ ኤለክትሪክ ኣይነበረን።

መወከሲ ዚኸውን ሒደት ጽሑፋት ጥራይ ስለ ዝነበረና፡ ናብ ቱቫሉኛ ምትርጓም ከቢድ እዩ ነይሩ። ኰይኑ ግና፡ ካብ ዘይተጸበናዮ ምንጪ፡ ሓገዝ ንረክብ ነበርና። ሓደ ንግሆ ብጌጋ ናብ ገዛ ሓደ ንሓቂ ዚጻረር ሰብኣይ ከድኩ። እቲ ብዓል ቤት፡ ብዕድመ ዝደፍአ መምህር እዩ ነይሩ፣ ብኡብኡ ድማ፡ ናብ ቤቱ ኽንመጽእ ከም ዘይደሊ ነገረኒ። ኣስዕብ ኣቢሉ ኸኣ፡ “ሓደ ነገር ግና ኽነግረካ። ኣብቲ ትርጉምኩም፡ ተዛረብቲ ቱቫሉኛ ዘየዘውትርዎ ኣዘራርባ ትጥቀሙ ኢኹም” በለኒ። ንኻልኦት እውን ምስ ሓተትክዎም፡ እቲ ሰብኣይ ሓቁ እዩ ነይሩ። ስለዚ፡ ኣብ ትርጉምና ኣድላዪ ምትዕርራይ ገበርና። ይኹን እምበር፡ የሆዋ ብሓደ ንጽሑፋትና ዜንብቦ ተጻራሪ ሰብ ገይሩ ስለ ዝሓገዘና ኣዝየ ተገረምኩ።

 እታ ንፈለማ እዋን ብቱቫሉኛ እተተርጐመት ንህዝቢ እትዕደል ጽሕፍቲ፡ ወረቐት ዕድመ በዓል ዝኽሪ እያ ነይራ። ንዓኣ ስዒባ ድማ፡ ዜና መንግስቲ ኣምላኽ ቍ. 30 ማዕረ ማዕረ እንግሊዝኛ ወጸት። ነቶም ህዝቢ ብቛንቋኦም እተተርጐመ ሕታም ከነዳልወሎም ብምኽኣልና ኣዚና ኢና ተሓጒስና። ቀስ ብቐስ፡ እተወሰነ ብሮሹራትን መጻሕፍትን ብቱቫሉኛ ተተርጐመ። ብ1983 ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ኣውስትራልያ፡ 24 ዝገጹ ርብዒ ዓመታዊ ግምቢ ዘብዐኛ ቱቫሉኛ ኺሓትመልና ጀመረ፣ በዚ ኸምዚ፡ ኣብ ሰሰሙን ብገምጋም ሸውዓተ ሕጡብ ጽሑፍ ከነጽንዕ ከኣልና። እሞኸ እቲ ህዝቢ እንታይ ምላሽ ሃበ፧ ተቐማጦ ቱቫሉ ምንባብ ስለ ዚፈትዉ፡ ጽሑፋትና ኣዝዩ ህቡብ ኰነ። ሓድሽ ሕታም ኪወጽእ ከሎ፡ ከም ሓጺር ዜና ዀይኑ ኣብ ሬድዮ መንግስቲ ይቐርብ ነበረ፣ አረ ሓድሓደ እዋንሲ ኣርእስተ ዜና ዀይኑ እዩ ዚቐርብ ነይሩ። *

እቲ ዕዮ ትርጉም፡ ብብርዕን ብወረቐትን እዩ ተጀሚሩ። ጸኒሑ ድማ፡ እቲ ኢደ ጽሑፍ ጽፉፍ ኰይኑ ናብ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ኣውስትራልያ ንሕትመት ቅድሚ ምኻዱ፡ ብተደጋጋሚ ብናይ ጽሕፈት ማኪና ይጽሓፍ ነበረ። ሓደ እዋን፡ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ኣውስትራልያ፡ ክልተ ኣሓት ንነፍሲ ወከፍ ኢደ ጽሑፍ ናብ ኮምፕዩተር ከም ዜእትዋኦ ገበረ፣ እተን ኣሓት ግና ቱቫሉኛ ኣይክእላን እየን ነይረን። በዚ ኸምዚ፡ እቲ ኢደ ጽሑፍ ክልተ ሳዕ ኣብ ኮምፕዩተር ኣትዩ ይነጻጸር ነበረ፣ እቲ ዜጋጥም ዝነበረ ጌጋታት ከኣ ኪንኪ ኸኣለ። ልክዕ ከምቲ ዚሕተም መጽሔት ኰይኑ እተዳለወ ሕታም፡ ምእንቲ ኸነጻርዮ ብነፋሪት ናባና ይልኣኽ ነበረ፣ ድሕሪኡ፡ ናብ ሕትመት ምእንቲ ኺኣቱ፡ መሊስና ናብቲ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ንልእኮ ነበርና።

