መፍትሕ ሓጐስ ስድራ ቤት
ውሉድካ ስንኩል እንተ ዀይኑ
ካርሎ፦ * “ወድና፡ ‘ዳውን ሲንድሮም’ ዚብሃል ኣእምሮኣዊ ስንክልና ኣለዎ። ሕማሙ ንኣካላውን ኣእምሮኣውን ስምዒታውን ሓይልና ጸንቂቕዎ እዩ። ንሓደ ጥዑይ ቈልዓ ንምእላይ ክንደይ ሓይሊ ኸም ዜድልየካ እሞ ሕሰብ፡ ንዕኡ ብሚእቲ ኣርብሓዮ። ስንክልና ወድና ሓድሓደ ግዜ ኣብ ሓዳርና እውን ጸገም ይፈጥረልና እዩ።”
ሚያ፦ “ንኣንጀሎ ቐሊል ነገራት እውን ክትምህሮ ጽንዓትን ብዙሕ ትዕግስትን ይሓትት። ብሓቂ ኽደክም ከለኹ፡ ንሰብኣየይ ካርሎ አንጸርጽረሉ እየ። ሓድሓደ ግዜ ብገሊኡ ጕዳያት ስለ ዘይንሰማማዕ፡ ንቋየቝ ኢና።”
ውሉድካ እተወልደላ መዓልትስ ትዝክራዶ፧ ኣብታ መዓልቲ እቲኣ፡ ንኽትሓቝፎ ኸም እተሃንጠኻ ፍሉጥ እዩ። ከም ካርሎን ሚያን ዝኣመሰሉ ወለዲ ግና፡ ውሉዶም ሕሙም ወይ ስንኩል ምዃኑ ምስ ተነግሮም፡ ሓጐሶምን ጭንቀቶምን ይተሓዋወስ እዩ።
ስንኩል ቈልዓ ኣሎካዶ፧ እንተ ኣልዩካ፡ ‘እምበርዶ ኽጾሮ እየ፧’ ኢልካ ትሓስብ ትኸውን። ኣጆኻ፡ ኣይትተሓለል። ከማኻ ዝኣመሰሉ ወለዲ፡ ንኸምዚ ዝኣመሰለ ጸገማት ኪጾርዎ ኽኢሎም እዮም። ኬጋጥመካ ዚኽእል ሰለሰተ ልሙድ ብድሆታት ርአ እሞ፡ እቲ ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ዚርከብ ጥበብ ብኸመይ ኪሕግዘካ ኸም ዚኽእል መርምር።
ብድሆ 1፦ ውሉድካ ስንኩል ምዃኑ ንኽትኣምን የሸግረካ።
ሓያሎ ወለዲ ውሉዶም ከም ዝሓመመ ምስ ፈለጡ፡ ይድቈሱ እዮም። ኣብ መክሲኮ እትነብር ጁልያና እትብሃል ኣደ፡ “ሓካይም፡ ሳንትያጎ ወድና መልመስቲ ሓንጐል ከም ዘለዎ ምስ ነገሩኒ፡ ክኣምን ኣይከኣልኩን። ሽዑ ምድረ ሰማይ ጸልሚቱኒ እዩ” በለት። ገሊኣቶም ከኣ ከምቲ ቪላና ንእትብሃል ኢጣልያዊት ሰበይቲ እተሰምዓ ይስምዖም ይኸውን። ንሳ፡ “ኣብ ናተይ ዕደመ ንዘለዋ ኣንስቲ ቘልዓ ኺወልዳ ሓደገኛ ምዃኑ እፈልጥ እኳ እንተ ነበርኩ፡ ክወልድ መረጽኩ። ሕጂ ግና፡ ወደይ ምስቲ ዳውን ሲንድሮም ዚብሃል ኣእምሮኣዊ ስንክልናኡ እተተሓሓዘ ጸገማት ኬጋጥሞ ኺርኢ ኸለኹ፡ ጸጸት ይስምዓኒ እዩ” በለት።
