1. Er i pase ken Mbaefese 6:10-13 nahan, ka gbenda môm u kundunyol u nyi Yehova a tesen ér un wa se ikyo? Ta iwanger.

GBENDA môm u kundunyol u Yehova ngu a tese ér un wa se mbacivir un ikyo yô, ka sha u wasen se sha er se hendan a mbaihyomov asev yô. Mbaihyomov asev mba tamen yô, ka Satan man azôv. Yehova ta se icin sha kwagh u mbaihyomov mban shi a na se kwagh u se lu a mi ve se fatyô u hendan a ve la kpaa. (Ôr Mbaefese 6:10-13.) Aluer se de ser Yehova a wase se shi se suur sha a na vangertiôr yô, se fatyô u hendan a Diabolo. Se kpa se fatyô u lun a vangertiôr er apostoli Paulu nahan. A nger ér: “Aluer Aôndo ta ikyaa ken vese yô, ka an je shi nana hendan kwagh a vese?”—Rom. 8:31.

2. Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

² Er se lu Mbakristu mba mimi yô, se mba veren ishima yase sha kwagh u Satan man azôv ga. Ka hembe gban se ishima u henen kwagh u Yehova shi civir un. (Ps. 25:5) Nahan kpa, gba u se pande se fa akaa a Satan a eren yô. Sha ci u nyi? Ka sha ci u a de ye mtsera sha a vese ga yô. (2 Kor. 2:11) Se lu timen sha gbenda u vesen ugen u Satan man azôv ka a nôngo ér aa tsume a ior yô, ken ngeren ne. Shi se time se fa er se kôrcio u hendan a ve yô.

3-4. (a) Ka nyi i lu kwagh u mbaimev? (b) Jighjigh u ior ve ne akaa a mbaimev la samber nan je?

³ Gbenda u vesen u Satan man azôv ve hembe nôngon ér vea tsume a ior yô, ka sha kwagh u mbaimev. Ior mba ve eren akaa a mbaimev yô, ka ve senge ér ve fa akaa shin mba a tahav sha akaa a uumace mbagen vea fatyô u fan shin lun a tahav sha mi  ga yô. Ikyav i tesen yô, mbagen ka ve kaa ér vea fatyô u fan kwagh u ken hemen sha u kpehen ishor gayô nengen akaa sha kwavaôndo. Mbagen di alaghga vea er inja er mba lamen a mbakpenev nahan. Mbagen mba eren tsav shin ahir, shi alaghga vea nôngo ér vea tambe or shin vea ta nan kwagh. *

⁴ Nahan kpa jighjigh u ior ve ne akaa a mbaimev la samber nan je? Kwaghtôvon ugen u i tev ken ityar 18 ken veghertar u Latin America man u Caribbean yô, tese nahan ér, ken atô u hanma iorov utar mba i tôv ve yô, or môm ka nan na jighjigh a akombo man tsav mbu eren kua ishor i kpehen keng. Shi ior mba nôngon u kuman iyenge nahala na jighjigh ér or a fatyô u lamen a ujijingi. Shi yange i tôv ior mbagen kpaa ken ityar 18 ken Afrika. Ken Afrika di ior mba hemban iyenge ken mba i tôv ve la kaa ér ve na jighjigh a kwagh u mbatsav. Nahan hanma ijiir i se lu cii kpa, gba u se kuran ayol a ase sha kwagh u akaa a mbaimev. Kera ga kpa, Satan ngu nôngon ér una tsugh “tar cii.”—Mpa. 12:9.

5. Yehova nengen akaa a mbaimev nena?

⁵ Yehova ka “Aôndo u mimi.” (Ps. 31:5) Nahan Yehova nengen kwagh u mbaimev ne nena? A kôr kwagh ne ihyom! Yehova yange kaa a Mbaiserael ér: “Or u nan er wan u nan u nomso shin u kwase a̱ kar ken usu, i̱ de zough a nan ken a we ga, shin or u kpehen ishor, shin or u eren ahir, shin or u pasen uivande, shin or u lamen ishor, shin or u yangen akombo, shin or u nan pin jijingi u orkpen kwagh, shin nan pin jijingi u tsengan pasen akaa kwagh, shin or u lamen a mbakpenev. Gadia hanma or u nan eren akaa angan cii, nan ngu TER kwagh u ihôngorough je.” (Dut. 18:10-12) Mbakristu kera mba sha ikyev i Tindi u Yehova na Mbaiserael la ga. Kpa se fa je ser gbenda u Yehova a nengen kwagh u mbaimev la gema ga.—Mal. 3:6.