ሕጂ ግና ኵሉ ተቐዪሩ እዩ። ሎሚ ተርጐምቲ ብቐጥታ ኣብ ኮምፕዩተር እዮም ዚትርጕሙ። ኣብ መብዛሕትኡ እዋናት ከኣ፡ እቲ እተጻረየ ጽሑፍ፡ ኣብቲ እቶም ተርጐምቲ ዘለዉሉ ቦታ፡ ስእልታትን ካልእ ነገራትን ኣእቲኻ ይሰናዶ፣ ብኢንተርነት ኣቢልካ ናብቲ ዚሕተመሉ ቦታታት ኪልኣኽ ዚኽእል ፋይላት ድማ ይዳሎ። ሎሚ ነቲ ኢደ ጽሑፋት ብደብዳበ ንምልኣኽ ናብ ቤት ጽሕፈት ኣገልግሎት ጶስጣ ምጕያይ ኣየድልን እዩ።

ዓመታት እናሓለፈ ምስ ከደ፡ ኣነን ጀኒን ኣብ መላእ ፓሲፊክ ኣብ እተፈላለየ ምድብ ተመዲብና ኢና። ብ1985 ካብ ቱቫሉ ናብ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ሳሞዋ ተመደብና። ኣብኡ ድማ ኣብ ርእሲ እቲ ብቱቫሉኛ እንዓይዮ ዝነበርና ዕዮ፡ ኣብ ዕዮ ትርጉም ሳሞዋን ቶንጋን ቶክላዋን ንሕግዝ ነበርና። * ድሕሪኡ፡ ብ1996 ተመሳሳሊ ዕዮ ምእንቲ ኽንዓዪ ናብ ቤት ጽሕፈት ፊጂ ተመደብና፣ ነቲ ብቛንቋታት ፊጀኛን ኪሪባቲን ናውሩኛን ሮቱማኛን ቱቫሉኛን ዚግበር ዝነበረ ዕዮ ትርጉም ድማ ንድግፍ ነበርና።

እቶም ንሕታማትና ዚትርጕሙ ኣሕዋትን ኣሓትን ዘለዎም ቅንኣት፡ ኵሉ ሳዕ እዩ ዜገርመኒ። ዕዮ ትርጉም ኣዝዩ ኣድካምን ሓይልኻ ዚጽንቅቕን ስራሕ ኪኸውን ይኽእል እዩ። ይኹን እምበር፡ እቶም እሙናት ኣሕዋትን ኣሓትን ልክዕ ከም የሆዋ፡ ብስራት መንግስቲ ኣምላኽ “ንዅሎም ኣህዛብን ነገዳትን ቋንቋታትን ህዝብታትን” ኪስበኽ እዮም ዚደልዩ። (ራእ. 14:6) ንኣብነት፡ ናይ መጀመርታ መጽሔት ግምቢ ዘብዐኛ ብቶንጋኛ ንምትርጓም መደባት ክንገብር ከለና፡ ምስቶም ኣብ ቶንጋ ዝነበሩ ዅሎም ሽማግለታት ኣኼባ ገበርና፣ መን ንዕዮ ትርጉም ኪስልጥን ከም ዚኽእል ከኣ ሓተትክዎም። ሓደ ኻብቶም ሽማግለታት፡ መካኒክ ኰይኑ ጽቡቕ ስራሕ ዚሰርሕ ሓው ነበረ፣ ንጽብሒቱ ስራሑ ኣቋሪጹ ዕዮ ትርጉም ኪጅምር ከም  ዚኽእል ተዛረበ። እቲ ሓው፡ ኣቦ ስድራ ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ካበይ ኣታዊ ኸም ዚረክብ ከይፈለጠ ፍቓደኛ ብምዃኑ ልበይ ተንከፈኒ። የሆዋ ድማ ንዕኡን ንስድራ ቤቱን ተኸናኺንዎም እዩ፣ ንብዙሕ ዓመታት ከኣ ኣብ ዕዮ ትርጉም ቀጸለ።