ተስፋ ምቝራጽ ወይ ጸጸት ዚስምዓካ እንተ ዀይኑ፡ እዚ ስምዒት እዚ ንቡር ምዃኑ ኣይትረስዕ። ሕማም ክፍሊ እቲ ናይ መጀመርታ ዕላማ ኣምላኽ ኣይነበረን። (ዘፍጥረት 1:27, 28) ነቶም ቀዳሞት ወለድና፡ ንዘይባህርያዊ ነገራት ብቐሊሉ ኸም ዚቕበልዎ ገይሩ ኣይፈጠሮምን። ስለዚ፡ ውሉድካ ጥዕና ኽስእን ከሎ “ኽትሓዝን” ንቡር እዩ። ነዚ ስምዒት እዚ ንኽትጾሮን ነቲ ዘጋጠመካ ሓድሽ ኵነታት ንኽትለምዶን ግዜ ኺወስደልካ ይኽእል እዩ።
ብዛዕባ ስንክልና ውሉድካ፡ ርእስኻ ትወቅስ እንተ ዄንካኸ፧ ተወርሶን ከባብን ካልእ ረቛሒታትን ንጥዕና ቘልዓ ብኸመይ ከም ዚጸልዎ ምሉእ ብምሉእ ዚርድኦ ሰብ የለን። ብኻልእ ሸነኽ ከኣ፡ ንመጻምድትኻ ንኽትወቕሶ ትድረኽ ትኸውን። ከምኡ ዚስምዓካ እንተ ዀይኑ፡ ነዚ ስምዒት እዚ ኣወግዶ። ምስ መጻምድትኻ ብምትሕብባር፡ ንውሉድካ ኣብ ምእላይ እንተ ኣተኰርካ ዝሓሸ እዩ።—መክብብ 4:9, 10።
ርእይቶ፦ ብዛዕባ ዅነታት ውሉድካ ፍለጥ። መጽሓፍ ቅዱስ፡ “ቤት ሳላ ጥበብ ይህነጽ፡ ሳላ ምስትውዓል ከኣ ይጸንዕ” ይብል።—ምሳሌ 24:3።
ካብ ሰብ ሞያ ሕክምናን ካብ ዘተኣማምን ጽሑፋትን ብዙሕ ፍልጠት ክትቀስም ትኽእል ኢኻ። ብዛዕባ ዅነታት ውሉድካ ንምፍላጥ እትገብሮ ጻዕሪ፡ ሓድሽ ቋንቋ ንምምሃር ምስ ዚግበር ጻዕሪ ኸተነጻጽሮ ትኽእል ኢኻ። ፈለማ ዜጸግመካ እኳ እንተ ዀነ፡ ጸኒሕካ ግና ክትመልኮ ትኽእል ኢኻ።
እቶም ኣብ መእተዊ እተጠቕሱ ካርሎን ሚያን ካብ ሓኪሞምን ካብቲ ምስ ኵነታት ውሉዶም ብእተተሓሓዘ ፍሉይ ክእለት ዘለዎ ውድብን ሓበሬታ ኺረኽቡ ጽዒሮም እዮም። ከምዚ ኸኣ በሉ፦ “እዚ ሓበሬታ እዚ፡ ብዛዕባ እቲ ኽንጽበዮ እንኽእል ጸገማት ጥራይ ዘይኰነስ፡ ብዛዕባ ‘ኣወንታዊ’ መዳያት እቲ ሕማም ንኽንፈልጥ እውን ሓጊዙና እዩ። ወድና ብብዙሕ መዳያት ንቡር ዝዀነ ህይወት ኪመርሕ ከም ዚኽእል ፈሊጥና ኢና። እዚ ብዙሕ ኣጸናኒዑና እዩ።”
ነዚ ፈትኖ፦ ኣብቲ ውሉድካ ኺገብሮ ዚኽእል ነገራት ኣተኵር። ብስድራ ቤት ኴንኩም ብዛዕባ እትዓይዎ ንጥፈታት መደብ ኣውጽእ። ውሉድካ ንእሽቶ ነገር እውን እንተ ዓሚሙ፡ ብኡብኡ ንኣዶ፡ ምስኡ ድማ ተሓጐስ።
ብድሆ 2፦ ሓይልኻ ኸም እተጸንቀቐን እተመያይጦ ሰብ ከም ዘይብልካን ኰይኑ ይስምዓካ።
ነቲ ሕሙም ውሉድካ ምእላይ ንዅሉ ሓይልኻ ኺጽንቅቖ ይኽእል እዩ። ኣብ ኒው ዚላንድ እትነብር ጄኒ እትብሃል ኣደ፡ “ወደይ ስፒና ባይፊዳ ዚብሃል ሕማም ዓንዲ ሕቖ ኸም ዘለዎ ምስ ተፈልጠ፡ ኣብ ቤት ተወሳኺ ዕዮ ኺዓዪ ኸለኹ ንሒደት ዓመታት ዚኣክል ሓይለይ ይጽንቀቕ ነበረ፡ እበኪ ድማ ነበርኩ” በለት።