6. (a) Satan eren tom a kwagh u mbaimev u bulan ior nena? (b) Er i pase ken Orpasenkwagh 9:5 nahan, ka nyi i lu mimi sha kwagh u mlu u mbakpeneve?

⁶ Yehova te se icin sha kwagh u mbaimev sha ci u a fa er Satan a eren tom a akaa la u bulan ior yô. Satan ngu a er tom a kwagh u mbaimev sha u samber a mbaaie nav, kua aie u i samber a mi ér, or ka nana kpe yô, nan yem nan za lu uma ape gen la. (Ôr Orpasenkwagh 9:5.) Satan shi ngu a er tom a kwagh u mbaimev ne sha u tan ior mciem iyol shi nôngon ér ve gema ijime a Yehova. Awashima na yô, ka u ior mba ve eren akaa a mbaimev la ve na ujijingi mba bov jighjigh, i de lu Yehova ga.

7. Ka nyi kwagh Yehova a ôr se?

⁷ Er se vande nengen nahan, Yehova ngu a ôr se kwagh u i gbe u se fa la sha er Satan man azôv vea fatyô u tsumen a vese ga yô. Nenge ase akaa agen aa se fatyô u eren sha er se nôngo ityav a Satan man azôv yô.

8. (a) Ka sha gbenda u vesen u nyi nahan se hendan a ujijingi mba bovo? (b) Pasalmi 146:4 pon aie u Satan a samber a mi sha kwagh u mbakpenev?

⁸ Ôron Mkaanem ma Aôndo shi gbidyen kwar sha mi. Ka gbenda u vesen u se fatyô u vendan mbaaie mba ujijingi mba bov ve samber mi je la. Mkaanem ma Aôndo ma er sanker u esen u ngu a pon mbaaie mba Satan a samber a mi la yô. (Ef. 6:17) Ikyav i tesen yô, Mkaanem ma Aôndo ka ma pon aie u i eren ér mbakpenev vea fatyô u lamen a mbaumav la. (Ôr Pasalmi 146:4.)  Shi ka ma umbur se ér ka Yehova tswen a kom u pasen kwagh u ken hemen vough ye. (Yes. 45:21; 46:10) Aluer se mba ôron Mkaanem ma Aôndo hanma shighe shi gbidyen kwar sha mi yô, kwagh la una wa se agoyol u vendan mbaaie mba ujijingi mba bov ve soo ér se na jighjigh a mi la shi se kôr mbaaie mbara ihyom kpaa.

9. Ka akaa a mbaimev a nyi nahan i gbe u se palegha?

⁹ Venda u eren shin nyôron iyol ken nyityôkwagh i i gbe i zough a kwagh u mbaimev cii. Er se lu Mbakristu mba mimi yô, se mba nyer iyol ken kwagh u mbaimev sha ma gbenda môm kpaa ga. Ikyav i tesen yô, se mba ze hen ujijingi mba lamen a mbakpenev shin se mba nôngon ser se lam a mba ve kpe la sha ma gbenda ga. Er i pase ken ngeren u a kar la nahan, se mba nyer iyol ken akaa a ityôô a i eren hen ku a a har sha jighjigh u ior ve ne ér ior ka vea kpe yô, ve za lu hen ijiir igen la ga. Shi se mba kpehen ishor a asan shin zan hen mbatsengan pasen akaa sha ci u se mba nôngon ser se fa kwagh u ken hemen ga. (Yes. 8:19) Se fa ser akaa la nahan cii ka a bo shi aa na se hingir u zuan kwagh a Satan man azôv.

10-11. (a) Ka nyi ior mbagen sha ayange a mbaapostoli la er zum u ve hen mimi? (b) Er i pase ken 1 Mbakorinte 10:21 nahan, er nan i doo u se dondo ikyav i Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli laa, man se er kwagh ne nena?