ከምዚኦም ዝኣመሰሉ ውፉያት ተርጐምቲ፡ ንኣረኣእያ ኣባላት ኣመሓዳሪ ኣካል እዮም ዜንጸባርቑ፣ ኣመሓዳሪ ኣካል፡ እተን ንኣሽቱ ዚብሃላ ቛንቋታት ብዛዕባ ዜድልየን መንፈሳዊ ነገራት እውን ይግደስ እዩ። ንኣብነት፡ ሓደ እዋን፡ ብቱቫሉኛ ሕታማት ንምድላው ዚግበር ጻዕሪ ዚጠቅም እንተ ዀይኑ ሕቶ ተላዒሉ ነበረ። እዚ ዚስዕብ መልሲ ኻብ ኣመሓዳሪ ኣካል ምስ መጸ ኣዝየ እየ ተተባቢዐ፦ “ነቲ ብቱቫሉኛ ዚግበር ዕዮ ትርጉም እተቋርጹሉ ምኽንያት የለን። ምስ ካልእ ቋንቋታት ኪወዳደር ከሎ፡ ቱቫሉኛ ንእሽቶ ቛንቋ እኳ እንተ ዀነ፡ እቶም ሰባት ንብስራት መንግስቲ ኣምላኽ ብቛንቋኦም ኪሰምዕዎ ኣለዎም።”

ብ2003 ኣነን ጀኒን ካብቲ ኣብ ቤት ጽሕፈት ጨንፈር ፊጂ ዝነበረ ኽፍሊ ትርጉም ናብቲ ኣብ ፓተርሰን፡ ኒው ዮርክ ዚርከብ ክፍሊ ኣገልግሎት ትርጉም ተቐየርና። ሓሳብ ልብና ዝሰመረልና ዀይኑ እዩ ተሰሚዑና። ትርጉም ሕታማትና ናብ ተወሳኺ ቛንቋታት ንኺትርጐም ምስ ዚሕግዝ ጕጅለ ድማ ተጸምበርና። ኣብተን ቀጺለን ዝነበራ ኣስታት ክልተ ዓመት፡ ናብ እተፈላለያ ሃገራት ብምኻድ ንጕጅለታት ትርጉም ናይ ምስልጣን ፍሉይ መሰል ረኺብና ኢና።

ሕጂ ናብቲ ኣብ መእተዊ ዝረኣናዮ ፍጻመ እስከ ንመለስ። ኣብ ዓመተ 2000 ኣመሓዳሪ ኣካል፡ እተን ኣብ መላእ ዓለም ዘለዋ ጕጅለታት ትርጉም ብዝያዳ ኺድልድላ ኸም ዜድሊ ተገንዘበ። ክሳዕ እቲ እዋን እቲ፡ ንመብዛሕትኦም ተርጐምቲ ሒደት ስልጠና ጥራይ እዩ ዚውሃቦም ነይሩ። ነቲ ኣብ መእተዊ እተገልጸ ሓሳብ ንኮሚተ ጽሕፈት ምስ ኣቕረብናሎም ግና፡ ኣመሓዳሪ ኣካል፡ ንዅሎም ተርጐምቲ ዚኸውን ዓለምለኻዊ ስልጠና ኺውሃብ ፈቐደ። እቲ ስልጠና፡ ብዛዕባ ቛንቋ እንግሊዝኛን ሜላታት ኣታራጕማን ብጕጅለ ዄንካ ብዛዕባ ምትርጓምን ዜጠቓልል እዩ ነይሩ።