ካልእ ብድሆ ኸኣ፡ እተገለልካ ዀይኑ ኺስምዓካ ይኽእል እዩ። ቤን፡ ጭዋዳታት ዜማህምን ሕማምን ኣስፐርገርስ ሲንድሮም ዚብሃል ሕማም ስነ ኣእምሮን ዝሓዞ ውሉድ ኣለዎ። “መብዛሕትኦም ሰባት እንታይ ዓይነት ናብራ ኸም እነሕልፍ ብሓቂ ኣይርድኦምን እዩ” ድማ በለ። ስምዒትካ ንሓደ ሰብ ክትገልጸሉ ትሓስብ ትኸውን። ግናኸ፡ መብዛሕትኦም ኣዕሩኽካ ጥዑያት ቈልዑ ስለ ዘለውዎም፡ ንኸይትገልጸሎም ትፈርህ ኢኻ።
ርእይቶ፦ ሓገዝ ኪግበረልካ ሕተት። ምስ ተዋህበካ ኸኣ ተቐበሎ። እታ ኣቐዲማ እተጠቕሰት ጁልያና፡ “ሓድሓደ ግዜ ኣነን ብዓል ቤተይን ሓገዝ ምሕታት የሕፍረና እዩ” ብምባል ተኣመነት። ኣስዕብ ኣቢላ ግና፡ “ብዘይ ሓገዝ ሰብ ክንነብር ከም ዘይንኽእል ተማሂርና ኢና። ካልኦት ሰባት ኪሕግዙና ኸለዉ፡ እተገለልና ዀይኑ ኣይስምዓናን እዩ” በለት። ኣብ ማሕበራዊ ምትእኽኻብ ወይ ኣብ ክርስትያናዊ ኣኼባ ናይ ቀረባ ፈታዊኻ ወይ ኣባል ስድራ ቤትካ ምስ ውሉድካ ኾፍ ኪብል እንተ ደልዩ፡ ብምስጋና ተቐበሎ። መጽሓፍ ቅዱስ፡ “ፈታዊ ንዅሉ ጊዜ የፍቅር፡ ሓው ድማ ንጸገማ ይውለድ” ይብል።—ምሳሌ 17:17።
ብዛዕባ ጥዕናኻ እውን ሕሰብ። ልክዕ ከምቲ ሕሙማት ናብ ሆስፒታል እተበጻጽሕ ኣምቡላንስ ኣዘውቲራ ነዳዲ ኽትመልእ ዜድልያ፡ ንውሉድካ ብቐጻሊ ምእንቲ ኽትከናኸኖ፡ ምግብን ምውስዋስ ኣካላትን ዕረፍትን ብግቡእ ብምክታትታል ሓይልኻ ኽትዕቅብ ኣሎካ። ስንኩል ውሉድ ዘለዎ ኻቭየር ዚብሃል ወላዲ፡ “ወደይ ብእግሩ ኪኸይድ ስለ ዘይክእል፡ ጽቡቕ ክምገብ ከም ዘሎኒ ዀይኑ ይስምዓኒ እዩ። ከመይሲ፡ ኣነ እየ ዘንቀሳቕሶ። ኣእጋረይ ከኣ ኣእጋሩ እየን” በለ።
ጥዕናኻ ንምእላይ ከመይ ጌርካ ኢኻ ግዜ ኽትረክብ እትኽእል፧ ገሊኦም ወለዲ እናተበራረዩ እዮም ንውሉዶም ዚኣልይዎ። ስለዚ፡ ሓዲኦም ኪኣልዮ ኸሎ፡ ሓዲኦም ኬዕርፍ ወይ ካልእ ብሕታዊ ነገራት ኪገብር ይኽእል። ሚዛናዊ ንኽትከውን ኬጸግመካ ዚኽእል እኳ እንተ ዀነ፡ ካብቲ ብዙሕ ኣገዳሲ ዘይኰነ ነገራት እውን ግዜ ኽትዕድግ ኣሎካ። ከምቲ ኣብ ህንዲ እትነብር ማዩሪ እትብሃል ኣደ ዝበለቶ ኸኣ፡ “ኣብ መወዳእታ ኽትለምዶ ኢኻ።”