¹⁰ Ta nyityôkwagh i u lu a mi i i gbe i biishi a kwagh u mbaimev cii kera. Sha ayange a mbaapostoli la, ior mbagen ken Efese eren akaa a mbaimev. Mba va henen mimi yô, ve er kwagh u vesen ugen. “Mbagenev kpishi ken mbaerenahir, ve kohol ityakerada ve, ve va nande sha ishigh ki ior cii.” (Aer. 19:19) Ior mban yange ve nôngo kwagh sha afatyô ve cii sha er vea hendan a ujijingi mba bov yô. Ityakerada ve i ahir la yange i taver ishe kpen kpen. Kpa ve gema i ve na ior mbagen shin ve tee i ga, kpa ve nande i kera. Yange hemba gban ve u eren ishima i Yehova a u henen sha inyaregh ki ve yam ityakerada ne la.

¹¹ Se dondo ikyav i Mbakristu mba tsuaa  mbara nena? Hemba doon u hanma kwagh u se lu a mi u a gbe a zough a kwagh u mbaimev cii se ta un kera. Kwagh ne wa ubende man ugur man akpagher kua akaa agen a ior ka ve zer iyol shin ve lu a mi u kuran ayol a ve sha ikyev i ujijingi mba bov la cii.—Ôr 1 Mbakorinte 10:21.

12. Ka mbampin mba nyi i doo u se pine iyol yase sha kwagh u iemberyolough yase?

¹² Tôv sha iemberyolough you tsembelee. Pine iyol you wer: ‘M er ityakerada shin umagazin gayô ngeren mba sha Intanet mba ve er kwagh u mbaimev yôô? Ityogholough mbi m ongo man ufiim mba m nengen kua ugyeem mba ka ve doom u gbidyen la di ye? Ma iemberyolough i m eren ngi a kwagh u a gbe a zough vea kwagh u mbaimev yôô? Iemberyolough yam shon ka i kua kwagh u mba man awambe shin mbakpenev mba i nder ve i dugh tsav a min shin ma tahav mbu mbu gande uumace yôô? Ka i tese ér ahir man u tamben ior shin kangen ve gayô bulan ve ken mbatsav la ka di kwagh u nan msaanyol tsôô?’ Nahan kpa, u ngu wer ka hanma kwaghalôm shin fiim i i tese kwagh u uumace ve eren kpôô kpôô ga cii i gbe i zough a kwagh u mbaimev ga. Aluer u ngu tôvon sha iemberyolough you yô, kange ishima wer kwagh u u lu tsuan la ka u una wase u u palegh nyityôkwagh i Yehova a ker i ihyom cii. Se soo ser se nôngo sha afatyô wase cii se lu a “imo i dedoo ken ishima” sha ishigh ki Aôndo wase.—Aer. 24:16. *

13. Ka nyi i doo u se palegh u erene?

¹³ Palegh u tan tadi sha kwagh u azôv. Sha gbaa ne yô, se soo ser se dondo ikyav i Yesu ver la. (1 Pet. 2:21) Cii man Yesu a va shin tar  yô, yange vande lun sha, man fa kwagh u Satan kua azôv tsembelee. Nahan kpa Yesu ôron akaa a ujijingi mbaaferev mbara yange ve er ga. Yange soo u lun orshiada u Yehova, lu or u yôôn kwagh u Satan ga. Se fatyô u dondon ikyav i Yesu la sha u palegh u ôron akaa a azôv. Kpa se tese sha kwaghôron wase ser “ishima [yase] iv a kwaghôron u dedoo,” ka mimi je la.—Ps. 45:1.

14-15. (a) Er nan ve i gbe u se cia ujijingi mba bov ga? (b) Ka nyi i tese ér Yehova ngu kuran ior nav nyiana?