እሞኸ ኣብ ዕዮ ትርጉም ክንድዚ ኣትኵሮ ምግባር እንታይ ውጽኢት ኣምጺኡ፧ ብቐዳምነት፡ ጽፈት ትርጉም ኪመሓየሽ ከኣለ። ብዝሒ እተን ሕታማትና ዚትርጐመለን ቋንቋታት ድማ ኣዝዩ ብዜደንቕ መገዲ ወሲኹ እዩ። ብ1979 ኣብቲ ንፈለማ እዋን ሚስዮናውያን ኴንና እተመደብናሉ ቦታ ኽንበጽሕ ከለና፡ መጽሔት ግምቢ ዘብዐኛ ብ82 ቋንቋ ጥራይ እያ እትትርጐም ነይራ። መብዛሕትኡ ቛንቋታት ድማ፡ ካብቲ ሕታም እንግሊዝኛ ሓያሎ ኣዋርሕ ይድንጒ ነበረ። ሕጂ ግና ግምቢ ዘብዐኛ ብልዕሊ 240 ቋንቋ ትዳሎ ኣላ፣ መብዛሕትኡ እቲ ቛንቋታት ድማ ማዕረ ማዕረ እንግሊዝኛ እዩ ዚወጽእ። ሎሚ መንፈሳዊ ምግቢ ብልዕሊ 700 ቋንቋ ኺርከብ ይከኣል እዩ። ቅድሚ እተወሰነ ዓመታት፡ እዚ ሕልሚ ጥራይ እዩ ዚመስለና ነይሩ።

ብ2004 ኣመሓዳሪ ኣካል ካልእ ኣገዳሲ ውሳነ ገበረ፣ እዚ ኸኣ ንትርጉም መጽሓፍ ቅዱስ ምቅልጣፍ እዩ ነይሩ። ድሕሪ እዚ ውሳነ እዚ ሒደት ኣዋርሕ ጸኒሑ፡ ትርጉም መጽሓፍ ቅዱስ ብዝያዳ ቐዳምነት ኪውሃቦ ጀመረ፣ በዚ ምኽንያት እዚ ድማ፡ ትርጉም ሓዳስ ዓለም ብብዙሕ ቋንቋታት ይዳሎ ኣሎ። ክሳዕ 2014 ኣብ ዘሎ እዋን፡ ትርጉም ሓዳስ ዓለም ብምሉእ ኰነ ብኸፊል ብ128 ቋንቋ ተሓቲሙ እዩ፣ እዚ ኸኣ ነተን  ኣብ ደቡብ ፓሲፊክ ዚርከባ ሓያሎ ቛንቋታት እውን ዜጠቓልል እዩ።

ሓደ ኻብቲ ኣብ ህይወተይ ዘጋጠመ ኣገዳሲ ፍጻመታት፡ ኣብቲ ብ2011 ኣብ ቱቫሉ እተገብረ ዓብዪ ኣኼባ ኽካፈል ምኽኣለይ እዩ ነይሩ። ብምልእታ እታ ሃገር ንኣዋርሕ ዚኸውን ብደርቂ ተጠቒዓ ነበረት፣ እቲ ኣኼባ ዚተርፍ ድማ እዩ ዚመስል ነይሩ። ይኹን እምበር፡ ኣብታ ናብ ቱቫሉ ዝኣተናላ ምሸት፡ ሓያል ዝናም ዘነመ፣ እቲ ኣኼባ ድማ ተገብረ። ኣብቲ ኣኼባ፡ ናይ ክርስትያን ቅዱሳት ጽሑፋት ግሪኽኛ ትርጉም ሓዳስ ዓለም ብቱቫሉኛ ኸም ዝወጸ ናይ ምሕባር ፍሉይ መሰል ረኸብኩ፣ ቱቫሉኛ፡ ሓደ ኻብቲ እዚ ባህ ዜብል ህያብ መጽሓፍ ቅዱስ እተቐበለ ሒደት ተዛረብቲ ዘለውዎ ቛንቋታት እዩ። ኣብ መወዳእታ እቲ ኣኼባ፡ ካልኣይ ሳዕ ሓያል ዝናም ዘነመ። በዚ ኸምዚ፡ ኵሉ ሰብ ኣብ መወዳእታ እቲ መደብ፡ በቲ ኣኺሉ ዚተርፍ መንፈሳዊ ዝናምን ቃል ብቓሉ ዝናምን ተባሪኹ እዩ ኸይዱ።