ንሓደ እሙን ፈታዊኻ ስምዒትካ ግለጸሉ። ሕሙማት ቈልዑ ዘይብሎም ፈተውቲ እውን ከይተረፉ፡ ኬጸናንዑኻ ይኽእሉ እዮም። ናብ የሆዋ ኣምላኽ እውን ክትጽሊ ትኽእል ኢኻ። ጸሎት ብሓቂዶ ኺሕግዝ ይኽእል እዩ፧ ሲስቲክ ፋይብሮሲስ ዚብሃል ኣብ መተንፈስን ምሕቃቕ ምግብን እናገደደ ዚኸይድ ከቢድ ጸገማት ዜስዕብ ሕማም ዘለዎም ክልተ ቘልዑ ዘለውዋ ያዝሚን፡ “ልክዕ ከም እተሓነቕኩ፡ ዓቕለይ ጽብብ ዚብለኒ እዋናት ነይሩ እዩ” ብምባል ትእመን። ኣስዕብ ኣቢላ ግና፡ “የሆዋ ቕሳነትን ሓይልን ንኺህበኒ እጽሊ እየ። ምስ ጸለኹ ድማ፡ ክጻወር ከም ዚኽእል ኰይኑ እዩ ዚስምዓኒ” በለት።—መዝሙር 145:18።
ነዚ ፈትኖ፦ እንታይ ከም እትበልዕ፡ መዓስ ምውስዋስ ኣካላት ከም እትገብር፡ ከምኡውን ክንደይ ሰዓት ከም እትድቅስ ጸብጽብ። ጥዕናኻ ንኽትኣሊ፡ ብዙሕ ኣገዳስነት ካብ ዘይብሉ ነገራት ብኸመይ ግዜ ኽትዕድግ ከም እትኽእል ሕሰብ። ከከም ኣድላይነቱ ድማ መደባትካ ኣተዓራሪ።
ብድሆ 3፦ ነቲ ስንኩል ውሉድካ ኻብ ካልኦት ኣባላት ስድራ ቤትካ ንላዕሊ ቘላሕታ ትገብረሉ።
ሕማም ሓደ ቘልዓ፡ ንኣመጋግባ ዀነ ንምንቅስቓስ እታ ስድራ ቤት፡ ከምኡውን ነቲ ወለዲ ምስ ነፍሲ ወከፍ ውሉድ ዜሕልፍዎ ግዜ ይጸልዎ እዩ። ስለዚ፡ እቶም ካልኦት ቈልዑ ዕሽሽ እተባህሉ ዀይኑ ኺስምዖም ይኽእል እዩ። ብዘይካዚ፡ ወለዲ ነቲ ሕሙም ንምእላይ ብዙሕ ግዜ ስለ ዜጥፍኡ፡ ኣብ ሓዳሮም ጸገም ኪፍጠር ይኽእል እዩ። ኣብ ሳይበርያ ዚነብር ላይነል ዚብሃል ኣቦ፡ “ሓድሓደ ግዜ ብዓልቲ ቤተይ ንመብዛሕትኡ ምስቲ ሕሙም ውሉድና እተተሓሓዘ ጾር ባዕላ ኸም እተሰከመቶ፡ ኣነ ኸኣ ብዙሕ ከም ዘይግደስ ትገልጸለይ እያ። ከም ዘቈናጸበትኒ ዀይኑ ይስምዓኒ፡ ሓድሓደ ግዜ ድማ ገንጨርጨር ኢለ እየ ዝምልሰላ” በለ።
ርእይቶ፦ ንዅሎም ደቅኻ ኸም እትሓልየሎም ምእንቲ ኸተረጋግጸሎም፡ ዚሕጐሱሉ ንጥፈታት ሓቢርኩም ንኽትዓይዩ መደብ ኣውጽእ። እታ ኣብ ላዕሊ እተጠቕሰት ጄኒ፡ “ሓድሓደ ግዜ ነቲ ዓብዪ ወድና፡ ኣብቲ ዚፈትዎ ቤት ምግቢ ድሕሪ ምምሳሕና እውን ከይተረፈ፡ ፍልይ ዝበለ ነገር ንገብረሉ ኢና” በለት።
ንዅሎም ደቅኻ ተገደሰሎም።