¹⁴ De cie ujijingi mba bov ga. Ken tar u hegen ne, akaa a bo aa fatyô u eren se. Aikyôr man angev shin ku je kpa alaghga ua va kpoo. Kpa mayange se hen ser ka ujijingi mba i nengen a ve ga la ve er kwagh la ga. Bibilo pase ér “shighe man aikyôr” mba ve sha gbenda u hanma or cii. (Orpa. 9:11) Kpa azôv yô, Yehova tese ér un hemba a tahav ica je. U tesen ikyav yô, Aôndo yange lumun ér Satan a wua Yobu ga. (Yobu 2:6) Sha ayange a Mose la, Yehova tese ér un hemba mbaerenahir mba ken Igipiti tahav. (Eks. 8:18; 9:11) Yehova yange na Yesu tahav shighe u i kende a na sha la, nahan a zenda Satan man mbatyomov nav Sha, a gbihi shin tar. Shi ica a gba ga tsô una kende ve shin ihungwa i i ze kweng, ape vea fatyô u bulan ma or ga yô.—Mpa. 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Se nenge a akaa kpishi a a tese ér Yehova ngu kuran ior nav nyian yô. Nenge ase kwagh ne: Se mba pasen shi tesen mimi sha tar cii. (Mat. 28:19, 20) Kwagh ne na yô, se mba ponon ityom i ifer i Diabolo la. Sha mimi yô, luun er Satan una fetyô yô, ma a cir tom wase ne gbindigh gbindigh, kpa una fatyô ga. Nahan ityôkyaa ngi i se cia ujijingi mba bov ga. Se fa ser “ashe a TER nga jingen sha akaa a sha won cii, sha u Una pase agee Na hen mba asema a ve a lu jighelaa her a Na yô.” (2 Kron. 16:9) Aluer se civir Yehova sha mimi yô, azôv aa fatyô u eren se kwagh u una hungwa a vese gbem sha won ga.

16-17. Tese ikyav er ka i gba u or a taver ishima ve nana hendan a ujijingi mba bov yô.

¹⁶ Saa se taver ishima ve se hendan a ujijingi mba bov ye, hemban je yô, shighe u azende a ase shin anmgbianev asev ve lu hendan a vese  yô. Nahan kpa Yehova ngu a ver mba ve tesen ishimataver la. Nenge ase ikyav i anmgbian u kwase ugen ken tar u Ghana u i yer iti na ér Erica yô. Shighe u Erica hii u henen Bibilo la, lu anyom 21. Er ter na lu pristi u akombo yô, i ver ishima ér un kpa a eren akaa a mbaimev la, er u yan inyam i i senge i za ne mbaaôndo mba ter na nagh a mi nahan. Erica vende yô, tsombor na nenge ér ngu lahan mbaaôndo mbara. Tsombor la na jighjigh ér mbaaôndo mbara vea tsaha ve sha u tan ve ihundugh kua iangev mbi gen.

¹⁷ Tsombor u Erica yange u nôngo ér ua kighir un a nyôr iyol ken ieren ve la, kpa mayange orti nyôr ityough ga shin er gba u una due hen ya kera nahan kpaa. Yange Mbashiada mbagenev lumun ér a va lu vea ve. Sha nahan yô, Yehova na Erica tsombor ugen, ka mbacivir Yehova mba ve hingir un er ka anmgbianev nav mba nomso man mba kasev mba sha ngô je la. (Mar. 10:29, 30) Er anmgbianev nav venda un shi ve nande un akaa nahan kpa, Erica za hemen u civir Yehova sha mimi, a er batisema shi hegen ngu pania u keke. Orti cie azôv la ga. Shi Erica ôr kwagh u tsombor na nahan ér: “Hanma iyange ka m er msen sha ci u tsombor wam mer ve kpa ma ve va fe Yehova nahan ma ve due ken uikyangen kera ma ve zua a msaanyol sha u civir Aôndo u dooshima la.”

18. Aluer se suur sha Yehova yô, ka averen a nyi se zua a mi?

¹⁸ Ka se cii se tagher a kwagh u karen jighjigh wase sha imba gbenda ne ga. Nahan kpa, se cii gba u se hendan a ujijingi mba bov shi se suur sha Yehova. Aluer se er nahan yô, se zua averen kpishi, shi mayange je mbaaie mba Satan mbara vea fatyô u tsumen a vese ga. Heela tseegh ga, mayange se cia azôv, se de u civir Yehova ga. Kpa u hemban cii je yô, se seer taver ikyar i se ye vea Yehova la. Orhenen Yakobu yange nger ér: “Gema nen ayol a en, na nen sha ikyev i Aôndo man hendan nen a diabolo tsô una yevese ne. Kporom nen hen Aôndo, Un kpaa, Una kporom her a ven.”—Yak. 4:7, 8.