እቲ ዜሕዝን ግና፡ እታ ን35 ዓመት ብተኣማንነት ኣብ ጐድነይ ዝነበረት ጀኒ፡ ነቲ ኣብ ላዕሊ እተጠቕሰ ዘይርሳዕ ፍጻመ ኣይረኣየቶን። ምስቲ ዘጋጠማ መንሽሮ ጡብ ንዓሰርተ ዓመት ምስ ተቓለሰት፡ ብ2009 ሞተት። ካብ ሞት ምስ ተንስአት ግና፡ ቱቫሉኛ መጽሓፍ ቅዱስ ከም ዝወጸ ብምስማዕ ኣዝያ ኸም እትሕጐስ ኣየጠራጥርን እዩ።

ካብቲ እዋን እቲ ንነጀው፡ የሆዋ ኻልእ ምጭውቲ መጻምድቲ ብምሃብ ባሪኹኒ እዩ፣ ስማ ሎሬኒ ሲኪቮ ትብሃል። ሎሬኒን ጀኒን ኣብ ቤት-ኤል ፊጂ ብሓባር ሰሪሐን እየን፣ ሎሬኒ እውን ኣብ ጕጅለ ትርጉም ፊጀኛ እያ እተገልግል ነይራ። ስለዚ፡ የሆዋ፡ ምሳይ ሓቢራ ንዕኡ እተገልግልን ቋንቋ እትፈቱን እምንቲ ሰበይቲ እንደገና ሂቡኒ እዩ።

ነቲ ዝሓለፈ ዓመታት ምልስ ኢለ ኽሓስቦ ኸለኹ፡ እቲ ፈቃር ሰማያዊ ኣቦና ዝዀነ የሆዋ፡ ነቶም ዓበይቲ ዀና ንኣሽቱ ቛንቋታት ዚጥቀሙ ሰባት ኣዘውቲሩ ኸም ዚከናኸኖም ክርኢ ኸለኹ እተባባዕ እየ። (መዝ. 49:1-3) ሰባት ንፈለማ እዋን ብቛንቋኦም እተዳለወ ሕታማት ኪርእዩ ኸለዉ ወይ ከኣ በቲ ልቦም ዚትንክፎም ቋንቋ እተዳለወ መዝሙር ኪዝምሩ ኸለዉ ኣብ ገጾም ዚንበብ ሓጐስ፡ ፍቕሪ የሆዋ ኸም ዝዝክር እዩ ዚገብረኒ። (ግብ. 2:8, 11) ሳውሎ ቲኣሲ ዝስሙ ብዕድመ ዝደፍአ ወዲ ቱቫሉ ዝዀነ ሓው ዝበሎ ቓላት፡ ክሳዕ ሕጂ እዩ ዚዝከረኒ። መዝሙር መንግስቲ ኣምላኽ ንፈለማ እዋን ብቛንቋኡ ምስ ዘመረ፡ “መዝሙራት ምዝማር፡ ካብ ብእንግሊዝኛ ንላዕሊ ብቱቫሉኛ ኣዝዩ ኸም ዚጥዕም ንኣመሓዳሪ ኣካል ክትነግሮም ዘሎካ ይመስለኒ” በለኒ።

ካብ መስከረም 2005 ንነጀው፡ ኣባል ኣመሓዳሪ ኣካል ናይ የሆዋ መሰኻኻር ናይ ምዃን ዘይተጸበኽዎ ፍሉይ መሰል ረኺበ እየ። ሎሚ ተርጓሚ እኳ እንተ ዘይኰንኩ፡ የሆዋ ነቲ ኣብ መላእ ዓለም ዚግበር ዕዮ ትርጉም ንምድጋፍ ኣብ ዚግበር ጻዕሪ ኽዓዪ ስለ ዝፈቐደለይ አመስግኖ እየ። የሆዋ ነቲ ንዅሎም ሰባት፡ እንተላይ ነቶም ኣብ ማእከል ፓሲፊክ ውቅያኖስ ኣብ ዚርከባ ርሑቓት ደሴታት ዚርከቡ ሰባት፡ ብመንፈሳዊ ዜድልዮም ነገራት ከም ዜማልኣሎም ክርኢ ኸለኹ ኣዝየ እየ ዝሕጐስ። እወ፡ ከምቲ ሓደ ኻብቶም ጸሓፍቲ መጽሓፍ መዝሙር ዝበሎ፡ “እግዚኣብሄር ነጊሱ፡ ምድሪ ትተሐጐስ፡ እቶም ብዙሓት ደሴታት ባህ ይበሎም።”—መዝ. 97:1።