ሓዳርካ ምእንቲ ኺድልድል፡ ምስ መጻምድትኻ ተዘራረብ፡ ሓቢርኩም ከኣ ጸልዩ። ብሕማም ምንፍርፋር ዝሳቐ ውሉድ ዘለዎ ኣብ ህንዲ ዚነብር ኣስሚ ዚብሃል ኣቦ፡ “ኣነን ብዓልቲ ቤተይን ሓድሓደ ግዜ ውጥረትን ተስፋ ምቝራጽን ዚስምዕና እኳ እንተ ዀነ፡ ኮፍ ኢልና እንዘራረበሉን እንጽልየሉን ግዜ ንምድብ ኢና። ንግሆ ንግሆ፡ ደቅና ቕድሚ ምብርባሮም፡ ሓቢርና ሓንቲ ጥቕሲ መጽሓፍ ቅዱስ ንመያየጥ ኢና” በለ። ገሊኦም መጻምድቲ ኸኣ፡ ቅድሚ ምድቃሶም እዮም ብሕት ኢሎም ዚዘራረቡ። ምስ መጻምድትኻ ብሕት ኢልኩም እትገብርዎ ዝርርብን ልባዊ ጸሎትን ውጥረት ኣብ ዚህልወሉ ዅነታት ንሓዳርኩም ኬደልድሎ ይኽእል እዩ። (ምሳሌ 15:22) ሰብ ሓዳር ዝዀኑ ሰብኣይን ሰበይትን፡ “ገለ ኻብቲ ሓቢርና ጽቡቕ ግዜ ዘሕለፍናሉ እዋናት፡ ኣብቲ ኣዝዩ ኣጸጋሚ ዅነታት እዩ” በሉ።
ነዚ ፈትኖ፦ ንደቅኻ ነቲ ሕሙም ውሉድካ ዝዀነ ይኹን ደገፍ ኪገብርሉ ኸለዉ ንኣዶም። ንዓታቶምን ንመጻምድትኻን ወትሩ ፍቕርኻን ሞሳኻን ግለጸሎም።
ኣወንታዊ ኣርእያ ይሃሉኻ
መጽሓፍ ቅዱስ፡ ኣምላኽ ድሕሪ ሓጺር ግዜ ንዅሉ እቲ ንንኣሽቱ ዀነ ንዓበይቲ ዚጸሉ ሕማምን ስንክልናን ኬወግዶ ምዃኑ ይመባጻዕ እዩ። (ራእይ 21:3, 4) ኣብታ መዓልቲ እቲኣ፡ “‘ሓደ እኳ ሕሙም እየ’ ኣይኪብልን እዩ።” *—ኢሳይያስ 33:24፡ ትርጕም 1990።
ክሳዕ ሽዑ ግና፡ ሽሕ እኳ ውሉድካ ስንኩል እንተ ዀነ፡ ከም ወላዲ መጠን ክትጾሮ ትኽእል ኢኻ። እቶም ኣቐዲሞም እተጠቕሱ ካርሎን ሚያን፡ “ጸገም ኣብ ርእሲ ጸገም የጋጥመኩም ከም ዘሎ ዀይኑ እንተ ተሰሚዑኩም፡ ኣይትተሓለሉ። ውሉድኩም ብዙሕ ኣወንታዊ መዳያት ስለ ዘለዎ፡ ኣብቲ መዳያት እቲ ጥራይ ኣተኵሩ” በሉ።
^ စာပိုဒ်၊ 3 ኣብዛ ዓንቀጽ ዚርከብ ስማት ተቐዪሩ እዩ።
^ စာပိုဒ်၊ 29 ብዛዕባ እቲ መጽሓፍ ቅዱስ ፍጹም ጥዕና ኸም ዚህሉ እተመባጽዖ መብጽዓ፡ ኣብታ ብናይ የሆዋ መሰኻኽር እተሓትመት፡ መጽሓፍ ቅዱስ ብሓቂ እንታይ እዩ ዚምህር፧ ዘርእስታ መጽሓፍ፡ ኣብ ምዕራፍ 3 ብምንባብ ዝያዳ ፍልጠት ክትቀስም ትኽእል ኢኻ።
ንርእስኻ ኸምዚ ኢልካ ሕተታ፦
- ብእተኻእለ መጠን ኣካላውን ስምዒታውን መንፈሳውን ጥዕናይ ምእንቲ ኽሕሉ፡ እንታይ ክገብር ኣሎኒ፧
- ውሉደይ ስለ እቲ ዚገብርዎ ደገፍ፡ ኣብዚ ቐረባ እዋን መዓስ እየ ንኢደዮም፧
